|
تحولات فلز گرانبها
|
|
|
خشايار اميني
قيمت طلا و فلزات گرانبها در ماه هاي اخير افزايش قابل توجهي در بازارهاي جهاني داشته است به گونه اي كه هم اكنون اونس طلا، با قيمتي در حدود ۶۸۰ دلار خريد و فروش مي شود. اين وضعيت افزايش قيمت طلا در ۲۵ سال اخير بي سابقه بوده است. مجموعه اي از عوامل اقتصادي و غيراقتصادي در بروز چنين التهابي مؤثر مي باشد. مقاله حاضر مروري بر تحولات بازار طلا و عوامل مؤثر بر اين تحولات دارد.
قيمت طلا در دهه گذشته شاهد افزايش چشم گيري بوده و اين مسئله باعث شده تا تجارت اين فلز گرانبها به يكي از پر سود ترين سوداگري ها در اين سالها تبديل شود.
به غيراز يك فاصله تقريبا سه ساله كه از اوايل سال ۹۶ تا اواخر سال ۹۹ به طول انجاميد و در آن مدت قيمت طلا تا حدودي كاهش يافت و از ۴۰۰ دلار به حدود ۲۵۰ دلار در هر اونس رسيد ديگر شاهد افت قيمت اين كالاي پر طرفدار نبوديم و تقريبا از سپتامبر ۱۹۹۹ تا كنون يك نفس در حال گران شدن است به طوريكه در اين مدت از ۲۵۰ دلار به ۶۵۰ دلار رسيده است كه اين افزايش تند وتيز قابل توجه است. تنها در يك ماه گذشته قيمت طلا ۸۰ دلار افزايش يافته و به عدد ۶۸۰ دلار رسيده كه در ۲۵ سال گذشته بي سابقه بوده است.هيچ چيز در بازار هاي مالي بي دليل نيست و افزايش قيمت طلا نيز دلايل محكمي داشته كه در اين مقاله تا حدودي به اين مسئله خواهيم پرداخت.
قيمت تمامي كالاهايي كه در بازار هاي مالي داد و ستد مي شوند متاثر از دو پارامتر عرضه و تقاضا هستند كه طلا نيز از اين قاعده مستثني نيست و با بالا رفتن تقاضا براي اين فلز گرانبها و يا كاهش عرضه نمودار قيمت طلا به سمت بالا متمايل مي شود.مهمترين عواملي كه باعث بالا رفتن تقاضا و به تبع آن افزايش ارزش طلا مي شوند عبارت اند از:
۱- افزايش بي ثباتي و نا امني در جهان:
تاريخ نشان داده كه در شرايط بحراني سرمايه داران مايلند وجوه نقد و اوراق بهادار و ديگر سرمايه هاي خود را كه ممكن است در اين وضعيت جز مشتي كاغذ مفهوم ديگري نداشته باشند به چيزي تبديل كنند كه هميشه ارزش ذاتي خود را حفظ مي كند و ارزشي صرفا اعتباري ندارد.طلا بهترين انتخاب آنان است. به همين دليل هنگامي كه بوي جنگ به مشام سرمايه داران مي رسد سريعا سرمايه ها به سمت بازار طلا سرازير مي شود و قيمت طلا را به بالا سوق مي دهند.
در سالهاي گذشته نيز جهان به نوعي دستخوش حوادث نسبتا ناگواري بوده كه اين مسئله يك از اصلي ترين دلايل افزايش قيمت طلا مي باشد.
حوادث ۱۱ سپتامبر درآمريكا ،فعاليتهاي القاعده در گوشه و كنار جهان ،تنشهاي موجود ميان اسرائيل و فلسطين،حمله نظامي آمريكا به عراق و افغانستان ،ادامه نا آرامي ها در عراق ،دستيابي كره شمالي به سلاح هسته اي و همينطور ترس سرمايه داران از بالا گرفتن منازعات ايران و امريكا همگي از دلايلي بوده كه چه سرمايه داران محلي و خرد و چه تاجراني كه در حد و اندازه هاي جهاني دست به خريد و فروش مي زنند و حتي بانكهاي مركزي كشورهاي مختلف را متقاعد كرده تا قسمتي از ثروت خود را به طلا تبديل كنند تا در صورت بروز بحران همه چيز را از دست نداده باشند.
