دكترعليرضا آشوري
جايگزين كردن دندان هاي از دست رفته تمايلي هميشگي و تاريخي براي انسان بوده و هست. اين خواسته از ديرباز وجود داشته و انواع و اقسام درمان هاي پروتز يعني ساخت انواع دندان هاي مصنوعي براي برطرف كردن اين خواسته ايجاد شده اند. اما مدرن ترين درمان براي جايگزيني دندان هاي از دست رفته ايمپلنت هاي دنداني هستند؛ درماني كه در عين نوين بودن قرن ها قدمت دارد.
ايمپلنت  به طور كلي هر جسم خارجي است كه از لحاظ زيستي با انساج بدن سازش داشته باشد و بتواند داخل بدن قرار گيرد. طبعاً ايمپلنت هاي دنداني اجسام خارجي هستند كه داخل استخوان فك يا زير لثه و روي لثه كاشته مي شوند تا به نوعي جايگزين دندان هاي طبيعي از دست رفته باشند. چون ايمپلنت جايگزين دندان هاي از دست رفته مي شود مي توان گفت ايمپلنت پروتزي ا ست كه با جراحي داخل فك كاشته مي شود.
از چهار هزار سال پيش در چين، دو هزار سال قبل در مصر و ايران و هزار و پانصد سال قبل در تمدن اينكاها شواهدي دال بر استفاده از ايمپلنت هاي دنداني به دست آمده است. مردم اين تمد ن هاي باستاني، سنگ، عاج فيل، استخوان حيوانات و يا فلزات قيمتي نظير طلا را به شكل دندان تراشيده و با روش هايي به جاي دندان هاي از بين رفته قرار مي دادند.
اما آن چيزي كه امروزه به عنوان ايمپلنت مي شناسيم و اصلي ترين محور دندانپزشكي در هزاره سوم را شكل مي دهد 40 سال قبل و به دنبال يك اتفاق ساده وارد دنياي دندانپزشكي شد.
جرقه اين مسئله در ذهن پروفسور برنمارك، يك ارتوپد سوئدي و حين تحقيق روي ترميم استخوان پاي خرگوش زده شد. برنمارك و تيمش استخوان شكسته پاي خرگوش را با پلاك هاي فلزي ثابت كرده و روند ترميم استخوان را مطالعه مي كردند. آنها هر دفعه پلاك هاي فلزي را از روي استخوان برداشته و پس از استريل كردن مجدداً استفاده مي كردند. اما يكبار وقتي مي خواستند پلاك ها را بردارند متوجه شدند كه استخوان كاملاً روي اين پلاك هاي فلزي را پوشانده است. آنها به شركت سازنده اعتراض كردند سازنده پلاك ها پاسخ داد كه قبلاً اين پلاك ها را از واناديوم مي ساختند ، اما بعد از جنگ جهاني دوم و به دليل گراني واناديوم آنها را از تيتانيوم ساخته اند. همين نكته فكري را به ذهن برنمارك انداخت كه شايد بتوان از اين قابليت فلز تيتانيوم در استخوان فك براي بازسازي دندان هاي از دست رفته استفاده كرد.
دكتر شهباز ناصر مستوفي متخصص پروتزهاي دنداني و ايمپلنت، استاديار دانشكده دندانپزشكي دانشگاه آزاد اسلامي در اين باره مي گويد: همان طور كه مي دانيد ايمپلنت قرن ها سابقه دارد ولي تفاوت كار برنمارك تكيه بر اصول بيولوژيكي استخوان و مفهوم اسئواينتگريشن بود. اسئواينتگريشن يعني وقتي ايمپلنت داخلي استخوان قرار مي گيرد، اطراف آن استخوان ساخته شده و استخوان كاملاً دور تا دور ايمپلنت را در برمي گيرد و همين وضعيت اصلي ترين كليد موفقيت و تفاوت ايمپلنت هايي بود كه برنمارك به دنيا معرفي كرد.
