زينب كريميان
براي بازدهي بيشتر اين طرح بايد اقداماتي در خصوص جابه جايي مسافران ايجاد شود، همانگونه كه در ايستگاه هاي ورودي و خروجي مترو، شركت واحد اتوبوس هايي را براي ارائه خدمات بيشتر به مسافران درنظر گرفته است
كلانشهر تهران با داشتن بيش از 8 ميليون نفر جمعيت ثابت و 4 - 3 ميليون نفر جمعيت متغير، روزانه شاهد بيش از 12 ميليون سفر درون  شهري است كه اين سفرها كلاف ترافيك تهران را روز به روز به هم پيچيده تر مي كند چرا كه 63 درصد اين سفرها با اتومبيل هاي شخصي صورت مي گيرد.
به گفته كارشناسان، روزانه بيش از 2 ميليون خودرو در معابر و خيابان هاي تهران در حال تردد است كه نتيجه آن ترافيك سنگين و لجام گسيخته است كه هر روز پرحجم تر از روز قبل مي شود.
البته به نظر مي رسد ساخت بزرگراه ها و اتوبان ها توسط شهرداري تهران نمي تواند كفاف تردد چند صد هزار خودرو اي را كه سالانه وارد پايتخت مي شود بدهد و اين ترددها در ساعت هاي زيادي از روز بخصوص ساعات ابتدايي صبح و ساعات پايان كار روزانه سبب ترافيك شديد در بسياري از تقاطع هاي مركزي و حتي بزرگراه ها مي شود.
يكي از مهمترين تدابيري كه طي چندين سال گذشته اجرا شده و هم اكنون نيز دنبال مي شد، روند ساخت مترو و استفاده از فضاي زيرزميني شهر تهران است. اين طرح گرچه با موفقيت  اما به كندي پيش مي رود و مي تواند در سالهاي آتي با افزايش خطوط سهم بسزايي در روند پايين آوردن حجم ترافيك تهران داشته باشد، چرا كه در حال حاضر با دو خط به كار خود ادامه مي دهد.
صرفنظر از اين تلاش بزرگ، شوراي اسلامي شهر و شهرداري تهران سال گذشته در يك جلسه غير علني تصميم به احداث ترن هوايي (مونوريل) در تهران گرفتند. پس از اعلام اين خبر، موجي از انتقادات، مخالفت ها، پيشنهادات و تشويق ها آغاز شد.
برخي از كارشناسان نيز چنين عنوان كردند كه برخلاف مشكلات دست و پا گير و روند كند احداث خطوط مترو، پروژه ترن هوايي مي تواند در اندك زمان، مشكلات ترافيك را بهبود بخشد.
البته انجام اين مهم منوط به پرداخت هزينه هاي احداث است كه طبق نظر كارشناسان، اين هزينه براي ساخت هر كيلومتر 120 ميليارد ريال برآورد مي شود.
اين در حالي است كه هر خط متروي تهران بر اساس تصميم گيري ها و پيش بيني هاي دولت، در داخل شهر حدود 30 تا 40 ميليون دلار و هر خط مترو به خارج از شهر تهران 5 تا 10 ميليون دلار هزينه در بر خواهد داشت.
همچنين در كل، هزينه هاي متروي تهران با هشت خط و 200 ايستگاه بالغ بر يكصد و 50 هزار ميليارد ريال خواهد بود.
در حالي كه شهروندان روزانه وقت زيادي را صرف تردد با مسافربرهاي شخصي مي كنند، اگر اين طرح به اجرا درآيد بخشي از مشكلات را حل خواهد كرد. يكي از شهروندان معتقد است: با راه اندازي ترن هوايي مي توان مسير فلكه تهرانپارس تا فلكه صادقيه را در كمتر از 15 دقيقه طي كرد، در حالي كه اكنون اين مسير بيشتر از 2 ساعت وقت مردم را مي گيرد.
داريوش نوروزي ادامه مي دهد: اميدواريم اين طرح ها زودتر و با افزايش تعداد خطوط بتواند مشكلات ترافيك مردم در زمينه حمل و نقل را كم كند.
با بهره برداري از اينگونه طرح ها علاوه بر كاهش تردد شهروندان، هزينه تردد نيز بسيار كاهش پيدا مي كند.
به گفته او زماني كه اين طرح در موازات شركت واحد اتوبوسراني و شركت مترو قرار بگيرد، مي تواند در كاهش مسافرت هاي شهري با وسيله هاي نقليه شخصي موثر باشد.
