دكتر عباس لطفي *
از ديرباز، از اجزاي موجودات زنده دريايي در چين، هندوستان، خاور نزديك و اروپا براي مقاصد پزشكي استفاده مي كرده اند. براي مثال، برخي جلبك هاي دريايي براي معالجه ورم، مشكلات قاعدگي، ناراحتي هاي معدي و روده اي، دمل و سرطان كاربرد داشته است. طرفداران بقراط گزارش كرده اند كه از آب نرم تنان گوناگون معمولاً به عنوان ملين استفاده مي شود. از اجزاي به دست آمده از خرگوش دريايي، «اپليژيا» به عنوان داروي ازاله مو و از عصاره به دست آمده از غشاي پوششي شكم پايان در عطرها و بخورها بهره مي گرفتند. از آن زمان، دانشمندان پي برده اند كه بسياري از اين موارد درمان كننده، داراي تركيبات مؤثري هستند. تلاش هاي فراواني نيز براي بررسي عوامل فعال آن ها صورت مي گيرد.
از مدت ها پيش، موجودات دريايي به عنوان موجوداتي شناخته شده مطرح بودند كه حاوي داروهاي ناشناخته و جديدي بوده و اغلب به دليل شرايط محيطي، مختص همان مناطق هستند. سازگاري ويژه به نيروهاي بسيار يوني، نور كم، دماي پايين و فشار، سبب شده تا تركيبات منحصر به فردي از اين موجودات زنده به دست بيايد. براي مثال، تركيبات هالوژن دار (برم و يد) با غلظت بالاي آنها در آب دريا، جزو تركيبات سوخت و سازي موجودات دريايي به شمار مي آيند. به علاوه، بسياري از موجودات زنده، تركيباتي مي سازند كه از خود، نور ساطع مي كنند. اگرچه علم توجه خود را به موجودات دريايي مشهود تر و فراوان تر همچون جلبك هاي دريايي و بي مهرگان معطوف كرده، اما موجودات ميكروسكوپي نيز به دليل مسيرهاي سوخت و سازي منحصر به فرد، داراي مواد جديدي هستند.
پيشرفت هاي اخير در مهندسي ژنتيك و فناوري جداسازي مواد شيميايي، بررسي و پيشرفت داروهاي دريايي جديد را تسهيل كرده است. اما با وجود تلاش هاي فراوان، تنها داروي كمي در نتيجه اين مطالعات نظام مند موجودات دريايي به بازار عرضه شده است. عدم توسعه داروهاي دريايي، به علت مشكلات متعدد، نظير جمع آوري، كشت و جداسازي اجزاي مؤثر در داروسازي است. مهم تر اين كه پيشرفت داروسازي، نيازمند صرف زمان بسيار و هزينه هاي كلان است. برآوردهاي فعلي نشان مي دهند كه بازدهي يك فرآيند كامل، دست كم، ۱۰ سال به طول مي انجامد كه بخش عمده اي از آن براي كسب مجوز از سازمان هاي ذيربط صرف مي شود. همچنين بيش از ۵۰ ميليون دلار هزينه دربردارد. به علت ماهيت اين نوع سرمايه گذاري مالي، در حال حاضر، شمار اندكي از شركت هاي داروسازي به دنبال استفاده از داروهاي دريايي هستند. در نتيجه، تنها از معدودي داروهاي برگرفته از موجودات دريايي، بيشتر استفاده مي شود. در حالي كه تركيبات حاصل از موجودات زنده خشكي، منشاء تقريباً نيمي از داروهايي است كه هم اكنون مصرف مي شوند. بسياري از تركيبات دريايي از لحاظ داروشناختي فعال هستند، نظيرشان در موجودات خشكي يافت نمي شود بنابراين، نماينده گروه جديدي از داروهاي ناشناخته هستند. برخي از آنان در آزمايشگاه به عنوان آنتي بيوتيك به كار مي روند. در حالي كه برخي ديگر ظاهراً داراي تأثير ضد توموري، ضد انعقادي، ضد ويروسي، ضد زخم، تسكيني، ضد چربي، مهار قلبي، محرك يا مهاركننده سيستم ايمني هستند. عده اي از آنها در حال حاضر به عنوان قارچ كش و حشره كش يا به عنوان افزودني هاي غذايي و آرايشي به كار مي روند. يك كاربرد پزشكي جالب و جديد استفاده از اجزاي بندهاي برخي موجودات دريايي براي چسباندن استخوان ها و دندان هاي مصنوعي است.
