سه شنبه ۲۵ بهمن ۱۳۸۴
فرهنگ
Front Page

نگاهي به شايسته خواهي ، شايسته يابي ، شايسته گزيني ، شايسته پروري و شايسته گماري
مديران شايسته وتحول سازماني
001311.jpg
مهشيد باستاني  پور مقدم
شايستگان داراي چهار ويژگي يا سرمايه مهم هستند:
۱- سرمايه هاي فكري: داشتن دانش و تخصص در زمينه مورد نياز و توانايي به كارگيري دانش و درك پارادايم هاي مناسب جهان امروز.
۲- سرمايه هاي عاطفي: عشق به كار و داشتن انگيزه هاي لازم براي انجام كار.
۳- سرمايه هاي اجتماعي: توانايي شركت در كار گروهي و تيمي و برخورداري از مهارت هاي لازم در اين زمينه.
۴- سرمايه هاي اخلاقي: داشتن سلامت اخلاقي و توانايي نگه داري از خود در برابر تباهي و فساد در زمينه هاي گوناگون.
به كارگيري مديران شايسته مزايايي به اين شرح در بر دارد. افزايش روحيه كاركنان، ارتقاي رضايت شغلي، ايجاد انگيزه براي افزايش اثربخشي فرد و سازمان، احساس تعلق كاركنان به سازمان، رشد و شكوفايي نخبگان و فرصت بروز استعدادها و افزايش بهره وري.
استقرار مديران شايسته در مجموعه سازمان ها، مناطق و نواحي آموزشي و پرورشي و مدرسه ها كار ساده اي نيست، بلكه مجموعه اي از سازوكارهاي مختلف است كه طي يك فرآيند بلندمدت و منطقي امكان  مي پذيرد. مراحل گوناگون اين فرآيند به طور مختصر عبارتند از: شايسته خواهي، شايسته يابي، شايسته گزيني، شايسته پروري و شايسته گماري.
شايسته خواهي به معني ايجاد فرهنگ احترام به شايستگان و باور وبه كار گماردن آنها در جامعه و سازمان است. جامعه بايد به اين باور و يقين برسد كه يك فرايند و نظام براي انتخاب شايستگان مي تواند كارا باشد و فردي را كه اين سيستم معرفي مي كند، كارآمد، عملكرد او در سازمان كارا و اثربخش است. بديهي است سيستم شايسته ياب افراد متعددي را معرفي مي كند و مدير مي تواند گزينه اي را كه با شخصيت او تطابق و تناسب بيشتري دارد، برگزيند. اما در مرحله شايسته يابي به قابليت و شايستگي بسيار توجه مي شود. به عبارتي قابليت كه مجموعه اي مركب از مهارتها و ويژگي هاي شخصي و شخصيتي و رفتارهايي است كه به طور مستقيم بر عملكرد موفق در شغل مرتبط است، به دو دسته تقسيم مي شود: قابليت هاي پايه اي كه فرد با داشتن آنها حداقل انتظارات و استانداردهاي يك شغل را برآورده مي كند و قابليت هاي متمايز كننده كه عملكرد فرد را به سطح متوسط به بالا مي برد، كه اين قابليت در شايسته يابي بيشتر مورد توجه است.
اما در مرحله شايسته گزيني، سازمان بايد با تجزيه و تحليل شغل موجود، ويژگي هاي مورد نياز هر شغل را مشخص كند. در اينجا اشاره به اين نكات ضروري است كه شايستگي مطلق و دائمي نيست، بلكه امري نسبي است و ديگر اين كه با توجه به تعدد سطوح مديريتي، هر فرد بايد در رده و سطح خودش قرار گيرد و هر فردي مناسب براي رده اي خاص از مديريت است. در مرحله شايسته پروري، افراد گزينش شده تحت آموزش و پرورش قرار مي گيرند. تجربه نشان داده است كه دگرگوني و تحول در سنين بزرگسالي و بلوغ فكري به سختي اتفاق مي افتد. لذا بايد ابتدا فرد شايسته و مناسب و مستعد را به خدمت گرفت تا آموزش و پرورش و تربيت آن فرد اثر بخش و مفيد باشد.
سمينارها، آموزش هاي ضمن خدمت، كارگاه هاي آموزشي، استفاده از فرصت  هاي مطالعاتي، بورسيه هاي كوتاه و بلندمدت و نظاير آن مي تواند در آموزش و پرورش مديران شايسته مؤثر باشد. استفاده عملي از مديران شايسته و شايسته گماري سبب افزايش اثربخشي عملكرد مديران مي شود.