شهرداري تهران پيشنهاداتي در خصوص احداث مونوريل به شوراي اسلامي شهر ارائه كرد و كلنگ عمليات احداث آن سال گذشته براي خط ترن هوايي به طول 10 كيلومتر بين ميدان صادقيه تا فرودگاه مهرآباد بر زمين خورد.
شهردار تهران،  آبان ماه سال گذشته از احداث سيستم مونوريل تهران به عنوان راه حل ميان مدت براي ترافيك تهران نام برد، اما توضيحات بيشتر در خصوص اين طرح را به آينده موكول كرده بود.
محمود احمدي نژاد گفته بود: لايحه قطار شهري در واقع كار بلند مدت بحث مديريت شهري براي حل معضل ترافيك است.
وي با اميدواري گفت: مردم تهران در پنج سال آينده شاهد راه اندازي ترن هوايي توسط فرزندان خود باشند.
اما پس از بررسي هاي بسيار از سوي شهرداري تهران، بحث مونوريل و احداث آن از سوي وزارت كشور پذيرفته نشد.
اشرف بروجرديمعاون وزير كشور در همايش ملي شوراها در مورد وضعيت مونوريل گفت: در جلساتي كه با هيات حل اختلاف، شوراي شهر و شهرداري داشتيم، اعلام شد كه كسي با اصل مونوريل مخالف نيست. به گفته وي ارزيابي ضرورت برخورداري شهر تهران از مونوريل نياز به يك مطالعه جدي، همه گير و با مشاركت و همكاري دستگاه هاي مختلف دارد.
از طرف ديگر شوراي عالي ترافيك با مخالفت با طرح مونوريل اعلام كرد از ارائه كمك مالي به اين طرح خودداري مي كند، اما شهرداري بر گسترش اين خطوط به صورت ترن هوايي و هم سطح زمين مصر است.
در اين ميان محمد علي آبادي معاون فني و عمراني شهردار تهران، اعلام كرد: با ايجاد مانع، جلوي احداث ترن هوايي (مونوريل) از سوي شهرداري در تهران را گرفته اند.
به گفته او، شهرداري آمادگي كامل براي احداث ترن هوايي را دارد و همچنين تاكيد كرد: اگر آماده نبوديم كه مراسم كلنگ زني نمي گذاشتيم، روي اين پروژه، طراحي و مطالعات بسياري صورت گرفته است، اين كار پيچيده اي نيست كه انجام نشود. احمد حسيني، كارشناس شهري هم معتقد است كه با وجود ايراداتي كه ممكن است به مونوريل وارد باشد، با در نظر گرفتن زشتي ها و تاثيرات پروژه هاي كوچك و بزرگ اجرا شده در تهران، طرح ترن هوايي مي تواند با همراهي سيستم هاي اتوبوسراني، مترو و تاكسيراني يك سيستم جامع را ايجاد كند.
حسيني، مونوريل را به عنوان يك سيستم مكمل پس از مترو، اتوبوسراني و تاكسيراني مي داند و مي گويد: اين طرح در سيكل كاري روزانه مي تواند بار كمي از مسافر را پذيرا باشد. تهران نيازمند داشتن يك سيستم حمل و نقل عمومي جامع و مناسب براي ترددهاست و اين مكانيزم بايد داراي ويژگي ها و قابليت هايي باشد تا مورد استفاده قرار گيرد.
يك كارشناس ديگر شهري هم مي گويد: مهمترين ويژگي سيستم حمل و نقل عمومي اين است كه بايد پاك باشد و توليد آلودگي آن نسبت به ساير وسايل نقليه كمتر باشد. مديران شهري در صورتي مي توانند از شهروندان درخواست كنند از وسايل حمل و نقل عمومي استفاده كنند كه بتوانند آن را تامين كنند.
به گفته محسن قاسمي، دومين خصوصيت يك سيستم حمل و نقل خوب اين است كه نبايد از يك نوع خاص باشد، مثلا ما نمي توانيم كل جابه جايي مسافران تهران را به وسيله اتوبوس يا مترو يا حتي ترن هوايي انجام دهيم، چراكه هيچ كدام از آنها به تنهايي نمي تواند پاسخگوي تمام نيازها و سليقه هاي مختلف شهروندان باشد.