عملكرد ايمپلنت هاي دنداني
دندان ها به دلايل مختلفي از جمله ضربه، پوسيدگي هاي وسيع و يا بيماري هاي لثه از دست مي روند. بعد از بين رفتن دندان استخوان در محل آن دندان به سرعت تحليل مي رود و تحليل استخوان فك ها بزرگترين عارضه اي است كه براي بيمار ايجاد مي شود. دكتر حسن شايسته متخصص رشد پريو (بيماري هاي لثه) و بيولوژي دهان از دانشگاه UCLA آمريكا و عضو هيأت علمي بخش بيولوژي و تحقيقات استخوان و ايمپلنت  همان دانشگاه در مورد عملكرد ايمپلنت توضيح مي دهد: مهمترين ويژگي ايمپلنت اين است كه آناتومي و وضعيت ساختاري و بافت شناختي استخوان را حفظ مي كند و اين اولين نكته اي است كه بايد به بيمار تفهيم شود. وقتي دنداني كشيده مي شود بخصوص در خانم هاي نزديك به سن يائسگي، استخوان با سرعتي باورنكردني تحليل مي رود. بنابراين اگر بتوانيم بعد از كشيدن دندان ايمپلنتي شبيه ريشه دندان را جايگزين كنيم اين ايمپلنت مثل يك محور استخوان را در اطراف خود نگه مي دارد و مانع تحليل آن مي شود. اين اصلي ترين كار ايمپلنت است.
شايد در اطراف خود افرادي را با دندان هاي مصنوعي كامل ديده باشيد كه مدام از لق خوردن آن شكايت دارند. لق زدن دندان مصنوعي يكي از نتايج تحليل رفتن استخوان فك است.
دكتر شايسته مي گويد: در افرادي كه دندان مصنوعي نامناسب و لق دارند عضلات جونده به جاي شركت در عمل جويدن كار اصلي خود را فراموش كرده و صرفاً سعي مي كنند دندان مصنوعي را سر جاي خود ثابت نگه دارند. اين باعث از شكل افتادن صورت و ضعف عضلات مي شود و بيمار مي تواند درست غذا بخورد. اما با ايمپلنت اين مشكلات ديگر وجود نخواهد داشت.
دكتر مستوفي مي افزايد: ابتدا بگويم كه به طور كلي دونوع پروتز متكي بر ايمپلنت داريم، ثابت و متحرك. و همان طور كه از نامشان پيداست اولي داخل دهان ثابت است و حركت نمي كند ولي دومي خير. تفاوت پروتزهاي متكي بر ايمپلنت با پروتزهاي متحرك عادي از زمين تا آسمان است. در پروتزهاي متكي بر ايمپلنت قدرت جويدن بيمار به مراتب بالاتر است و پروتز لق نمي زند. با استفاده از ايمپلنت ما ديگر مي توانيم بيماراني را كه براي درمانشان واقعاً مستأصل بوديم به راحتي درمان كنيم و بيمار و دندانپزشك هر دو از نتيجه درمان راضي خواهند بود.
دكتر مستوفي در مورد تفاوت پروتزهاي ثابت عادي و پروتزهاي ثابت متكي بر ايمپلنت مي گويد: در مورد پروتزهاي ثابت متكي بر ايمپلنت مهمترين نكته تراش نخوردن و سالم ماندن دندان هاي اطراف ناحيه بي دنداني ا ست كه در پروتزهاي ثابت عادي به ناچار تراش مي خوردند. از طرف ديگر دو مشكل عمده كه باعث شكست پروتزهاي ثابت مي شوند يعني پوسيدگي زير روكش و مشكلات مربوط به عصب دندان در ايمپلنت وجود ندارد. طبق آمار در يك دوره 10 ساله، موفقيت پروتزهاي ثابت متكي بر ايمپلنت 15درصد بيشتر از پروتزهاي ثابت عادي ا ست.
مشكلات روحي و رواني به دنبال از دست رفتن دندان ها بخصوص در بيماران جوان يافته شايعي محسوب مي شود. دكتر شايسته مي گويد: بسياري از بيماران وقتي دندان مي كشند از لحاظ روحي دچار مشكل مي شوند و اين قضيه در بيماران جوان اهميت بيشتري دارد. بيماران جواني كه دندان هاي جلوي خود را عمدتاً در اثر تصادف از دست داده اند با ايمپلنت مي توانند بدون دست خوردن دندان هاي سالم، دندان هاي از دست رفته را جايگزين كنند. زماني ايمپلنت مخصوص بيماران مسن بود ولي اكنون سن متقاضيان اين درمان پايين تر آمده است. اصولاً ما از سن 18سالگي كه رشد استخوان ها تكميل شد مي توانيم با اطمينان ايمپلنت بگذاريم.
