علي شاكري
اشاره :
نزديك به دو سال از تصويب بند چ تبصره ۷ قانون بودجه از سوي اعضاي محترم هيات دولت جمهوري اسلامي ايران مي گذرد. بندي كه دولت براي جذب منافع مالي جديد دريچه اي تازه به روي ورزش گشود تا بلكه دستگاه هاي دولتي با رهايي از قيد و بندهاي قانوني بتوانند بدون مشكل يار و ياور ورزش در تمامي زمينه ها شوند. با تصويب بند چ در نيمه اول پاياني سال ۸۲ پيش بيني مي شد تحولي عظيم در منابع پشتيباني ورزش صورت گيرد و با به اجرادرآمدن اين بند نگاه و نگرش جديدي در عرصه برنامه ريزي در حوزه ورزش همگاني، حرفه اي، قهرماني و توسعه زيرساخت ها به عمل آيد. واقعيت آنكه با تصويب و اجراي قانون بند چ يكي از مهم ترين موانع سرمايه گذاري و مشاركت دستگاه هاي دولتي در ورزش كه همانا خلأ قانوني هزينه كرد اعتبارات دستگاه هاي اجرايي بود، برداشته شده و مديران علاقمند به فعاليت و مشاركت در عرصه ورزش كشور بدون نگراني و دغدغه از ايرادات قانوني و حسابرسي به سهولت توانستند در توسعه و فراگيرشدن ورزش سهيم شوند.
با وجود آنكه هنوز موانع زيادي بر سر راه عملياتي شدن كامل اين بند وجود دارد كه در ادامه مطلب به آن اشاره خواهيم داشت و ليكن قدم هايي هم در اين زمينه و افزايش فضاهاي ورزشي و تقويت خزانه ورزش برداشته شد كه از آن جمله مي توان كمك به باشگاه ها، تجليل از ورزشكاران به شكل استاني و كشوري، برگزاري تورنمنت هاي مختلف و راه اندازي صندوق رفاه قهرمانان ياد كرد. با اين اوصاف اين بند در راه عملياتي شدن در ابتداي راه خود بسر مي برد و با گذشت زمان به دستاوردهاي بزرگتري هم خواهد رسيد. براي كسب اطلاعات بيشتر در اين زمينه گفتگويي با محمدرضا يزداني خرم دبير شوراي بند چ تبصره ۷ انجام داديم كه مي خوانيد:
*به عنوان دبير اجرايي شوراي هماهنگي زمينه هاي شكل گيري اين بند را توضيح دهيد و اينكه چگونه هيات دولت با آن موافقت كرد؟
- لزوم تقويت ورزش از مدتها پيش احساس مي شد. جمعيت جوان كشور، ضرورت تغيير نگاه به اين پديده مفرح اجتماعي را سرعت بخشيد. ورزش يكي از اهرم هاي موثر در مبارزه با مفاسد اجتماعي، اعتياد و بيكاري است و همه كشورها روي اين مقوله سرمايه گذاري وسيعي صورت دادند. با توجه به اهميتي كه مسئولان رده بالا براي ورزش قائلند سرمنشأيي شد تا مهندس مهرعليزاده پس از تصدي رياست سازمان تربيت بدني با ابتكار خاص خويش و علاقه مندي رئيس محترم جمهوري و اعضاي محترم هيات دولت و نمايندگان مردم در مجلس شوراي اسلامي اين بند را با هدف كمك به بنيه مالي دستگاه ورزش شكل قانوني ببخشد.
*با توجه به ملزم شدن وزارتخانه ها و دستگاه هاي اجرايي در اين قانون در كمك به ورزش آيا اين طرح مورد استقبال آنها مواجه شده است؟
-اتفاقا شكل گيري اين طرح از آنجا آغاز شد كه سازمانها و وزارتخانه ها به سازمان ورزش مراجعه مي كردند و اعلام مي داشتند كه خواستار هزينه كردن براي ورزش هستند ولي به دليل نداشتن محمل قانوني نمي توانند چنين كاري كنند و حتي بسياري از اين دستگاه ها عنوان مي داشتند كه مي خواهند امكانات ورزشي براي كاركنان خود فراهم كنند، اما قانون دست آنان را بسته است و حالا خوشبختانه با برداشته شدن موانع قانوني آنها با سياست گذاري دبيرخانه شوراي هماهنگي مي توانند بدون هيچ مشكلي وارد اين عرصه شوند.
