عكس:گلناز بهشتي

اميرموسي كاظمي
بحث درمان سالمندان در كميته بهداشت شوراي ملي سالمند مطرح است و قطعا با همكاري دولت جديد مقدمات پيوستن اين موضوع به طرح گنجينه   ها فراهم مي شودالبته قرار است خدمات ديگري هم بطور رايگان ارائه شود
درست۸۰ روز پيش بود كه با اهداي اولين كارت منزلت به سيدصمدميرعظيمي، خادم۷۰ساله يكي از مساجد تهران توسط دكترمحمود احمدي نژاد، شهردار وقت پايتخت و رئيس جمهور كنوني ايران، طرح جامع گنجينه ها آغاز شد؛ طرحي كه با اهداف اشاعه فرهنگ تكريم و بزرگداشت سالمندان، تحكيم و انسجام خانواده با محوريت سالمند، ايجاد درك و درايت و آگاهي بيشتر افكار عمومي به حوزه سالمندي، نهادينه سازي روند حمايت از اين قشر، ايجاد شور و نشاط و افزايش اميد به زندگي و فعال سازي و افزايش مشاركت اجتماعي سالمندان، برنامه ريزي و به مرحله اجرا رسيد.
طرح جامع گنجينه ها مي خواست به نيازهاي پايه سالمندان در حوزه فرهنگي و اجتماعي توجه كند و با نگرش همه جانبه، در سرفصل هايي همچون سالمندي و تغييرات جمعيتي، هويت سالمندي و انتقال فرهنگي، خانواده و سالمند، اوقات فراغت و برنامه هاي آموزشي وتوانبخشي به اين مهم دست يابد و در اين راه بسيج همه منابع و ظرفيت هاي موجود در مديريت شهري و مشاركت و همكاري با ساير نهادهاي رسمي و غيررسمي را مي طلبيد. برهمين اساس هم بود كه در كارت هاي منزلت طراحي شده از سوي سازمان فرهنگي- هنري شهرداري تهران و فرهنگسراي سالمند، هيچ نشاني از مديريت شهري به چشم نمي خورد تا اين طرح منحصر به خدمات شهرداري نشود و ساير ارگان ها و نهادهاي دولتي و خصوصي را نيز به ميدان بكشاند.
اين نيت مديريت شهري تهران در سخنان رئيس سازمان فرهنگي- هنري شهرداري تهران متبلور شد. جايي كه مهندس رحيم اسفنديار مشاعي گفت: اين طرح براي بزرگان جامعه بهره اقتصادي نداشته و هرگز قصد ندارد مشكلات اقتصادي پدربزرگ ها و مادربزرگ ها را برطرف كند، بلكه ارزش اين كار در اين است كه در هر نقطه از جامعه، وجود اين افراد مغتنم شمرده شود و برهمين اساس طرح جامع گنجينه ها بايد فراگير شود و فقط به مترو و اتوبوس و مراكز فرهنگي- هنري شهرداري محدود نباشد. همين هم شد، البته نه به آن سرعتي كه سالمندان تهراني انتظار داشتند، بلكه آرام و گام به گام. مجري طرح جامع گنجينه ها مي گويد: با توافقاتي كه با انجمن سينماداران وحوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي صورت گرفته، از اين پس دارندگان كارت منزلت مي توانند از تمام سينماهاي شهر تهران به طور رايگان استفاده كنند. خانم شاهرخي، رئيس فرهنگسراي سالمند، اين حركت را گامي در جهت فراگير شدن طرح جامع گنجينه ها مي داند، اما معتقد است هنوز تا رسيدن به افقي كه كميته فرهنگي- اجتماعي شوراي ملي سالمند براي اين طرح در نظر دارد، راه درازي باقي است.
بواقع هم اينچنين است، چون سالمندان هنوز قول هاي شهردار رئيس جمهور شده را در مراسم آغاز طرح جامع گنجينه ها از ياد نبرده اند؛ جايي كه نماينده اي از نسل موسپيدان حاضر در تالار شهيد آويني و فرهنگسراي بهمن از شهرداري كه تازه گام در مسير انتخابات رياست جمهوري گذاشته بود، قول گرفت كه اگر او بر مسند رياست جمهوري تكيه زد، هرگز اين جمع وخواسته هايشان را فراموش نكند.
گرچه آن روز دكتراحمدي نژاد در برابر حرف هاي پيرمرد شهر، لب هايش را گزيد، اما خود به خوبي مي دانست كه اين جمع 700 نفره بي جهت دست هايشان را به افتخار او به هم نمي زنند. مي دانست كه گفت: من احمدي نژاد در هر جايگاه و مقامي كه باشم، در حد توانم در خدمت شما شهروندان ارشد جامعه خواهم بود.
