عليرضا آشوري صنم بياناتي 
روند حركتي دنياي غرب امروز به سمت مجازي كردن هر چيزي است كه امكان مجاز براي آن قابل تصور باشد. دانشگاه مجازي، ارتباطات مجازي، اقتصاد مجازي و هزاران مقوله مجازي ديگر زندگي را در عين سادگي از بعدي ديگر پيچيده  كرده است و آن مشكلات مجازي كردن است.
در اين سازوكار به واسطه سرعت پرشتاب زندگي امروز و كمبود وقت، بايد هرچيز غير لازم و هر چيزي كه امكان دارد، از چرخه پرحاشيه زندگي حذف شود.
در زمينه علوم پزشكي و مسايل مرتبط با آن، تلاش تمام مراكز علمي و بهداشتي در كشورهاي پيشرفته، تقويت امكانات پيشگيري از بيماري ها، افزايش كيفيت اطلاع رساني و آموزش و تعديل هرچه بيشتر مراجعه بيماران به بيمارستان هاست.
وقتي كسي بيمار مي شود طبعا براي درمان بيماري خود بايد به پزشك مراجعه كند. پزشك هنگام معاينه يك بيمار با پرسش اوليه، ولي بسيار مهم روبه رو است: آيا فردي كه به او مراجعه كرده واقعا بيمار است يا خير؟ و اگر پاسخ مثبت بود، اقدامات درماني آغاز مي شود. در بسياري از كشورهاي دنيا قاعده و سلسله مراتب مراجعه بيمار به پزشك با معاينه بيمار توسط يك پزشك خانوادگي آغاز مي شود كه پزشك عمومي است. اگر پزشك عمومي به هر دليلي قادر به تشخيص صحيح يا درمان بيماري نباشد، آنگاه بيمار به پزشك متخصص معرفي شده و در نهايت اگر نياز به درمان هاي پيشرفته تري وجود داشت، بيمار در بيمارستان بستري مي شود.
بدين ترتيب مراجعه بيماران به بيمارستان و به تبع آن هزينه بستري شدن، خريدن دارو و مشكل بسيار خطرناك ابتلا به عفونت هاي بيمارستاني تا حداقل ممكن كاهش مي يابد.
در كشور ما متاسفانه سيستم ارجاع يا معرفي بيمار عملا وجود ندارد. از سوي ديگر اطلاع رساني ناصحيح باعث مي شود تا بر مبناي برخي اطلاعات پراكنده، بيماران با كوچكترين مشكلي به متخصصان يا حتي به بيمارستان مراجعه كنند.
بيماران سرگردان
اين نحوه مراجعه بيماران چند اشكال عمده دارد. اول اينكه در بسياري از موارد مشكلات بيماران بسيار ساده تر از آن است كه به يك متخصص مراجعه كنند و به سادگي توسط يك پزشك عمومي قابل درمان خواهد بود. ديگر اينكه يك بيمار از كجا مطمئن است كه بيماري اش با اين تخصص قابل درمان است. فرض كنيد كسي سردرد دارد، اين سردرد مي تواند به دليل سينوزيت باشد كه در حيطه كار متخصصان گوش و حلق و بيني است يا به خاطر مشكلات معضل گيجگاهي فكي باشد كه كار دندانپزشكان است يا در اثر عفونت ايجاد شده باشد كه بايد توسط متخصص عفوني درمان شود يا به واسطه فشار خون بالاست كه... بنابراين ممكن است بيمار به يك متخصص مراجعه كند در صورتي كه حل اين مشكل در حيطه كاري اين متخصص نباشد، او هم بيمار را پيش كس ديگري مي فرستد و هزينه هايي به مراتب بالاتر بر بيمار تحميل مي شود، مضاف بر اينكه نمي خواهيم درباره وقت تلف شده بيمار صحبت كنيم.