كشت و توسعه داروهاي دريايي
يك محصول طبيعي بالقوه بايد مراحل پژوهشي و آزمايشي را پشت سربگذارد تا بتوان آن را به بازار عرضه كرد. از آن جا كه موجودات زنده دريايي بسيار زيادند، بايد از شيوه هايي استفاده كرد تا بتوان موجودات داراي مواد دارويي فعال تر را ارزيابي و درباره آنها پژوهش كرد. مرحله ابتدايي بررسي معمولاً به مشاهدات محيطي از رفتار و تأثيرات متقابل در بين موجودات دريايي كه در محيط طبيعي قرار دارند، مربوط مي شود.
براي مثال، چند گروه از موجودات دريايي كه در وهله اول به نظر بي دفاع مي رسند، شكارگران خوبي هستند. اين گروه، شامل بي مهرگان چسبنده، مثل تونيكا، مرجان نرم و اسفنج هاي خاص هستند. اين موجودات، تركيبات شيميايي را براي دفاع توليد مي كنند، كه از نظر دارويي فعالند. براي مثال، نرم تنان بدون صدف، به ويژه خرگوش هاي دريايي، مدت ها به علت مواد سمي شان معروف بودند. اين تركيبات، درواقع، توسط جلبك هاي قرمزي كه خوراك خرگوش هاي دريايي هستند، ساخته مي شوند. از آن جا كه اين مواد سمي در فرآيند سوخت و ساز به طور فعال وارد نمي شوند، در بافت هاي خرگوش دريايي متمركز شده و موجب مي شوند كه اين بي مهرگان به مذاق شكارگران بدمزه بيايند. اين وابستگي به تركيبات سوخت و سازي در زندگي گياهان و جانوران دريايي معمول است.
نمونه هاي رشد نامعمول در موجودات خاص دريايي نيز نشان دهنده وجود تركيبات دارويي فعال است. براي مثال، در جاهايي كه دو موجود زنده براي به دست آوردن يك طعمه رقابت مي كنند، ممكن است يكي از آنها با ترشح ماده شيميايي دافع، ديگري را مغلوب كند. به دليل اين كه مواد دارويي فعال، وسيله اي براي ارتباط شيميايي فراهم مي كنند، آنها در همزيستي نيز مشاركت دارند. همچنين موجوداتي كه عاري از عفونت هاي باكتريايي هستند يا سرطاني نمي شوند، احتمالاً تركيبي هستند كه داراي ويژگي آنتي بيوتيكي يا ضد توموري هستند.
به محض اين كه يك موجود زنده براي مطالعه و بررسي انتخاب شد، شيميدان مواد طبيعي بايد بداند اهميت كدام يك از مواد و اجزاي اين موجود افزون تر است. بدين منظور، انواع مختلفي از تركيبات را از موجودات زنده استخراج مي كنند. معمولاً اين كار را با قرار دادن بافت در حلال هايي كه داراي قطبيت هاي گوناگوني هستند، انجام مي دهند. سپس قطعات بافت ها براي فعاليت دارويي ارزيابي مي شوند. برخي از اين آزمايش ها، مثل آزمايشاتي كه براي سنجش آنتي بيوتيك ها به كار مي روند، داراي سرعت زياد و مقرون به صرفه هستند و مي توان آنها را در محل كار نيز انجام داد، در حالي كه آزمايشاتي كه در فعاليت هاي ضد سرطاني به كار مي روند نياز به تجهيزات پيچيده، آزمايش بر روي حيوانات و زمان زياد دارند.
