Hamshahri Newspaper

فاطمه آليا يكي از سه زن خبرساز سال گذشته معرفي شده است. وي رئيس فراكسيون بانوان و عضو كميسيون فرهنگي مجلس است و تنها بانوي ايراني كه اولين گام را براي ساماندهي مد و لباس زنان در ايران برداشته است. خودش مي گويد: ما نمي خواهيم كسي را محدود كنيم، فقط مي خواهيم لباس ايراني – اسلامي را در قالب مد رايج كنيم.
هيچ كس فكر نمي كرد كه مجلس براي ساماندهي مد در ايران پيشقدم شود تا اينكه بانوان مجلس هفتم نشان دادند كه اولين قدم براي حمايت از حقوق زنان، احياي هويت آنان است.
خانم آليا! انتقادات زيادي در رابطه با پيش نويس طرح ساماندهي مد به شما شد. بيشتر اين انتقادات معطوف به چه چيزي بود؟
خب، حرف و حديث زياد بود. طرح ساماندهي مد طرح جسورانه اي بود كه حتي بسياري از بانوان روشنفكر از آن واهمه داشتند. بعضي ها مي گفتندمجلس مي خواهد مد بياورد. تعدادي هم مي گفتندكميسيون فرهنگي مجلس دنبال لباس متحد الشكل است، چيزي شبيه به زنان چين و ويتنام.
آيا واقعا همينطور است؟
مسلما نه، چون اولا قرار نيست مجلس خودش طرح لباس بدهد. طبق ماده يك پيش نويس طرح، كميته 9 نفره اي متشكل از ارگان هاي مرتبط از جمله يك نفر از انجمن طراحان پارچه و لباس، يك نفر نماينده از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، يك نماينده از وزارت بازرگاني و نمايندگاني از سازمان مديريت و برنامه ريزي، وزارت صنايع، كميسيون فرهنگي مجلس و صدا و سيما ساختار مديريتي اين قانون را پايه گذاري مي كنند.
چطور شد به فكر ساماندهي مد افتاديد؟
شايد يكي از دلايل اينكه هر نوع لباس با هر مدل و رنگي از خارج و الگوي ماهواره اي داخل ايران مي شود، ضعف هويت ايراني و اسلامي در طراحي لباس هاي داخلي باشد.
ما نمي خواهيم مدل ها و طرح هاي غربي را محدود يا منكوب كنيم. ما مي خواهيم حق انتخاب بيشتري به بانوان ايراني در انتخاب لباس بدهيم.
يعني هيچ اجباري براي پوشش اين لباس ها نيست؟
البته كه نه. اگر شما همين الان برويد يك دست مانتو بخريد، غير از مدل هاي تنگ و كوتاه مدل خاص و جالب توجه تري نمي بينيد. الگوهاي ايراني و اسلامي مي تواند در كنار اين لباس ها عرضه شود و هر بانوي ايراني مي تواند متناسب با شان خود يكي از اينها را انتخاب كند.
ماده 2 پيش نويس، صدا وسيما را مكلف كرده كه در ساخت برنامه هاي خود پارچه ها و الگوهاي بومي - ايراني را تشويق و ترغيب كند. آيا اين قانون براي صدا و سيما لازم الاجراست؟
اگر بخواهيم هر كار فرهنگي را نهادينه كنيم، بايد دستگاه هاي فرهنگي به ما كمك كنند. ما نمي خواهيم در مورد مسائل فرهنگي از قدرت قهري استفاده كنيم چون در فرهنگ، كار تحميلي جواب نمي دهد. پس صدا و سيما به عنوان يك رسانه ملي چرا نبايد در طراحي لباس هاي هنرپيشگان و مجريان خود از الگوي اسلامي – ايراني استفاده كند؟
اصلا چرا از خودمان شروع نمي كنيم چون همه مي دانند كه مهمترين نقش در ترويج يك الگو يا مد را صدا و سيما ايفا مي كند.
شما مثلا سريال مسافري از هند را در نظر بگيريد. درست اواسط پخش سريال بود كه شال هاي هندي مد شد و تمام فروشگاه هاي لباس آن را عرضه مي كردند، پس نبايد نقش تعيين كننده صدا و سيما را انكار كرد.
گفتيد سياست هاي تشويقي؛ چطور مي توان مثلا زنان را به پوشيدن لباس هاي بومي تشويق كرد؟
ببينيد! وقتي لباس هاي زيبا طراحي مي شوند، وقتي چشم ها به پوشيدن اين لباس ها عادت كرد، تمايل عمومي به آن زياد مي شود. ارگان هاي دولتي كارهاي زيادي مي توانند انجام دهند. در كشوري مثل ژاپن، وقتي متصديان فرهنگ اين كشور ديدند كه زنان ژاپني ميلي به پوشيدن كيمونو (لباس بومي مردم ژاپن) ندارند، ترتيبي دادند زناني كه كيمونو مي پوشند از برخي خدمات شهري به صورت رايگان استفاده كنند. آنها رايگان سوار مترو و اتوبوس مي شوند.