*آيا حالا همه وزارتخانه ها پس از تصويب اين بند وارد اين عرصه شده اند؟
- از اواسط سال گذشته كه اين بند تصويب شد تا همين امروز ما مشغول شناساندن و معرفي طرح به جامعه بوده ايم و انتظار هم نداريم كه در همين مدت كوتاه بتوانيم به همه اهداف خود برسيم. سعي ما اين است كه با شناخت بيشتر مسئولان وزارتخانه ها و تلاش گردانندگان امور در برنامه چهارم بتوانيم به ميزان جذب صددرصدي بودجه برسيم. البته بسياري از وزارتخانه ها در همين شروع طرح قدم هاي موثري چه در زمينه افزايش امكانات ورزشي براي كاركنان خود و چه كمك به سازمان تربيت بدني، تيم هاي باشگاهي و ملي و ورزشكاران برداشته اند كه جا دارد از همه آنان تشكر و تقدير نمايم. ضمن آنكه برخي از موسسات و وزارتخانه ها نيز چندان روي خوشي به اين فرصت مناسب نشان نداده اند كه اميدوارم با جا افتادن طرح آنها هم به صف مستقبلين بپيوندند.
*ميزان درآمدتان از اين محل در سال گذشته چقدر بود؟
- سال قبل برخي از وزارتخانه ها با استناد و استفاده از بند چ حدود ۸۰ ميليارد تومان مجوز ساخت و ساز اماكن ورزشي، كمك به تيمها و برنامه هاي مختلف ورزشي را از شوراي هماهنگي گرفتند و چيزي حدود چهار ميليارد تومان هم از محل ۳۰% از (۱%) به سازمان تربيت بدني رسيد.
*امسال مشخص نيست چه مبلغ از اين قانون نصيب ورزش شد؟
- با وجود قرارداشتن در آخرين ماه سال، هنوز تا يكي دو ماه پس از سال جديد هم دستگاه ها فرصت دارند كه در اين زمينه ها فعاليت كنند. در مجموع مي توانم بگويم كه در سال ۸۳ به موازات تلاش در راه برداشتن موانع و شناسايي طرح پيشرفت بيشتري نسبت به سال ۸۲ داشته ايم.
*آيا استان ها و شهرهاي محروم هم به اندازه مركز و شهرهاي بزرگ و صنعتي در اين طرح از مواهب اين بند برخوردار خواهند شد؟
- هيچ تفاوتي بين مركز كه تهران باشد با دورترين نقطه كشور به لحاظ امكانات و بودجه وجود نخواهد داشت.
مايك شوراي مركزي داريم كه رياست آن با مهندس مهرعليزاده است و ۱۳ معاون وزير هم اعضاي اين شورا محسوب مي شوند كه بنده هم به عنوان دبير در خدمت اين جمع خدمتگزار هستم و دقيقا همين چارت و تشكيلات در تمامي استانها به رياست استاندار و مديران كل تربيت بدني تحت عنوان شوراي متناظر شكل گرفته است. پس به لحاظ بودجه تفاوتي بين تهران و ساير شهرستانها وجود ندارد و مسئولان هر استان به مقتضاي نياز استاني بودجه جذب شده را صرف بهبودي ورزش آن منطقه مي كنند.
* بر حسن اجراي قانون نظارتي هم مي شود؟
- بله دقيقا. ارگان هاي نظارتي مملكت مثل ديوان محاسبات، سازمان بازرسي كل كشور، مجلس شوراي اسلامي و ساير نهادهاي مسئول بر اجراي درست قانون نظارت مي كنند ولي آنچه مهم است اينكه سازمانها، وزارتخانه ها و نهادهايي كه مشمول اين ماده از قانون مي شوند، خودشان با ميل و رغبت همكاري كنند تا شاهد رشد و گسترش روزافزون ورزش در بين همه اقشار و آحاد جامعه باشيم.
* با وجود تاكيد دولت و قانون آيا هستند سازمان ها و وزارتخانه هايي كه به وظايف قانوني خود عمل نكنند؟
- بله به همان نسبتي كه برخي از وزارتخانه ها همكاري تنگاتنگي با سازمان تربيت بدني در اجراي اين ماده قانوني دارند، نيمي ديگر هم تاكنون آنطور كه بايد و شايد همكاري نكردند.
*يكي از چند نمونه؟
- از وزارتخانه اي مثل وزارت صنايع انتظارات فراواني داريم. وزارتخانه اي كه چه به لحاظ بودجه و امكانات و چه به لحاظ نيروي انساني مي تواند بيشترين كمك را به ورزش نمايد.
*دليل عدم همكاري وزارت صنايع؟
- مي گويند ما بزرگترين تيم ها را در اغلب رشته هاي ورزشي داريم و اگر خيلي به ما فشار آورده شود، تيمهاي خود را از ليگ هاي مختلف خارج مي سازيم. در جلسه اي خدمت آقاي وزير گفتم كه اتفاقا اگر تيمهاي صنعتي كنار بروند وضع تيمهاي مردمي خوب و روبراه مي شوند.
