|
چشم اندازي از نزديك
قيمت هاي رقابتي در انتظار بازار خودرو ايران
|
|
|
علي نوروزي
براي بسياري مردم آگاهي از اين نكته مهم است كه آيا قيمت خودرو در ماه ها و يا سال هاي آينده گران خواهد شد يا خير. بدون اغراق بيشترين سئوال اقتصادي كه در ذهن مردم مطرح است در درجه اول به خودرو، قيمت آن، مدل هاي جديد، كيفيت، مسأله واردات و نظاير آن مربوط مي شود. وجود همين نكته موجب شده است تا اغلب روزنامه ها و ساير رسانه ها بيشترين توجه خود را به اين مبحث اختصاص دهند.
گزارشي كه در ادامه مي خوانيد در پي دست يافتن به پاسخ اين سوال است كه بازار خودروي ايران در چشم انداز يك سال آينده چگونه خواهد بود؟ چه مدل هايي وارد اين بازار مي شوند؟ قيمت خودروها چه نوساني خواهد داشت و سوالاتي از اين قبيل. البته توضيح اين نكته ضروري است كه پيش بيني بازار همواره امري نسبي است و هيچگاه نمي توان با تعيين نوسانات بازار را پيش بيني كرد به طور طبيعي اين گزارش نيز تلاش براي انجام اين پيش بيني را خواهد داشت و نه چيزي بيشتر.
سال هاي خاكستري بازار خودرو
در گذشته اي نه چندان دور قيمت خودرو سريع تر از هر كالايي در ايران افزايش مي يافت. پيكان يك ميليون توماني ظرف مدت دو سال به قيمت سه ميليون تومان مي رسيد و پژوي 5/2 ميليون توماني از مرز هشت ميليون تومان مي گذشت اما اكنون سالهاست كه از اين اتفاق خبري نيست. پنج سال است كه سطح قيمت خودروهايي نظير پرايد، پژو 405، پي كي، سمند، آر.دي و نظاير آنها ثابت مانده و حتي در مواردي كاهش 10 درصدي را نيز شاهد بوده است. برخي خودروها نظير پژو 206 نيز با كاهشي در حدود 25 درصد قيمت سال هاي طلايي حيات خود روبه رو شده اند. اين داستان در سال جاري نيز قابل مشاهده است.جدول شماره يك نشان مي دهد كه قيمت خودروهاي پرفروش در بازار در سال جاري نيز ثابت بوده است.رشد توليد خودرو در 6 سال اخير (از حدود 200 هزار دستگاه در سال 77 به حدود 400 هزار دستگاه در سال 80 و 750 هزار دستگاه در سال 82) آن قدر سريع و شديد است كه همه را غافلگير كرده اما اين روند متوقف نشده به طوري كه در سال 83 توليد انواع خودروي سواري، وانت و خدماتي به 900 هزار دستگاه رسيد و ميزان توليد در 9 ماه اول امسال نيز نشان مي دهد كه رشد توليد همچنان ادامه دارد.اين مسأله سبب شده تا بازار ايران به هر اندازه كه عطش داشته باشد پاسخ براي آن نيز باشد اگر چه هنوز از نظر كيفيت و قيمت محصولات داخلي برآورنده نيازهاي مردم نيستند.
رقابت فشرده تر مي شود
اما برنامه هاي خودروسازي كشور نشان مي دهد كه رقابت هنوز وارد مرحله نفس گير خود نشده است. آن زماني كه محصولات جديد خودروسازان وارد بازار ايران شود، واردات شدت يابد و توليد از مرز يك ميليون دستگاه بگذرد در آن زمان ديگر اميد چنداني براي دستيابي به سود حتي 10 درصدي باقي نمي ماند و از آن زمان به بعد شاهد خروج يك خودرو به نفع خودرويي ديگر خواهيم بود.كاهش توليد برخي خودروها در حال حاضر مبين اين نكته است كه بازار هم اكنون گرفتار رقابت شديد و حذف كننده شده است و اين شرايط مرتب در حال سخت تر شدن و اين به نفع مصرف كننده است.