برگرديم به بحث مدل لباس ها؛ راهكارهاي شما براي ارائه الگوهاي ايراني چيست؟
خب، چند ماه قبل من سري به دانشگاه شيراز زدم. در آنجا بانواني به من مراجعه كردند كه تخصص دانشگاهي در زمينه طراحي لباس داشتند و مي گفتند كه الگوهاي زيباي ايراني – اسلامي را با طرح هايي از جقه دوزي، زري دوزي و ترمه طراحي كرده اند، اما از آنها حمايت نمي شود.
حتي يك دانشجوي شيراز پايان نامه اي بسيار قوي در خصوص لباس هاي بومي ايراني تهيه كرده بود كه بسيار مورد توجه بنده قرار گرفت.
به همين دليل ما طراحان را جمع كرديم تا در قالب يك ارگان به تعريف لباس ايراني – اسلامي بپردازند.
نحوه ارائه اين لباس ها چطور است؟
خب، در قدم اول ما چند توليد كننده را انتخاب مي كنيم و آنها را با ارائه تسهيلاتي ترغيب به سرمايه گذاري و توليد لباس هاي اسلامي- ايراني مي كنيم. بعد نمايشگاه هاي پوشاك فصلي را برگزار كرده و در كنار ساير انواع پوشاك آنها را به بازديدكنندگان عرضه مي كنيم. كافي است چند نفر پوشاك ايراني را خريده و در ملا ءعام بپوشند، چشم ها به اين نوع پوشش ها عادت مي كند و خب، بعدا همانطور كه مي دانيد لباس مذكور مد شده و در جامعه فراگير مي شود.
ماده 6 پيش نويس طرح، وزارت بازرگاني را مكلف كرده كه جهت حمايت از توليد داخلي، عوارض گمركي بر واردات تجاري پوشاك و پارچه هاي خارجي را افزايش بدهد. فكر مي كنيدبا جلوي واردات پوشاك را گرفتن مي توانيد كيفيت و زيبايي را به توليدات ايراني بدهد؟
ببينيد ما آمديم واردات پوشاك چيني را آزاد كرديم، صنايع پوشاك داخلي ورشكست شد. درحالي كه خود چين براي حمايت از صنايع داخلي خود، در مقطعي جلوي واردات را گرفت و به تقويت صنايع داخلي پرداخت. حالا ما لباس هاي چيني را ارزان در اختيار مصرف كننده مي گذاريم، به نظر شما صنايع داخلي چه بايد بكنند؟ اما اگر صنايع داخلي كيفيت كارشان را بالا برده و در طراحي محصولات خود خلاقيت به خرج بدهند، طبيعي است كه مصرف كننده به خريد لباس هاي داخلي روي آورد! ما با اصناف ملاقات كرديم، آنها از ترس ورشكستگي كمتر ريسك مي كنند. دولت بايد به گونه اي ازاين افراد حمايت كند. سياست دولت هم واردات نيست. مجلس دولت را مكلف مي كند روزبه روز بر ميزان صادرات بيفزايد.
ماده 8 طرح، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي را مكلف كرده كه با همكاري و حمايت وزارت صنايع نسبت به معرفي طرح هاي ايراني با حمايت صنعت نساجي اقدام كند، اين در حالي است كه صنعت نساجي ايران در وضعيت خوبي قرار ندارد.
بله، به همين دليل ما مي خواهيم تا با همكاري وزارت صنايع و وزارت بازرگاني، ماشين آلات مناسب را وارد كرده و صنعت نساجي را تقويت كنيم.
آيا همه اين كارها آن هم با انگيزه ساماندهي مد در ايران كمي دشوار نيست؟
ما قدم به قدم پيش مي رويم، اميدواريم موفق شويم.
ماده 4 مي گويد كه دستگاه هاي دولتي لباس هاي فرم را با الگوي ايراني – اسلامي در در اختيار كاركنان قرار دهند، آيا اين كار نوعي گام برداشتن به سمت لباس متحدالشكل نيست؟
از نظر ما مانعي ندارد كه وزارتخانه ها و ادارات از لباس فرم و زيبا در پوشش كاركنان خود استفاده كنند، طبيعي است كه لباس هاي فرم كاركنان ادارات، متحدالشكل مي شود، البته اگر اين طرح، در صحن علني مجلس نيز به تصويب برسد.