آزمايش ها نشان داده اند كه بيش از ۱۰ درصد از موجودات دريايي حاوي مواد مسموم كننده سلولي هستند كه معادل ۲ تا ۳ درصد مواد سمي است كه در گونه هاي خشكي يافت مي شود. اين تركيبات احتمالاً در بي مهرگان بيش از جلبك هاي دريايي، در بي مهرگان بي حركت بيش از بي مهرگان متحرك و در گونه هاي مناطق گرمسيري بيش از جلبك هاي دريايي هستند. با اين كه سمي بودن نشانه فعاليت بالقوه دارويي است، اما سموم دريايي معمولاً براي استفاده از دارو زياد مناسب نيستند. زيرا معمولاً خيلي قوي و خطرناكند. از سوي ديگر، ثابت شده كه آنها در مواردي به عنوان تركيبات نمونه در بررسي سازوكارهاي بيوشيميايي و سوخت و ساز مواد كمتر سمي، مفيد واقع مي شوند.
اگر يك قطعه بافت، فعاليت فيزيولوژيكي نشان دهد، مرحله بعدي در ساخت دارو، جداسازي و شناسايي ماده يا مواد فعال آن بافت است. اين كار، نيازمند مقادير زيادي از عصاره بافتي و بنابراين جمع آوري موجودات زنده دريايي در حجم گسترده است. از آن جا كه تنها ارگان هاي فعال بايد در مقادير زياد جمع آوري شوند، از نظر بوم شناختي بهتر آن است كه انتخاب موجودات به صورت غربالي و در محل تجمع صورت پذيرد. تفكيك و شناسايي تركيبات كار مشكلي است، زيرا بيشتر اين مولكول ها داراي ساختمان بزرگ و پيچيده هستند. از آن جا كه بسياري از اين تركيبات در دماهاي بالا ناپايدار هستند، با فنوني چون كروماتوگرافي مايع با كارآيي بالا بهتر از كورماتوگرافي گازي تفكيك مي شوند. جزئيات ساختاري اين تركيبات معمولاً به وسيله دستگاه هاي طيف سنجي عوامل شيميايي تعيين مي شود. اما تجزيه و تحليل طيف ها نياز به مهارت ويژه دارد.
تمام موادي كه در ايالات متحده به عنوان دارو به فروش مي رسند، بايد به تأييد مسئولان داروسازي ملي برسند. اين امر، مستلزم اين است كه ماده بر روي حيوانات آزمايش شود. اگر هيچ تأثير جانبي نامطلوب مشاهده نشود و اثرات شفابخش قابل توجهي ديده شود، اين آزمايش ها را بر روي انسان انجام مي دهند. بررسي اثرات درازمدت اين فرآيند سال ها به طول مي انجامد. همچنين بايد بهترين شيوه استفاده و مقدار استعمال دارو نيز تعيين شود.
اگر ماده مورد تأييد واقع شود، مهندسان شيمي شيوه هايي را كه از نظر اقتصادي مؤثرند براي توليد آن انتخاب مي كنند و دارو به وسيله اين شيوه ها ساخته مي شود. آخرين گام در ساخت دارو، ارزيابي در مورد نياز به بازار دارو است. اگر سازنده نتواند سود كافي به دست آورد، به بازار عرضه نمي شود.
كاربرد فن آوري هاي جديد كه به مهندسي ژنتيك مرتبط است، توسط كاربري محصولات طبيعي را احتمالاً افزايش خواهد داد. اين فن آوريها همچنين به احتمال زياد امكان موفقيت در كشت محصولات دريايي و نيز موفقيت در مقابله با آلودگي دريايي را افزايش خواهد داد. براي مثال، از باكتري به دست آمده از طريق مهندسي ژنتيك براي توليد بيومولكول ها مقدار زياد استفاده مي شود. همچنين با تكثير غيرجنسي، پيشرفت هاي عمده اي در كشت محصولات دريايي نيز حاصل خواهد شد. مهندسي ژنتيك با كمك به پيشرفت آنتي سرم ها و واكسن ها همچنين مي تواند بر بيماري هاي ماهيان فايق آيد. ارتباطات تكاملي در بين گونه ها را مي توان با طراحي (DNA) ارزيابي كرد. ساختارهاي جمعيتي طبيعي را مي توان با تحليل ژنتيك، بررسي كرد. كشت سلول هاي سرطاني نيز مي تواند در شناسايي، تفكيك و مشخص نمودن موادي كه از نظر فيزيولوژيك فعال هستند، مثل سموم، سودمند واقع شود.
