ساندويچ يا كتاب، كدام را مي پسنديد؟ شايد ساندويچ و شايد هم كتاب، اما به نظر اشتهاي فرهنگي مان كمي كور شده يا اينكه ما دچار كم اشتهايي شده ايم. اين نگاه بدبينانه را مي توان از نمايشگاه بين المللي كتاب و از گفته هاي ناشران فهميد.
ناشران حاضر در هجدهمين نمايشگاه بين المللي كتاب با بيان اينكه براي مردم هزينه كردن براي كتاب دشوارتر از خريد يك ساندويچ است، مي گويند استقبال گسترده و بازديد حجم انبوهي از غرفه هاي كتاب، لزوما به معناي اهميت قائل شدن آنها براي مقوله مطالعه و كتاب نيست. همانگونه كه نمي توان با استناد به اين حجم گسترده گفت درصد زيادي از مردم اهل مطالعه هستند.
ناشران در حالي كه از سازمان ها و دانشگاه ها، قشر روشنفكر جامعه و همچنين دانش آموزان سال آخر دبيرستان به عنوان خريداران عمده كتاب از نمايشگاه نام مي برند، خاطرنشان مي كنند از ناشران كتاب هاي آموزشي و تقويتي كه بگذريم، ساير انتشاراتي ها ميزبان كساني هستند كه تنها با نگاهي گذرا به عناوين كتاب ها از مقابل غرفه ها مي گذرند، بي آنكه برنامه يا هدفي براي خريد كتاب داشته باشند. آنها حتي نمي دانند كه به دنبال چه كتابي هستند يا اينكه اصلا كتابي مي خواهند يا نه؟
رامك زارع، جانشين مديرعامل انتشارات تخت جمشيد در حالي كه ميزان استقبال از نمايشگاه 18 را كمتر از سال گذشته عنوان مي كند، مي گويد: با وجودي كه قيمت كتاب هاي ما نسبت به سال گذشته تغيير نكرده، اما مردم خريد نمي كنند. پس آنگونه هم كه مردم مي گويند قيمت بالاي كتاب دليل بر نخريدن نيست.
وي در اين رابطه مي افزايد: شايد قيمت كتاب ها گران باشد، اما همين مردمي كه از بالا بودن قيمت كتاب ها گلايه مي كنند، حاضرند براي اجناسي كه بعضا قيمت آنها چند برابر يك كتاب است، پول خرج كنند.
جانشين مديرعامل انتشارات تخت جمشيد در حالي كه به ميراث فرهنگي كشور اشاره مي كند، مي افزايد: امروز در كمتر خانه يا سازماني مي توان يك كتابخانه پيدا كرد، اين در حالي است كه بسياري از افراد كتابخانه هاي شخصي خود را نيز به فروش گذاشته اند.
علي فاتحي از انتشارات پيام آزادي كه زمان برگزاري نمايشگاه را نامناسب مي داند، مي گويد: فروش يك انتشارات بستگي به نوع كتابي دارد كه آن انتشارات عرضه كرده است. وي مي افزايد: شرايط حاضر به گونه اي است كه مردم طالب هر نوع كتابي نيستند. سليقه فرهنگي مردم تغيير كرده و انتشاراتي ها بايد به اين نكته توجه كنند.
مدير نشر دانژه هم نظرات جالبي دارد. وي در حالي كه به پايين بودن سرانه مطالعه در كشور اشاره مي كند، مي گويد: از آنجا كه مردم با فرآيند انتشار و چاپ كتاب آشنا نيستند، در نظر آنها قيمت كتاب گران است، اما آيا يك كتاب به يك ساندويچ كه قيمت آن معادل 3 كتاب است، نمي ارزد؟
وقتي كه در آموزش و پرورش مهارت هاي خواندن را آموزش نمي دهيم و زماني كه در دانشگاه ها به جاي كتاب جزوه تدريس مي شود و از دانشجو تحليل يا درك مطلب خواسته نمي شود، نمي توان انتظار داشت كه كتاب درجامعه با استقبال روبه رو شود.
اما چرا برخي از انتشارات نظير ناشران كتاب هاي تخصصي، آموزشي و خارجي از فروش بهتري به نسبت ساير انتشاراتي ها برخوردار هستند به طوري كه ناشران خارجي، اين ميزان استقبال از كتاب هايشان را باورنكردني مي دانند.
به اعتقاد اين گروه از ناشران به رغم آنكه برگزاري نمايشگاه كتاب در تقويت و بالا بردن فرهنگ عمومي تاثير بسزايي دارد، اما مشغله كاري و گرفتاري هاي گوناگون، مردم را از كتابخواني بازداشته است.
