يكي از بحث هايي كه اكنون در آمريكا آغاز شده است استفاده رسانه ها از «منابع ناشناس» است. نقل خبرهاي مهم از منابع ناشناس در رسانه هاي غرب، يكي از روش هاي قديمي به رسميت شناخته شده و عرفي پذيرفته شده است
وقتي لورابوش در يك برنامه زنده تلويزيوني در شبكه محبوب كاخ سفيد، فاكس نيوز به انتقاد شديد از نيوزويك و گزارش جنجال برانگيز اخير آن پرداخت، براي همه معلوم شد كه اين ماجرا براي كاخ سفيد چقدر مهم است. او از نيوزويك خواست مردم كشورهاي اسلامي را مطلع كند كه اين مجله يك خطاي پرهزينه انجام داده و البته «از اين به بعد نسبت به نيروهاي آمريكايي مثبت تر بنويسد.»
اما آيا واقعا ً نيوزويك مرتكب اين خطاي پرهزينه شده؟ اين خطاي پرهزينه چه بود؟همه چيز با كنفراس خبري مردي به نام «امران خان» ستاره بازي كريكت در پاكستان كه اكنون به يك سياستمدار تبديل شده، شروع شد. او در آن كنفرانس خبري يك نسخه از نشريه نيوزويك به تاريخ ۹ ماه مه را به دست داشت كه در آن در بخش «ذره بين» گزارشي حاوي تازه ترين اطلاعات درباره بدرفتاري هاي نظاميان آمريكايي در گوانتانامو به چاپ رسيده بود. بدرفتاري و وضعيت ابهام آميز زندانيان نگون بخت گوانتانامو موضوع تازه اي نيست اما نكته اي كه در اين گزارش جرقه اي به خشم مسلمانان از افغانستان تا غزه و اندونزي زد، بخشي از آن بود كه به توهين نظاميان آمريكايي به قرآن مربوط مي شد.
در گزارش نيوزويك به نقل از يك منبع خبري ناشناس نوشته شده بود، در تحقيقات پنتاگون درباره بدرفتاري هاي نظاميان آمريكايي به دو مورد توهين به كتاب قرآن براي خشمگين كردن زندانيان مسلمان گوانتانامو هم اشاره شده است. اين «منبع ناشناس خبري» گفته بود كه در يك مورد حتي يك نظامي آمريكايي كتاب قرآن را در مكان نامناسبي انداخته است.
اين موضوع به سرعت در سراسر پاكستان منعكس شد و بازتاب گسترده آن به افغانستان رسيد. در پاكستان فضاي ضدآمريكايي از چند روز پيش از اين ماجرا و در پي چاپ كاريكاتوري در روزنامه آمريكايي واشنگتن تايمز به شدت تشديد شده بود. در آن كاريكاتور پاكستان به شكل سگي كشيده شده بود كه توسط يك تفنگدار آمريكايي تعليم داده مي شد. اين كاريكاتور با واكنش رسانه هاي خبري و پارلمان پاكستان روبه رو شد و آنها از پرويز مشرف خواستند آمريكايي ها را از پايگاه هاي نظامي و خاك پاكستان بيرون براند. گزارش نيوزويك به اين فضا بيش از پيش دامن زد.
در افغانستان نيز شهرهاي مختلف صحنه تظاهرات مسلمانان خشمگين شد و يا به خشونت كشيده شدن تظاهرات ۱۵ نفر كشته شدند. وقتي گزارش نيوزويك زير چاپ مي رفت كسي در واشنگتن فكر نمي كرد اينچنين خشم مسلمانان را برانگيزد و چنان عواقب گسترده اي داشته باشد كه لورابوش را هم به واكنش وادارد. «جان باري» يكي از گزارشگران نيوزويك پيش از چاپ اين گزارش آن را به يك مقام ارشد پنتاگون نشان داده بود و بدون شك اگر چنين واكنش گسترده اي در كشورهاي اسلامي به وجود نمي آمد شايد كسي در كاخ سفيد و پنتاگون حتي اين گزارش را به طور كامل هم نمي خواند. مقام ارشد پنتاگون كه گزارش را پيش از چاپ ديده بود اصلاً به بخش مربوط به توهين به قرآن آن توجه نكرده بلكه دو نكته ديگر از آن را مورد اعتراض قرار داده بود كه آن دو نكته پيش از چاپ از گزارش حذف شد.