بسياري از باكتري هاي دريايي، مسيرهاي سوخت وسازي منحصر به فردي دارند، مثل باكتري هايي كه در تجمع فلز، ته نشست مواد معدني، تغذيه خود به خود و تأمين نور از خود و ساخت فرمول هاي غيرعادي مواد دخيل هستند. بنابراين، اين ريزسازواره ها، حاوي ژن هاي منحصر به فردي هستند كه مي توان از آنها در پرورش موجودات زنده استفاده كرد. به ويژه قابليت اكسيداسيون سولفيد توسط برخي از باكتري هاي دريايي مي تواند در پرورش ميكروب هايي كه مي تواند به تجزيه فاضلاب ها كمك كنند، مفيد باشد.
همچنين مي توان از ژن هاي جلبك هاي بزرگ مدخل رودخانه براي پرورش گياهان خشكي زي مقاوم در برابر نمك استفاده كرد. ريزسازواره هايي كه مي توانند مواد را به طور انتخابي تجزيه كنند، نيز مي توانند مورد استفاده قرار گيرند. براي مثال، با استفاده از آنها مي توان زباله هايي را كه به اقيانوس ريخته مي شوند، تجزيه كرد. همچنين به نظر مي رسد كه مهندسي ژنتيك بتواند سازواره هايي بسازد كه مي توانند موادتسكين دهنده درد و مواد شيميايي ديگري توليد كنند. مهندسي ژنتيك همچنين مي تواند سازواره هايي بسازد كه در صنايع غذايي دريايي، مثل مصرف بقاياي جانداران، مورد استفاده قرار گيرد. براي مثال، لكتين داراي اسيد هاي آمينه بسيار زيادي است و از نظر محيط كشت ميكروبي، پروتئيني است كه به عنوان محيط مغذي كاربرد دارد.
كربوهيدرات ها
ديواره سلولي و لعاب جلبك هاي دريايي بزرگ از كربوهيدرات ها تشكيل شده است. از برخي از اين تركيبات براي مقاصد دارويي و افزودني هاي غذايي استفاده مي شود. آنها حاوي آگار، اسيد آلژينيك، آلژين، سولفات لايمن ريا و كرانمين هستند.
آگار، آلژنييك و آژينات ها مورد استفاده فراواني در پايدارسازي مواد غذايي دارند. همچنين در صنايع نساجي به عنوان چسب به كار مي روند. آگار يك ماده لعاب دار است كه ابتدا از دو گونه جلبك قرمز، يعني ژليديوم و گراسيلاريا،جدا شد. آگار يخ زده، به هنگام ذوب، حالت ژلاتيني پيدا مي كند. از اين ژل به عنوان يك محيط كشت ميكروبي استفاده مي شود، زيرا اغلب باكتري ها نمي توانند آن را تجزيه كنند. از آگار همچنين در غذاهاي كنسرو شده استفاده مي شود، زيرا مي تواند PH پايين و دماهاي استرليزاسيون بالا را تحمل كند. همچنين در برخي پمادها و لوازم آرايشي، از آن به عنوان نرم كننده و به عنوان يك عامل تعليقي و امولسيون كننده استفاده مي كنند. آگار مخلوط متغيري از چند پليمر است.
* استاديار گروه بيوشيمي دانشگاه تربيت مدرس

ساخت جديدترين زيردريايي روسيه
روسيه در حال ساخت ۲فروند زيردريايي اتمي استراتژيك تا پايان سال ۲۰۰۶ ميلادي است. اين گفته رئيس جمهور روسيه است. او در ادامه مي افزايد: روسيه از سال ۱۹۹۰ تاكنون چنين زيردريايي نساخته است. اين زيردريايي ها توسط موشك هاي اتمي بولاوا (Bulava) تجهيز مي شوند و با استفاده همزمان از اين موشك ها و Topol- Ms يك نيروي دفاعي استراتژيك بسيار نيرومندي را تشكيل مي دهند. اين دو زيردريايي اولين زيردريايي هايي است كه در روسيه مدرن ساخته مي شود.
