عكس: مسعود خامسي پور
بنيامين صدر
امسال شايد از تنگ بلور و ماهي قرمز كوچولو در خانه ما يا شما خبري نباشد. در سفره هفت سين نوروز 85 مثل هميشه همه چيز هست اما از ماهي قرمز كوچولو خبري نيست، چون مي گويند ناقل بيماري است.
ديگر عادت كرده ايم كه هميشه ساده ترين راه، بهترين راه باشد و پاك كردن صورت مسئله علاج واقعه!
بگذريم، خيلي ها مي گويند كه در گذشته هاي دور در سفره هفت سين ايرانيان جايي براي ماهي قرمز نبوده است و دو قرن پيش بود كه ماهي قرمز از چين به ايران آورده شد و در سفره هفت سين ايرانيان خوش نشست. فرقي نمي كند. مهم اين است كه ماهي نشانه زايش و پويش است. شايد اينكه مي گويند ماهي قرمز داخل تنگ، لحظه تحويل سال يكباره تكان مي خورد به اين خاطر باشد كه خفتگان را از خواب زمستاني بيدار كند و با ما از چرخش زمان سخن بگويد.
ناقلان كوچك بيماري
اما امروز در آستانه فرا رسيدن نوروز و شروع فصل خريد و فروش ماهي قرمز، كارشناسان زيست محيطي كشور نسبت به بيماري هاي قابل انتقال از ماهي قرمز به انسان هشدار مي دهند و آن را براي كودكان خطرناك مي دانند، اين در شرايطي است كه پيش از اين نيز سازمان دامپزشكي كشور در اطلاعيه اي اعلام كرده بود هر ساله در آستانه نوروز برخي دستفروشان به عرضه ماهيان زينتي اقدام مي كنند كه به دليل رعايت نكردن شرايط بهداشتي در زمان عرضه، موجب گسترش مخاطرات انساني و زيست محيطي و افزايش تلفات ماهي و امكان بروز بيماري هاي مشترك بين آبزيان به ويژه ماهي قرمز مي شوند. در اين خصوص مهرناز عطري، مدير تشكل غيردولتي زيست محيطي مهر ايران درباره بيماري هاي قابل انتقال از ماهي قرمز به انسان مي گويد: بيماري پيسوريازيس و سل پوستي از جمله بيماري هايي است كه از طريق ماهي قرمز، لاك پشت و مار آبي به انسان منتقل مي شود. دكتر عطري مي افزايد: اين بيماري در مراحل اوليه قابل تشخيص نيست و در مراحل پيشرفته درمان ناپذير و گاه كشنده است.
او با اشاره به بيماري سالمونلا مي گويد: 2500 زيرگونه ويروس سالمونلا، شامل عفونت هاي دستگاه گوارش با علائم اسهال خوني، استفراغ، تب شديد و بدن درد، اختلال دستگاه تنفسي و تضعيف سيستم دفاعي بدن گزارش شده است.
عطري با انتقاد از عملكرد شهرداري و سازمان دامپزشكي مبني بر غيرقانوني بودن عرضه عمده يا جزئي هرگونه آبزي و نظارت نداشتن بر فروش اين آبزيان تاكيد مي كند: از آنجا كه بيشتر اين ماهي ها در حوضچه هاي غيربهداشتي با آب ناسالم و آلوده پرورش و تكثير پيدا مي كنند، حامل انواع بيماري ها و باكتري هاي خطرناك قابل انتقال به انسان است.
به گفته عطري بهتر است شهروندان ماهي هاي قرمز را از فروشگاه هاي آكواريومي داراي مجوز و پروانه معتبر بهداشت خريداري كنند.
تنگ هاي پاكيزه
پيش از اين نيز سازمان دامپزشكي در خصوص بيماري هاي قابل انتقال از لاك پشت و مار آبي به انسان دستور قانوني توقف فروش اين حيوانات را صادر كرد. اما با وجود درخواست اداره كل دامپزشكي استان تهران مبني بر جلوگيري از عرضه هرگونه ماهي زينتي فاقد شرايط بهداشتي در ميدان هاي ميوه و تره بار، سازمان ميادين ميوه و تره بار و فرآورده هاي كشاورزي شهرداري اعلام كرد كه عرضه ماهي تزئيني در ميادين و بازارهاي روز ميوه و تره بار با رعايت شرايط بهداشتي صورت مي گيرد. اين سازمان، طبق درخواست مكرر شهروندان همه ساله و در روزهاي پاياني سال مبادرت به عرضه اين نوع ماهيان با نظارت مستمر دامپزشكان با شرايط كاملاً بهداشتي مي كند. دامپزشكان سازمان نيز علاوه بر نظارت بهداشتي، در رابطه با نحوه نگهداري بهداشتي و بهداشت محيط ماهيان تزئيني شهروندان را آموزش مي دهند و همچنين فروشندگان ماهيان تزئيني در ميادين و بازارهاي روز به تمامي مشتريان بروشورهاي آموزشي ارائه مي دهند.