آن روز شهردار تهران فهميد كه جهانديدگان شهر قبل از مترو، اتوبوس، كتابخانه، مراكز ورزشي تفريحي، فرهنگسرا و خانه فرهنگ، خواستار برطرف شدن نيازهاي اوليه خود هستند؛ نيازهايي كه در راس آنها بحث درمان و هزينه هاي سنگين آن براي اين قشر خودنمايي مي كند.
خانم شاهرخي، مجري طرح جامع
گنجينه ها در اين باره مي گويد: بحث درمان سالمندان در كميته بهداشت شوراي ملي سالمند مطرح است و قطعا با همكاري دولت جديد مقدمات پيوستن اين موضوع به طرح گنجينه   ها فراهم مي شود.
رئيس فرهنگسراي سالمند، خدماتي كه بايد به اين طرح اضافه شود را منحصر به بحث درمان نمي داند: در حال حاضر با اكثر مراكز و سازمان ها در حال رايزني هستيم تا خدماتشان را به صورت رايگان به سالمندان ارائه كنند. مراكزي مثل وزارت ارشاد، ميراث فرهنگي و گردشگري، هواپيمايي، راه آهن، آموزش و پرورش و تمام نهادهايي كه به نوعي خدمات فرهنگي- اجتماعي ارائه مي دهند، مدنظر هستند.
شاهرخي به نكته اي اشاره مي كند كه گرچه جزو خواسته هاي آن روز سالمندان از شهردار نبود، اما جزو اولويت هاي شوراي ملي سالمند به شمار مي رود: ما به دنبال اين هستيم كه اين طرح را به صورت پايلوت در يكي از مراكز استان ها اجرا كنيم تا مقدمات سراسري شدن آن فراهم شود. البته اين كار تنها با مساعدت دولت جديد امكانپذير است.
او در پاسخ به اين سئوال كه آيا احمدي نژاد به قول  هاي خود درباره فراگير شدن اين طرح عمل خواهد كرد يا نه؟ جوابي جز صد درصد نداد: من بسيار خوشبين هستم چون دكتر احمدي نژاد از ابتداي اين طرح از آن حمايت كرد و فكر نمي كنم وعده هايش را فراموش كند.
به هر حال احمدي نژاد شهردار، آن روز حرف هاي جهانديدگان شهر را شنيد و دردهايشان را شناخت اما اينكه آيا احمدي نژاد رئيس جمهور همه آن حرف ها و دردها را به ياد دارد يا خير، سئوالي است كه جواب آن را اين روزها در تركيب كابينه وي مي توان جست وجو كرد.
گرچه آن روز كه جماعت موسپيد از شهردار تهران قول هايي مي گرفتند، حتي خود او نيز روزي را نمي ديد كه در لباس رياست جمهوري بخواهد به اين وعده ها وفا كند، اما حالا كه اين مهم تحقق يافته، بعيد است آقاي رئيس جمهور وعده هاي شيرين خود را فراموش كند.
صدور۲۱ هزار كارت منزلت
مجري طرح گنجينه ها و رئيس فرهنگسراي سالمند با اعلام اينكه تاكنون 33 هزار سالمند، فرم دريافت كارت منزلت را تكميل و به ستاد طرح گنجينه ها ارسال كرده اند، گفت: هم اكنون از اين تعداد 21هزار سالمند كارت منزلت خود را دريافت كرده و از خدمات رايگان آن استفاده مي كنند.
اكرم شاهرخي با بيان اينكه از زمان آغاز طرح گنجينه ها و صدور كارت منزلت براي سالمندان بالاي 65 سال، تعداد 33 هزار فرم درخواست كارت منزلت از سراسر تهران به ستاد ارسال شده است، افزود: فرم هاي رسيده در ابتدا مورد بررسي دقيق قرار مي گيرند و در صورت ناقص بودن فرم درخواست يا مدارك ارسالي؛ طي تماس تلفني از فرد متقاضي درخواست مي شود كه مدارك تكميلي لازم را به ستاد طرح گنجينه ها ارسال كند، در مرحله بعد فرم هاي درخواست پس از ثبت در بانك اطلاعات به بخش صدور كارت ارجاع و كارت منزلت صادر مي شود.
ناقص بودن مدارك، دليل اصلي تاخير
وي مدت زمان انتظار جهت دريافت كارت منزلت را از مرحله اول يعني ارسال مدارك از طريق پست تا دريافت كارت منزلت، حدود دو يا دو ماه و نيم عنوان كرد و افزود: حداقل مدت زمان دريافت فرم هاي درخواست كارت منزلت از لحظه پست مدارك توسط دفاتر پستي تا دريافت اين فرم ها توسط ستاد طرح گنجينه ها پنج روز است كه با توجه به حجم انبوه مدارك ارسالي، اين درخواست ها در نوبت هاي يك ماهه تا يك و نيم ماهه قرار مي گيرند.
