Hamshahri Newspaper

آرش نهاوندي
قريب به يك ماه است كه محوطه بيروني مقر سازمان ملل متحد در قاهره به مركز تجمع 4 هزار نفر از آوارگان سوداني بدل شده است.همزمان با اين تجمع گسترده، نيمي از آوارگان نيز به مدت يك ماه است كه دست به اعتصاب غذا زده  اند.
مونا- مادر سه فرزند- از جمله آوارگاني ست كه در تلاش براي كسب پناهندگي، دست به اعتصاب زده است. او در اين باره مي  گويد: حتي اگر يكي از كودكانم جان خود را از دست دهد [از برابر مقر سازمان ملل متحد] تا زمان حل اين مشكل تكان نخواهم خورد.
او به همراه تعداد زيادي از معترضان سوداني در باغ كوچكي خارج از ساختمان كميسارياي عالي پناهندگان سازمان ملل تجمع كرده است. اين گروه كثير 47 روز است كه دست به تحصن زده  اند.اين تجمع در بدترين شرايط و در هواي سرد پاييزي درحالي انجام مي  گيرد كه اعتصاب  كنندگان حتي جهت رفع تشنگي، آب آشاميدني در اختيار ندارند و هيچ  گونه سرپناهي آنان را در برابر سرما و گرما حفظ نمي  كند.آنها صرفا بر پارچه  هاي سفيدي نشسته و شعارهاي اعتراض  آميزشان را از فراز نرده  هاي حفاظ ساختمان كميسارياي عالي سازمان ملل متحد آويزان كرده  اند.
از زمان آغاز اعتراضات، هفت نفر از متحصنان درگذشته  اند، سه كودك متولد شده و چهار زن، بيمار شده  اند.
تحصن و تظاهرات 4 هزار سوداني معترض از زماني آغاز شد كه كميسيارياي عالي پناهندگان سازمان ملل متحد، كمك  هاي خود را به آوارگاني كه موفق به اخذ پناهندگي نشده بودند، قطع كرد.
پس از بالا گرفتن موج اعتراضات، آژانس كه همواره ادعاي حفاظت از منافع آوارگان را دارد، اعلام كرد كه صرفا به گروه  هايي از متقاضيان پناهندگي كمك خواهد كرد كه واقعا تحت فشار قرار گرفته باشند.
اين وقايع در حالي رخ مي  دهند كه طي سال  هاي اخير، برنامه  هاي امدادرساني كميسارياي پناهندگان سازمان ملل متحد از سوي مجامع جهاني مورد انتقادات شديدي واقع شده است.اما تظاهركنندگان چه درخواست  هايي دارند؟ تقاضاهاي متحصنان در واقع متفاوت و بسيار متغير است؛ در حالي كه برخي از اينان درخواست كمك كرده  اند، پاره  اي ديگر خواهان اخذ مجوز اقامت در كشور ديگري هستند و اكثريت آنان حتي به رغم امضاي قرارداد آتش  بسي كه در ژانويه سال جاري به 21 سال جنگ داخلي خاتمه داد، نمي  خواهند به سودان بازگردند. البته در ميان مخالفان بازگشت به كشور نيز ديدگاه  هاي متفاوتي وجود دارد؛ برخي از آنها معتقدند همچنان اوضاع امنيتي در سودان براي بازگشت مناسب نيست و پاره  اي ديگر بر اين باورند كه در صورت مراجعت به كشور با اتهام خيانت مواجه خواهند شد و درنهايت در برابر جوخه اعدام قرار خواهند گرفت.
اما يك باور كلي نيز در ميان متحصنان وجود دارد؛ آنان معتقدند شرايط براي اقامت در مصر مناسب نيست، زيرا در اين كشور با آنان برخورد نامناسبي صورت مي  گيرد.يكي از اين آوارگان كه نظار نام دارد، در اين باره مي  گويد: بسياري از ما پس از فرار از مناطق جنگي به طور قاچاقي وارد مصر شديم، اما پس از ورود به اين كشور حتي هنگامي كه در وسايل نقليه عمومي در سطح شهر تردد مي  كنيم، با ما بسيار بدرفتاري مي  شود؛ درواقع مصري  ها حضور ما را در كشورشان برنمي  تابند.يكي از داوطلبان مصري كه به كمك به متحصنان مي  پردازد نيز در اين باره توضيح داد: باتوجه به آمار بالاي 25 درصدي بيكاري كه در جامعه مصر وجود دارد، بسياري از اتباع مصر با پناهندگان بر سر يافتن كار به رقابت مي  پردازند. اين مسئله درواقع معضلات اجتماعي زيادي را هم براي شهروندان مصري و هم براي مهاجران در پي آورده است. اما اوضاع براي مهاجران سوداني بسيار اسفناك  تر از آن چيزي ست كه تصور مي  شود، زيرا براساس قوانين بين  المللي، افرادي كه موفق به اخذ پناهندگي نشده  اند، مي  توانند با خطر اخراج (Deportation) از مصرمواجه شوند.به رغم وجود چنين قوانين دست  وپاگير و سفت و سختي، پليس مصر تاكنون از ورود به صحنه تظاهرات خودداري كرده است. پليس در حالي اينچنين از خود خويشتن  داري نشان مي  دهد كه براساس قوانين اضطراري مصر، اينگونه تظاهرات و تجمعات در اين كشور ممنوع است.اين در حالي ست كه متحصنان سوداني با استفاده از چمدان  هاي خويش، خود را گروه  بندي كرده  اند.بحرالدين يكي از مهاجران درباره نحوه برخورد پليس مي  گويد: پيشتر پليس مصر شدت عمل نشان مي  داد و در راستاي همان تدابير امنيتي بود كه بسياري از مهاجران سوداني بدون آنكه جرمشان اثبات شود و در دادگاهي مورد محاكمه قرار گيرند، بازداشت مي  شدند. اما واكنش بسيار غيرمنطقي كميسارياي عالي سازمان ملل متحد (UNHCR) حتي از اقدامات پليس مصر نيز عجيب  تر مي  نمايد. UNHCR اخيرا طي بيانيه  اي نگراني  هاي خود را درباره متحصنان دردمند كه در پارك اطراف مقر سازمان ملل به سر مي  برند، ابراز داشته است. كميسارياي پناهندگان همچنين در بيانيه خود ادعا كرده است كه در حال حاضر توانايي انجام تغييرات در قوانين مربوط به پناهندگان را ندارد. ليلاجين از مقامات UNHCR در سازمان مي  گويد: ما نسبت به سوداني بودن اكثر متحصنان ترديد داريم.