ولاديمير پوتين افزود: ما تاكنون موشك هاي ss-۲۷ را به طريق سيلو پايه ثابت داشته ايم، ولي تا اواخر سال ۲۰۰۶ سيستم هاي پرتاب Topol-M به صورت سيار درخواهد آمد.
علاقه آمريكا براي همكاري با روسيه
پنج شنبه صبح، كنگره ايالات متحده آمريكا طي انجام چندين سخنراني گوناگون توسط كارشناسان نظامي، علاقه مندي خود را براي همكاري با روسيه جهت تكامل سيستم دفاعي موشكي خود اعلام كرد.
سخنگوي كنگره آمريكا گفت: ما به دنبال همكاري بيشتر با روسيه (نسبت به گذشته) هستيم و حتي براي اين مقصود بودجه اي را در لايحه بودجه سال ۲۰۰۷ ميلادي پيشنهاد داده ايم. ما مي خواهيم تا از نوآوري هاي روسي استفاده كنيم و براي ارتقاي سيستم دفاعي موشكي خود با اشتياق بسيار به دنبال همكاري روس ها هستيم.
بسياري از كارشناسان نظامي معتقدند كه آمريكا قصد دارد وضعيت دفاعي _ موشكي خود را نسبت به انواع موشك هاي روسي آزمايش كند. به علاوه آن براي تكميل كردن رادارهاي هشداردهنده سريع خود از اطلاعات روس ها كه در اين زمينه تجربه هاي خوبي دارند، استفاده كنند.
اين ابراز علاقه همكاري از طرف آمريكا پس از سخنراني ولاديمير پوتين - رئيس جمهور روسيه در سخنراني ۱۰ مه ايجاد شد.
ولاديمير پوتين در آن سخنراني گفت: نيروهاي نظامي روسيه بايد توانايي مقابله با تهديدات گوناگون و يا مقابله با انواع گروه هاي تروريستي را داشته باشند و روسيه آماده كمك به كشورهايي است كه در مقابل حملات تروريست ها احساس خطر مي كنند.
وي افزود: در حال حاضر با توجه به تحقيقات انجام شده، ما توانسته ايم موشكي بسازيم كه هيچ كشوري توانايي رهگيري و هدف يابي آن را ندارد.
كرملين نسبت به موشك هاي آمريكايي اخطار داد
يكي از مسئولان بلندپايه كرملين روز پنج شنبه گزارش داد كه آمريكا در حال ساخت نوعي از راكت هاي استراتژيك است كه براي روسيه بسيار خطرناك و تهديدكننده است.
به همين منظور آقاي سرجي سابيانين رئيس كرملين روز چهارشنبه به ديدار رئيس جمهور ولاديمير پوتين رفت تا درمورد ساخت تجهيزات جديد روسي براي مقابله با راكت هاي آمريكايي صحبت كند.
سابيانين گفت: فرض كنيد كه يك راكت از يك زيردريايي شليك شود. عكس العمل ناگهاني در مقابل پرتاب آن راكت بسيار سخت است. هيچ اطلاعاتي در مورد چگونگي سرجنگي (كلاهك) اين راكت در دسترس نيست و نمي دانيم كه اتمي است يا غيراتمي، فقط مي دانيم كه بسيار خطرناك است.
ژاپن براي اولين بار در يك تست موشكي با آمريكا همكاري مي كند
وزارت دفاع ژاپن اعلام كرد ژاپن قصد دارد تا در تست موشكي ضدبالستيك آمريكا كه در هاوايي انجام خواهدشد، با آمريكا همكاري مي كند و اين اولين همكاري آمريكايي- ژاپني در راستاي آزمايش موشكي ضدبالستيك است.