مركز درمان در منزل به نوعي بومي شده همانHome care خارجي هاست، چون آنجا پزشك خيلي كم به منازل مراجعه مي كند و بيشتر خدمات مراقبتي، پرستاري و مشاوره را در بر مي گيرد
بحث ديگري را پيش مي كشيم. آيا تا به حال برايتان پيش آمده كه خودتان يا كسي از اطرافيان در منزل دچار مشكلي شود و شما ندانيد كه بايد او را چگونه و به كدام مركز درماني ببريد؟ يا اينكه تا به حال بيماري داشته ايد كه به دليل ضعف يا پيري قادر به حركت نباشد و نتوان او را از اين بيمارستان به آن درمانگاه جابه جا كرد؟
خدمات در ماني در منزل 
در كشورهاي پيشرفته، سازوكاري براي حل اين مشكلات راه اندازي شده است به نام خدمات درماني در منزل  home care ِ home cure كه جهت هرچه كمتر شدن مراجعه بيماران به بيمارستان و تمركز درمان در منزل برپا شده است و روز به روز گسترش بيشتري پيدا مي كند. در ايران ساليان سال است كه نياز به چنين ساختاري احساس مي شود و راستش هيچ وقت فكر نمي كرديم كه اصلا چنين خدماتي در ايران وجود داشته باشد كه به شكلي كاملا تصادفي با مركز پزشكي درماني در منزل دم آشنا شديم.
اين مركز درمان در منزل به نوعي بومي شده همان home care خارجي هاست، چون آنجا پزشك خيلي كم به منازل مراجعه مي كند و بيشتر خدمات مراقبتي، پرستاري و مشاوره را دربرمي گيرد. به هر حال اين مركز به همت جهاد دانشگاهي دانشگاه تهران در سال 1378 بر مبناي بحث اشتغال گروه پزشكي راه اندازي شد و طرح هايي در سازمان برنامه  و بودجه و سيستم بودجه اي كشور تصويب و بودجه  آن در اختيار جهاد دانشگاهي قرار گرفت. از سال 78 تاكنون حدود 20 مركز درمان در منزل شكل گرفته است كه با مجوز جهاد دانشگاهي به كار مشغولند، ولي در عرض اين مدت 5 سال عملا كوچكترين اطلاع رساني درباره اين مراكز انجام نشده است.
دكتر عليرضا بهرامي يكي از مسوولان اين مركز مي گويد: مركز پزشكي دم يكي از واحدهاي تخصصي جهاد دانشگاهي است كه ابتدا براي ايجاد بازار كار براي پزشكان شكل گرفت. جالب اينكه حدود 8 ماه بعد از آغاز به كار ما آئين نامه كاري را به ما ابلاغ كردند. دكتر بهرامي درباره لزوم ارايه خدمات مركزي مثل مركز دم مي گويد: ما در كشور در حيطه بهداشت و درمان با نابساماني هاي متعددي مواجه هستيم. اول اينكه بيمه ها در پوشش خدمات درماني خيلي ضعيف عمل مي كنند. به دليل همين ضعف بيماران به خاطر مشكلات مالي، درست و حسابي به پزشك مراجعه نمي كنند. همين باعث مي شود تا مراكز درماني ما بيمارمحور باشند يعني وقتي بيماري مراجعه مي كند، بنابر اين است كه او بيمار است مگر خلافش ثابت شود. بنابراين سعي مي كنند بيشترين كارهاي تشخيصي را انجام دهند، چون متاسفانه به لحاظ درآمد بايد كاملا خودكفا باشند. همين قضيه، هزينه فراواني را به بيماران تحميل مي كند. مشكل ديگر بحث نبود سيستم ارجاع در كشور است كه چون در ايران هنوز اين سيستم راه اندازي نشده، معضلات فراواني را به دنبال خود دارد كه يكي از آنها بيكاري پزشكان عمومي است. كشور آلمان با جمعيتي مشابه ايران 300 هزار پزشك دارد، بدون آنكه با مشكل بيكاري پزشكان روبه رو باشد، چون در آنجا سيستم ارجاع فعال است، ولي در ايران با همان جمعيت ما 60 الي 70 هزار پزشك داريم، اما با مشكل بيكاري پزشكان مواجه هستيم. وقتي در تهران چنين سيستمي فعال نباشد همه مي خواهند به متخصص و فوق تخصص مراجعه كنند، چون فكر مي كنند سرويس دهي بهتر است و خود اين مساله عامل گراني خدمات مي شود.