دكتر شايسته مي افزايد: درصد شكست ايمپلنت با توجه به تكنيك كار و تكنولوژي ساخت ايمپلنت ها زير 5 درصد است و در مقايسه با بقيه درمان هاي جايگزين كننده دندان هاي از دست رفته بسيار پايين است مضاف بر اينكه محاسن ايمپلنت اصلاً قابل مقايسه با درمان هاي ديگر نيست.
درمان با ايمپلنت
به طور كلي درمان ايمپلنت يك كار تيمي دنداپزشكي است. گرچه در بسياري از كشورهاي دنيا و از جمله ايران دندانپزشكان به تنهايي كارهاي مربوط به جراحي و پروتز را انجام مي دهند ولي به طور كلاسيك درمان ايمپلنت توسط يك جراح كه مي تواند جراح فك و صورت و يا لثه باشد و يك متخصص پروتز صورت مي گيرد. البته در چنين كاري اين بحث پيش مي آيد كه بيمار ابتدا بايد به كدام متخصص مراجعه كند. دكتر مستوفي در اين زمينه توضيح مي دهد: خوشبختانه در ايران برخلاف اروپا كار ايمپلنت اغلب به صورت تخصصي انجام مي شود و اگر بيمار ابتدا به جراح هم مراجعه كند، خود جراح عمدتاً ترجيح مي دهد مسائل مربوط به بيومكانيك ايمپلنت توسط يك متخصص پروتز طرح ريزي شود. بنابراين بيمار به متخصص پروتز ارجاع داده مي شود تا محل و طول و زاويه ايمپلنت براي بازسازي ناحيه بي دندان مشخص شود. در نهايت يك نقشه جراحي كه به آن استنت جراحي مي گويند براي جراح فرستاده مي شود كه از جنس آكريل شفاف بوده و محل ايمپلنت ها ،روي آن مشخص شده و جراح طبق آن جراحي را انجام مي دهد.
دكتر شايسته در مورد مراحل جراحي ايمپلنت مي گويد: براي كاشت ايمپلنت لثه كنار زده و استخوان با دريل هاي خاصي مرحله به مرحله سوراخ مي شود و سپس ايمپلنت داخل حفره ايجاد شده قرار مي گيرد. ما دو روش ايمپلنت داريم، يكي ايمپلنت هايي هستند كه از همان روز اول سر ايمپلنت داخل حفره دهان مشخص است و لثه دور آن بخيه مي شود. در نوع ديگر لثه روي ايمپلنت را مي پوشاند و ايمپلنت داخل دهان قابل ديدن نيست. بعد از قرار دادن ايمپلنت ما عمدتاً بايد چند ماه صبر كنيم تا استخوان دور ايمپلنت را بپوشاند. اين زمان در فك پايين حدود سه ماه و در فك بالا حدود 6 ماه است. بعد از گذشت اين زمان اگر سر ايمپلنت داخل حفره دهان پيدا باشد ضمائمي روي آن نصب شده و مراحل ساخت پروتز آغاز مي شود اما اگر ايمپلنت زير لثه باشد ابتدا با يك جراحي خيلي كوچك لثه روي ايمپلنت را بر مي داريم و بعد از دو هفته مي توان مراحل ساخت پروتز را آغاز كرد.
البته در مدت زمان جوش خوردن استخوان به ايمپلنت بيمار مي تواند موقتاً دندان داشته باشد.
دكتر مستوفي در اين باره مي  گويد: براي اكثر بيماران ما از پلاك هاي آكريلي متحرك يا حتي از پلاك يا دست دندان مصنوعي خود بيمار استفاده مي كنيم كه سطح داخلي آن با مواد نرم خاصي پوشانده مي شود تا فشاري روي ايمپلنت و بافت هاي اطراف وارد نشود. بدين ترتيب بيماران مي توانند تا تكميل زمان شكل گيري استخوان و دريافت پروتز نهايي به طور موقت دندان داشته باشند.