۲- تضعيف ارزش دلار:
يكي از اصولي كه در تجارت طلا بايد مد نظر قرار داد رابطه تنگاتنگي است كه قيمت اين فلز گرانبها با ارزهاي معتبر علي الخصوص دلار دارد.چون طلا در بازار هاي جهاني به دلار قيمت گذاري مي شود بالا رفتن ارزش دلار باعث گران شدن طلا براي كساني است كه قصد خريد اين كالا را با ارزهاي ديگر دارند و در نتيجه تقاضاي جهاني پايين مي آيد و به تبع آن طلا ارزان مي شود.عكس اين مسئله نيز صادق است يعني هنگامي كه دلار تضعيف مي شود طلا براي خريداراني كه با ديگر ارزها قصد خريد دارند ارزان مي شود و در نتيجه بالا رفتن تقاضا و به تبع آن گران شدن قيمت را موجب مي شود. به طور كلي در اكثر مواقع طلا در جهت عكس دلار حركت مي كند و كارشناسان معتقدند يكي از عواملي كه افزايش قيمت اين كالا را در چند ماه گذشته سرعت مضاعف بخشيده كاهش ارزش دلار بوده است.
نرخ EUR/USD از اوايل دسامبر ۲۰۰۵ (آخرين ماه سال ۲۰۰۵ ) كه عدد ۱.۱۶۶۱ را به خود اختصاص داده بود به رقم فعلي آن كه ۱.۲۶۳۴ است رسيده است. به عبارت ديگر ظرف مدت ۵ ماه دلار چيزي در حدود ۱۰۰۰ واحد (PIP) در برابر يورو ضعيف شده كه اين مشخصا تعريف يك سقوط است. سرنوشت دلار در برابر ديگر ارزها من جمله پوند و ين هم اگر تلخ تر نبوده قطعا شيرينتر هم نبوده و به طور كلي بازي را در برابر اكثر ارزهاي اصلي واگذار كرده است. كارشناسان اين مسئله را نيز يكي از دلايل كليدي افزايش ارزش طلا در اين ماهها مي دانند.
۳- افزايش قيمت نفت:
از ديگر مسائلي كه در تحليل بازار طلا بايد مد نظر قرار داد رابطه اي است كه طلاي زرد با طلاي سياه دارد. به عكس رابطه اي كه طلا با دلار دارد كه در جهت مخالف هم حركت مي كنند طلا و نفت همبستگي شديدي با يكديگر دارند و معمولا گران شدن نفت موجب افزايش ارزش طلا مي شود.
علت اين مسئله اين است كه با افزايش قيمت نفت تورم جهاني بالا مي رود و در اين شرايط سرمايه داران علاقه مند مي شوند تا دارايي هاي خود را به چيزي تبديل كنند تا در برابر تورم مقاومت بالايي از خود نشان دهد.طلا يكي از كالاهايي است كه در برابر تورم مقاومت بالايي از خود نشان مي دهد و چندان آسيبي از اين مسئله نمي بيند و همواره ارزش ذاتي خود را حفظ مي كند. علاوه بر مسئله تورم از ديگر دلايل همبستگي قيمت طلا و نفت اين است كه بالا رفتن قيمت نفت به عنوان سوخت اصلي صنايع جهاني دليل اصلي ركودي است كه در بسياري از بخشهاي صنعتي بوجود مي آيد و در نتيجه بسياري از سرمايه ها را راهي بازارهاي ديگر من جمله بازار طلا مي كند.