براي استقرار اين فرآيند به طور صحيح، هميشه موانع و چالش هايي وجود داشته و دارد. فقدان فرهنگ شايسته سالاري و توجه بيش از حد به مدرك و مدرك گرايي، مديريت متمركز، بوروكراسي اداري، بي ثباتي در مشاغل مديريتي، تكيه بر كميت و اهداف كوتاه مدت، اعمال مديريت هاي سنتي، بي توجهي به امر تحقيق و پژوهش، نداشتن ضمانت اجرايي قوانين، بي تفاوتي نسبت به عملكرد مديران، بي توجهي به آموزش هاي نظري و كاربردي و عملي و مسائلي از اين دست، همواره از چالش هاي مهم استقرار اين فرآيند در سازمان ها است كه براي رفع اين موانع ابتدا بايد به تهيه و استقرار زيرساخت هاي فرهنگي، رواني، قانوني، فناوري ارتباطات و اطلاعات و نظاير آن پرداخته شود. دولت نيز راه كارهايي را براي استقرار نظام شايسته سالاري در نظر دارد. كنترل رو به گسترش اندازه دولت نياز به اتخاذ راهبردهاي مديريتي ويژه اي دارد كه در برنامه سوم توسعه به برخي از آنها پرداخته شد، مثلاً ماده ۱ وظايف و اختيارات شوراي عالي اداري عمدتاً ناظر بر اصلاح ساختار تشكيلات دستگاه هاي اجرايي كشور، تجديد نظر در ساختار داخلي وزارتخانه ها، سازمان ها و شركت هاي دولتي، تفكيك وظايف اجرايي دستگاه ها از حوزه ستادي آنها، واگذاري وظايف و فعاليت به شهرداري ها و بخش غيردولتي و امثال آن است يا در فصل سوم، مواد ۹ تا ۲۷ تكاليف گوناگوني در ارتباط با واگذاري سهام مديريت شركت هاي دولتي به بخش غيردولتي پيش بيني شده است. همچنين هيأت وزيران در جلسه مورخ ۱۸/۱/۱۳۸۱ پس از استماع گزارش سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور در مورد برنامه تحول اداري موافقت كرد كه هفت برنامه اصلي ايجاد تحول در نظام اداري به شرح عناوين زير(موضوع نامه شماره ۲۰۰۶۵/۱۰۵ مورخ ۲۹/۱۱/۸۰ سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور) توسط دستگاه هاي دولتي اجرا شود كه از اين برنامه ها موارد ۳ و ۴ و ۵ مربوط به شايسته سالاري است:
الف) برنامه منطقي كردن اندازه دولت؛ 
ب) برنامه تحول در ساختارهاي تشكيلاتي دولت؛
ج) برنامه تحول در نظام هاي مديريتي؛
د) برنامه تحول در نظام هاي استخدامي؛
ه) برنامه آموزشي و بهسازي نيروي انساني دولت؛
و) برنامه اصلاح فرآيندها، روش هاي انجام كار و توسعه فناوري اداري؛
ز) برنامه ارتقا و حفظ كرامت مردم در نظام اداري.
به عنوان مثال اهداف نظام آموزش كاركنان دولت، تماماً با رويكرد شايسته پروري و شايسته گزيني و شايسته سالاري طراحي شده است.
نگاهي به هدف هاي زير اين مسئله را مشخص مي كند:
* افزايش كارايي و اثربخشي در ارائه خدمات دولتي و بهبود ميزان پاسخگويي به مردم؛
* ارتقاء سطح كيفي سرمايه انساني بخش دولتي از طريق افزايش سطح دانش و مهارت كاركنان دولت؛
* توسعه آگاهي هاي عمومي كاركنان دولت به منظور افزايش كيفيت ارائه خدمات؛
* توانمندسازي مديران در زمينه هاي بهبود وظايف مديريتي؛
* آماده سازي كاركنان دولت براي ارتقاء به رده هاي شغلي بالاتر؛
* رشد فضائل اخلاقي، فرهنگ سازماني و بهبود روابط انساني كاركنان دولت؛
* ايجاد ارتباط شفاف و مشخص بين نظام آموزش كاركنان با ساير نظام هاي استخدامي.
ساختار دوره هاي آموزشي كاركنان دولت با در نظر گرفتن مقطع و ماهيت دوره ها به سه دوره تحت عناوين زير تقسيم مي شود:
دوره هاي نوآموزي، دوره هاي بازآموزي و دوره هاي آماده سازي. هر دسته از دوره هاي مذكور با عنايت به محتواي آن در زيرگروه هاي زير طبقه بندي مي شود:
* دوره هاي آموزش توجيهي
* دوره هاي شغلي
* دوره هاي عمومي
* دوره هاي آموزشي بهبود مديريت
همچنين از ديگر برنامه هاي در دست اجراي شايسته سالاري در مديريت هاي سطوح گوناگون كشور تهيه آيين نامه اي براي سهولت جذب شايستگان است تا جذب افراد شايسته با اختصاص تسهيلات و مزاياي مناسب ميسر شود. داشتن مدرك تحصيلي مرتبط با شغل و... برنامه هايي از اين قبيل از سوي دولتمردان در جهت برداشتن گام هاي مؤثر براي انتخاب و جذب و به كارگيري مديران شايسته در دست اقدام است.