آنها مي گويند با توجه به وضعيت اقتصادي نامناسب و درآمد كم بسياري از خانوارها، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مي تواند با ارائه بن يا يارانه هاي خريد كتاب زمينه مطالعه اقشار كم درآمد، كارگران و دانشجويان را فراهم كند.
اين در حالي است كه برخي از بازديدكنندگان از قيمت بالاي كتاب ها و به روز نبودن آنها مي گويند، دانشجويان در حالي كه خريد برخي از كتاب ها را خارج از توان مالي خود مي دانند، معتقدند بسياري از اين كتاب ها بويژه كتب خارجي به روز نبوده و قديمي هستند.از سوي ديگر قيمت بالاي كتاب ها باعث شده تا در نظر برخي نمايشگاه، كتابفروشي قلمداد شود كه مناسب طبقه مرفه جامعه است نه طبقه متوسط.
در اين شرايط كه از يك سو ناشران از هزينه هاي بالاي انتشار كتاب و دوم از قيمت بالاي كتاب ها مي گويند، چه بايد كرد؟ به نظر شما چگونه مي توان كتاب را در سبد كالاي مصرفي خانوارهايي جا داد كه حتي مطبوعات نيز نتوانستند آنگونه كه بايد راهي جمع صميمي خانواده ها شوند.
در پاسخ به مدعيان بالا بودن قيمت كتاب بايد به اين نكته اشاره كرد كه قيمت به نسبت زياد كتاب به عواملي برمي گردد كه بعضا خارج از اراده ناشران است؛ كمبود و گراني كاغذ، هزينه هاي بالاي ليتوگرافي، عدم استقبال مردم و كاهش تيراژ كتاب از جمله دلايلي هستند كه باعث افزايش نسبي قيمت كتاب شده است. مدير نشر دانژه در حالي كه اين موارد را تاييد مي كند، مي گويد چگونه مي توان از ناشري كه اولين سهميه كاغذ سال 83 خود را در اوايل سال 84 از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي دريافت كرده، انتظار داشت كه كتاب هايي در تيراژ بالا و با قيمت مناسب با اقتصاد خانوارهاي ايراني منتشر كند. وي با اين وجود تاكيد مي كند در مقايسه با ساير اقلام بويژه ديگر كالاهاي فرهنگي، قيمت كتاب آنچنان كه مردم مي گويند بالا نيست.بحث در مورد ميزان استقبال و فروش كتاب در حالي بين ناشران و مردم و مجامع فرهنگي مطرح است كه اساسا هدف از برگزاري اين نمايشگاه صرفا فروش كتاب نبوده و در واقع با هدف نمايش عملكرد يكساله ناشران، معرفي عناوين منتشر شده آنها به مخاطبان و همچنين تعامل و ارتباط ناشران با يكديگر و با مردم عنوان مي شود؛ آنچه كه در مورد ساير نمايشگاه ها اتفاق مي افتد.هجدهمين نمايشگاه بين المللي كتاب، امسال با حضور 1784 ناشر در قالب 1057 موسسه خصوصي و 7 ۷ نمايندگي برگزار شده است. در اين نمايشگاه 51 هزار عنوان در گروه عمومي، 10 هزار عنوان در گروه كودك و نوجوان، 11 هزار عنوان در گروه آموزش و 22 هزار عنوان كتاب در گروه دانشگاهي از سوي اين تعداد ناشر عرضه شده است.

قيمت هاي سردرگم
به رغــــم افـــزايش قيمت ميوه و سبزي ها در ماه هاي پاياني سال، آمار بانك مركزي جمهوري اسلامي حاكي از افزايش شاخص  بهاي مصرفي اين كالا است، به گونه اي كه بر اساس اين گزارش شاخص بهاي ميوه و سبزي ها در اسفندماه گذشته نسبت به ماه قبل 12 درصد و نسبت به مدت مشابه در سال گذشته 42 درصد رشد نشان مي دهد.اين در حالي است كه به گفته رئيس اتحاديه بارفروشان، قيمت ميوه كه در ماه هاي اخير افزايش قابل توجهي يافته بود، با شروع فصل تابستان كاهش خواهد يافت.
به فكر جيب خود باشيد
از مكالمات طولاني و غير ضروري در ساعات اوج ترافيك مكالمه تلفن همراه خودداري كنيد.
