Hamshahri Newspaper

گروه بورس: نتايج ۳۰ ماه عملكرد هيأت نظارت بر بورس اوراق بهادار در آستانه تغيير و تحولات ساختاري و تقويت حوزه نظارت در بازار سرمايه تشريح شد.
به گزارش همشهري، مجتبي داودي، رئيس هيأت نظارت بورس تهران روز گذشته ضمن بررسي تاريخچه نظارت در بازار سرمايه گفت: قانون سال ۴۵ يك ايراد بنيادي داشت و آن آميختگي و درهم بودن دو مقوله اجرا و نظارت بود. اين موضوع از جمله دغدغه هاي هميشگي شورا و سازمان بورس و در يك نگاه كلي دغدغه كل بازار سرمايه محسوب مي شد. در سال ۸۲ براي برطرف كردن ضعف ساختار در حوزه نظارت، هيأت نظارت با مصوبه شوراي بورس تشكيل شد. او با اشاره به دشواري هاي تشكيل هيأت نظارت افزود: عملياتي شدن طرح هاي ذهني از اهميت بالايي برخوردار بود. با الزامات و محدوديت هايي روبه رو بوديم. مهم ترين محدوديت ها به ضعف ساختار بورس، فقدان مقررات، وجود مقاومت در برابر نظارت و تلخي ذات نظارت مربوط مي شد. در عين حال در سال ۸۲ حجم معاملات به شدت در حال افزايش بود و در روز بيش از ۶۰ هزار تراكنش وجود داشت و بايد براي نظارت بر اين حجم مبادلات، تمهيداتي انديشيده مي شد. فكر هيأت نظارت طرحي بلندمدت بود. هيأت نظارت مي دانست قانون جديد در حال بررسي و نگارش است و شاكله آن توسعه حوزه نظارت است. ما هم به توسعه نظارت بر بازار سال ۸۲ و هم به ايجاد پايه هاي يك سازمان نظارت دائم در ايران مي انديشيديم.
داودي گفت: در ۳۰ ماه گذشته ابعاد مختلف و شيوه هاي نظارت در بورس هاي دنيا بررسي شد و به اين نتيجه رسيديم نظارت بايد بر دو مؤلفه ابزار و نيروي انساني استوار باشد. در اين چارچوب ترفندهاي معامله گران بازار شناسايي و اقدامات مرتبط با دستكاري قيمت ها تعيين شد و رفتارهاي نامناسب معين و الگوريتم هاي نظارت نگاشته شد. مجموعه اين موارد به پايه ايجاد سيستم مانيتورينگ پويا (نرم افزار سمپا) در هيأت نظارت تبديل شد. هيأت نظارت در حال حاضر يكي از پيشرفته ترين نرم افزارهاي نظارتي را در اختيار دارد.« سمپا »مهم ترين دستاورد هيأت نظارت در ۳ سال اخير است. تا قبل از فعال شدن سمپا درك جامعي از شيوه هاي اعمال نظارت وجود نداشت و اساساً نظارت بر بازاري كه روزانه تا ۶۰ هزار تراكنش دارد به صورت غيرسيستماتيك امكان پذير نيست.
رئيس هيأت نظارت بورس تأكيد كرد: سمپا دنياي سهم به معناي دسترسي به اطلاعات شايعات و عمليات سهام را در دسترس كاربران و ناظران هيأت نظارت قرار مي دهد. امروز به طور همزمان سمپا تمامي معاملات اوراق بهادار را در بازار رديابي مي كند. با استفاده از اين سيستم در سه حوزه سفارش ها، تراكنش ها و معاملات و كل رويدادهاي بازار به تفكيك و به سهولت براي ناظران قابل استخراج و بررسي است. به كمك اين نرم افزار تحولات بازار را تحت پوشش قرار مي دهيم. ترفندهايي كه به قصد دستكاري قيمت سهم مبتني بر انجام مبادلات انجام مي گيرد شناسايي و از آن جلوگيري و پيگيري مي كنيم. تا كنون حدود ۴۰ هشدار دهنده در سمپا تعريف شده كه بر پايه رفتارهاي غيرمتعارف در بازار اين هشدار دهنده ها فعال مي شوند .
داودي گفت: نوسانات قيمتي سهم، معاملات چرخشي، معاملات گروه مشتريان، شوك حجمي معاملات، شكاف عرضه و تقاضا، معامله كردن هم دست، انباشتگي سفارش ها، معاملات دوطرفه، ورود دستور خريد متضاد، عرضه و تقاضاي همزمان و شوك حجمي سفارش ها بخشي از هشداردهنده ها هستند. رئيس هيأت نظارت بورس افزود: در صورت روي دادن هر يك از اين اتفاقات، هشداردهنده ها فعال مي شوند و سيستم به صورت هوشمند براساس اطلاعات داده شده ناظر را از وقوع رفتار نامساعد در بازار مطلع مي كند . او تأكيد كرد: اين عوامل فقط براي پوشش نظارت بازار فعلي طراحي نشده اند، بلكه پايه اي براي ايجاد يك سازمان نظارت قوي در آينده فراهم آورده است. در هفته، حدود ۷۰ صفحه گزارش نظارتي تهيه مي شود و ۱۵درصد آنها معرف ترفندهاي رايج تا ۳ درصد هم در حوزه تخلفات تعريف مي شود.
داودي گفت: سمپا صرفاً در حوزه عمليات فعال است. به زودي سمپاي مالي هم فعال مي شود كه امكان نظارت بر صورت هاي مالي و اطلاعات و گزارش هاي شركت ها را هم فراهم مي كند. با قابليت هايي كه توسط سمپا ايجاد شده، امكان نظارت بر همه جنبه هاي مؤثر در بازار براي ما فراهم آمده است. به رغم همه قابليت هاي انحصاري سمپا در كشف تخلفات، در بهره برداري از دستاوردها در مرحله اجرا با محدوديت هايي مواجه بوده ايم. عمده اين محدوديت ها به ساختار بورس و ضعف مقررات نظارتي در قانون قديم (۴۵) برمي گردد .
رئيس هيأت نظارت بورس گفت: شاخص فعلي، شاخص واقعي براي همه تحولات بازار نيست. اساساً نگه داشتن شاخص و مثبت كردنش جزو وظايف مسئولان بورس نيست، در هيچ جا نيامده كه مسئولان اجرايي و نظارتي بورس وظيفه نگه داشتن شاخص را برعهده دارند، زيرا معاملات براساس مؤلفه هاي بسياري انجام مي شوند. ما اين جا در تعريف مشكل داريم. فكر مي كنيم شاخص كارايي مسئولان بورس در مثبت شدن شاخص خلاصه شده، درحالي كه اگر اطلاعات به طور شفاف ارائه شود، اگر حجم مبادلات و نقدشوندگي سهام افزايش يابد، شاخص عملكرد مديران مثبت شده، ممكن است اين موضوعات در ابتداي تشكيل سازمان جديد مورد توجه قرار نگيرد، اما به هر حال پس از استقرار ساختار جديد به اين موضوعات بايد توجه شود.