رئيس كل گمرك در گفت وگو با همشهري
ورود كالاهاي بي كيفيت ممنوع
|
|
محمد ابراهيمي
اشاره: در ماه هاي اخير با بالاگرفتن اعتراض توليدكنندگان داخلي در زمينه واردات كالاهاي ارزان قيمت و بي كيفيت چيني گمرك با اقدامي پسنديده با تجديد ارزيابي ارزشگزاري كالاهاي وارداتي ضمن جلوگيري از واردات كالاهاي بي كيفيت به يكسان سازي رويه هاي خود در تمام كشور پرداخت.جريان از اين قرار است كه برخي واردكنندگان در اظهارنامه هاي خود ارزش يك كالا كه مثلا ۴۰ دلار است را ۲۰ دلار اعلام مي كردند كه به اين نحو حتي وضع تعرفه هاي بالا نيز در حمايت از توليدات داخلي بي اثر بود.گمرك در ارزشگزاري جديد خود ضمن قراردادن ارزش حداقلي براي كالاهاي مختلف از اين اقدام جلوگيري كرده است.البته برخي معتقدند اين اقدام گمرك داراي آثار سوئي چون افزايش قيمت كالاهاي وارداتي است.
مسعود كرباسيان در گفت وگو با خبرنگار ما درخصوص آثار مثبت حركت اخير گمرك به مواردي چون جلوگيري از ورود كالاهاي بي كيفيت يا ارزان قيمت، تراز تجاري واقعي، حركت به سمت گمرك الكترونيك و مشخص شدن تكليف واردكنندگان اشاره كرد.
متن اين گفت وگو به شرح زير است:
* قبل از ورود به اصل بحث بفرماييد نحوه ارزشگزاري كالا در گمرك چگونه است و ارزشگزاري كالاهاي وارداتي چه اهميتي دارد؟
- ارزشگزاري كالاها هنگام ورود به كشور به نحوي است كه در محاسبه آن ارزش پايه كالا، ميزان ارزبري آن و قيمت ارز سه متغير اصلي مي باشند و تعيين ارزش از آن حيث اهميت دارد كه ميزان حمايت از كالاهاي داخلي را روشن مي كند؛ زيرا وقتي دولت همه مكانيزم هاي حمايتي غيرتعرفه اي مانند عدم ثبت سفارش را برداشته و مكانيزم حمايتي خود را عمدتا روي نرخ حقوق ورودي قرارداده است، اين نرخ حمايت از توليدات داخلي را نشان مي دهد. مثلا اگر براي يك كالا ۶۰ درصد نرخ تعرفه تعيين شد باتوجه به ارزش پايه آن در خارج كشور و نرخ دلار و ارزبري آن كالا، ارزش نهايي مشخص مي شود كه اين ارزش نهايي ميزان حمايت از توليدات داخلي را بيان خواهد كرد.
در اين حال اگر ارزش اعلام شده كالا واقعي نباشد مسلما نرخ حمايتي كه براي صنعت داخلي ديده شده است نرخ حمايت نيست و صنعت داخلي را تهديد مي كند و براي رسيدن به حمايت كامل از توليدات داخلي بايد از مباني علمي در چارچوب فوق پيروي كرد.
در اين جا بايد توضيح بدهم كه متاسفانه برخي وزارتخانه ها مدعي شده اند نرخ تعرفه ها را پايين آورده اند، اما مي بينيم كه ارزش پايه كالا را بالا برده اند مثلا تعرفه ۶۰ به ۴۰ رسيده اما ارزش پايه افزايش يافته كه مجموع اين دو متغير يكديگر را خنثي مي كنند. در گمرك وظيفه ماست كه تعيين ارزش كنيم كه در اين بين بايد وضعيت توليدات داخلي را ببينيم.
* چه عاملي محرك گمرك براي انتشار ارزش كالاها در قالب يك CD شد؟
- متاسفانه اسنادي به گمرك ارايه مي شود كه معتبر نيست و البته اين يكي از انگيزه هاي اصلي براي ارزشگزاري كالاها بود. فاكتورهايي به ما ارايه مي شود كه حتي جعلي است و در اين بين كالاهايي كه از امارات مي آيد اصلا قابل اعتماد نمي باشد.
* مي شود بيشتر توضيح بدهيد كه اگر يك تلويزيون وارد كشور شود چگونه تعيين ارزش مي شود؟
- اگر تلويزيون ۲۱ اينچ ال جي وارد شود، واردكننده اظهار مي كند ارزش كالا ۹۰ دلار است كه اين ارزش باتوجه به نرخ دلار و نرخ تعرفه ارزش نهايي را معين مي كند ولي ما براي پي بردن به صحت اين عدد يعني ۹۰ دلار يا به سابقه خريد مراجعه مي كنيم يا به واردكننده اعتماد داريم.
همان طور كه گفتم فاكتورهاي جعلي فراواني به ما عرضه شده كه اعتماد را سلب كرده است حتي بسياري از فاكتورها كه مربوط به كالاهاي خارجي بود در تهران تايپ مي شد.