دكتر مستوفي در مورد مراحل درمان پروتزهاي متكي بر ايمپلنت مي گويد: بعد از نصب يكسري اتصالات به ايمپلنت قالب گيري انجام شده و موقعيت ايمپلنت ها به مدل هاي گچي انتقال مي يابد. حال اگر طرح درمان ساخت پروتز ثابت باشد پروتز نهايي روي اتصالات ايمپلنت به طور ثابت سوار مي شود. اين پروتز ثابت مشابه پروتزهاي ثابت دنداني است با اين تفاوت كه پايه يا پايه هاي آن را ايمپلنت ها تشكيل مي دهند. در مواردي كه بيمار كاملاً بِي دندان بوده، اگر استخوان فك خيلي تحليل رفته باشد ترجيح مي دهيم چند ايمپلنت در قسمت قدامي فك بالا يا پايين كار گذاشته  شده و يك پروتز متحرك به بيمار تحويل شود. اين پروتز با اتصالات خاصي به ايمپلنت ها وصل مي شود و به آن اور دنچر مي گويند. اين پروتز متحرك است و بيمار مي تواند آن را از دهان خارج كرده و تميز كند اما برخلاف پروتزهاي متحرك معمولي لق نيست و زيبايي و عملكرد بيمار را بهتر بازسازي مي كند. در ضمن تعداد ايمپلنت ها هم كم است و از لحاظ هزينه براي بيمار مقرون به صرفه خواهد بود.
يكي از نكاتي كه چند سالي است محققان مطالعات فراواني روي آن انجام داده و به بحث روز علم ايمپلنت تبديل شده بارگذاري فوري است.
در بارگذاري فوري دندانپزشك مي تواند تحت شرايط خاصي پروتز بيمار را روز جراحي به او تحويل دهد. دكتر مستوفي مي گويد: بارگذاري فوري البته چيز جديدي نيست اما در گذشته به دليل عدم آگاهي كامل از اصول طراحي بيومكانيك درصد شكست آن بالاتر بود ولي در حال حاضر با مطالعات گسترده اي كه صورت گرفته و وجود دستگاه هايي كه مي توانند ميزان محكم بودن ايمپلنت داخل استخوان بلافاصله بعد از جراحي را به دندانپزشك نشان دهند مي توان در همان روز جراحي پروتز را به بيمار تحويل داد. البته بيماران كه قرار است با اين روش درمان شوند بايد شرايط خاصي داشته باشند كه تشخيص آن با دندانپزشك است:درمان ايمپلنت امروزه به صورت درمان رايج و شايد روزمره درآمده اما آيا تمام بيماران متقاضي مي توانند ايمپلنت دريافت كنند؟ دكتر شايسته مي گويد: براي برخي بيماران نمي توانيم ايمپلنت بگذاريم. بيماران كه سرطان هاي پيشرفته غيرقابل كنترل، ديابت شديد كنترل نشده يا بيماري هاي خوني خيلي شديد داشته باشند يا اينكه تحت اشعه درماني يا شيمي درماني هستند نمي توانند ايمپلنت دريافت كنند. مگر اينكه بيماري شان كنترل شود. افرادي كه به شدت سيگاري هستند،  الكلي ها و معتادها هم بيماران مناسبي براي ايمپلنت نيستند و درمان در اين افراد عمدتاً شكست مي خورد. جدا از اين وضعيت فك بيمار هم بايد مورد توجه قرار گيرد.
گاهي بيمار كاملاً سالم است اما ضخامت يا ارتفاع استخوان براي گذاشتن ايمپلنت مناسب نيست. اگر نقايص خفيف باشد با پيوند استخوان از حفره دهان يا مواد مصنوعي مي توان آن را بازسازي كرد اما در موارد نقص شديد شايد جراح مجبور شود بيمار را در اتاق عمل جراحي كرده و از لگن يا استخوان درشت ني ساق پا استخوان پيوندي مورد نياز را تأمين كند.