آيا خودرو ايراني ارزانتر مي شود؟
مازاد توليد خودرو كشور مرتب در حال افزايش است و صنعت خودروسازي كشور اكنون حداقل 10 درصد كمتر از ظرفيت نهايي خود توليد مي كند. با ورود محصولات شركت هاي خصوصي و دولتي در سال آينده احتمالاً اين ظرفيت باز هم افزايش مي يابد كه نتيجه آن عدم افزايش قيمت و حتي كاهش 5 تا 10 درصدي آن خواهد بود.ورود خودروهايي نظير ال- 90، پژو 206 صندوقدار، انواع هيونداي، فولكس گل، فيات و ريو بازار را با تغييرات قابل توجهي مواجه مي كند. جدول شماره 2. برخي از اين خودروها اگرچه ممكن است به برآوردهاي اوليه توليد نرسند اما مجموع توليد آنها حتي اگر به جاي 450 هزار دستگاه به رقمي در حدود 300 هزار دستگاه نيز برسد باز هم مي توانند تحولي كم نظير در بازار كشور ايجاد كنند.اما اين خودروها بيشتر به چه ناحيه اي از بازار فشار وارد مي كنند؟ آنها گروه قيمتي 7 تا 13 ميليون تومان را هدف قرار خواهند داد كه اين گروه قيمتي تقريباً 90 درصد بازار ايران را تشكيل مي دهد. بنابر اين مي توان گفت ورود اين گروه خودروها بازار خودروي ايران را با تحول اساسي روبه رو مي كند.
ال- 90
بي شك در بين خودروهاي در حال ورود به بازار ايران هيچ كدام از نظر قيمت، گستردگي كار و برنامه ريزي جدي براي ورود به بازار ايران به پاي ال-90 نمي رسند. اين خودرو كه توليد آن در مرداد سال آينده آغاز و از آبان همان سال وارد بازار ايران مي شود، توليد آن احتمالاً تا پايان سال 85 حدود 60 هزار دستگاه خواهد بود. ال-90 اما ضربه اصلي خود را به بازار ايران در سال 86 فرود خواهد آورد. هنگامي كه مجموع توليد آن به 200 هزار دستگاه در سال برسد، در آن زمان قطعاً 25 درصد بازار سواري ايران در چنگ اين خودرو خواهد بود.
قيمت اوليه براي ال- 90 حدود 5/7 ميليون تومان در نظر گرفته شده كه با توجه به تيراژ اندك توليد آن در ابتداي كار، قيمت آن در بازار آزاد كمتر از 9 ميليون تومان نخواهد بود. اما ال- 90 به بازار چه خودروهايي ضربه خواهد زد؟
بررسي جدول شماره سه نشان مي دهد در حالي كه در گروه قيمتي خودروهاي 7 ميليون توماني شاهد وجود دو خودروي پرتيراژ پژو آر.دي و پرايد هستيم در گروه خودروهاي 8 و 9 ميليون توماني بازار كشور كاملاً خالي است. بنابر اين مي توان نتيجه گرفت كه ال-90 در حركت اول و قبل از آن كه به اوج تيراژ توليد برسد بخش خالي خودروهاي 8 و 9 ميليون تومان را تسخير مي كند و سپس در سال 86 پرايد و پژو آر.دي را به شدت دچار مشكل مي كند. به گونه اي كه اگر اين خودروها قيمت خود را كاهش چشمگيري ندهند بايد تن به كاهش چشمگير در توليد بدهند!
پژو 206 صندوقدار
پس از ال- 90 پژو 206 صندوقدار جدي ترين برنامه را براي ورود به بازار ايران دارد. برنامه مدون ايران خودرو براي توليد ال- 90 در سال آينده 60 هزار دستگاه خواهد بود كه در صورت وجود بازار اين رقم تا 100 هزار دستگاه نيز قابل افزايش است. اما 206 صندوقدار با قيمت عجيب 14 ميليون تومان گمان نمي رود در ابتداي كار بتواند بازار مناسبي پيدا كند البته حداكثر توليد اين محصول طراحي شده توسط ايران خودرو در سه ماه پايان سال حدود 4 هزار دستگاه است و ممكن است در اين شرايط بتواند فروش مناسبي پيدا كند اما در تيراژ انبوه (مثلاً ماهي 5 هزار دستگاه) بازار اين بخش به آن اجازه عرض اندام نخواهد داد.در حال حاضر در گروه قيمتي خودروهاي 13 تا 14 ميليون تومان انبوهي از خودروها نظير سواري گل، هيونداي درنا، پروتون و سمند ال ايكس به دنبال برنامه هاي جدي براي افزايش توليد خود هستند. اين در حاليست كه شركت بن رو نيز برنامه هاي گسترده اي براي عرضه هزار دستگاه فيات به بازار دارد.در نهايت گمان مي رود توليدكنندگان اين خودرو مجبور به كاستن از قيمت محصول خود باشند.