ناتواني هاي يادگيري چيست و چه بايد كرد؟

مترجم: ا. امير ديواني
ناتواني هاي فراگيري تا چه حد عموميت دارد؟
پدران و مادران اغلب از مشكلات يادگيري فرزندشان در مدرسه نگران و نااميدند. اين گونه ناكامي تحصيلي، چند دليل دارد كه نوع معمول آن ناتواني خاص فراگيري است. بچه ناتوان از يادگيري، معمولاً باهوش بوده و اساساً مي كوشد كه از رهنمودها تبعيت كرده، تمركز نمايد و در خانه و مدرسه «خوب» جلوه كند. با اين وصف، به رغم چنين كوششي در انجام امور تحصيلي مهارت به خرج نمي دهد و عقب مي ماند. براي شماري از اين گونه بچه ها آرام نشستن و حواس خود را جمع كردن دشوار است.
حدود ۱۵ درصد از شاگردان مدرسه كه از جهات ديگر توانا هستند، در يادگيري عاجزند.
عامل ناتواني هاي فراگيري چيست؟
تصور بر اين است كه ناتواني هاي يادگيري ناشي از اشكالي است كه بر دريافت، پردازش يا انتقال اطلاعات اثر مي نهد. شماري از بچه هاي ناتوان در فراگيري نيز بيش فعال (فزونكار) بوده، به سادگي گيج مي شوند و داراي كوتاهي دامنه توسعه مي  باشند.
تشخيص و درمان زودهنگام، اهميت دارد
روانپزشكان كودك و نوجوان خاطرنشان مي سازند كه ناتواني هاي يادگيري درمان شدني است، ولي چنانچه به موقع شناخته و مداوا نگردند، تأثير «فراگير» شديدي بر جاي مي نهند. مثلاً بچه اي كه در دبستان، عمل جمع را ياد نمي گيرد، نمي تواند جبر را در دبيرستان فراگيرد. شاگردي كه نهايت سعي خود را در يادگيري به كار مي بندد، بيش از پيش مأيوس شده و دچار ناراحتي هاي عاطفي چون كاستي عزت نفس به هنگام شكست هاي پياپي مي شود. پاره اي از بچه هاي درمانده در يادگيري در محيط آموزشگاه، بي ادبي و بدرفتاري مي كنند؛ زيرا ترجيح مي دهند كه ديگران آنان را به جاي اين كه «احمق و نادان» پندارند، «شيطان و ناقلا» تصور كنند.
نشانه هاي هشداردهنده
پدران و مادران بايد از شايع ترين علامت هاي ناتواني هاي يادگيري زير آگاه شوند. آيا بچه  شما...؟
* از حيث درك و به كار بستن دستورات اشكال دارد؟
* از نظر يادآوري مطلبي كه همين حالا به وي، اعم از دختر يا پسر؛ گفته شده در زحمت است؟
* در خواندن و نوشتن و يا مهارت هاي مربوط به رياضيات درمانده و به اين ترتيب از انجام تكاليف درسي بازمي ماند؟
* نمي تواند راست و چپ را از هم تشخيص دهد. به طور مثال ۲۵ را با ۵۲ عوضي مي گيرد.
* فاقد هماهنگي در پياده روي، ورزش، يا فعاليت هاي جزئي مثل در دست گرفتن مداد و يا بستن بند كفش است.
* تكاليف درسي را به آساني گم مي كند يا اين كه كتاب هاي درسي يا نوشت افزارش را سر جايشان نمي گذارد.
* مفهوم زمان را نمي فهمد و «ديروز»، «امروز» و «فردا» را با هم اشتباه مي كند.
مراجعه به كارشناس بهداشت رواني
