Hamshahri Newspaper

آرش نهاوندي
سورات شهري ست در غرب هند كه دست كم 300شهرك فقيرنشين آن را احاطه كرده اند.
علاوه بر اين صنايعي كه شهر را مانند سپاهي از آهن و فلز احاطه كرده اند، در آلودگي سورات نقش موثري را ايفا مي كنند. از ديگر مزيت هاي اين شهر هندي، بالا بودن ميزان ارتكاب جرائم در آن است! در سال 1994 نيز شيوع طاعون در سورات وحشت را در سراسر كشور ايجاد كرد. حتي يك بار در سورات كاميوني زني را زيرگرفت و اهالي به علت اينكه وي را نمي شناختند جنازه اش را در وسط خيابان رها كردند. سورات در واقع يكي از مراكز عمده صنعتي ست كه جوانان به منظور برآورده كردن آرزوهاي دور و دراز خود به آنجا روي مي آورند.
از همين روست كه مرداني نظير بي پي پاندي به مجرد آنكه از صنعتي بودن شهر سورات مطلع شدند، باروبنه خويش را بسته و از روستاي كوچك خود رهسپار اين شهر شدند، تا به روياهايشان جامه حقيقت بپوشانند.
رينكوگوپتا 18ساله، يكي از پنج هم اتاقي آقاي پاندي ست كه او نيز از شمال هند به سورات مهاجرت كرده است. در كنار اينها صدها هزار نفر ديگر نيز از اورسيا - واقع در شرق هند- به اين شهر غربي مهاجرت كرده اند. در واقع سورات كه يكي از شهرهاي ايالت گوجرات محسوب مي شود، از جمله نقاطي ست كه روستاييان به آن به منزله يك آرمانشهر مي نگرند.
همين عامل سبب شده است تا روستاييان بدون در
نظر گرفتن واقعيات روزمره بار سفر به اين شهر ببندند.
مهاجرت روستايي نيز افزايش جمعيت سورات را طي 15سال اخير درپي آورده است. با نگاهي به آمار و ارقام متوجه مي شويم كه جمعيت اين شهر ظرف همين 15سال دو برابر شده و به 5/3ميليون نفر رسيده است.
اين افزايش ناگهاني جمعيت، سورات را از نظر جمعيتي در رده نهم شهرهاي هند جاي داده است.
در واقع احداث كارخانه الماس و نساجي در سورات سبب جذب اكثر مهاجران شده است. البته بايد در نظر داشت كه اين عوامل تاثيري معكوس بر جمعيت بومي اين شهر گذاشته است. دست كم 28 درصد از جمعيت بومي سورات امروزه در شهرهاي ديگري زندگي مي كنند و بخش قابل توجهي از شهروندان اين شهر نيز به منظور اشتغال نيمه وقت از شهر به طور موقت خارج شده اند.
اين در حالي ست كه نيمي از جمعيت ساكن ايالات جنوبي هند در شهرها زندگي مي كنند. اما باتوجه به افزايش خيره كننده سالانه جمعيت هند(بيش از 15ميليون در سال ) تعداد شهرهاي با جمعيت بالاي يك ميليون نفر اين كشور نيز طي سال هاي اخير افزايش يافته است.
در سال 1991 تنها 23 شهر هند بالغ بر يك ميليون نفر جمعيت داشتند، اين در حالي ست كه يك دهه بعد اين تعداد به رقم بي سابقه 35 شهر رسيد. البته اين تغيير و تحولات عظيم در هند- كشوري كه جمعيت آن سالانه به طور قابل توجهي رشد پيدا مي كند- طبيعي ست. هند در واقع كشوري ست داراي 600هزار روستا كه در هريك از آنها به عنوان يك واحد جمعيتي، طي چندين سده، زندگي اجتماعي جريان داشته است و در تمامي اجتماعات ساكن اين شهرها و روستاها مردم از طبقه استراتا(بالاترين طبقه اجتماعي) تا طبقه كاست (پايين ترين طبقه اجتماعي هند) در كنار يكديگر به همزيستي مسالمت آميز مي پرداختند. اما در قرن حاضر اقتصاد و مشكلات اجتماعي كه به نوعي جوامع را دچار شوك رواني كرده، در زندگي شهري هند بسيار تاثيرگذارده است. البته مصرف گرايي مبتني بر شيوه غربي آن به شدت چهره شهرها را تغيير داده و دگرگوني هاي اساسي را در بافت شهرهاي هند ايجاد كرده است.