شركت ارتباطات سيار به منظور استفاده بهينه از ظرفيت شبكه و جلوگيري از بروز اختلالات مقطعي و امكان برقراري تماس هاي ضروري از مشتركين تلفن همراه خواسته است كه از انجام مكالمات طولاني و غير ضروري در ساعات پرترافيك مكالمه تلفن همراه خودداري كنند. به گفته اين شركت، مشتركين تلفن همراه مي توانند به جز ساعات 11 صبح و 8 بعدازظهر در ديگر ساعات، تماس هاي غير ضروري خود را داشته باشند.بر اساس اين گزارش به طور متوسط روزانه 20 ميليون تماس و 25 ميليون دقيقه مكالمه از طريق تلفن همراه صورت مي گيرد.
جشني براي زيتون ها
جشنواره اي در سطح ملي براي معرفي و شناخت هرچه بيشتر زيتون در روزهاي نخستين خردادماه برگزار مي شود. جايگاه مصرف روغن زيتون در توسعه سلامت و بهداشت جامعه، احيا و ارتقاي دانش بومي و فرهنگ توليد كشاورزي، ايجاد رقابت براي توليد روغن كاملا طبيعي و ارتقاي شناخت مصرف كنندگان از اهداف برگزاري اين جشنواره است.اما نكته جالب در اين باره روشهاي تعيين بهبود كيفيت روغن زيتون بعد از آزمايش هاي شيميايي توسط كارشناسان، آزمايش حسي است. در اين آزمايش بايد دو گروه با استفاده از حس چشايي، بويايي و لامسه روغن زيتوني را كه بايد كاملا طبيعي، خالص و حاوي عطر زيتون باشد، ارزيابي كنند.

الهام اناري- قيمت بالاي كتاب، مهمترين عاملي است كه از سوي اقشار مختلف جامعه دليل اصلي عدم استقبال از اين كالاي فرهنگي عنوان مي شود. اما آيا قيمت كتاب بالاست؟ با نگاهي به ساير اقلام موردنياز زندگي روزمره مي توان دريافت كه قيمت كتاب چندان زياد نيست.
اما گشتي در بازار نشر اين واقعيت را نشان مي دهد كه كتاب هايي كه دانش آموزان و دانشجويان مجبور به تهيه آنها هستند، بيشترين تيراژ را دارند. با اين حال تهيه اين دوست دانا و خوش بيان براي دانشجويان و دانش آموزان عملي آسان نيست، اما راه چاره اي نيز براي اين عده پديد آمده است. گرچه مي توان با آن موافق نبود، اما به عنوان آخرين تير تركش دوستداران علم مي توان از آن شيوه بهره گرفت؛ روشي كه مدتهاست دانشجويان به آن متوسل شده اند. خريد كتاب هاي دست دوم همان چاره موقتي است.
با اين حال بايد پذيرفت كه پرفروش ترين كتاب ها به حوزه هاي علمي و درسي مربوط مي شود. دانش آموزان مجبورند چاپ جديد كتاب هاي درسي و كمك آموزشي را همه ساله تهيه كنند و دانشجويان با شروع هر ترم تحصيلي به دنبال كتاب هايي هستند كه از سوي استادان معرفي مي شود. اشتياق قبول شدن در كنكور چند صباحي سبب مي شود دانشجويان كتاب هاي نو خريداري كنند، اما پس از مدتي كه تب و تاب ها فروكش كرد، شيوه اي كه دانشجويان پرتجربه آموخته اند به كار گرفته مي شود.
به هر حال گراني كتاب هاي رايج و متداول تنها بهانه اي است كه خيل عظيمي از افراد جامعه به اين كالاي فرهنگي روي خوش نشان ندهند، اما همين گريز مردم از كتاب باعث گراني آن شده است. اگر تيراژ - شمارگان - كتاب ها بالا رود و عرضه به شيوه صحيحي انجام شود، مي توان اميدوار بود كه نرخ كتاب كمتر شود، اما نبايد فراموش كرد كه كتاب نيز كالايي مصرفي است و همچون ساير اقلام موجود در بازار دچار تورم ناخواسته مي شود.
راه حل هاي دولتي نيز تا حدي توانست درمان موقتي بازار كتاب باشد، اما با قطع يارانه هاي كاغذ و كاهش خريد كتاب منتشر شده از سوي نهادهاي دولتي، اينگونه حمايت ها كمرنگ شد و در نهايت ناشران دل به خريداراني بستند كه صرف هزينه در كافي شاپ ها و رستوران ها را واجب تر از تغذيه فرهنگي خود مي دانند.
جاي تعجب است كه گراني كتاب مهمترين دليل قهر مردم با اين محصول بي زيان عنوان مي شود، در حالي كه صرف يك شام، نهار يا عصرانه يكنفره حداقل دو برابر يك كتاب داستان يا شعر است.