دكتر بهرامي مي افزايد: ما در ايران با مشكل مهم عفونت هاي بيمارستاني روبه رو هستيم. خيلي مواقع افراد به دليل مشكلات كوچك به بيمارستان ها مراجعه مي كنند، ولي دچار يك عفونت بيمارستاني مقاوم به درمان مي شوند. در ايران به دليل مصرف بالاي آنتي بيوتيك ، خيلي از ميكرب ها به آنتي بيوتيك هاي رايج مقاوم مي شوند. از سوي ديگر ما تعداد زيادي افغان در ايران داريم كه اساسا فيزيولوژي بدني بسيار مقاومي دارند، ولي بيماري هايي كه آنها را چندان آزار نمي دهد، مردم ما را به سادگي از پا درمي آورد.
دكتر بهرامي درباره مزاياي سيستم درمان در منزل مي گويد: اولين نكته اينكه ديگر لازم نيست آن همه وقت و انرژي براي انتقال بيمار صرف شود؛ خودتان با وضعيت ترافيك تهران آشنا هستيد! مركز دم به صورت 24 ساعته و بدون تعطيلي فعاليت مي كند. افراد تماس مي گيرند و مشكل آنها توسط اپراتوري كه كارشناس پرستاري است، ثبت مي شود. بنابر اظهارنظر بيمار و تشخيص اپراتور، سرويس مطلوب ارايه مي شود. براي ويزيت پزشكان عمومي و متخصص شامل تخصص هاي قلب و عروق، داخلي، جراحي به صورت جراحي هاي سرپايي، گوش و حلق و بيني، روانپزشكي و ارتوپدي در حيطه كاري ما قرار دارند. مثلا براي كار متخصصان قلب نياز به دستگاه هاي نوار قلب است كه به صورت سيار در اختيار متخصصان ما قرار دارد. در عين حال تمامي خدمات پرستاري و فيزيوتراپي به خصوص براي بيماران ناتوان كه قادر به حركت نيستند، در منزل انجام مي شود. كار ديگر ما ارايه خدمات آزمايشگاهي است. افراد واحد آزمايشگاه به منزل بيماران مي روند، نمونه ها را تهيه كرده و در معتبرترين مراكز آزمايشگاهي جواب را تهيه مي كنند، سپس براي بيمار ارسال كرده و براي پزشك هم آن را قرائت مي كنند تا تشخيص صحيح داده شود.
دكتر بهرامي مي افزايد: خيلي از مواقع بيمار صرفا به خاطر تجهيزات پزشكي و كادر درماني به بيمارستان مراجعه مي كند، در حالي كه بر طبق آمار متوسط برخورد بيمار ما با كادر درماني حدودا 4530 دقيقه است و بقيه وقت صرف بستري شدن و ... مي شود. حالا اگر بتوان اين برخورد 45 دقيقه  اي را در منزل انجام داد، هزينه بالايي از بابت اقامت و اشغال تخت هاي بيمارستان صرفه جويي مي شود. در عين حال در حيطه تجهيزات پزشكي امكاناتي نظير ساكشن، اكسيژن، تخت، ويلچير و برخي خدمات قابل ارايه ديگر در منزل در اختيار بيماران قرار مي گيرد. طبعا اگر پزشك ما تشخيص دهد كه بيمار براي تشخيص يا درمان بايد در بيمارستان بستري شود، اين اقدام صورت مي گيرد، ولي اين بار ديگر بيمار براي مشكلي كاملا واقعي و لازم به بيمارستان مي رود.
دكتر بهرامي مي گويد: محيط منزل به مراتب تميزتر از محيط آلوده بيمارستان است. در ضمن حضور اعضاي خانواده در كنار بيمار و حضور خود بيمار در محيط منزل از لحاظ روحي، آرامش و اعتماد به نفس فراواني را براي بيمار به دنبال دارد. در عين حال تعرفه هاي درماني ما به مراتب كمتر از هزينه اي است كه بيمار هنگام مراجعه به درمانگاه يا بيمارستان بايد پرداخت كند.
يكي از خدمات جالب توجه اين مركز، خدمات ترك اعتياد است. دكتر بهرامي در اين زمينه توضيح مي دهد: مي دانيد كه اعتياد اساسا يك بيماري است و متاسفانه در كشور ما گسترش ترسناكي دارد. يكي از مهمترين مشكلات درمان اعتياد بحث عود مجدد اعتياد يا بازگشت معتاد به سوي مواد مخدر است كه حل اين مشكل نيازمند انجام يك كار دقيق روانشناسي است. واحد اعتياد ما به صورت تيمي مركب از روانپزشك، پزشك، پرستار، بهيار و روانشناس درمان را انجام مي دهند كه سرگروه تيم روانپزشك است و طرح درمان ارايه شده كاملا بر اساس پروتكل هاي روانپزشكي و كاملا علمي و آكادميك خواهد بود.