كايلاش پاندي كه در شهر كانپور - از شهرهاي با جمعيت بالاي يك ميليون نفر- به شيرفروشي اشتغال دارد، ضمن انتقاد شديد از مهاجرت هاي بي رويه روستاييان به شهرها مي گويد كه آنها از همه جا مي آيند. كانپور، سورات و 17شهر بزرگ ديگر هند كاملا توسط بزرگراه هايي به طول 625/3 كيلومتر به يكديگر مرتبط هستند. اين بزرگراه ها كه قرار است با اجراي پروژه هاي زيرساختي كاملا به تجهيزات مدرن مجهز شوند، محدوده بزرگي را تحت عنوان مكعب طلايي تشكيل مي دهند.
اين بزرگراه ها در واقع تامين كننده بيشترين نيازهاي شهرهاي بزرگ هستند. از جمله نيازهاي شهرهاي بزرگ و بويژه صنعتي، نيروي كار مهاجر است كه از طريق بزرگراه هاي مدرن و مجهز وارد كلانشهرها مي شوند؛ مهاجراني نظير بي پي پاندي كه اكنون در شهر سورات به كار مشغولند. بنابراين مي توان نتيجه گيري كرد كه همزمان با توسعه بزرگراه ها كه به مثابه شريان هاي حياتي شهرها عمل مي كنند، كلانشهرها نيز نوع جديدي از تعامل اجتماعي را تجربه مي كنند. اگر بخواهيم وضعيت مهاجرت در هند را با چين مقايسه كنيم، بايد بگوييم كه اين روند بيشتر از آنكه در هند رونق شهرها را در برداشته باشد، كند شدن اين روند را در پي آورده است. به رغم اجراي سياست هاي اجتماعي كه با رويكرد سوسياليستي همراه بوده اند، هند نتوانسته در عرصه خدمات شهري گوي سبقت را از چين بر بايد و شهرهاي اين كشور همچنان از نظر امكانات شهري در قياس با شهرهاي چين چندان توسعه نيافته اند.
كار باشد يا نه، مهاجران هندي تصميم خود را گرفته اند؛ آنها در هر صورت بايد از روستاي خود به سمت شهرهاي بزرگ براي دست يافتن به آينده اي بهتر مهاجرت كنند، اما حضور مهاجران به عنوان ميهماناني ناخواسته، معضلات فراواني را براي شهروندان هندي پديد آورده است؛ نبرد بر سر زمين، رقابت بر سر كار، كاهش منابع و تنش هاي قوميتي از جمله معضلاتي هستند كه پديده مهاجرت، با خود به شهرهاي بزرگ هند آورده است. همين عوامل، شهر سورات را نيز به شدت تحت تاثير خود قرار داده است. تشكيلات شهرداري سورات كه وظيفه نظارت و اداره مدارس را به عهده دارد، امروز مدارس را با زبان هاي متفاوت در سطح شهر اداره مي كند. در واقع، در مدارس سورات به هشت زبان صحبت مي شود و اين امر تنوع و گوناگوني بافت فرهنگي-جمعيتي شهر را آشكار مي سازد. از طرفي ديگر نيز مهاجران با توجه به تنوع جمعيتي شهرهاي بزرگ هند، ديدگاه هاي جديد و روياهاي كاملا متفاوتي را با خود به عنوان ارمغان به مسقط الراس خويش مي برند.
اين امر پس از احداث بزرگراه هاي جديد در هند سرعت بيشتري به خود گرفته است و فرايند نقل و انتقال فرهنگ ها و رويكردهاي متفاوت از طريق آزادراه هاي جديد الاحداث به راحتي به تمام شبه قاره هند انجام مي گيرد. به تبع اين فرايند، درك مردم روستانشين
هند - كه پيش از اين با يكديگر و با فرهنگ شهري ارتباط چنداني نداشتند از تحولات روزمره بالا رفته است.
