علي شاكري
واليبال ايران در ماه هاي آتي درگير چندين رويداد مهم آسيايي و جهاني است. از يك سو تيم ملي بزرگسالان ايران آماده سومين حضور جهاني اش در ژاپن مي شود و از طرف ديگر با نگاهي سنگين تر نسبت به گذشته بايد از نايب قهرماني و نقره بازي هاي آسيايي ۲۰۰۲ بوسان در بازي هاي آسيايي دوحه ۲۰۰۶ دفاع كند. جدا از تيم بزرگسالان، تيم جوانان ايران قهرمان آسيا در سال هاي (۱۹۹۸ و ۲۰۰۱) در تهران در رقابت هاي قهرماني قاره انتخابي جهان به حضور موفقيت آميز به عادت درآمده سال هاي اخير مي انديشد. با اين مقدمه نگاهي داريم به موقعيت واليبال ايران در آستانه اين رويدادهاي بزرگ كه مي خوانيد.
درست در روزها و هفته هايي كه واليبال به برنامه ريزي و حضور در رويدادهاي بين المللي پيش رو مي انديشيد، تصميم سازمان تربيت بدني در كشاندن مدير ۱۷ ساله واليبال به كشتي مهم ترين وقايع اين ورزش را تحت الشعاع اين تغيير مديريتي قرار داد. كمتر كسي انتظار داشت كه واليبال در شروع سال جديد با اين تغييرات وارد فاز جديد و غير قابل پيش بيني شود. اگرچه اين تغييرات با توجه به اهميت و حساسيت رويدادهاي پيش رو بذر نگراني را به چهره ها پاشيد، اما برنامه از قبل تدوين شده با بازتاب هاي متفاوت به اجرا درآمد.
انتخاب پر سر و صداي مربيان
سياست جديد فدراسيون مبني بر استفاده از سرمربي خارجي در تمامي رده هاي ملي با انتخاباتي پرسر و صدا همراه شد. طبيعي بود بر اساس روال سال هاي اخير حتي با وجود به كارگيري سرمربي خارجي براي تيم هاي جوانان و نوجوانان، مربياني براي اين سه رده سني مد نظر باشند كه قبلاً روي آنان سرمايه گذاري لازم صورت گرفته بود؛ دستياران ايراني كه به اميد بهره وري در چنين روزهايي در كنار مربيان خارجي بركنار شده همچون «پارك كي ون» و «ست كوويچ» آموزش ديده و تجربه اندوخته بودند و بارها از زبان مسئولان واليبال عنوان شد كه آنان تا قبل از توافق با مربيان جديد خارجي توانايي برنامه ريزي و هدايت تيم هاي ملي را در مراحل اوليه اردويي دارند. از سوي ديگر نامشخص بودن شاخص هاي انتخاب مربيان داخلي و سياست هاي چندگانه موجب سردرگمي شد تا اين كه در دوره جديد فعاليت تيم هاي ملي بزرگسالان، جوانان و نوجوانان، شاهد چند جابه جايي در ميان مربيان داخلي تيم هاي ملي باشيم. جابه جايي هايي كه بي واكنش نبود و در برخي از جهات هم مي توانست با انتخابات سنجيده تري نيز همراه باشد.
بازگشت امير حيدري
كميته فني فدراسيون واليبال براي شروع، به سراغ انتخاب مربيان تيم ملي بزرگسالان رفت. تيمي كه داستان سرمربي خارجي آن با وجود رديف شدن نام هاي بسيار هنوز نتيجه لازم را نداده است. از گزينه هاي بسياري براي همكاري با سرمربي خارجي آن نام برده مي شد.
حسن منصوري، محمد پشنگ، پرويز كاظمي و عباس برقي مطرح ترين هاي اين فهرست بودند، اما كميته فني، ابراهيم اميرحيدري را با سابقه قبلي سرمربيگري اين تيم در سال هاي قبل به بقيه ترجيح داد و وي نيز ايرج مظفري را به عنوان دستيار خود برگزيد. اميرحيدري براي رسيدن دوباره به تيم ملي پذيرفت كه همانند دوره «ماتسوموتو» در سال ۹۸ دستيار نخست سرمربي احتمالي خارجي باشد و همين مسئله به همراه تجربه گذشته كار با تيم ملي در مسابقات جهاني دوره پيش در ژاپن راه ورود مجدد او را پس از ۸ سال به واليبال ملي هموار ساخت.حيدري هم با خضوع از اين انتخاب گفت: براي كار با تيم ملي القاب چندان برايم مهم نيست و بدين شكل كارش را پس از سال ها با تيم ملي شروع كرد.