اينها همه در حالي اتفاق مي افتد كه دامپزشكي استان تهران با ايجاد اكيپ هايي به بازديد از مراكز عرضه ماهيان زينتي و ساماندهي فروشگاه هاي عرضه و ارائه ماهي قرمز كوچولو تا آغاز بهار 85 مي پردازد.
***
اما چرا بايد از همه چيز گذشت. از گوشت مرغ به دليل شيوع آنفلوآنزاي پرندگان، گوشت گاو به خاطر پيشگيري از جنون گاوي و امروز از ماهي قرمز سفره هفت سين. چون هواي تهران و چند شهر بزرگ ديگر ايران آلوده است، نبايد نفس كشيد؟!
آيا برخورد با اين گونه اتقافات بايد همواره سلبي و منعي باشد؟ مي شود تدبيري انديشيد و براي اصلاح طرحي نو در انداخت، تا همه چيز باشد؛ اما پاك و بي خطر.

مشكل اضافه
در گيرو دار هزاران مشكل كه در ماه آخر سال گريبان خانواده ها را مي گيرد، مسئله ماهي قرمزها هم يك مشكل جديد است. چطور بايد كودكان را راضي كرد كه ديگر ماهي قرمز نخرند؟و چطور بايد راضي شد كه سفره هفت سين را طور ديگري انداخت. حتي اگر ماهي قرمز از هزارسال پيش نيامده باشد و تنها دوقرن سابقه داشته باشد باز هم ميهماني است، دوست داشتني. و ديگر اينكه رسمي كه طي دوقرن در جامعه شكل گرفته است، از ميان بردنش حداقل چهارقرن زمان لازم دارد. راستي چند نفر به خاطر دارند كسي بر اثر داشتن ماهي قرمز بيمار شده باشد؟

آرش اقبالي
حركت به سوي پيشرفت و رفاه اجتماعي يك اجبار است. در جوامع بسته و توسعه نيافته رفتارهاي اجتماعي چندگانه و متضاد سبب بروز انواع ناهنجاري ها و بزه كاري ها خواهد شد، اما اين فرجام كار نيست. به تمام اينها بايد بروز مسائل رواني و نبود امنيت فكري را براي نخبگان افزود. بي گمان اين مسائل هزينه اي بسيار سنگين براي ملت ها دارد كه نه تنها مختص هزينه هاي مربوط به كنترل اين گونه رفتارهاست، بلكه مسائل ناخوشايند انساني را نيز دربرمي گيرد.
شكاف بين نسل ها، گسست بنيان هاي خانوادگي و بحران هاي بي شماري كه در سطوح مختلف امنيت ملي و حقوق شهروندي افراد را با چالش هاي فراوان روبه رو مي كند، همه و همه از جمله اين گونه مسائل ناخوشايند انساني است.
بي گمان هر جامعه اي كه بتواند دست به تغييرات متناسب و موفق با ضرورت هاي زمانه خود بزند، در دنيا جايگاه رفيعي پيدا مي كند و در غير اين صورت در انزوا روزگار مي گذراند.
نخستين ويژگي يك شهروند در جوامع مدرن پرسشگري اوست. گذار از جامعه سنتي به جامعه مدرن، گذار از جامعه پاسخ جو به جامعه اي پرسشگر است.
بايد پذيرفت كه در دنياي امروز كشورهايي موفق هستند كه كمترين چالش اجتماعي را در تمام سطوح و در درون ساخت خود پيش رو داشته اند.
امروز ديگر اطلاعات مختص دولت ها نيست و رسانه هاي گروهي در سطح ملي، منطقه اي و فرامنطقه اي جهان با آخرين دستاوردهاي فناوري در عرصه ارتباطات، كاركرد هر روش اجتماعي و اطلاعات ديگر جوامع را در كمترين زمان به خانه ها مي برند.