به نظر او سومين ويژگي سيستم حمل و نقل عمومي اين است كه بايد سطح اطمينان و رضايت مردم از اين وسايل در ترددهاي روزانه مشخص شود و طرح ترن هوايي يكي از پروژه هايي است كه مي تواند براي برطرف كردن ترافيك تهران مثمرثمر باشد و گره اي از ترافيك تهران را باز كند.
وي مي گويد: بايد بر اساس مطالعه، تحقيق و پژوهش گسترده، اين امر مسجل شود كه در كدام نقاط و در كدام مسيرها اين وسيله بيشتر مي تواند موثر باشد.
همچنين محمود سيادت موسوي، كارشناس ترافيك اجراي اين طرح را در صورت هماهنگي با سامانه هاي ديگر حمل و نقل گره گشا مي داند. وي مي گويد: براي بازدهي بيشتر اين طرح بايد اقداماتي در خصوص جابه جايي مسافران ايجاد شود، همانگونه كه در ايستگاه هاي ورودي و خروجي مترو، شركت واحد اتوبوس هايي را براي ارائه خدمات بيشتر به مسافران درنظر گرفته است.
موسوي خاطرنشان مي كند: نقش مردم در قبول يا رد طرح مونوريل بسيار مهم است، اما بايد ديد مردم در چه مسيرهايي با مشكل روبه رو هستند و بر اساس نياز مردم اقدام به ايجاد اينگونه خطوط كرد.
اين كارشناس ترافيك ادامه مي دهد: در شهر تهران هم اكنون دو خط مترو در حال فعاليت است و خطوط ديگري نيز در دست احداث است كه با راه اندازي اين خطوط مي توان انتظار داشت در بلندمدت بخشي از ترافيك تهران كاهش پيدا كند. همچنين در كنار مترو، ترن هوايي هم مي تواند با اتخاذ تصميمات لازم و انتخاب مسيرهاي پرتردد، گامي بلند در كاستن از آلودگي هاي تهران و ترافيك اين شهر بردارد.
در حال حاضر ويژگي هاي تجربه شده مونوريل در ديگر كشورها، مديريت شهري را در احداث آنچنان مصمم كرده است كه اگر حمايت هاي دولتي نيز از اين طرح دريغ شود، پروژه با سرعت پيش بيني شده پيش خواهد رفت. اين را براحتي مي توان از ميان صحبت هاي مهندس علي آبادي، معاون فني و عمراني شهردار تهران دريافت؛ از ميان صحبت هايي كه قرار است اطمينان بخش نگراني هاي ترافيك شهروندان باشد.

اگرچه پارك هاي بزرگي در شمال غرب ، جنوب غرب و جنوب شرق تهران در حال احداث است ، اما در بين آنها بوستان آزادگان با 112 هكتار وسعت به عنوان بزرگترين بوستان شهري كشور ، ويژگي هاي خاص خود را دارد
نمي دانيم كسي تا به حال معادله اي را براي به دست آوردن نسبت سرانه فضاي سبز و مراجعه شهروندان به روانپزشك حل كرده است يا نه ، اما اگر كسي به دنبال يافتن جواب چنين معادله اي باشد ، قطعا به پاسخ جالب توجهي مي رسد. كارشناسان شهري به پارك ها و فضاي سبز كلانشهرها ، كانون هاي حياتي شهر مي گويند. دليل آنها هم اين است كه معتقدند پارك ها سمبل بهداشت و سلامتي محسوب مي شوند و در گذران اوقات فراغت و تفرج اقشار و رفع نيازهاي روحي انساني نقش قابل توجهي دارند.از طرف ديگر روانشناسان محيط معتقدند كه فرزندان خانواده هايي كه در آپارتمان هاي كوچك زندگي مي كنند ، آسيب پذير خواهند شد ، چراكه در محيط هاي كوچك ، شرايط اضطراب زا افزايش مي يابد و اينجاست كه نياز به محيطي بزرگتر از منزل براي پرورش استعدادهاي كودكان احساس مي شود. همچنين نداشتن امكانات لازم براي خلوت كردن و تمدد اعصاب ، عاملي است كه بيش از ديگر عوامل، انسان هايي را كه به صورت گروهي در يك فضا قرار گرفته اند ، آزار مي دهد. به همين دليل هم هست كه ايجاد فضاي سبز با دگرگوني محيط شرايط بهتري براي رشد توانايي هاي فرد ايجاد مي كند. فرد سلامت لازم را براي خلاقيت و فعاليت به دست مي آورد و سازندگي فردي و اجتماعي بيشتري از خود نشان مي دهد و بدين ترتيب بعد از هيجانات و كشمكش هاي روحي كه در فرد ايجاد استرس كرده ، با قرار گرفتن در محيطي سرسبز و به دور از فشار عصبي و روحي ، فرد احساس آرامش مي كند.