دكتر بهرامي مي افزايد: قصد داريم تا واحدي را به نام واحد ديابت تاسيس كنيم تا كار بيماريابي و ارايه خدمات درماني به افراد ديابتيك بهتر انجام پذيرد. در عين حال واحد مشاوره پزشكي ما به طور 24 ساعته آماده پاسخگويي به مشكلات پزشكي مردم است.
شايد تنها ابهام در مورد اين مركز، اطلاع رساني بسيار ضعيف آن باشد. عملا هيچ گونه كار تبليغاتي و اطلاع رساني در اين زمينه صورت نگرفته است. دكتر بهرامي مي گويد: متاسفانه چون ما يك واحد دولتي با بودجه محدود هستيم، توان انجام كارهاي تبليغاتي را نداريم و متاسفانه نهادهاي مختلف و رسانه هاي گروهي اصلا با ما همكاري نكرده و مدام ما را به همديگر پاس مي دهند. به رغم عدم اطلاع  رساني ما حدود 10 الي 15 هزار مشترك داريم كه با معرفي و سفارش بيماران به همديگر در گروه مشتركين ما درآمده اند. متاسفانه مشكلات خاص بيمه ها هم در اين مورد بر مشكلات ما مي افزايد، ولي روند حركتي اين مركز حاكي از مقبوليت  آن بين مردم بوده است.

فلوكسيتين دارويي ضد افسردگي است كه در گروه جديدترين داروهاي ضد افسردگي قرار مي گيرد و به دليل عوارض كمتر از داروهاي قديمي تر، هم از سوي پزشكان و هم از سوي بيماران با اقبال بهتري رو به رو بوده است. اخيرا ژورنال پزشكي انگلستان مدارك مستندي دال بر احتمال و امكان سوءاستفاده دارويي از فلوكسيتين يا همان پروزاك را به انجمن غذا و داروي آمريكا FDA ارسال كرده است. انگليسي ها در اين نامه خواستار كنترل دقيقتر بر خريد و فروش و مصرف اين دارو در داروخانه ها بوده اند. فلوكسيتين جدا از درمان افسردگي براي درمان اضطراب، بي اشتهايي عصبي و سرگيجه در برخي موارد خاص بنا بر نظر پزشك تجويز مي شود.

تحقيقات دانشمندان نشان مي دهد كاربرد مواد شيرين كننده مصنوعي در ساخت نوشابه ها و بيسكويت ها بيشتر از ساير مواد شيرين باعث چاقي مي شوند. محققان عقيده دارند اين مواد باعث از بين رفتن قدرت طبيعي بدن در كنترل و افزايش اشتها شده و در نتيجه به چاقي فرد منتهي مي شوند. دانشمندان تاكيد مي كنند يا نبايد از اين مواد شيرين كننده در ساخت مواد خوراكي استفاده كرد يا بايد مصرف كننده را از عوارض اين مواد آگاه كرد. كالري فراوان موجود در نوشابه ها و مواد خوراكي مشابه يكي از اصلي ترين دلايل افزايش احتمال چاقي محسوب مي شود.

دانشمندان استراليايي روش جديدي را ابداع كرده اند كه در آن بدون نياز به خونگيري با سوزن مي توان قند خون را به سادگي تعيين كرد. محققان دراين روش با كمك يك دوربين بسيار كوچك از شبكيه چشم عكس گرفته و بلافاصله غلظت قند خون را اندازه مي گيرند. طبعا با استفاده از اين روش عوارض ناشي از سوزن زدن  لانست زدن مثل درد يا عفونت احتمالي كاملا حذف مي شود. بيماري ديابت يكي از شايعترين بيماري ها در سراسر جهان محسوب مي شود كه اصلي ترين روش تشخيص آن خون گيري و اندازه گيري قند خون است. پرخوري، پرنوشي و پر اداراي اصلي ترين علايم باليني بيماري ديابت محسوب مي شوند.