متخصصي كه قادر باشد تمامي مسائل گوناگون مبتلابه بچه ها را ارزيابي كند، بايد چنين كاستي هايي را مورد بررسي جامع قرار دهد. روانپزشك كودك و نوجوان را ياراي آن هست كه به همخواني ارزشيابي و همكاري با كارشناسان مدرسه و ديگران در ارزيابي و آزمايش بچه شما براي تعيين ناتواني فراگيري موجود ياري كند. در پي گفت وگو با بچه و خانواده و بررسي آزمون تربيتي و رايزني با مدرسه، روانپزشك كودك و نوجوان توصيه هايي پيرامون امتحان مناسب تعيين سطح مدرسه، نياز به ياري خاص مانند آموزش درماني يا گفتاردرماني ويژه به عمل مي آورد و به والدين كمك مي كند تا كودكانشان را در بهره مندي هرچه بيشتر از استعدادهاي پنهان فراگيريشان ياري دهند.
مداواي ناتواني هاي يادگيري
گاهي روان درماني فردي يا گروهي (كه هدفش بحث درباره مشكلات فرزندان تان) است، توصيه مي شود. ممكن است روان درماني در تقويت اعتماد به نفس فرزند شما كه براي پيشبرد تندرستي مهم است، اثر داشته باشد. در ضمن درمان به والدين و ساير افراد خانواده كمك مي كند كه واقعيات زندگي با بچه ناتوان از فراگيري را بهتر درك كرده و از پس آنها برآيند. احتمالاً مراقبه براي بيش فعالي يا پريشان حواسي توصيه مي شود.
منبع:
National Mental Health Association

واحد روان درماني پويا و مطالعات انساني تشكيل شد

گروه علمي فرهنگي - معصومه كيهاني :واحد روان درماني پويا و مطالعات انساني با هدف توسعه آموزش روان درماني در دانشگاه علوم پزشكي تهران تشكيل شد.
دكتر مهديه معين الغربايي از مؤسسين اين واحد، در مورد سابقه آموزش روان درماني در اين دانشگاه اظهار داشت: واحد روان درماني از سال ۱۳۷۷ به صورت رسمي، ولي به شكل درون دانشگاهي براي دستياران روانپزشكي كه به بيمارستان«روزبه» معرفي مي شدند، در مدت ۹ ماه و توسط دكتر محمد صنعتي تدريس مي شد. اما هدف نهايي اين بود كه بتوانيم واحد روان درماني را به روانپزشكي بيفزاييم. زيرا واحد روان درماني (تداخل هاي روانشناختي)، براي آموزش روانپزشكان و درمان مراجعين روانپزشكي بسيار ضروري است، درحالي كه اين واحد درسي تاكنون در آموزش روانپزشكي ايران، سهم چنداني نداشته است.وي، روانپزشكي پويا را داراي كامل ترين نگاه دانست و در مقايسه آن با روانپزشكي بيولوژيك گفت:«روانپزشكي پويا، جنبه هاي بيولوژيك را نفي نمي كند، ولي به جنبه هاي محيطي، فردي و اجتماعي بيماري نيز توجه دارد و براي درمان نيز همه اين مسائل را دخالت مي دهد.»
آموزش روان درماني روانپزشكان، دستياران روانپزشكي و فارغ التحصيلان و روانشناسان باليني (از سطح كارشناسي ارشد به بالا) از جمله اهداف اساسي واحد روان درماني پويا و مطالعات انساني است.