تحقيقات روانشناسان تاثيرات مختلف و متنوع پارك ها و فضاي سبز را در روان شهر تهران روشن مي كند به شكلي كه حتي حذف نرده هاي پارك ها و دقت در تنوع رنگ و نورپردازي در پارك ها ، گلكاري ، به كارگيري رنگ در ايجاد آبنماها و فواره هاي زيبا هم مي تواند در آرام بخشي موثر باشد ، ضمن اينكه علاوه بر تاثير به كارگيري رنگهاي مختلف در فضاهاي سبز ، تاثير رنگ سبز هم به عنوان رنگ جواني و رشد و نمو در تقويت روحيه ، غرور ، اعتماد به نفس و قدرت تسلط بر حوادث در بحث روانشناسي ثابت شده است.
در يكي از مقالاتي كه در سايت اينترنتي سازمان پارك ها و فضاي سبز شهرداري درج شده است ، اشاره شده كه رنگ سبز موجب آرامش اعصاب و رفع خستگي مي شود ، به طوري كه وقتي بعد از كار روزانه براي گردش به پارك مي رويم يا براي قدم زدن جاده اي درختكاري شده را انتخاب مي كنيم ، از راه رفتن زياد خسته نمي شويم. تمام اين تاثيرات وقتي در كنار پروژه هاي جديد پارك ها وفضاي سبز تهران قرار مي گيرد ، معنايي فراگير و قابل توجه براي تمام شهروندان پيدا مي كند.
به وسعت يك شهر
سال گذشته سازمان پارك ها و فضاي سبز تهران در حالي از احداث پارك هاي منطقه اي و فرامنطقه اي متعدد در تهران خبر داد كه جزئيات ويژگي هاي اين پارك ها حكايت از وسعت جالب توجه آنها دارد. اگرچه پارك هاي بزرگي در شمال غرب ، جنوب غرب و جنوب شرق تهران در حال احداث است ، اما در بين آنها بوستان آزادگان با 112 هكتار وسعت به عنوان بزرگترين بوستان شهري كشور ، ويژگي هاي خاص خود را دارد.
اين پارك كه از امروز آماده بهره برداري است ، مجهز به رستوران ، درياچه ، پاركينگ خودرو ، امكانات فرهنگي ، تفريحي و ورزشي ويژه است. درياچه اين پارك 12 ميليارد توماني بيش از 5 هكتار وسعت دارد و مجهز به آبنماهايي به طول يك كيلومتر است كه بزرگترين آبنماها را با حركت نور و موسيقي ايجاد مي كند. رستوران بوستان آزادگان در كنار درياچه و 4 پاركينگ آن با ظرفيت بيش از 2 هزار پاركينگ در 4 گوشه پارك قرار گرفته است.
مهندس مختاري ، مديرعامل سازمان پارك ها و فضاي سبز شهرداري تهران مي گويد: سازمان پارك ها و فضاي سبز شهرداري تهران در سال 83 بيش از 118 پارك محله اي ، منطقه اي و فرامنطقه اي در تهران احداث و به بهره برداري رساند و در سال جديد هم توسعه فضاي سبز را در دستور كار خود قرار داد كه پروژه بوستان آزادگان بزرگترين نمونه اين طرح است. به گفته او بوستان مادر در كنار بوستان آزادگان در جنوب شرق تهران در حال احداث است كه تا آخر امسال تكميل مي شود و با اتمام آن، حتي مسافراني كه عازم شرق كشور هستند هم مي توانند براي ساعاتي در آن پارك اتراق كرده و از امكانات آن استفاده كنند.
بر اساس اطلاعات سازمان پارك ها و فضاي سبز شهرداري تهران، پارك آزادگان كه در جنوب شرقي تهران قرار گرفته است، از شمال به اتوبان بعثت و سه راه افسريه، از شرق به كانال سرخه حصار و پارك پامچال (مشيريه) از جنوب به اتوبان دولت آباد و از غرب به بزرگراه آزادگان و پارك توسكا و شهرك سعيديه و حميديه محدود مي شود. اطراف اين پارك را هم فضاهاي سبز، جنگلي و تفريحي احاطه كرده است به طوري كه محوطه جنگلي توسكا، پارك آبي و پارك مادر (بانوان) در اطراف آن قرار گرفته است.