نكات مهم در درمان هاي ايمپلنت
يكي از مهمترين نكات در درمان هاي ايمپلنت مثل ساير درمان هاي دندانپزشكي رعايت دقيق بهداشت است و اگر بيمار بهداشت مناسبي نداشته باشد درمان ايمپلنت قطعاً شكست خواهد خورد. اما اگر كسي نكات بهداشتي مربوطه را به درستي رعايت كند و طبق اصول علمي مورد درمان قرار گرفته باشد مي تواند از امكانات فوق العاده اين درمان استفاده كند.
دكتر شايسته مي گويد: ايمپلنت مي تواند نتايج معجزه آسايي براي بيماران بي دندان داشته باشد به شرطي كه بيمار نسبت به درماني كه دريافت مي كند علم و آگاهي داشته باشد. به هرحال مانند تفاوت شير مادر و شيرخشك هيچ چيز نمي تواند جاي دندان طبيعي را پركند ولي وقتي دنداني از دست رفت بهترين جايگزين براي آن ايمپلنت است.

سميه شرافتي - سيزدهمين كنگره بين المللي غدد آسيا و اقيانوسيه به مدت سه روز از تاريخ 20/2/85 تا 23/2/85 در سالن اجلاس سران كشورهاي اسلامي با هدف بررسي بيماري هاي غدد، ديابت، چاقي، پوكي استخوان، اختلالات تيروئيد و بيماري هاي قلبي و عروقي ناشي از آن و معرفي آخرين و جديدترين يافته هاي پزشكي جهان در اين بخش با حضور گسترده انجمن هاي آندوكرين كشورهاي آسيايي و اقيانوسيه، انجمن باليني آمريكا، انجمن هاي اروپايي، انجمن غدد درون ريز ايران و مركز تحقيقات غدد درون ريز و متابوليسم دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي آغاز به كار كرد.
دكترزالي- رئيس دانشگاه علوم پزشكي و رئيس افتخاري اين همايش- يكي از نكات مهم و برجسته اين كنگره را حضور متخصصان غدد درون ريز از سراسر دنيا دانست و گفت: امروزه بحث بيماري هاي غدد درون ريز در كشور ما بسيار مهم است. خوشبختانه در اكثر موارد اگر تشخيص به موقع صورت بگيرد، اقدامات درماني هم قطعا مثمرثمر واقع خواهد شد. به طور مثال اختلالات چربي هاي خون، قند، گواتر، كم كاري تيروئيد و... اگر تشخيص به موقع آنها به سرعت انجام نگيرد، درمان معمولا در مراحل جدي بيماري با مشكل روبه رواست كه هم به گران ترشدن هزينه درمان و هم به نتيجه غيرقابل سير درمان مي انجامد. خوشبختانه در كشور ما در طول ساليان گذشته روش هاي غربالگري براي تشخيص زودرس و به موقع و درمان مقتضي ضايعات غدد درون ريز شكل گرفته واميدواريم كه پروژه هاي تحقيقاتي كه در داخل دانشگاه ها در حال شكل گيري است، بتواند باعث تغيير الگو و شيوه زندگي مردم بشود. قطعا اگر مردم الگوي زندگي خود را متناسب با جلوگيري و اجتناب از عوامل خطر مثل قند، فشارخون، چاقي، سيگار و عوامل خطرآفرين ديگري كه در بيماري هاي قلبي و عروقي معمولا متهمين اصلي بروز عوارض مرگ و مير هستند، قرار دهند، بسياري از بيماري ها را مي توانيم در كشور با هزينه كمتر پيشگيري كنيم. دكتر زالي در رابطه با محور اساسي بيماري هايي كه در اين كنگره مورد بحث قرار مي گيرند افزود: تمام بيماري هاي مربوط به غدد و متابوليسم مورد بحث قرار مي گيرند. محور اصلي بحث ها بيماري هاي نسبتا شايعي است كه شامل ديابت، كم كاري تيروئيد، حاملگي و مسائل مرتبط با آن، بيماري هاي