در جوامع در حال گذار كه هنوز تابوها و قوانين نانوشته بسياري پابرجاست، راهي بسيار دشوار براي پيشرفت اجتماعي بايد پيموده شود. در نخستين گام به نظر مي رسد كه نهادينه كردن قانون و اخلاق به طوري كه در خدمت آزادي انسان باشد، مهم ترين ضرورت جوامع در حال گذار است.
دستيابي به جامعه مدرن و پيشرفته بي گمان در گرو پرسش هايي است كه در سطوح پايين اجتماعي مطرح مي شود.
در اين ميان نظام آموزشي هر كشور در پي ريزي پايه هاي پيشرفت اجتماعي و فرهنگي و تقويت بنيان ها و مباني فكري هر كشور بسيار موثر است، به طوري كه تمامي كشورهاي پيشرفته دنيا از ساختار آموزشي دموكراتيك، كارآمد و مطابق با مقتضيات روز تبعيت مي كنند و از مفهوم سنتي آموزش ساليان سال است كه فاصله گرفته اند.

امير مهنا
صحنه قطع شدن درخت ها لحظه اي از پيش چشمانش محو نمي شد، با خودش فكر كرد كه از اين به بعد براي يادآوري دوران كودكي اش بايد به كجا برود. در همين فكر و خيال ها غرق بود كه صداي كوبيده شدن استكاني چاي بر روي ميز از جا پراندش.
مستخدم كه انگار حق و حساب هفت جدش را از آقاي اصولي مي خواست با لحني بسيار جدي گفت: جناب اصولي، لطفاً از فردا دوچرخه تونو جلوي اداره نذارين.
آقاي اصولي سرش را بلند كرد و با لبخند گفت: چرا؟
مستخدم گفت: همين كه گفتم، دستور رئيسه، ايشون فرمودن اين كار براي حيثيت اداره خوب نيست.
آقاي اصولي گفت: باشه خودم با ايشون حرف مي زنم
مستخدم گفت: يعني حرف ما كشك؟
آقاي اصولي گفت: نه خواهش مي كنم، اين چه حرفيه استاد، منظورم اينه كه حتماً سوءتفاهمي پيش اومده.
مستخدم گفت: كدوم سوءتفاهم عزيز من؟ مگه گفتن كه هواپيماي لوفت هانزارو جابه جا كني؟ بعد پوزخندي زد و با عصبانيت بيرون رفت.
همكاران آقاي اصولي داشتند زير زيركي مي خنديدند.
آقاي اصولي نگاهي به آنها كرد و گفت: مي بينيد توروخدا، آهن و ماشين داره از سر و كول اين شهر بالا مي ره اون وقت گير دادن به اين دوچرخه قراضه من، آخه من اينو كجا ببرم؟
يكي از همكارانش در حالي كه مي خنديد گفت: فكر يه پاركينگي چيزي باشيد آقاي اصولي و دوباره خنديد.
آقاي اصولي كه ديد آنها رعايت هيچ چيزي را نمي كنند خواست به گونه اي گله اش را از ماجراي ديروز به آنها اعلام كند، كمي جا به جا شد و گفت: آره، راست مي گين، اين جوري امنيتش هم بيشتره، چون ديروز به لطف بعضي ها داشتند مي بردنش .
همكارهايش نگاهي به همديگر انداختند و ساكت شدند. بعد از مدتي يكي از همكاران كه ظاهراً طرح نقشه ديروز زير سرش بود، گفت: ماشاءالله آقاي اصولي به همه چيز بدبين هستند، حتي اگه پشه اي چيزي لگد شون بزنه فكر مي كنن حتماً توطئه اي در كاره.
آقاي اصولي زير لب لعنت بر شيطان گفت و دوباره شروع به كار كرد.
يكي ديگر از همكارانش گفت: حالا مي خوايد چي كار كنيد با مشكل پارك دوچرخه تون؟
يكي ديگر گفت: جناب اصولي فقط سعي كنين دوبله موبله پارك نكنين كه جريمه اش سنگينه ها همگي زدند زيرخنده و آقاي اصولي هم نگاهي به آنها كرد و گفت: دوبله پارك نكردم و آقايون دوچرخه نازنينمو بخشيدن به نمكي، حالا واي به روزي كه دوبله هم پارك كنم.
ادامه دارد