علي شاكري
ليگ جهاني شانزدهم در راه است. ليگي كه واليبال را به عنوان تنها ورزش گروهي جهان مبدل ساخته كه در كنار مسابقات مرسوم خود چون جام جهاني، قهرماني جهان و بازيهاي المپيك هر ساله اقدام به برگزاري ليگ جهاني مي كند. مسابقاتي كه مي توان آن را همپا و هم اندازه با رقابت هاي المپيك توصيف كرد.
ليگ جهاني واليبال از سال ۱۹۹۰ راه اندازي شده و هم اكنون بي وقفه چشم به آغاز شانزدهمين دوره خود دارد.
ليگ شانزدهم دور اول بازيهاي گروهي خود را طي روزهاي جمعه ۶خرداد تا يكشنبه ۱۲ تير ماه برگزار مي كند و با شناسايي تيم هاي برتر گروههاي سه  گانه با يك هفته فاصله به استقبال مرحله نهايي بازيهاي خود ( ۱۷ تا ۱۹ تير) در شهر بلگراد صربستان مونته نگرو مي رود.
جوايز دلاري كه هر ساله با افزايش ميليون ها دلار به تيم ها و بازيكنان پرداخت مي شود انگيزه مناسبي است تا واليبال همچنان در جاده پيشرفت و تكامل گام بردارد.
۱۲ تيم حاضر در ليگ شانزدهم
فدراسيون بين المللي واليبال FIVB كه پس از چندين دور برگزاري ليگ جهاني با سقف ۱۲ تيم آن را در دوره چهاردهم به ۱۶ تيم افزايش داده بود، با تجديد نظر در برنامه هاي خود يك بار ديگر تصميم به انجام اين بازيها با حضور ۱۲ تيم گرفت.
۱۲ تيمي كه از نظر منابع مالي و انساني شرايط عالي داشته و هيچ گونه فشاري را از اين ناحيه متوجه فدراسيون جهاني نمي شود. در ليگ شانزدهم مثل ادوار پيش بيشترين سهميه از آن قاره اروپا و آمريكاست كه ۱۱ تيم شركت كننده را شامل مي شود و تنها تيم باقيمانده ليگ شانزدهم از آسياست. ژاپن يك پاي ثابت اين بازيها و حامي بزرگ مالي فدراسيون جهاني در شرايطي اين بار هم در جمع غولان واليبال دنيا حاضر است كه ديگر فاقد قدرت پيشين است. بواقع در واليبال امروز آسيا كشورهايي چون ايران، كره جنوبي و چين شرايطي كاملا برتر و متمايز از چشم بادامي هاي رو به افول گذاشته دارند.
آنچه كه باعث مي شود تا ژاپني ها محبوب و نازپرورده مسند نشينان فدراسيون بين المللي واليبال  FIVB باقي بمانند به موقعيت ممتاز مالي اين كشور و نفوذ ژاپني ها در بدنه فدراسيون جهاني باز مي گردد. اين در حالي است كه قدرت ژاپني ها در كنفدراسيون آسيا به پايين ترين حد خود رسيده و كره اي ها و چيني ها هم به تلافي دهه هاي قبل همه چيز را ميان خود تقسيم كرده اند.
چرا چين و كره نمي توانند
شايد اين سوال پيش آيد كه چرا كره جنوبي و چين و يا حتي ايران به عنوان قطب جديد واليبال قاره نمي توانند با پس زدن ژاپن به ليگ جهاني راه يابند. مهم ترين عامل ناتواني در تامين هزينه سنگين بازيهاست كه حتي تا پايان حضور در دور مقدماتي سر به يك ميليون دلار خواهد زد.
تازه جالب آنكه چيني ها در دو دوره آخر حضور خود در ليگ جهاني تنها به لطف كمك فدراسيون بين المللي واليبال توانستند شركت كنند و كره اي ها با وجود بهره وري از كمپاني هاي بزرگ صنعتي كشور خود سالهاست كه قادر به حضور در ليگ جهاني نيستند وگرنه قدرت تيم هايي چون چين، كره  و يا ايران كمتر از تيم هايي مثل ونزوئلا، پرتغال و ژاپن نيست.