در چند سال گذشته قيمت نفت نيز سير صعودي تند وتيزي داشته كه اين مسئله هم ريشه در افزايش تقاضا و هم ريشه در بخش عرضه اين عنصر پر ارزش داشته است. رشد اقتصادي در اكثر مناطق جهان علي الخصوص چين و هند كه براي رساندن سوخت به موتوراقتصاد شتابان خود نياز حياتي به نفت دارند باعث شده تا تقاضاي جهاني نفت بالا رود و از آن طرف محدود بودن منابع عرضه و آسيب ديدن بعضي از اين منابع در سال گذشته باعث شده تا هم اكنون نفت بالا تر از ۷۰ دلار معامله شود كه در تاريخ اكتشاف و استخراج اين ماده بي سابقه است.
مسئله بسيار مهمي كه تاثير قابل توجهي بر قيمت نفت و به تبع آن افزايش ارزش طلا گذاشته مسئله دستيابي كشورمان به انرژي هسته و مخالفت آمريكا با اين مسئله است. نقش حياتي كشورمان به عنوان چهارمين صادر كننده نفت جهان بر هيچ كس پوشيده نيست و معامله گران بازار نفت بيم آن دارند كه در صورت ارجاع پرونده هسته اي كشورمان به شوراي امنيت و اقدامات بعدي اين نهاد من جمله تحريم،ايرانيان با سلاح نفت از خود دفاع كنند و با قطع صادرات خود قيمت اين كالا را بسيار بالاتر از اينكه هست ببرند.
۴- علاقه بانكها و شركتهاي بزرگ براي تبديل قسمتي از دارايي هاي خود به طلا:
بانكهاي مركزي كشورهاي مختلف جهان همانند سرمايه داران عادي ترجيح مي دهندقسمتي از داراييهاي خود را در شرايطي كه طلا اهميت بسياري پيدا كرده به اين فلز گرانبها تبديل كنند كه اين مسئله خود از دلايل مهمي است كه تقاضا را براي اين فلز بالاتر مي برد.
عوامل افزايش قيمت طلا در ايران
علاوه بر عوامل فوق كه باعث گران شدن طلا در سطح جهاني شدند و بازار طلاي كشورمان را نيز از اين افزايش بي نصيب نگذاشتند عوامل ديگري نيز دخيل بودند تا اين قيمت فلز گرانبها در كشورمان قله هاي جديدي را فتح كند تا جايي كه قيمت سكه به ۲۲۰ هزار تومان برسد.مهمترين اين عوامل عبارت اند از: ركود بازار مسكن و بورس، كاهش سپرده هاي بانكي، مسئله پرونده هسته اي كشورمان و تشكيل حباب قيمت.
جمع بندي
در انتها اگر بخواهيم جمع بندي كلي از قضايا داشته باشيم بايد گفت كه اكثر عواملي كه قيمت طلا را تا اين حد بالا آوردند كماكان به قوت خود باقي هستند.
شورشيان نيجريه سلاح را بر زمين نگذاشته اند و چشم انداز قيمت نفت مثبت است.نا آرامي هاي عراق و فعاليتهاي القاعده همچنان ادامه دارند و از سوي ديگر نيز به قدرت رسيدن حماس در فلسطين و مشكلات آنها با اسراييل به قوت خود باقي است.
مسئله هسته اي كشورمان هم هنوز ادامه دارد و چشم انداز دلار در سال ۲۰۰۶ نيز چندان مطلوب نيست. بنابراين بسياري از كارشناسان اعتقاد دارند قيمت اين فلز گرانبها ممكن است تا ۸۵۰ و يا حتي ۱۰۰۰ دلار در ماههاي آينده افزايش يابد.
در نهايت ما نمي دانيم قيمت اين فلز دقيقا تا كجا پيش خواهد رفت اما يك چيز را مي دانيم:
طلا به سادگي ارزان نخواهد شد.
|