مظفري با سابقه نزديك به يك سال همكاري با «پارك كي ون» و جدايي از دنياي بازيگري به شكل رسمي تر، اين بار با مسئوليتي سنگين تر قدم به ميدان گذاشت. ايرج مظفري شايد تنها موردي بود كه انتخابش با انتقاد جدي مواجه نشد، بازيكني كه هم اكنون الگوي فني بسياري از ملي پوشان حاضر در اردوي تيم ملي شمرده مي شود.
سناريوي بزرگسالان در تيم جوانان
انتخاب مربيان تيم جوانان هم بي شباهت به سناريوي تيم ملي بزرگسالان نبود. با اين تفاوت كه محمد رضا دامغاني همدوره ايرج مظفري از سايه كادر فني تيم جوانان دوره پيش و همكاري غيررسمي با «ست كوويچ» درآمد.
مهم ترين جابه جايي در اين تيم ناديده گرفتن تجربيات پرويز كاظمي، بيشترين بخت دار مربيگري اين رده سني بود و عباس برقي كه خود از تيم جوانان تا يكي از دستياران هميشگي «پارك كي ون» در تيم ملي بزرگسالان ارتقا پيدا كرده بود به خانه قبل برگشت. او اين بار نيز با وجود صحبت از جذب يك سرمربي روسي به نام «گريگوري» همان رل قبلي را ايفا خواهد كرد. او بر خلاف منصوري و پشنگ با يك پله نزول جايش را در جمع كادر فني تيم هاي ملي به نوعي حفظ كرد.
نوجوانان روي كاكل ايوان
براي تيم نوجوانان سرمربي جديدي نخواهد آمد و برنامه هاي اين تيم همچنان روي كاكل «ايوان بوگانيكف» خواهد چرخيد و به نوعي با گذشت بيش از ده سال بايد از اين مربي لتونيايي به عنوان سرمربي پشت پرده و تصميم گيرنده اصلي ياد كرد. داستان وكيلي و انتخابش به عنوان مربي تيم نوجوانان همان حكايت عباس برقي است. وكيلي كه سال ها سابقه همكاري با نوجوانان و حتي فتح مدال نقره جهان و طلاي آسيا با مصطفي كارخانه را دارد، پس از يكي دو دوره همكاري با تيم جوانان كه آخرين حضورش منجر به اختلاف با «ست كوويچ» شد، دوباره در همانجايي مي ايستد كه پنج سال پيش همكاري خود را با نوجوانان آغاز كرده بود.
«ابراهيم وادي» تنها چهره جديدي بود كه به پاس تلاش در سازندگي در جنوبي ترين نقطه تهران و پرورش بازيكنان خوب در كانون ها و در رده نوجوانان پاداشش را با پيوستن به تيم ملي نوجوانان گرفت. او را به نوعي مي توان جانشين عليرضا خوشرويي دانست كه پس از چند دوره همراهي از چشم اعضاي كميته فني افتاد! خوشرويي هم به پشتوانه حضور در آموزش و پرورش توانسته بود وارد حريم مربيان ملي شود ،عمر همكاري او هم پس از چهار سال به سر رسيد.
جوانان اميد اول قهرماني در آسيا
اعضاي تيم واليبال نوجوانان(قهرمان آسيا در سال ۲۰۰۵) و تيم پنجم جهان در الجزاير با همان شكل و شمايل به تيم جوانان پيوستند. اين تيم از چنان شرايط عالي سود مي برد كه رئيس فدراسيون واليبال مي گويد: «اين تيم بدون مربي نيز در آسيا قهرمان خواهد شد.» البته يزداني خرم بيراه هم نمي گويد، دليلش حضور مستعدترين نفرات واليبال ايران در اين مجموعه است. وي تلاش براي جذب يك سرمربي صاحب نام براي اين تيم را رسيدن دوباره به سكوهاي جهاني خواند. يك نگاه به اسامي دعوت شدگان به اردوي تيم واليبال جوانان ايران بيانگر اين واقعيت است كه اعضاي آن مي توانند افتخارات سال هاي ۱۹۹۸ و ۲۰۰۱ را دوباره تكرار كنند و چه بسا با نگاه جدي تر فدراسيون بتوانند ما را همانند نوجوانان در مسابقات جهاني پيش رو صاحب عنواني معتبر سازند.