غدد پاراتيروئيد و همچنين مسائل متابوليسم، بررسي مي شوند. دكتر زالي همچنين در رابطه با آخرين روش هاي درماني ارائه شده در مورد اين بيماري ها ادامه داد: در طول همايش، روش هاي مختلف درماني با توجه به حضور گسترده اساتيد كشورهاي مختلف كه بسياري از آنها پيشتازان روش هاي درماني مختلف هستند، بررسي شده ودستاوردهاي بسيار مفيدي در زمينه درمان از ماحصل اين كنگره ارائه خواهد شد. امروزه بر اساس آمار جسته و گريخته اي كه در كشور وجود دارد پيش بيني مي شود كه تقريبا حدود 60درصد از بيماران ديابتي متاسفانه به فرم پنهان آن مبتلا هستند به اين معني كه از بيماري خود مطلع نيستند، در صورتي كه با انجام يك تست ساده قند خون ناشتا و انجام روش هاي آزمايشگاهي ساده مي توان به راحتي فردي كه در معرض ديابت است يا به ديابت مبتلا شده را تشخيص داده و از بسياري از عوارض بعدي آن پيشگيري كرد.در مورد وضعيت بيماري هاي متابوليك در ايران، دكتر فريدون عزيزي- فوق تخصص غدد درون ريز و متابوليسم، استاد دانشگاه شهيد بهشتي و رئيس اين كنگره- گفت: امروزه شايع ترين بيماري هاي متابوليك در كشور ما ديابت و چاقي هستند كه در همه دنيا زياد شده اند. در كشور ما هم 70درصد از افراد بالاي 20 سال مبتلا به اضافه وزن و چاقي هستند. حدود 20درصد از افراد بالاي 20 سال نيز يا ديابتي يا دچار اختلال تحمل گلوكز هستند كه مسلما اين افراد در معرض عوارض و مشكلات ناشي از اين بيماري ها هستند.وي ضمن اشاره به اينكه در حدود 50 درصد روستاييان و 70 درصد از شهرنشينان بالاي 20 سال دچار اين اختلال هستند گفت: مشكل اصلي كه وجود دارد اين است كه چاقي، بسيار پيش رونده است. در تحقيقاتي كه در شرق تهران انجام شده هر سال يك درصد بر اضافه وزن و چاقي افراد اضافه مي شود و به علاوه اين اضافه وزن و چاقي بين افراد 3 تا 19 سال به شدت پيش رونده شده به طوري كه ما حدود 20 سال پيش بيشتر از كمي وزن كودكان و مسائل
سوء تغذيه شكايت داشتيم ولي الان 12 تا 13 درصد كودكان و نوجوانان ما دچار اضافه وزن و چاقي هستند. مسلما علت اين افزايش چاقي كاملا واضح است. نوع غذاهايي كه ما انتخاب مي كنيم غذاهاي بسيار ناسالم است و ميزان انرژي دريافتي بالا رفته، استفاده از روغن هاي مضر نيز امروزه بسيار بيشتر شده است. وي افزود: براي مبارزه با اين عوامل، مردم بايد به شيوه زندگي سالم تشويق شوند. افزايش مصرف ميوه ها و سبزيجات، عدم استفاده از غذاهاي چرب و
غذاهاي آماده، پياده روي و پرتحركي، از جمله اين شيوه ها هستند.

علي ملائكه- اشعه ماوراءبنفش نور خورشيد علاوه بر پوست، مي تواند به چشم ها صدمه بزند. نور شديد خورشيد مي  تواند قرنيه و ملتحمه چشم را بسوزاند. قرارگيري طولاني مدت در برابر اشعه ماوراءبنفش در برخي بيماري هاي چشمي، به خصوص آب مرواريد(كاتاراكست) و تحليل رفتن لكه زرد شبكيه چشم(حساس ترين بخش شبكيه) در سنين بالا نقش دارد.
بهترين راه براي محافظت چشم ها در برابر نور خورشيد، استفاده از عينك هاي آفتابي است كه براي محافظت چشم از اشعه ماوراءبنفش طراحي شده اند.