شهروندان و مسافران تهراني براي دسترسي به پارك آزادگان مي توانند از 4 ورودي شمالي از خيابان تازه احداث شده مشيريه، جنوبي از بزرگراه دولت آباد، شرقي از پارك پامچال و غربي از بزرگراه آزادگان استفاده كنند.
در ميان بناهاي پارك، ساختمان قديمي كوشك با 90 سال قدمت در دو طبقه مشرف به استخري است كه آب آن از يك قنات تامين مي شود.
اين ساختمان پس از بازسازي با تغيير كاربري به كتابخانه تخصصي فضاي سبز تبديل شده، ضمن اينكه در فضاي ادواري پارك هم بخشي به عنوان درمانگاه براي ارائه خدمات كمكهاي اوليه در نظر گرفته شده است. از ديگر بناهاي پارك به نمازخانه دوطبقه و نمازخانه هاي آلاچيق، تريا، سرويس هاي بهداشتي و زمين هاي ورزشي مي توان اشاره كرد.
لابد همه تهراني ها سيزده بدر امسال را به خاطر دارند؛ روزي كه خانواده ها شهر را براي يافتن تكه اي زمين سبز و سايه اي خوشايند زيرپا گذاشتند و در نهايت حتي به حاشيه سبز بزرگراه ها هم رضايت دادند، با اضافه شدن بوستان هاي جديد به فضاي سبز تهران، سيزده بدر 85 شايد ديگر اين سرگرداني ها را به دنبال نداشته باشد.

ضرر 5 ميليوني خودروهاي فرسوده
داستان خودروهاي فرسوده پايان ندارد. بد نيست بدانيد هر خودروي فرسوده سالانه 50 ميليون ريال به اقتصاد ملي ضرر مي زند.
حركت يك خودروي فرسوده به دلايلي از جمله مصرف بي رويه سوخت، روغن، قطعات يدكي، رنگ، قطعات وارداتي و نيز ايجاد مسائل زيست محيطي سالانه حدود 50 ميليون ريال به اقتصاد ملي ضرر مي زند.
اقتصاد خانواده به خاطر مالكيت خودروي فرسوده سالانه به طور مستقيم 15 ميليون ريال ضرر مي كند.
خودرويي فرسوده به حساب مي آيد كه نتواند مجوز معاينه فني بگيرد و بر اين اساس ممكن است يك خودروي جديد هم نتواند شرايط استاندارد مطلوب را كسب كند به اين ترتيب چنين خودرويي به رغم پايين بودن سن نيز فرسوده محسوب مي شود.
سن خودروهاي فرسوده در كشورهاي مختلف متفاوت است. در كشورهاي پيشرفته خودروهاي بالاي 10 سال را فرسوده اعلام مي كنند و در كشورهايي مثل تايلند خودروهاي با سن بالاي 5 سال مجوز تردد ندارند و در كشور هاي جهان سوم هم اهميتي به فرسودگي خودروها نمي دهند.
طبق مصوبه هيات وزيران، سن خودروهاي فرسوده در كشور ما بين 30 تا 40 سال است و اين در حالي است كه هم اكنون خودروهايي با سن بالاي 40 سال هم در سطح كشور در حال حركتند.
تازه هاي ترافيك در نمايشگاه مطبوعات
نشريه تازه هاي ترافيك در نمايشگاه بين المللي مطبوعات حضور دارد. تازه هاي ترافيك عنوان تنها نشريه تخصصي، فني و مهندسي در حوزه حمل و نقل و ترافيك شهري محسوب مي شود كه آخرين دستاوردهاي مهندسي، داخلي و خارجي در موضوع ترافيك را منتشر مي كند.
اين نشريه حاوي آخرين مقالات در خصوص تحولات و مسائل حوزه ترافيك شهري است كه هر فصل موضوعاتي نظير حمل و نقل عمومي، تعمير و نگهداري راه، طراحي پاركينگ و ساخت آن، مديريت ترافيك، ايمني راه و وسايل نقليه، تصادفات و آموزش فرهنگ ترافيك در آن منتشر مي شود.
نشريه تازه هاي ترافيك تا به حال در 24 شماره منتشر شده و اين روزها در غرفه تازه هاي ترافيك سالن شماره 1 نمايشگاه بين المللي مستقر است.