حاضرين در اردوي اول جوانان
منصور زادون، پوريا فتح اللهي، آرش كشاورزي، رحمان داودي، ياشار طاعي حق، سيد علي سجادي، عليرضا جديدي، علي نجفي ليلاب، سيد محمد موسوي عراقي، ولي الله نورمحمدي، مصطفي شريفات، صابر نريمان نژاد، اشكان درخشان، محسن مهرگان، عبدالرضا عليزاده و عباس همت رفيع. در اين جمع به جز محسن مهرگان و همت رفيع كه در مسابقات جهاني الجزاير نبودند ولي سابقه حضور در اردوهاي تيم نوجوانان را دارند، هيچ چهره جديدي در جمع دعوت شدگان مشاهده نمي شود. در هيچ دوره اي از اردوهاي تيم جوانان ايران در يك دهه گذشته سراغ نداريم كه اعضاي تيم نوجوانان در چنين مجموعه هماهنگي به تيم جوانان پيوسته باشند.
يك تير دو نشان
سيزدهمين دوره رقابت هاي جوانان آسيا براي ۱۶ تيمي كه حضورشان از قبل قطعي شده و براي چهار تيم منتظر، حكم يك تير و دو نشان را دارد. در حالي كه در دوره هاي قبل فقط قهرمان قاره به طور مستقيم جواز صعود به مسابقات جهاني را مي گرفت، با اقدام سال گذشته فدراسيون واليبال ايران در اعتراض به رويه معمول كنفدراسيون آسيا، اين بار هر سه نماينده قاره از بازيهاي تهران انتخاب خواهند شد. با دخالت فدراسيون جهاني و با پيشنهاد ايران تيم هاي آسيايي ديگر مجبور به صرف هزينه اي سنگين و شركت در تورنمنتي جداگانه تحت عنوان مسابقات انتخابي جهان نخواهد بود. شيوه اي كه متأسفانه در همه دوره ها كنفدراسيون واليبال آسيا بي توجه به شيوه معمول در ساير قاره ها به تيم ها تحميل مي كرد.
مشكلات تيم بزرگسالان
مشكلات تيم بزرگسالان فقط به عدم استراتژي مشخص پيرامون دو رويداد جهاني و آسيايي برنمي گردد، بلكه عوامل ديگري هم در شروع اردوها اين تيم را با دردسر مواجه ساخته است. پراكندگي نيروها كه بخشي با پيكان نماينده ايران به مسابقات باشگاه هاي آسيا رفته اند و از همه مهم تر ابهام در سرنوشت سرمربي خارجي كه معلوم نيست كه از كدام مراحل اردويي كار خود را آغاز خواهد كرد باعث شد تا تيم ملي واليبال بزرگسالان شرايط سختي را در حال تجربه كردن باشد.نزديكي مسابقات جهاني ژاپن با بازي هاي آسيايي دوحه و اين كه چه بازيكناني با چه شاخص هايي مي توانند تاب حضور در دو ميدان بزرگ جهاني و قاره اي را داشته باشند از جمله مهم ترين دغدغه هاي واليبال ايران محسوب مي شوند. از يك سو قرار دادن واليبال در جدول تيم هاي مدال آور گروهي با توجه به نايب قهرماني دوره پيش در بازي هاي آسيايي ۲۰۰۲ بوسان انتظار از واليبال را از سوي مسئولان سازمان تربيت بدني و كميته ملي المپيك بالا برده است و از سوي ديگر اين كه واليبال ايران چگونه مي خواهد برآورنده توقعات مردم در مسابقات قهرماني جهان باشد كه حريفان بزرگي انتظار آن را مي كشند. آماده سازي يك تيم با چنين شرايطي خود نيازمند هدف گذاري صحيح و هنر خاصي است كه بايد ديد مسئولان واليبال به چه نتيجه اي در اين زمينه رسيده اند.آن طور كه از شواهد و قرائن پيداست واليبال با دو نگاه متفاوت به حضور در دو ميدان جهاني و آسيايي مي انديشد. نگاه به بازي هاي قاره اي نگاه توأم با تكرار موفقيت دوره پيش و كسب مدال همراه است و حضور در ميدان جهاني دفاع از موقعيت فعلي واليبال ايران در قاره آسيا كه بايد ديد چگونه اين استراتژي در مسير پر پيچ و خم رنگ عملي به خود مي گيرد. در اين ارتباط در هفته هاي آتي بحث را بيشتر باز خواهيم كرد.