اين در حالي است كه متاسفانه نيمي از مدارك ارسالي داراي نواقصي از جمله اعلام اشتباه كد ملي، عكس هاي نامناسب و ... هستند كه در روند صدور كارت هاي منزلت تاخير زيادي ايجاد مي كند و در صورت توجه دقيق متقاضيان به اين امر، مسلما مراحل صدور در مدت كمتري انجام خواهد شد.
شاهرخي با تاكيد بر اينكه فرم هاي دريافت كارت منزلت رايگان است، اما اداره پست براي ارسال سفارشي كارت منزلت به در منازل متقاضيان از آنها با تخفيف، 700 تومان دريافت مي كند، تصريح كرد: همچنين درج كد ملي و كد پستي منازل متقاضيان در فرم هاي درخواست ضروري است و به همين دليل سالمنداني كه كد ملي ندارند، مي توانند با شماره تلفن هايي كه در اختيارشان قرار مي گيرد، براحتي از شماره ملي خود مطلع شوند.
ظرفيت صدور روزانه يكهزار كارت منزلت
رئيس فرهنگسراي سالمند با اشاره به ظرفيت صدور روزانه يكهزار كارت منزلت توسط ستاد طرح گنجينه ها گفت: طبق قراردادي كه با شركت پست منعقد شده، اين شركت مي تواند روزانه حدود 500 كارت را به اشخاص تحويل دهد و در صورتي كه شخص مورد نظر خارج از منزل باشد، شركت پست پس از دو يا سه بار مراجعه، كارت وي را به ستاد طرح گنجينه ها عودت مي دهد و افرادي كه پس از حدود دو ماه و نيم ماه كارت به دستشان نرسيده باشد، مي توانند به واسطه تماس تلفني كه با آنها گرفته مي شود، جهت دريافت كارت خود به ستاد مراجعه كنند.
نيازي به مراجعه حضوري نيست
وي با تاكيد بر عدم مراجعه حضوري به ستاد اجرايي طرح گنجينه ها بيان داشت: متقاضيان بالاي 65 سال مي توانند جهت دريافت كارت منزلت با مراجعه به يكي از دفاتر پستي سراسر تهران، فرم درخواست كارت را اخذ و پس از تكميل فرم و آماده كردن مدارك لازم از طريق همان دفتر پستي ارسال كنند، اين فرم ها پس از بررسي هاي لازم و صدور كارت از طريق پست به نشاني منزل درخواست كننده ارسال مي شود و نيازي به مراجعه حضوري نيست.

در عهد ناصري كه چهار وزارتخانه داخله، خارجه، جنگ و عدليه شكل گرفت، تمام مسائل توسعه، چه ملي و چه شهري به گردن وزارت داخله افتاد، اما پس از آن به دليل اينكه اين بخش جوابگوي تمام مسائل نبود، بخش هاي جديدي مثل معارف، فرهنگ، آموزش و بهداشت از درون اين وزارتخانه بيرون آمد. با تولد اين نظام بخشي متمركز و اقتدارگرا ،بيش از همه شهر و شهرداري ها (بلديه) آسيب ديدند، چون هر چه در اين بخش ها جاي نگرفت، به دامن شهرداري رفت و بخش هاي به درد بخور را هم دولت با خود برد و به اين ترتيب شهرداري ماند و مجموعه اي از اجزائي كه ارتباطي با هم نداشتند.با اين حال امروزه همه به اين نتيجه رسيده  اند كه چاره  اين شهرهاي به هم ريخته، مديريت واحدي است كه به همراه آن بخش هاي كنده شده دوباره زير چتر شهرداري گرد هم آيند.