گروه بندي بازيهاي امسال
گروه يك: برزيل، ونزوئلا، ژاپن و پرتغال
گروه دوم: ايتاليا، كوبا، بلغارستان، فرانسه
گروه سوم: صربستان مونته نگر و، يونان، آرژانتين ولهستان
روسيه و هلند غايبان بزرگ
عجيب ترين نكته پيرامون ليگ جهاني اين دوره غيبت مرموز روسيه است، تيمي كه با وجود حضور فعال در ۱۴ دوره اين بازيها براي دومين سال پياپي به عنوان يكي از چند قدرت مطرح اين رشته غايب است. غيبت سال پيش روسيه اين گونه توجيه شد كه اين تيم با توجه به نزديكي بازيهاي المپيك با مسابقات ليگ جهاني ترجيح داد تا با ستارگان مهاجرش پس از سال ها مدال طلاي المپيك را به چنگ آورده مدال طلايي كه پس از بازيهاي المپيك ۱۹۸۰ مسكو هيچگاه ديگر به اردوي روس ها نيامده ولي استمرار عدم حضور روسيه در ليگ جهاني شانزدهم اگر چه خبري پيرامون آن اعلام نشده است وليكن مي توان پيش بيني كرد كه آنها هم به سرنوشت چين و كره دچار شدند و از نظر مالي در مضيقه اند. وگرنه چه كسي مي تواند باور كند كه تيم هميشه حاضر در مراحل نهايي با آن ستارگان مشهور مهاجرش در اين سطح از بازيهاي واليبال غايب باشد. روس ها در كارنامه شان در ليگ جهاني عناوين دوم و سوم بسيار به چشم مي خورد و حتي آنان در ليگ چهاردهم در خانه برزيل از سكوي قهرماني بالا رفتند.
هلند هم ديگر غايب سرشناس ليگ جهاني است. هلند فاتح ليگ جهاني هفتم؛ دارنده مدال طلاي المپيك ۱۹۹۶ آتلانتا و فاتح چند مدال نقره و برنز اروپا، ليگ جهاني و قهرماني جهان است. هنوز خاطره بازيهاي آسمان خراش هاي ودان سرزمين لاله ها از يادها نرفته است.
آشنايي با تيم هاي حاضر
* برزيل: قويترين تيم حال حاضر جهان با چهار بار عنوان قهرماني، يك نايب قهرماني و چهار مقام چهارمي از موقعيتي استثنايي پس از ايتاليا در ليگ جهاني برخوردار است.
آنان را در حال حاضر شعبده بازان بزرگ واليبال مي دانند. در بكارگيري تاكتيك تهاجمي در شرايط فعلي رقيبي براي خود نمي شناسند. در دو دوره اخير ليگ جهاني با فاصله اي بسيار نسبت به رقبا به مقام قهرماني رسيدند.
«برناندو رزنده» از روزي كه هدايت اين تيم را بدست گرفته، باعث تحولي عظيم در واليبال جهان شده است. قدرت تيم هاي پايه اي در برزيل باعث استمرار موفقيت هاي تيم  ملي بزرگسالان را تضمين كرده است.
برزيل در اين دوره با ستارگان بزرگ خود چون جيبا، دانته، گارسيا، مارسلينهو، وسلي، گوستاو آندرس و سانتوز همچنان مدعي شماره يك قهرماني است.
برزيل در ۱۵ دوره گذشته تيم هميشه حاضر بازيها بوده است. اين تيم در ۲۴۸ بازي انجام داده خود صاحب ۱۸۶ پيروزي و ۶۲ باخت شده است.
* آرژانتين: آرژانتيني ها چند دوره از ليگ جهاني را بدليل اختلافات موجود بين فدراسيون واليبال آرژانتين و فدراسيون جهاني واليبال از دست دادند. آنها پس از يكي دو دوره غيبت دوباره به ليگ جهاني برگشته اند.
آرژانتين در مجموع در ۷ دوره از ليگ جهاني حاضر بوده است كه از ۸۶ بازي انجام داده صاحب ۲۷ برد و ۵۹ باخت شده است. براساس خبرهاي رسيده ظاهرا آرژانتين در اين دوره «ميلوكوويچ» ستاره نامدار خود را در اختيار ندارد، اما از ديگر ستارگان اين تيم مي توان از شويتس، برنزاكوني، دارايدو، كاستول و دي ميان ياد كرد. آرژانتين در ۷ دوره قبلي حضورش هيچ گاه سر از سكوهاي برتر در نياورد.
* بلغارستان: بلغارها ديگر آن تيم پرقدرت دهه هفتاد نيستند، اما تيم فعلي آنها نويد دهنده روزهاي خوب براي واليبال اين كشور است. بلغارها دوباره خيز برداشته اند.
فيزيك بدني مناسب بازيكنان اين ديار سال گذشته باعث تعجب محافل واليبال جهان شد. ولاديمير نيكولوف، الكسي تودو و ايوان كولوف مردان بزرگ بلغارستان در بازيهاي اين دوره به شمار مي روند.