مثلا يكي به ما اعلام كرده استارتر مهتابي ۴ سنت است درحالي كه قيمت آن ۱۱ سنت است، من به عنوان مسوول اين كشور كه بايد از توليدات داخلي حمايت كنم چگونه به اين فاكتورها اعتماد داشته باشم.
* ولي اين كه خيلي بديهي است و به راحتي مي توان فهميد ارزش يك كالا چقدر است.
- بله، براي يك كالا بديهي است ولي وقتي با چند هزار كالا مواجه هستيم آنگاه كار پيچيده مي شود. الان گمرك مشخص كرده كه ارزش واقعي هزاران قلم كالا چقدر است.
براي شما بگويم يك واردكننده از منطقه آزاد يك قلم كالاي الكترونيكي وارد كرده و گفته ۵۰ دلار ارزش دارد؛ در حالي كه از روي سايت شركت قيمت آن كالا ۷۷۰ دلار درآمده است. يا يك نفر يخچال وارد كرده و ارزش آن را ۹۵ دلار اعلام كرده كه قيمت واقعي آن ۳۰۰ دلار است.
خوب وقتي ارزش واقعي كالا به گمرك اظهار نشود با تعرفه بالا نيز نمي توانيم از توليدات داخلي حمايت كنيم و حتي شاهد ورود كالاهاي بي كيفيت خواهيم بود.
كاري كه گمرك در اين بين كرده شفاف سازي بوده و به همه اعلام كرده ايم كه ارزش حقيقي كالاهاي وارداتي چقدر است.
* سئوالي كه مطرح مي شود اين است كه رويه گذشته چه بوده است؟
- پيش از اين نيز كالاهايي از امارات با فاكتور جعلي آنقدر وارد شد كه ما ديگر براي كالاهاي وارداتي از امارات اعتباري قايل نبوديم. يا چين نيز كالاهايي به كشور ما وارد مي كرد كه ارزش واقعي آن اظهار نمي شد، صنعتگر از ما توقع دارد كه كالاي چيني با ارزش واقعي وارد كنيم.
بالاخره قرار نيست منابع ارزي كشور صرف واردات كالاهاي بي كيفيت شود بايد مانند همه جاي دنيا گمرك كالاها را تعيين ارزش كند.
* تاثير اين اقدام در تراز تجاري كشور چيست؟
- يكي از وظايف گمرك تعيين تراز تجاري است.
من بايد آمارهاي واردات را واقعي اعلام كنم. نمي توانيم هر ماه اعلام كنيم اينقدر واردات داشتيم كه البته تفاوت آماري نيز دارد اين مساله يعني وجود تفاوت آمارها بايد روزي حل مي شد.
در كنار ارايه آمار قطعي درخصوص تراز تجاري كار گمرك مزاياي ديگري نيز دارد.
قبلا بحثي وجود داشت مبني بر اين كه ۴۶۰ هزار كد براي كالاهاي وارداتي داشتيم ما الان همه اين كالاها را تجميع كرده و در يك سي دي به تمام گمركات داده ايم به اين ترتيب عوض اين كه يك واردكننده كالاي خود را وارد كند و بعد ببيند ارزش آن كالا چقدر است ما پيشتر اعلام كرديم كه چه كار مي خواهيم بكنيم.
اين مساله از سوي ديگر باعث يكسان سازي برخورد با واردكنندگان مي شود.ما مكانيزمي در كشور داريم كه در قبال صادرات صادركننده مي توان وارد كننده كالا نيز باشد حال اگر كسي كالايي صادر مي كرد و مي خواست كالايي وارد كند به علت عدم ارزشگزاري يكسان با مشكل برخورد مي كرد كه اين مشكل برطرف شده است زيرا ديگر فرق نمي كند چه كسي كالا را از چه گمركي وارد مي كند.
بنابراين كار ما در ارزشگزاري كالاها چند مزيت داشته كه يكي يكسان سازي در كل گمركات است، دوم شفاف سازي است و ديگري اين است كه هيچ كس با مساله تفاوت ارزشي مواجه نمي شود.
از همه مهمتر بحث سر اين است كه دولت مي خواهد به بخشي از جامعه معافيت يا بخشش در ميزان تعرفه ها بدهد. سئوال من اين است كه اگر ارزشگزاري يكسان نباشد، تخفيف معني ندارد ولي وقتي همه با يك رويه كار كنند آنگاه مي توان براي رونق بخشيدن به يك منطقه از ابزار تخفيف در تعرفه واراداتي استفاده كرد.نگاه ما نگاه همه جانبه نگر است.
* تاثير ارزشگزاري يكسان در حركت به سمت الكترونيكي كردن كارها چيست؟
- با ارزشگزاري يكسان است كه مي توان به سمت گمرك الكترونيك حركت كرد. زيرا تا قبل از سيستم ارزشگزاري يكسان اين فرد بود كه با دخالت خود ارزش كالا را تعيين مي كرد اما اكنون سيستم ارزش ها را تعيين كرده است.