طبق گزارش ها، يك سيستم ۷۲۵۰ تني كيريشيما (kirishima) در آزمايش موشكي وظيفه رهيابي و رهگيري يك موشك بالستيك را به عهده مي گيرد و پس از گرفتن اطلاعات و داده پردازي آنها، مشخصات و مسير موشك را به سيستم هاي ضدموشكي آمريكايي مستقر در هاوايي اعلام مي كند تا آن را منهدم سازند.
ژاپن و آمريكا در سال ۱۹۹۹ قرارداد همكاري مبني بر گسترش سيستم هاي ضدموشكي به امضا رساندند، ولي اين اولين باري است كه ژاپني ها در يك آزمايش موشكي به آمريكا مي روند.
حدود دو ماه پيش آمريكا و ژاپن با همكاري يكديگر توانستند موشك استاندارد ۳ MS3 را كه نوعي موشك رهگير است، با موفقيت آزمايش كنند.
مسيح مولانا

انتشار شماره جديد «ياخته»
چهارمين شماره فصلنامه پزشكي «ياخته» ويژه زمستان ۱۳۸۴ در ۶۴ صفحه منتشر شد.
در اين شماره ياخته مطالب زير را مي خوانيم:  نقش اختلالات كروماتين اسپرم در نتايج حاصل از تكنيك هاي كمك باروري/ مطالعه هيستوشيميايي ان- استيل گالاكتوزآميندر گليگوكونژوگه هاي سرطان اينتراداكتال پستان بالكتين HPA/ سلول هاي  ِCD34 مثبت تكثيريافته با روش single cell cloning/ اثر كم كاري تيروئيد بر الگوي عصب دهي عضله جونده موش صحرايي در طول رشد پس از تولد/ بررسي تأثير بتا مركاپتواتانول بر از سرگيري ميوز، بلوغ آزمايشگاهي و تكوين جنيني تخمك هاي نارس موش با BSO و بدون BSO./ ارزيابي سطح توليد اسپرم وراپي ديديم موش گيرنده بعد از پيوند سلول هاي اسپرماتوگوني غني شده از طريق هم كشتي/ ميزان پراكندگي ژن icsA و باندهاي پروتئيني آن در بين شيگلافلكسري جدا شده از سه بيمارستان تهران/ اثر روش ارزيابي حياتي اسپرم انساني با روش MTT، برنتايج حاصل از تزريق درون سيتوپلاسمي تخمك.
فصلنامه ياخته كه به صاحب امتيازي پژوهشكده رويان جهاد دانشگاهي منتشر مي شود داراي رتبه علمي- پژوهشي از كميسيون نشريات علوم پزشكي كشور است.
دايرة المعارف حيوانات
ترجمه و تدوين: علي فاطميان/ ناشر: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي/ چاپ اول، ۱۳۸۴/ ۱۸۸ صفحه (گلاسه)، مصور، رحلي/ با جلد سلفون/ دوره سه جلدي: ۱۴۰۰۰ تومان.
دايرةالمعارف حيوانات (دوره سه جلدي) در برگيرنده حدود ۲هزار مدخل يا گونه جانوري با تصاويري زيبا و گوياست.
اين مجموعه متشكل از پنج گروه جانوري در سه جلد شامل پستانداران (جلد اول)، پرندگان (جلد دوم) و خزندگان، دوزيستان و ماهي ها(جلد سوم) است.

مؤسسه توسعه دانش و پژوهش طي امسال يك نفر از افراد برجسته علمي كشور را به عنوان دانشمند برتر سال معرفي خواهد كرد.
دكتر رضا امراللهي، رئيس مؤسسه توسعه دانش و پژوهش و عضو هيأت علمي  دانشگاه صنعتي اميركبير با اشاره به ويژگي هاي انتخاب دانشمند برتر سال، گفت: مؤسسه توسعه دانش و پژوهش در نظر دارد طي امسال يك چهره بسيار شاخص را كه توانايي ها و خدمات برجسته اي در زمينه نوآوري و دانش داشته به عنوان دانشمند برتر سال كشور انتخاب و معرفي كند.