خبر و ميراث

كشف مجسمه منحصر به فرد مار انسان نما در جيرفت
سرپرست  گروه  كاوش  محوطه هاي  باستاني  جيرفت  كهن  گفت : يك  مجسمه  سنگي  منحصربفرد به  شكل  مار انسان  نما در كاوشهاي  باستاني  اين  منطقه  كشف  شد.
دكتر يوسف  مجيدزاده  گفت : اين  اثر در بين  بيش  از هزار شيء  تاريخي  كه  تاكنون  از اين  محوطه  كشف  شده  منحصر به فرد است.
وي  افزود: تاكنون  چندين  مجسمه  عقرب  و انسان  كه  نيم  تنه  بالا انسان  و نيم تنه  پايين  عقرب  است  در اين  محوطه  كشف  شده  اما مجسمه  مار انسان نما نخستين  نمونه  از نوع  خود است .
او طول  اين  مجسمه  را ۲۵ و عرض  آن را ۱۵ سانتيمتر عنوان  كرد و گفت : مجسمه  ،تصوير يك  موجود تخيلي  است  كه  نيم تنه  بالاي  بدنش  انسان  و نيم تنه پايين  مار است.
وي  افزود: كشف  اين  مجسمه  سنگي  براي  به  اثبات  رساندن  اشياي قاچاق  شده اين  حوزه  به  اروپا بسيار موثر است .
اخيرا نيز سر يك  بز از جنس  مفرغ  متعلق  به  هزاره  سوم  پيش  از ميلاد در كاوشهاي  باستانشناسي  اين  شهرستان  كشف  شد.
به  گفته  باستانشناسان  و مسئولان ، طي  ۱۰ سال  گذشته  هزاران  قطعه  شئ  با ارزش  تاريخي  در جريان  حفاريهاي  غيرمجاز جيرفت  به  سرقت  رفته  است .
001314.jpg
ترك ۱۰ متري روي گنبد مسجد شيخ لطف الله اصفهان
گنبد مسجد «شيخ لطف الله» اصفهان در حال باز شدن است و تركي به پهناي يك سانتي متر و طول ۱۰ متر در گنبد پيشروي مي كند.
حدود ۳۵ سال پيش، پادورهاي مسجد شيخ لطف الله به دليل فشاري كه گنبد روي آن مي آورد، در حال باز شدن بود؛ در آن زمان، معماري مسئوليت نگهداري از اين بناها را برعهده داشت.
آن معمار، جرزهاي ضخيمي را در پايين گنبد ايجاد كرد تا فشار و سنگيني گنبد را مهار كند؛ اما اين اقدام حفاظتي تنها در دو بخش از گنبد انجام شد و بخش سوم به دليل سكونت عده اي در آنجا و سالم تر بودن آن، مهاربندي نشد.
اكنون پس از گذشت بيش از سه دهه، قسمت سوم گنبد مسجد در حال بازشدن است و تركي در پايين گنبد و داخل آن، ايجاد شده، علامت هاي گچي گذاشته شده روي ترك، نشان مي دهد كه آن شكاف در حال پيشروي است.
برخي از كارشناسان حفاظت و مرمت بنا معتقدند كه راه نجات گنبد شيخ لطف الله، كلاف كشي آن از داخل و بيرون و ايجاد جرزهاي ضخيمي در پشت بخش هايي است كه فشار زيادي بر آنها وارد مي شود.

|  اقتصاد  |    اجتماعي  |   انديشه  |   سياست  |   فرهنگ   |   ورزش  |
|  هنر  |

|   صفحه اول   |   آرشيو   |   بازگشت   |