* اين طرح تا چه حد به كمك تيمهاي مردمي پرداخته است؟
- هميشه باشگاه هاي مردمي فريادشان بلند بود كه با روندي كه باشگاه ها و تيمهاي صنعتي در پيش گرفته اند، ادامه حيات براي آنها سخت و مشكل شده است. در همين راستا تعدادي از اين دست تيمها به دليل مشكلات مالي از گردونه فعاليت خارج شدند و يا به دسته هاي پايين تر سقوط كرده اند. اين قانون حالا به كمك چنين باشگاه هايي از جمله استقلال و پرسپوليس آمده است و آنها با استفاده از اين بند با حمايت مستقيم و غيرمستقيم مي توانند همپا با تيمهاي صنعتي حركت كنند. البته براي صددرصد عملي شدن و ادامه حيات اين تيمها هرچه اين طرح جلوتر برود مشكلات به حداقل خواهد رسيد.
* سرنوشت كمك چهار ميليارد توماني مصوبه هيات دولت به دو باشگاه استقلال و پرسپوليس و ديگر باشگاهها به كجا انجاميد؟
- در ميان وزارتخانه هايي كه تعهد پرداخت اين مبلغ را كرده اند تنها وزارت نفت و وزارت بازرگاني همكاري خوبي داشته اند.
در ساير وزارتخانه هاي متعهد شده هم اين كار در حال انجام است.
سازمان تربيت بدني و دبيرخانه شوراي هماهنگي سخت پيگير جذب اين مبلغ هستند تا هرچه زودتر با واريز اين مبلغ و دستور مهرعليزاده مشكلات دو باشگاه مردمي استقلال و پرسپوليس و ساير باشگاهها به حداقل برسد.
* در اين طرح از بانكها خبري نيست، آيا آنان جزو دستگاه هاي اجرايي مورد اشاره در طرح محسوب نمي شوند؟
- چرا آنان اتفاقا جزو دستگاه هاي اجرايي محسوب مي شوند وليكن با روحيه خودمختاري كه دارند تاكنون در اين زمينه هيچ قدمي برنداشته اند. اين در حالي است كه در تمام دنيا موسسات اقتصادي و صنايع بيشترين همكاري را با ورزش دارند. در همين طرحي كه الگوي آن از كشورهاي ژاپن و كره گرفته شده آنها به كمك بانكها و صنايع موفق شدند جدا از پيشرفت هاي اساسي در ورزش با ساختن استاديوم ها بزرگ دو دوره بازيهاي آسيايي در اين كشور حتي بازيهاي المپيك را هم برگزار كنند.
* چه ارگاني مي تواند بانكها را وادار به اجراي قانون كند؟
- اميد ما بعد از خداوند متعال به نمايندگان محترم مجلس شوراي اسلامي است و آنها مي توانند تمام نهادها را وادار به اجراي قانون سازند.
* طي اين مدت چه وزارتخانه ها و استانهايي در اجراي قانون بند چ بهتر عمل كرده اند؟
- در ميان وزارتخانه ها، وزارت نفت و وزارت كشور نمونه بوده اند و در استانها هم خوزستان عالي عمل كرد.
* قانون بند چ تا چه زماني ادامه خواهد داشت؟
- اين طرح تا سال ۸۹ و پايان برنامه چهار ساله چهارم اعتبار دارد.
* صحبت از آن است كه مجلس به دنبال راهكاري براي تصويب قطعي نيم درصدي اين بودجه است؟
- البته اين طرح مراحل مقدماتي خود را در حال پشت سر گذاشتن است و هم اكنون در كميسيون تلفيق در حال بررسي است.
* فرض را بر اين بگيريم كه اين طرح صد در صد بتواند اين كمك را جذب نمايد، دورنماي ورزش چگونه خواهد شد ؟
- اگر چنين شود ورزش ايران با توجه به در اختيار داشتن سند راهبردي ورزش وارد فاز جديدي خواهد شد و قادر خواهد بود به پشتوانه طرح جامع ساختار تازه اي براي برون رفت از بافت سنتي فعلي پيدا كند و خود را به ورزش امروز جهان نزديكتر سازد .
*سئوال آخر اينكه چرا در تصويب اين بند دولت به جاي كلمه «بايد» از «مي تواند» استفاده كرد؟
- به هر حال تشخيص آن بود كه كلمه مي تواند هم براي اجراي اين بند كافي است ، اگر چه اعتقاد راسخ دارد كه علاقمندي وزيران و معاونين آنان مي تواند تمامي موانع پيش رو را بردارد و همانند وزارتخانه هاي نفت و كشور در برهه اي كه ورزش به ضرورت مبدل شده به ياري ورزش جوانان و نوجوانان بيايند.