بعد از انتشار گزارش ها و اخبار اعتراض ها، اسكات مك كلان سخنگوي كاخ سفيد نيوزويك را مسئول اين ناآرامي ها خواند و از اين مجله خواست تصوير آمريكا را در دنياي اسلام بهتر ترسيم كند. پنتاگون هم نيوزويك را مسئول خون هاي ريخته شده خواند و سخنگوي آن رسماً اين را به خبرنگاران گفت.
رسانه هاي طرفدار كاخ سفيد همچون فاكس نيوز و چند شبكه راديويي به حمله به نيوزويك پرداختند و آن را به دروغ پراكني براي سياه كردن نام آمريكا متهم كردند. يك شبكه راديويي در هوستون پخش برنامه «نيوزويك روي آنتن» را متوقف كرد و سرمقاله نويسان روزنامه هاي نيويورك تايمز و واشنگتن پست اين نشريه را سرزنش كردند.
چند روز بعد «ريچارد اسميت» سردبير نيوزويك نامه اي خطاب به خوانندگان اين نشريه نوشت و در آن با ابراز تأسف شديد از اين كه چند نفر به خاطر گزارش اين نشريه جان خود را از دست دادند، اعلام كرد كه دبيران سرويس و نويسندگان و گزارشگران نيوزويك چند روزي است كه مشغول تحقيق درباره گزارش بخش «ذره بين» شماره ۹ مه هستند. اسميت نوشت: «در ميان تكذيب هاي پنتاگون و تغيير موضع منبع خبري ما، اكنون تنها موضوع مسئولانه اي كه مي توانيم اتخاذ كنيم گفتن اين است كه ما ديگر از آن گزارش حمايتي نمي كنيم و آن را پس مي گيريم. ما درباره موضوع مهمي خطا كرديم و اخلاق ايجاب مي كند كه اين خطا را بپذيريم. سردبير نيوزويك در ادامه نامه خود نوشت: مايكل ايسيكاف گزارشگر برجسته ما به منبع دولتي تكيه كرد كه معتبر و همواره قابل اعتنا بوده است. اين گزارش به يك مقام بلندپايه وزارت دفاع داده شد تا ببيند و نظرش را بگويد كه اين مقام هم هيچ اشاره اي به بخش هاي مربوط به توهين به قرآن آن نكرد و درباره دو نكته ديگر اين گزارش ابراز نظر كرد كه آن دو نكته تصحيح شد.
سردبير نيوزويك وعده داد كه در هفته هاي آينده راه ها و روند جمع آوري خبر در اين نشريه به طور كلي بهبود يابد. گزارش جنجال برانگيز نيوزويك توسط «مايكل ايسيكاف» از نويسندگان برجسته و قديمي اين نشريه تهيه شده بود. او همان نويسنده اي است كه ماجراي مونيكا لووينسكي را دنبال كرد و گزارش هاي مفصل و دقيقي در اين باره به چاپ رساند. يك منبع خبري ناشناس به او گفته بود كه در گزارش تحقيق واحد فرماندهي جنوب آمريكا درباره بدرفتاري هاي نظاميان با زندانيان گوانتانامو قرار است به رفتار توهين آميز يكي از نظاميان بازجو با قرآن، اشاره شود.
چند اي ميل داخلي در اف.بي.اي درباره وضعيت زندانيان گوانتامامو كه سال گذشته به دست ايسيكاف رسيده بود توجه او را به شرايط اين زندان كه حتي خود آمريكايي ها هم به نامناسب بودن آن اعتراف كرده اند، جلب كرده بود. اين گزارشگر نيوزويك مي دانست كه مأموران تحقيق ارتش در فرماندهي جنوب (واحدي كه زندان گوانتانامو را اداره مي كند) مشغول بررسي اين موضوع هستند به همين دليل با يك منبع خبري قابل اعتنا در دولت كه مقامي بلندپايه است و مدت ها بوده كه به اين گزارشگر اطلاعات مي داده، تماس گرفت. اين منبع خبري كه هنوز هيچ كس به غير از خود ايسيكاف او را نمي شناسد، به اين گزارشگر نيوزويك گفت: در گزارش نهايي تحقيق جزئيات جديدي درباره شرايط گوانتانامو آمده كه در اي ميل هاي اف.بي.آي هيچ اشاره اي به آن نشده بود. از جمله اين جزئيات مهم رفتار توهين آميز با قرآن است. ايسيكاف با سخنگوي واحد فرماندهي جنوب تماس گرفت اما او از هرگونه اظهار نظر درباره اين تحقيق خودداري كرد.