بلغارستان طي ۷ دوره حضورش در ليگ جهاني از ۱۰۴ بازي به ۶۱ برد و۴۳ شكست دست پيدا كرد.
* كوبا: كوبايي ها با طي كردن يك دوره نزول كوتاه دوباره به صحنه ليگ جهاني بازگشته اند. قهرمان دوره نهم ليگ جهاني و دارنده ۵ عنوان نايب قهرماني و يك مقام سومي در دوره چهاردهم غايب بود.
هنوز آيدازابل و پيمنتا معروف ترين بازيكنان كوبا محسوب مي شوند. البته كوبا با جوانان مستعدش دوباره چشم به بزرگي را دارد. روبرتو گارسيا سرمربي كوبا اعتقاد دارد كه اين تيم شگفتي ساز ليگ شانزدهم خواهد بود.
كوبا در ۱۴ دوره حضورش در ليگ جهاني از ۲۲۱ بازي انجام داده به ۱۳۸ برد و ۸۳ باخت دست يافته است.
* فرانسه: اين تيم هم در دو دهه اخير با نوسانات زيادي روبرو بوده است. با وجود برخورداري از ستارگان بزرگ همچون روبرت هنو، آنتيگا، گرانووركا، پاتين و... فرانسوي ها تنها موفق به راهيابي در ۹دوره ليگ جهاني شدند. آنان همانند ايتاليايي ها با انستيتوهاي فعالي كه در اختيار دارند در ايجاد و تحول در واليبال اروپا و جهان هميشه نقش داشتند. فرانسه از ۹ بار حضور خود در ليگ جهاني از ۱۱۸ بازي به ۵۴ برد و ۶۴ باخت رسيده است.
*يونان: چند سالي است كه اين كشور پس از بسكتبال، حضور در عرصه هاي مهم اروپايي و جهاني را جدي گرفته و در اين رشته به دنبال عناوين با ارزشي است. يونان به تدريج در حال مطرح شدن است و از همين مراودات و به خصوص حضور در ليگ هاي جهاني و بازيهاي المپيك پلي است براي رسيدن به هدف مورد نظر.
يوناني ها ۸ دوره حضور در ليگ  جهاني را تجربه كرده اند و در اين مدت ۱۱۹بازي انجام داده اند كه ۳۸ برد و ۸۱ باخت در كارنامه آنها به ثبت رسيده است.
* ايتاليا: ركورددار قهرماني در ليگ جهاني و يكي از قدرت هاي طراز اول فعلي در واليبال دنيا.
ايتاليايي ها هنوز به لطف ۸ بار قهرماني در ليگ جهاني، ۳ نايب قهرماني و ۲ مقام سومي در بالاترين نقطه جدول ركوردداران قرار دارند. بعيد به نظر مي رسد كه به اين زودي ها كشوري قادر به پاك كردن اين ركورد باشد.
ايتاليايي ها همانند برزيل در همه دوره ها حاضر بوده اند و در مجموع از ۲۳۹ بازي انجام داده۱۸۵ برد و ۵۴ باخت داشته اند.
«مونتالي» كه خواهان پاگذاشتن جاي پاي ولاسكوي كبير است، اگرچه هنوز به اين آرزويش نرسيده وليكن توانسته چند مدال با ارزش از جمله مدال نقره المپيك آتن و ليگ جهاني پانزدهم را به ورزش ايتاليا هديه كند.
ماسترنجلو، ورميگلو، تن كاتي، زالتانف، الساندروفي و ميوني همچنان نامشان در ميان ستارگان تيم مونتالي به چشم مي خورد.
*ژاپن: ژاپن ديگر آن تيم خوفناك دهه هفتاد نيست كه لرزه بر اندام حريفان مي انداخت و در هر دوره با ابتكار و خلاقيت جديد باعث تحول در واليبال مي شد. ژاپن حالا با وجود حضور در مهم ترين عرصه هاي واليبال دنيا كه فقط با اتكا به كمك هاي مالي صورت مي گيرد حتي در آسيا نيز جايگاهي در ميان تيم هاي برتر ندارد. ژاپن در ۱۲ دوره حضورش در ليگ جهاني صاحب ۴۰ برد و ۱۱۶ باخت طي ۱۵۶ بازي است. پس از كناره گيري آتاناكاميكي از بازماندگان تيم تاريخي المپيك ۱۹۷۲ مونيخ، «اوتو» سمت سرمربيگري اين تيم را پذيرفته است.
اونو، ناهاهيرو، اوسامي، ياماموتو هرگز قابل قياس با ستارگان نامدار ژاپن درگذشته نيستند.