داوري اين جايزه توسط ۱۰ نفر از چهره هاي علمي برجسته كشور انجام مي شود.
وي خاطر نشان كرد: مركز توسعه دانش و پژوهش كه حدود ۱۵ نفر از مقامات اجرايي قبلي كشور در آن فعاليت دارند، به دليل شناخت جامعي كه از زواياي مختلف كشور دارد، گام هاي نسبتاً مناسبي را در زمينه هاي مختلف علمي برداشته اند كه از جمله آنها انتشار حدود ۱۰۰ جلد كتاب در زمينه مباحث مختلف توسعه و ظرفيت هاي توسعه كشور است و بر اين اساس به نظر مي رسد يكي از كارهايي كه مي توانند انجام دهند معرفي افرادي است كه در توسعه دانش و پژوهش كشور نقش محوري، عمده و اساسي دارند.
دكتر امراللهي در پاسخ به اين سؤال كه با توجه به وجود نهادهاي مختلف علمي و جشنواره هاي علمي تحقيقاتي سالانه موسسه توسعه دانش و پژوهش با چه انگيزه و براساس چه ضرورت خاصي وارد اين عرصه شده است، گفت: معرفي و تقدير از شخصيت هاي علمي  در حال حاضر توسط جشنواره هاي مختلف از قبيل جشنواره خوارزمي، جشنواره  پزشكي رازي، همايش چهره هاي ماندگار و... انجام مي شود اما مركزي كه بتواند سالي يك بار يا چند سال يك بار يك نفر را معرفي كند در كشور وجود ندارد بنابراين با توجه به سابقه شناخت و آشنايي كه اعضاي هيأت امنا و هيأت مديره اين مركز با كل كشور دارند شايد بتوانند اين كار را خيلي خوب انجام دهند.

پيامبر گرامي اسلام، همان طور كه با غرق شدن در شهوات حيواني مبارزه مي كرد، با رهبانيت نيز سر ستيز داشت و كساني را كه مي خواستند همه وقت خود را در نماز و روزه صرف كنند و به كارهاي زندگي بي اعتنايي نمايند، مانع شده مي فرمود: «بدن شما و زن و فرزند و يارانتان همگي حقوقي بر شما دارند و بايد آنها را رعايت كنيد.»
عثمان بن مظعون كه از ياران پيامبر اسلام(ص) و از مسلمانان فداكار بود، روزي همسرش خدمت رسول اكرم(ص) آمد و به عرض رسانيد كه شوهرم عثمان مدتي است از كار و زندگي دست كشيده و كمر به عبادت خدا بسته است. او تمام روزها روزه مي گيرد و تمام شب ها را به نماز و عبادت مي گذراند.
رسول اكرم(ص) كه همواره درس اعتدال و ميانه روي به مردم مي داد و با هرگونه افراط و تفريط مبارزه مي كرد، از شنيدن اين خبر غضبناك شد و بلافاصله به جايگاهي كه عثمان براي عبادت انتخاب كرده بود آمد. عثمان مشغول نماز بود، وقتي رسول خدا(ص) را ديد زود نماز را به پايان رسانيد و در پيشگاه حضرت عرض ادب كرد. پيامبر (ص) به او فرمود: اي عثمان! خداوند در آئين من رهبانيت و ترك دنيا را مقرر نفرموده، بلكه مرا با ديني پاك و آسان و گشاده مبعوث كرده است. من كه پيامبر شما هستم هم روزه مي گيرم، هم نماز مي خوانم، هم به زن و زندگي خود مي رسم. كسي كه آئين مرا دوست دارد، بايد روش هاي مرا سرمشق خود قرار دهد و يكي از روش هاي من ازدواج و تشكيل خانواده و توجه به زن و زندگي است.
مي فرمود: اسلام آئيني است متين و محكم و در انجام دستورات آن با متانت قدم برداريد و عبادت خداوند را (در اثر زياده روي) بر بندگان خدا خسته كننده و ملال آور جلوه ندهيد و اگر چنين كنيد، مانند شترسوار شتاباني خواهيد بود كه راه را به پايان نرساند و شتر را هم از پا بيندازد.