بعد از شدت گرفتن واكنش ها و تكذيب پنتاگون، ايسيكاف با منبع خبري خود در دولت تماس گرفت. اما آن مقام ناشناس اين بار گفت كه ديگر در باره آنچه به ايسيكاف درباره جزئيات گزارش تحقيق واحد فرماندهي جنوب گفته مطمئن نيست.
سخنگوي پنتاگون در تكذيب اين گزارش گفته بود: «چندين نفر به خاطر اطلاعات نادرست اين حرام زاده (منبع خبري ناشناس) كشته شدند.»
نيوزويك اولين نشريه اي نيست كه در باره توهين به قرآن در گوانتانامو گزارش و خبر چاپ مي كند. در بهار گذشته در چندين نشريه روسي و انگليسي و در تلويزيون الجزيره گزارش هاي مشابهي به نقل از زندانيان آزاد شده از گوانتانامو و ديگر زندان هاي آمريكا، در اين باره منتشر شد. هفته نامه انگليسي آبزرور در ۱۴ مارس سال گذشته به نقل از زندانيان آزاد شده از زندان آمريكا در قندهار نوشت: نظاميان آمريكايي كتاب قرآن را لگدمال مي كنند.
وزارت دفاع آمريكا در اكتبر سال ۲۰۰۲ دستور مكتوبي كه در كتاب «شكنجه  و حقيقت» ، «مارك دانر» از نويسندگان و روزنامه نگاران آمريكايي به آن اشاره شده، استفاده از بعضي حساسيت هاي مذهبي براي بازجويي از زندانيان و مظنونان تروريستي را مجاز اعلام كرده است. يكي از اين حساسيت ها مجبور كردن زندانيان به تراشيدن ريش و عدم استفاده از لباس هاي مذهبي مخصوص است. يكي ديگر از اين موارد كه گفته مي شود به امضاي ژنرال ريكاردو سانچز رسيده است، استفاده از سگ در بازجوي هاست، چرا كه مسلمانان سگ را نجس مي دانند.
سازمان ديده بان حقوق بشر هم در گزارش هاي خود به نمونه هايي از توهين  به قرآن در گوانتانامو اشاره كرده است. صليب سرخ نيز گزارش هاي مختلفي را به پنتاگون داده و در آن به مستندات خود درباره موارد توهين به قرآن در گوانتانامو كه به دو سال قبل باز مي گردد اشاره كرده است.
اما زمان انتشار گزارش نيوزويك و شرايط خاص آن موجب شد كه چنين واكنش هاي گسترده اي را به ويژه در افغانستان و پاكستان به دنبال داشته باشد.
در افغانستان مخالفان كرزاي در صدد به دست آوردن فرصتي براي استفاده از نارضايتي مردم بودند. شرايط زندگي مردم در افغانستان هنوز بسيار نامناسب است و رفتار نظاميان آمريكايي موجب خشم افغان ها شده است. كرزاي در افغانستان هنوز محبوبيت دارد اما بسياري او را بيش از حد وابسته به آمريكا مي دانند. او در سفر اخير خود به آمريكا در گفتگو با خبرنگاران در كاخ سفيد، گزارش نيوزويك را توطئه اي براي بي ثبات كردن دولتش خواند.
در آمريكا به غير از يكي دو روز نخست كه به تكذيب و اظهارات سخنگويان كاخ سفيد و پنتاگون در رد توهين  به قرآن گذشت، به جاي موضوع گوانتانامو و توهين  به قرآن، نيوزويك و اصول كار خبرنگاري محور همه  بحث ها قرار گرفت.
دونالد رامسفلد گفت: «همه بايد مراقب آنچه مي گويند باشند» ، ريچارد بوچر سخنگوي كاخ سفيد گفت: «حيرت آور است كه نيوزويك از حقايقي در گزارشش استفاده كرده كه درستي آن هنوز به اثبات نرسيده است.» برايان ويت من سخنگوي پنتاگون، نيوزويك را به خاطر پنهان شدن در پشت منابع ناشناس مورد حمله قرار داد. «تحليلگران» و مجيزگويان كاخ سفيد هم در تلويزيون هاي كابلي نيوزويك را نماينده رسانه هاي «ضدآمريكايي» و «ضد ارتش» دانستند.
يكي از بحث هايي كه بعد از اين ماجرا اكنون در آمريكا آغاز شده است استفاده رسانه ها از «منابع ناشناس» است. نقل خبرهاي مهم از منابع ناشناس در رسانه هاي غرب، يكي از روش هاي قديمي به رسميت شناخته شده و عرفي پذيرفته شده است.