او مي  افزايد: ما در حالي كه به مشكلاتي كه تحصن اخير براي دولت مصر به همراه آورده است، كاملا آگاهيم و از مقامات قاهره مي  خواهيم كه همچنان از خود خويشتن  داري نشان دهند. متحصنان با معضلات زيادي دست و پنجه نرم مي  كنند. از همين روست كه دولت مصر بايد با اينها مدارا كند. به رغم مطرح شدن اين اظهارات از سوي مقامات UNHCR، اعتراضات آوارگان همچنان ادامه دارد.
يك مرد سوداني مي  گويد: ما تا زماني كه كميسارياي عالي پناهندگان به وضعيت مان رسيدگي نكند، در مصر باقي خواهيم ماند؛ يا كميسارياي عالي به وضعيت ما رسيدگي خواهد كرد يا در همين جا خواهيم ماند و خواهيم مرد.اين اظهارات در حالي از سوي آوارگان بي  سرپناه عنوان مي  شود كه بسياري از آوارگان كه تحت پوشش خدمات سازمان ملل متحد قرار گرفته  اند نيز از وضعيت خود و كمك  هاي ارائه شده از سوي UNHCR شكايت دارند.يكي از اين آوارگان كه ناپلئون نام دارد 40 ساله به نظر مي  رسد، مي  گويد: برنامه كميسارياي عالي سازمان ملل متحد در حالي ارائه شده كه در آن خبري از مسكن، تعليم و تربيت و كار نيست. آنها در حالي به خدمات خود افتخار مي  كنند كه هفته  هاست تنها خوراك ما را لوبيا تشكيل مي  دهد.
ناپلئون كه مانند بسياري از آوارگان از اين وضعيت بشدت ناراضي ست، طي ديدار كوفي عنان - دبيركل سازمان ملل متحد - از قاهره تلاش كرده بود خود را به ماشين وي برساند و شكايات خويش را به طور مستقيم به دبيركل تقديم كند.او پس از دسترسي به ماشين رئيس، نامه درخواستي خود كه در آن درخواست اقامت در يك كشور غربي مطرح شده بود را تسليم دبيركل كرد.
او در اين باره مي  گويد: براساس مفاد كنوانسيون ژنو منعقد شده به سال 1951 ما حق داريم براي پناهندگي در كشوري كه مي  تواند ميزباني ما را به عهده بگيرد، اقدام كنيم.همسر ناپلئون از جمله زناني ست كه طي دوران تحصن، فرزندي به دنيا آورده است.
او درباره اين كودك كه سومين فرزندش است، مي  گويد: من از زماني كه فرزندم متولد شده او را با آب نشسته  ام. او مي  گويد: من بدن او را با روغن شسته  ام با اين حال افتخار مي  كنم كه فرزندم در اينجا متولد شده و شاهد مقاومت پدر و مادرش خواهد بود. من و همسرم تا زماني كه آينده بهتري براي وي فراهم نكنيم، از ميان متحصنان برنخواهيم خواست و به اعتراضمان ادامه خواهيم داد.

سودان و فجايع تاريخي
سودان و مصر زماني يك كشور متحد محسوب مي شدند، اما با گذر زمان و با نفوذ استعمار انگليس در عصر پادشاهي خديوي، سودان از مصر منفك شده و به صورت سرزميني مستقل تحت تسلط استعمار بريتانيا اداره شد. سودان در سال 1957 استقلال خود را به دست آورد، اما جنگ هاي داخلي كه از مدتي پيش مناطق جنوبي كشور را در برگرفته بود، همچنان تا سال 1972 ادامه يافت. علت اصلي اين نبردها به دوران حاكميت استعمار بريتانيا سودان و تدوين قانون محدوديت تردد سوداني ها به بالاتر از مدار 10 درجه و پايين تر از مدار هشت درجه باز مي گردد. اين قانون كه در ابتدا براي جلوگيري از شيوع امراض ميان سربازان بريتانيايي وضع شده بود، در نهايت با بالا گرفتن شعله هاي جنگ داخلي، بلاي جان سوداني ها شد و اين كشور را قريب به 20 سال به ورطه جنگ داخلي انداخت. اوايل سال 2003 ميلادي، گروه هاي شورشي با ادعاي اينكه دولت سودان به اين ناحيه خشك و كم آب كه اكثر ساكنان آن آفريقايي نژاد و غيرعرب هستند، توجهي ندارد به هدف هاي دولتي حمله كرد. در نتيجه مجددا نبرد داخلي در كشور درگرفت كه با امضاي آتش بس در سال جاري موقتا متوقف شد.