هيونداي ورنا
هيونداي ورنا در حال حاضر مطابق آمارهاي رسمي وزارت صنايع و معادن توليدي در حدود 2166 دستگاه در۹ ماه اول سال داشته و ممكن است تا پايان سال توليد آن به 3 هزار دستگاه نيز نرسد. در حالي كه برنامه توليد آن حدود 12 هزار دستگاه در سال 84 بوده است. اما اين خودرو به دليل كيفيت و امكانات مناسب از بازار خوبي در ايران برخوردار است و مي تواند به راحتي به تيراژ بالا دست يابد.برنامه توليدكنندگان كرمان خودرو دستيابي به آمار 80 هزار دستگاهي توليد در سال 85 است كه بايد گفت در صورتي كه اين رقم محقق شود رقباي اين خودرو اساساً قادر به مقابله با آن نيستند (به دليل اندك بودن تيراژ) و تنها رقيب اصلي ورنا، پژو جي ال ايكس خواهد بود كه امسال محصول اول ايران خودرو است و سال آينده نيز بي ترديد پرتيراژ ترين خودروي اين شركت خواهد بود. البته ورنا بايد با كمك افزايش ساخت داخل هزينه ساخت اين خودرو را كاهش داده و قيمت آن را به زير 12 ميليون تومان كاهش دهد تا بازار، كشش خريد اين تعداد ورنا را داشته باشد.
ريو
ريو نيز خودروي مناسب بازار ايران است كه تقريباً از كيفيت و امكانات مشابه هيونداي بهره مي برد (اما اندكي پايينتر). ريو در حال حاضر توليد قابل توجهي ندارد ولي قرار است سال آينده تيراژ توليدي در حدود 70 هزار دستگاه داشته باشد. اگرچه دستيابي به اين رقم سخت به نظر مي رسد. ريو اگر موفق به افزايش تيراژ خود شود دقيقاً بازار 206 و سمند را هدف قرار مي دهد و دو محصول ديگر ايران خودرو با فشار اين خودرو مواجه مي شوند.
فيات
شركت بنيان توسعه صنعت پارس به رياست منوچهر غروي مديرعامل سابق ايران خودرودر همين سال گذشته قراردادي با فيات ايتاليا امضا كرد كه بر اساس آن قرار شد در شركت بن رو (زيرمجموعه شركت مادر بنيان توسعه صنعت پارس) از نيمه دوم سال 2005 توليد 6 نوع فيات را آغاز كند. (آن هم با تيراژ 100 هزار دستگاه در سال)
بن رو هنوز توليد خود را آغاز نكرده حال آن كه سال 2005 به پايان رسيده و هيچ خبري براي توليد اين شركت در سال 1385 (2006) نيست.اما به هر تقدير اگر فيات وارد بازار ايران شود آن هم با تيراژ قابل توجه 100 هزار دستگاهي مي تواند سبب تغيير قابل توجهي در تركيب بازار شود.
فولكس گل
فولكس گل در حال حاضر در بازار ايران متقاضيان متعددي دارد اما تيراژ اندك آن سبب شده سهم آن در بازار خودروهاي اسپرت و جوان پسند محدود باشد و عملاً توليد آن 10 درصد پژو 206 نيز نباشد. اگرچه قرار بوده امسال حدود 10 هزار دستگاه سواري گل ساخته شود اما بررسي آمارهاي توليد نشان مي دهد كه در 9 ماه اول سال تنها 3373 دستگاه فولكس گل ساخته شده و اين رقم تا پايان سال به 5000 دستگاه نيز نمي رسد.برنامه توليد سال آينده اين خودرو هنوز رسماً اعلام نشده اما بايد رقمي در حدود 30 هزار دستگاه باشد. در صورت دستيابي به چنين برنامه توليدي قاعدتاً اين خودرو بايد تن به كاهش قيمت بدهد تا در مقابل، بازار خودروهاي گروه قيمتي 12 ميليون تومان را نيز تصاحب كند.
بازار خودروهاي گران قيمت
واردات حدود 8 هزار خودرو در 9 ماه اول سال به طور جدي بازار خودروهاي گران توليد داخل و خودروهاي لوكس خارجي مدل هاي 2000 تا 2004 را تحت الشعاع قرار داد. خودروهاي توليد داخل نظير رونيز، موسو، پاجرو و ماكسيما تحت تأثير واردات مجبور به كاستن از قيمت هاي خود شده و حتي توليد خود را محدود كردند و خودروهاي محدود خارجي دست دوم لوكس نيز نظير بنزها و بي ام وهاي مدل 1998 تا 2004 نيز با كاهش قيمت هاي 50 تا۷۰ درصدي مواجه شدند چرا كه اكنون هر كس كه طالب خودروهاي با كيفيت خارجي لوكس باشد مي تواند با مراجعه به نمايندگي هاي اين شركت ها در تهران هر خودرويي را كه مي خواهد سفارش دهد.
در حال حاضر تويوتا با عرضه 2 مدل كمري ايكس ال و كمري گراند بخش 30 و 40 ميليون توماني بازار ايران را تسخير كرده و در نتيجه ماگزيما و رونيز در اين بخش مشتري هاي خود را از دست داده اند. از طرف ديگر تويوتا با ارائه دو مدل پرادو دنده اي و پرادوي اتوماتيك به قيمت هاي 42 ميليون تومان و 68 ميليون تومان، موسو و پاجرو را هدف گرفته اند.
|