اما در ماه هاي اخير و به ويژه بعد از ماجراي پيش آ مده براي نيوزويك، چند سازمان خبري بزرگ آمريكا از جمله يو.اس.اي تو دي، واشنگتن پست، لس آنجلس تايمز و شبكه NBC نيوز و نيويورك تايمز اعلام كردند كه اين رويه را اندكي كنترل مي كنند و ديگر به هر منبع خبري عنوان ناشناس نمي دهند.
خود نيوزويك هم اعلام كرد به شدت استفاده از منابع ناشناس را در گزارش هايش محدود مي كند. سردبير اين نشريه اعلام كرد، از اين به بعد دو سردبير ارشد و دبيران سرويس ها بايد مقالات و گزارش هايي كه در آن نقل قولي از منابع ناشناس مي شود، كنترل كنند. هر گاه هم كه منافع عموم و مردم، استفاده از منبع خبري محرمانه را ايجاب كند، نيوزويك اين اظهارنظر و متن خبر را پيش از انتشار به رويت مرجع مربوطه مي رساند.
بعد از ماجراي واترگيت، وقتي يك منبع خبري به باب وودوارد و كارل برن اشتاين كمك كرد تا سند محرمانه اي از كاخ سفيد را فاش كنند، استفاده از منابع ناشناس توسط رسانه ها بيشتر به موضوعي حيثيتي و امنيتي براي بعضي منابع خبري تبديل شد. اما اين روش همواره نوعي بي اعتمادي در ميان خوانندگان ايجاد مي كند، سال گذشته نيويورك تايمز قانوني براي خبرنگاران و نويسندگان خود درباره استفاده از منابع خبري ناشناس قرار داد. از جمله مواد اين قانون آن است كه هويت هر منبع ناشناس خبري حداقل براي يك دبير سرويس بايد فاش شود.
در شبكه خبري NBC نيز به خبرنگاران و گزارشگران توصيه شده كه تا آنجا كه مي توانند درباره منبع خبري خود، مكان يا انگيزه او اطلاعاتي به مخاطبانشان بدهند.
روزنامه يو.اس.اي تودي هم تلاش مي كند تا تعداد اخبار نقل قول شده از منابع ناشناس خبري را كاهش دهد.
يكي ديگر از اصول پذيرفته شده اي كه حتي در مورد اخير جنجال نيوزويك كسي درباره آن حتي پرسشي نكرد، هويت منابع خبري ناشناس است. چندي پيش «جوديت ميلر» از روزنامه نيويورك تايمز و «ميتوكوپر» از مجله تايم به خاطر خودداري از فاش كردن هويت منبع خبري اشان به ۱۸ ماه حبس محكوم شدند. با اين حال طرفداران ممنوعيت استفاده از منابع ناشناس خبري در رسانه ها هنوز هم بسيار اندك و در اقليت هستند.
اقدام اخير نيوزويك هم به دليل استفاده از منبع خبري ناشناس مورد انتقاد و سرزنش قرار نگرفته بلكه به قول نويسنده مجله تايم رقيب سرسخت و البته پيش تاز نيوزويك، اين گزارش جنجالي به اين دليل مورد انتقاد قرار دارد كه خبري را به چاپ رسانده كه پيش بيني درباره گزارشي است كه هنوز نوشته نشده است. تايم كه اكنون تيراژي بيشتر از نيوزويك دارد در اين باره نوشت: «نيوزويك خطاهايش را پيچيده كرد.»
ايسيكاف كه از گزارشگران برجسته نيوزويك است در يك برنامه گفتگوي تلويزيوني با ابراز تأسف از جنجال هاي پيش آ مده به دليل گزارش  او و مرگ چند نفر به همين دليل، گفت: «وقتي با دولت و وزارتخانه اي(پنتاگون) رو به  رو هستيم كه شفافيت ندارد، چاره اي جز استفاده از منابع ناشناس خبري نيست.»
او گفت: «در اين دولت و دولت گذشته، خود او و اكثر خبرنگاران، گزارش هايشان را به نقل از منابع ناشناس نوشته اند.»
رامسفلد در واكنش به گزارش نيوزويك و جنجال هاي پيرامون آن به خبرنگاران گفته بود:«بايد مراقب آنچه مي گوييم باشيم.» سرمقاله نويس نيوزويك تايمز در واكنش به اين جمله رامسفلد نوشت:« فراموش نكنيم كه بايد مراقب كارهايي كه مي كنيم هم  باشيم.»