* لهستان: قهرمان المپيك ۱۹۷۶ مونترآل بار ديگر نتوانسته در واليبال دنيا سربلند كند. اگرچه در اين دو دهه بارها تيم جوانان اين كشور در اروپا و جهان با كسب عنوان قهرماني خبرساز شد، اما آنها به دليل حرفه اي شدن واليبال در رده بزرگسالان هرگز نتوانستند در اين رده و سطح خوش بدرخشند. لهستاني ها در ۷ دوره حضور در ليگ جهاني اين كارنامه را از خود بر جاي گذاشته اند. ۹۰ بازي، ۴۲ برد و ۴۸ باخت.
* پرتغال: در فوتبال اروپا با وجود سرمايه گذاري فراوان در واليبال نتوانسته  در اندازه هاي خرج كرد خود نتيجه بگيرد. با رفتن سرمربي سابق كوبايي ها حالا عنان تيم را پرتغالي ها به «ساموئل اورلاندو» سپرده اند.
پرتغال از ۵ دوره حضورش در ليگ جهاني از ۶۰ بازي صاحب ۱۳ برد و ۴۷ باخت است.
* صربستان مونته نگرو: يكي از قطب هاي جديد واليبال جهان كه هم اكنون بدل به تيمي بزرگ در تمامي سطوح مبدل شده است. قهرماني در المپيك ۲۰۰۰ سيدني و كسب چندين مقام دوم و سومي در مسابقات ليگ جهاني،  قهرماني جهان اين تيم را در زمره بزرگان فعلي واليبال دنيا قرار مي دهد. صربستان هنوز روي كاكل ميلوكوويچ، برادران گرتيك و ماركوويچ مي چرخد. آنها از ۷ دوره حضورشان در ليگ جهاني ۶۹ برد و ۴۱ شكست از ۱۱۰ بازي به دست آورده اند.
* ونزوئلا: كشوري كه در مجاورت كشورهاي صاحب واليبال چون برزيل، آرژانتين و آمريكا و كانادا خود را مطرح كرد. آنها هم اكنون در تمامي رده هاي سني در واليبال جهان حضور فعالي دارند. ونزوئلا از سه دوره حضورش در ليگ جهاني صاحب ۷ برد، ۲۹ باخت از ۳۶ بازي است.
برنامه بازيهاي هفته اول
۶ خرداد تا ۸ خرداد
ونزوئلا- برزيل
پرتغال- ژاپن
ايتاليا- فرانسه
بلغارستان- كوبا
يونان- صربستان مونته نگرو
لهستان- آرژانتين
جدول رده بندي ۱۵ دوره گذشته
۱۹۹۰ اوزاكا ژاپن: ۱ _ ايتاليا ۲ _ هلند ۳ _ برزيل
۱۹۹۱ ميلان ايتاليا: ۱ _ ايتاليا ۲ _ كوبا ۳ _ روسيه
۱۹۹۲ جنوا ايتاليا: ۱ _ ايتاليا ۲ _ كوبا ۳ _ آمريكا
۱۹۹۳ سائوپولو برزيل: ۱ _ برزيل ۲ _ روسيه ۳ _ ايتاليا
۱۹۹۴ ميلان ايتاليا: ۱ _ ايتاليا ۲ _ كوبا ۳ _ برزيل
۱۹۹۵ ريودو ژانيرو برزيل: ۱ _ ايتاليا ۲ _ كوبا ۳ _ برزيل
۱۹۹۶ روتردام هلند: ۱ _ هلند ۲ _ ايتاليا ۳ _ روسيه
۱۹۹۷ مسكو روسيه: ۱ _ ايتاليا ۲ _ كوبا ۳ _ روسيه
۱۹۹۸ ميلان ايتاليا: ۱ _ كوبا ۲ _ روسيه ۳ _ هلند
۱۹۹۹ ماردل پلاتا آرژانتين: ۱ - ايتاليا ۲ _ كوبا ۳ _ برزيل
۲۰۰۰ روتردام هلند: ۱_ ايتاليا ۲ _ روسيه ۳ _ برزيل
۲۰۰۱ كاتوويچ لهستان: ۱ _ برزيل ۲ _ ايتاليا ۳ _ روسيه
۲۰۰۲ بيلوهورزينتو برزيل: ۱- روسيه ۲ _ برزيل ۳ _ صربستان
۲۰۰۳ مادريد اسپانيا: ۱ _ برزيل ۲ _ صربستان ۳ _ ايتاليا
۲۰۰۴ رم ايتاليا: ۱ _ برزيل ۲ _ ايتاليا ۳ - صربستان