تاثيرات شيوه زندگي روستايي، امروزه نيز بر جامعه هند باقي ست، اما ديگر خود روستاها مكاني براي زندگي محسوب نمي شوند و صرفا كاركرد ايستگاهي و استراحتگاهي يافته اند. در واقع روستاهاي هند امروز به كاروانسراهايي در مسير بزرگراه هاي ترقي و توسعه اين كشور بدل شده اند.
تنها در زمان تعطيلات مذهبي ست كه مهاجران بر 200 يا 300 اتوبوس سوار مي شوند و سورات را به مقصد نواحي روستايي شمال كشور ترك مي كنند و در واقع براي تعطيلات به زادگاهشان مي روند.
آنها اغلب به منطقه اي روستايي در ساوراشترا مي روند و با خود تيغه هاي الماس (الماسه و وسايل براق كننده مي برند. به رغم آنكه بسياري از جوانان اين منطقه روستانشين از تحصيلات بهر ه اي نبرده اند، توانسته اند امكانات كاري مناسبي در شهر سورات براي خود دست وپا كنند و اغلب آنها به طور ميانگين 2 هزار و 400 دلار آمريكايي دستمزد دارند. صنايع ساخت الماسه در شهر سورات تاكنون بيش از 500 هزار فرصت شغلي را براي جوانان هندي ايجاد كرده است. امروزه 7 تا 10 نوع الماسه در سورات صيقل داده شده و در تمامي صنايع دنيا مورد استفاده قرار مي گيرد. دليل اقبال جهاني به الماسه هاي هندي را نيز مي توان در قيمت پايين آنها در بازار جهاني جست وجو كرد. اين تعداد فرصت شغلي برابر است با نيمي از ميزان فرصت هاي شغلي كه توسط تكنولوژي ارتباطات در هند ايجاد مي شود. در واقع برخلاف ساير مناطق هند، مناطق فقيرنشين از نظر اقتصادي به شهرهايي صنعتي نظير سورات وابسته هستند.
تسلط شهرها بر اقتصاد هند، اين معني را در ذهن تداعي مي كند كه در آينده و در اقتصاد اين كشور جايگاهي براي بخش كشاورزي در نظر گرفته نشده است و اين كشور از نظر كشاورزي و درآمد اقتصادي ناشي از آن در مضيقه قرار خواهد گرفت. ساوجي دولاكيا كه امروزه اداره مركز صادرات الماس هاري كريشنا ، در شهر سورات را به عهده دارد، فرزند مزرعه داري در مناطق روستانشين هند بود. او در سن 14 سالگي با اتوبوس و از طريق يكي از همين بزرگراه هاي ترقي و توسعه هند، مسير پيشرفت خود را از ساوراشترا به سورات، هموار كرد.
او امروزه براي تداعي خاطرات دوران نوجواني خويش سوار بر مرسدس 220 E به زادگاهش مي رود و از اين طريق مي خواهد خود را الگوي نسل نوجواناني قرار دهد كه پس از وي در اين مسير گام مي نهند. دولاكيا از طرفي ديگر با به فراموشي سپردن خاطرات گل آلود جواني، در حالي كه تي شرت سفيدي بر تن دارد و گردنبندي گران قيمت بر گردن، پشت ميز بزرگي در دفتر لوكس و مجللش مي نشيند.
او درباره وضعيت مهاجرت در هند مي گويد: من چاره اي جز مهاجرت از روستاي زادگاهم به شهر نداشتم. او مي افزايد كه اگر شما مي خواهيد در سطح بين المللي كريكت بازي كنيد و تيم تان از هر جهت موفق شود، نياز به زمين بازي كريكت، آن هم در سطح استانداردهاي جهاني داريد؛ اين به آن معناست كه اگر شما مي خواهيد در سطح بين المللي پيشرفت كنيد، بايد محل سكونت ( زادگاه ) خود را ترك كنيد.