در همين ارتباط بهرام فريور صدري، شهرساز، به پايگاه اطلاع رساني شهرسازي و معماري گفت: نظام مديريتي در كشور پراكنده و بخشي است. به عنوان مثال بخش بهداشت جدا از شهرداري و شهرداري جدا از آموزش و پرورش كار مي كند.نوعي جدايي افقي ميان اين بخش ها وجود دارد و
هر يك از آنها تنها از بخش بالادستي خود دستور مي گيرند. زماني كه بحث توسعه شهري مطرح مي شود، با بخش هايي در رده هاي پاييني اين نظام مواجه مي شويم كه هيچ گونه ارتباطي با يكديگر ندارند و مي خواهند با هم كار كنند و اين جاست كه موضوع مديريت واحد شهري مطرح مي شود. در بحث مديريت واحد شهري، مخاطب، شهرداري  است. اين كارشناس معتقد است كه اين مديريت واحد بايد در حكومت هاي محلي شكل بگيرد يعني اكثر تصميم گيري هاي مربوط به توسعه فضاي شهر بايد از دولت، خارج شده و وارد شهرداري ها شود.او در مورد ضرورت تغييرات قانوني در اين زمينه گفت: در حال حاضر تنها قانوني كه در اين زمينه وجود دارد، قانون برنامه چهارم توسعه است كه در آن به طور صريح اشاره شده كه دولت بايد مسئوليت هاي خود را كاهش دهد و آنچه را كه مربوط به حاكميت نيست، به حكومت هاي محلي و يا بخش خصوصي واگذار كند. ما نياز به قوانين و سازماندهي هاي جديدي داريم كه تقسيم وظايف ميان دولت، حكومت هاي محلي و بخش خصوصي را كاملا شفاف كرده و مشخص كند كه چگونه تصدي گري ها، آرام آرام از دولت به شهرداري و سپس به خود مردم منتقل شود. همه اينها نيازمند يك برنامه ريزي و مديريت واحد است كه بتواند توسعه شهري را در جهت مناسب هدايت كند. به عنوان مثال برنامه توسعه شهري مشخص مي كند كه شهر تا يك محدوده خاص بايد گسترش يابد، اما سازمان آب خارج از اين محدوده، انشعاب آب واگذار مي كند. وزارت بهداشت براي آنها درمانگاه مي سازد. پس چه طور شهرداري  بگويد شهر از فلان محدوه خاص توسعه نيابد.

بيش از يك سال است كارشناسان و مسئولان تاكيد مي كنند كه براي پايان دادن به ساخت بناهاي غيرمقاوم بايد ساختمان سازي به صنعت تبديل و همه عناصر آن استاندارد شود. نيروي كار غيرماهر از جمله عناصري است كه در افت كيفيت محصول، يعني همان ساختماني كه صاحبش با هزار اميد و آرزو پا به داخل آن مي گذارد، تاثيرگذار است. با وجود اين، پايگاه اطلاع رساني شهرسازي و معماري اعلام كرد كه امسال مهلت 10 ساله صدور پروانه مهارت به كارگران ساختمان تمام شد، بدون اينكه يك كارگر ساختمان هم در اين ميان پروانه مهارت ساختمان دريافت كرده باشد، اما با توافق وزارت مسكن و وزارت كار، پروژه صدور گواهي مهارت، دو سال ديگر تمديد شد تا در اين دو سال خيل كارگران ساختماني آموزش ببينند و گواهي مهارت دريافت كنند و همه اينها منوط به اعلام آمادگي سازمان فني و حرفه اي است.
بخش ساختمان با وجود حساسيت بالا، بيشترين كارگران غيرماهر را به خود اختصاص داده است. پوراندخت ديوانيان، كارشناس مسئول كاردان هاي فني و مهارت كارگران ساختمان وزارت مسكن در اين رابطه گفت: وزارت مسكن آمادگي لازم را براي آغاز صدور گواهي مهارت كارگران ساختمان دارد.
او با بيان اينكه هفته گذشته وزارت مسكن و شهرسازي با وزارت كار و امور اجتماعي براي انجام اين موضوع توافق كردند، گفت: از آنجايي كه سازمان فني و حرفه اي بايد در اين امر به وزارت مسكن كمك كند، منتظر اعلام آمادگي اين سازمان هستيم.
به گفته ديوانيان، همه ابزار فراهم شده، هماهنگي ها به عمل آمده و استادان دوره هاي آموزشي و مباحث آموزشي مشخص شده است. گذراندن دوره هاي جوشكاري، اسكلت سازي، آرماتوري، بتن سازي، بتن ريزي، قالب بندي و ... براي متقاضيان دريافت گواهينامه هاي مهارت اجباري است. چندي پيش هم وزير مسكن و شهرسازي اعلام كرده بود كه در صورت صدور گواهي مهارت كاري كارگران ساختمان، از فعاليت كارگران بدون مهارت در امر ساختمان سازي جلوگيري مي شود. ديوانيان، كارشناس مسئول كاردان هاي فني و مهارت كارگران ساختمان وزارت مسكن گفت: هدف از برگزاري اين دوره هاي آموزشي علاوه بر كسب مهارت كارگران ساختماني، گردآوري آماري از تعداد كارگران ساختماني است. اين دوره ها براي كارگران ساختمان هيچ هزينه اي ندارد و ادارات فني و حرفه اي هر استان مسئوليت آموزش عملي اين كارگران را بر عهده دارند.