عينك هاي آفتابي گران قيمت لزوماً كارآمدتر نيستند. بايد به دنبال عينكي باشيد كه 90تا۱۰۰درصد اشعه ماوراءبنفش نوع(UVBوUVA)BوA را جذب كند. عينك هاي آفتابي براي مؤثرتر بودن، بايد كاملاً به صورتتان بچسبد يا فريم آن لبه دار باشد تا نور از فاصله ميان عينك و صورت به چشم نرسد.
علاوه بر عينك آفتابي، با رعايت نكات زير مي توانيد به محافظت چشم از نور آفتاب كمك كنيد:
*از كلاه هاي با لبه  پهن استفاده كنيد. اين كار از رسيدن نور خورشيد از بالاي سر به صورت ممانعت مي كند.
*هرگز (حتي اگر عينك آفتابي به چشم داريد) مستقيماً به آ فتاب خيره نشويد، زيرا چنين كاري باعث صدمه دائمي به چشم هايتان مي شود.
*اگر داروهايي مانند تتراسيكلين يا آلوپورينول مصرف مي كنيد كه حساسيت چشم را به نور افزايش مي دهند، حتماً از عينك آفتابي و كلاه استفاده كنيد.
*اگر دچار بيماري چشمي مانند تحليل رفتن لكه زرد شبكيه(دژنراسيون ماكولا) باشيد، اشعه ماوراءبنفش مي تواند به شما آسيب بيشتري بزند. در اين صورت، هرگاه كه از خانه بيرون مي رويد- حتي اگر براي مدت كوتاهي باشد- از چشم هايتان با عينك و كلاه محافظت كنيد.

ايسنا- از مهمترين عوامل زمينه ساز زخم هاي آفتي دهان وراثت، كمبود برخي تركيبات خوني مانند آهن، فوليك اسيد، ويتامين B12 و اختلال دستگاه ايمني بدن است. دكتر رضا حسين پور متخصص بيماري هاي دهان و دندان ضمن بيان اين مطلب، گفت: آفت يك بيماري نيست بلكه يك سندرم باليني با علل زمينه ساز مختلف است؛ به عبارت بهتر عوامل متفاوتي مي تواند زخم هايي را در دهان افراد ايجاد كنند كه به لحاظ شكل ظاهري به اين گونه زخم ها آفت اطلاق مي شود.
وي عوامل مختلفي از جمله تروما (ضربه)، استرس و اضطراب و همچنين حساسيت هاي غذايي را زمينه ساز بروز اين زخم ها در دهان دانست و افزود: برخي خمير دندان ها نيز داراي موادي مانند سديم لوريل سولفات (SLS) هستند كه در ايجاد اين زخم ها موثرند كه در اين گونه موارد بهتر است خمير دندان مربوط تعويض شود.
دكتر حسين پور با اشاره به نقش سيستم ايمني در تامين سلامت مخاط دهان اضافه كرد: يكي از مهمترين عوامل زمينه ساز زخم هاي آفتي، به هم خوردن تعادل سيستم ايمني است؛ اين موضوع باعث مي شود تا مخاط دهان حساس شود و آمادگي پذيرش آسيب هاي احتمالي را داشته باشد؛ به اين ترتيب پس از برخورد مخاط با عامل زمينه ساز، آفت ايجاد مي شود.
وي ادامه داد: زخم هاي آفتي در فرم ساده (مينور) پس از مدت يك تا دو هفته كاملاً بهبود مي يابند و اثري نيز برجاي نمي گذارند ولي بهبود زخم هاي ماژور آفت، بيش از يك ماه به طول مي انجامد و پس از ترميم نيز محل زخم به صورت اسكار (جايگاه زخم) باقي مي ماند. دكتر حسين پور ضمن اعلام اين كه، نمي توان علت خاص و مشخص براي ايجاد زخم ها و در نتيجه درمان قطعي آنها در نظر گرفت، افزود: رفع عوامل زمينه ساز مثل استرس، تروما، حساسيت هاي غذايي و كمبودهاي آهن، B12 و فوليك اسيد و همچنين رفع درد و سوزش زخم به وسيله درمان هاي دارويي كه موجب كاهش مدت زمان باقي ماندن زخم ها در دهان نيز مي شود از بهترين روش هاي درماني جديد در اين خصوص به شمار مي آيد.