* با اين اوصاف اقدام گمرك چگونه در حمايت از توليدات داخلي موثر است؟
- اين اقدام بيشترين اثر را در حمايت از توليدات داخلي دارد الان صنعت داخلي مي داند كه ارزش هاي وارداتي كالاها چقدر است و آنگاه با توجه به نرخ تعرفه تشخيص مي دهد كه چقدر دارد از وي حمايت مي شود.شما الان از توليدكنندگان كفش، نساجي و لوازم التحرير بپرسيد كه چقدر ارزشگزاري فعلي گمرك در حمايت از آنها موثر است. من معتقدم با ارزشگزاري فعلي هم از ورود كالاهاي بي كيفيت جلوگيري شده و هم از توليد داخلي حمايت شده است.
* بيشترين كم اظهاري از سوي چه كشورهايي است؟
- امارات و چين.
* پس اين بحثي كه چند وقتي است توليدكنندگان داخلي اعلام مي كنند كه كم اظهاري كالاهاي چيني ما را ورشكست كرده است درست است؟
- ببينيد كم اظهاري از سوي امارات صورت مي گيرد اما مشكل چين اين است كه در اين كشور مكانيزم هايي اتخاذ شده تا قيمت كالا پايين آيد.
* سئوال اين است كه به اين طريق يعني ارزشگزاري يكسان كالاهاي وارداتي چقدر از توليدكنندگان داخلي خصوصا در برابر كالاهاي بي كيفيت چيني حمايت مي شود؟
- در جواب به سئوال شما بايد بگويم كه صادرات چين در سال گذشته ۳۸۰ ميليارد دلار بوده كه سهم ايران از اين ميزان چندان بالا نيست اما بايد اذعان كرد كه برخي بخش هاي اقتصاد از ورود كالاهاي ارزان ملتهب مي شود.
* پس اگر كالاهاي چيني سهم كمي در واردات ما دارند كه با قيمت ارزان وارد مي شود، چرا بايد نگران باشيم؟
- نكته مهم در زمينه كيفيت است، زيرا ما تصميم داريم در اسناد واردات كيفيت را مدنظر قرار دهيم. قرار نيست هر كالايي با هر قيمتي وارد كشور شود.
* برخي معتقدند چيني ها نيز كالاي باكيفيت دارند و سفير چين در گفت وگويي اعلام كرد كه مشكل در بازرگانان ايراني است.
- بالاخره او سفير چين است و بايد مشكلات خود را حل كند.ما در حيطه وظيفه خود بايد از واردات كالاهاي بي كيفيت جلوگيري كنيم البته دستگاه هايي چون استاندارد بايد نظارت كامل داشته باشند.
ببينيد من يكبار ديگر توضيح مي دهم كه ما در سيستم جديد حداقل قيمت كالاهاي وارداتي را مشخص كرده ايم مثلا گفته ايم حداقل ارزش يك كالا مثل جاروبرقي ۱۸ دلار است حال اگر يكي اظهار كرد كه من ۱۱ دلار وارد كرده ام مبناي ما ۱۸ دلار خواهد بود كه در رقم ۱۸ دلار حمايت از صنعتگران داخلي و تراز تجاري هم مد نظر بوده است.
* يكي از نمايندگان مجلس گفته كه اين كار باعث افزايش قيمت ها مي شود.
- سئوال من اين است كه بعد از اقدام گمرك قيمت كدام كالا افزايش يافته است. الان نرخ ارز به نحوي است كه توليدكننده با ارز ۱۰۰۰ تومان توليد مي كند لذا توليدكننده به اندازه كافي تحت فشار است و گمرك ديگر نبايد باري به دوش توليدكننده باشد.
درضمن اقدام گمرك در مقابله با فاكتورهاي جعلي است كه توسط برخي واردكنندگان ارايه شده با سيستم جديد اين افراد ضربه مي بينند اما واردكنندگان سالم حتي حمايت نيز مي شوند.
* قبلاً چند هزار كالاي وارداتي داشته ايم؟
- قبلا ۵۰۰ هزار كالا بود كه پالايش شد و به ۹۶ هزارتا رسيد در اين بين تنوع كالاها را كم كرديم قبلا هر مارك و هر سايز از يك كالا جداگانه حساب مي شد كه اينها تجميع شده است. قبلا CD تايوان، چين، سنگاپور و... قيمت هاي مختلف دا شت كه الان به دو يا سه مورد كاهش يافته است.
* برخي معتقدند كه مثلا براي واردات كالاهايي مانند تلويزيون بايد ارزش كالا به ازاي هر اينچ تعيين شود.
- ببينيد ما وارد قرن بيست و يكم شديم، ديگر با مكانيزم اينچ و كيلومتر نمي توان كالاها را ارزشگزاري كرد.
* چرا با اماراتي ها مذاكره نكرديد تا فاكتورهاي جعلي صادر نكنند؟
- اينها اگر مي خواستند درست كار كنند كه آهن قراضه را به جاي ماشين سواري سند نمي كردند.
* چرا مشكل گمرك ايران در ديگر كشورها وجود ندارد؟
- زيرا در اين كشورها نرخ تعرفه ها خيلي پايين است و در اين فضا ارزشگزاري مهم نيست.
|