اميرالمؤمنين علي(ع) نيز ضمن وصاياي خود هنگام وفات به فرزندش فرمود: پسرم در امور زندگي خود ميانه رو باش و در عبادت خدا نيز روش اعتدال پيشه كن، به طوري كه بتواني آن را هميشه ادامه دهي. در يكي از سفرها كه بعضي از اصحاب، كج فهمي كرده و روزه دار بودند، از شدت گرما هريك به گوشه اي افتاده و از حال رفتند. سايرين به نصب چادرها و سيراب نمودن چارپايان و خدمات ديگر مي كوشيدند، رسول اكرم(ص) فرمود: همه اجر و ثواب متعلق به كساني است كه اين كارها را انجام مي دهند.
دعا و نيايش
رسول اكرم(ص) درباره دعا بسيار سفارش مي فرمود و آن را «مغز عبادت» مي دانست. در بيان نقش و اهميت دعا فرمود: «دعا سلاح مؤمن و ستون دين و نور آسمان ها و زمين است» . بدانيد كه قضا را جز دعا برنمي گرداند فرمود: «خدا را بخوانيد و به اجابت دعاي خود يقين داشته باشيد و بدانيد كه خداوند دعا را از قلب غافل بي خبر نمي پذيرد.»
مي فرمود: «هنگام حاجتمندي نزد خدا لابه كنيد و در گرفتاري ها به او پناه بريد، در نزد او زاري كرده و دعا نمائيد، زيرا دعا مغز عبادت است و مؤمني نيست كه خدا را بخواند، جز اين كه دعايش مستجاب مي شود. منتهي گاهي اثر استجابت دعاي او در دنيا به ظهور مي رسد و گاهي در آخرت و گاهي به اندازه دعائي كه كرده، گناهانش جبران مي شود. اين ها همه درصورتي است كه مورد درخواستش گناه نباشد.»
پيامبر اكرم(ص) فرمود: خداوند به يكي از پيغمبران چنين وحي كرد: «به عزت و جلالم سوگند هركس به غير من اميدوار شود، نااميدش خواهم كرد و جامه خواري و ذلت بين مردم بر او خواهم پوشاند و او را از فضل و گشايش خود به دور خواهم داشت. بنده من هنگام سختي چشم اميد و آرزو به دست ديگري بدوزد، درصورتي كه سختي ها به دست من است و اميدوار به غير من شود، درحالي كه من بي نياز بخشاينده، كليد درهاي بسته به دست من است و در اجابت من به روي كسي كه مرا بخواند، باز است» .
از طرف خود آن حضرت و ساير معصومين عليهم السلام توصيه شده است كه در اول و آخر هر دعا صلوات فرستاده شود. چنان كه وقتي يكي از اصحاب امام صادق(ع) به آن حضرت عرض كرد، در قرآن آيه اي است كه مي فرمايد: «ادعوني استجب لكم» ما دعا مي كنيم، ولي اجابت آن را نمي بينيم. حضرت فرمود: آيا گمان مي كني كه خدا خلف وعده كرده؟ گفت: نه. فرمود: پس علت چيست؟ وي گفت: نمي دانم. سپس حضرت فرمود: هركس اوامر خدا را اطاعت نمايد و از راه خودش دعا كند، خداوند دعايش را اجابت مي فرمايد. سئوال كرد راه خودش چيست، پاسخ فرمود: ابتدا خدا را ستايش و تمجيد مي كني و نعمت هاي او را به ياد آورده و خدا را سپاس مي گزاري بعد بر محمد و آل محمد(ص) درود مي فرستي، سپس گناهان خود را ذكر كرده و به آنها اقرار و اعتراف مي كني و از خدا طلب عفو و مغفرت مي نمايي. اين  راه دعاست.
۱- سفينةالبحار، ج ،۲ ص ۵۷۴
۲- بحارالانوار، ج ،۷۱ ص ۲۱۱
۳- صحيح مسلم، ج ،۳ ص ۱۴۴