شنبه ۲۱ مرداد ۱۳۸۵ - سال چهاردهم - شماره ۴۰۵۷ - Aug 12, 2006
اهميت اصلاح مديريت گردشگري براي توسعه صنايع دستي
صنعت كوچك در خدمت اهداف بزرگ
دكتر حسن افشار محمديان
از زمان كشيدن نخستين تصاوير بر ديواره غارها، روزگاري دراز مي گذرد. از همان سرآغاز تاريخ ، طرح هاي خام و مبهمي كه در مغز انسان شكل مي گرفت، همه نشان از تلاش ها و بي قراري هاي روح او براي گريز از ظلمت و تباهي هاي زمانه داشت. در پيوستگي تاريخ ، از دوران گذشته تا حال، اين نياز در هر دوره اي به نوعي جلوه گر شده است و هنرمند با دم هاي غنيمت عمر و لحظات گذراي زندگي خويش، همواره خاطرات لذت بخش را زنده ساخته، آنرا آراسته، پيراسته و بلاخره اثري را بجاي نهاده كه يادآور تأثرات او از نمايش هاي هستي است.
به گزارش ميراث فرهنگي نقش و اهميت صنايع دستي به عنوان هنري مقدس ، صنعتي مستقل، بومي و اصيل با جنبه هاي قوي كاربردي از جهات هنري، فرهنگي، اقتصادي، اجتماعي و حتي سياسي بر همگان و به ويژه محققان آشكار است. نكته مهم و شايان توجه آن است كه حتي اگر همه تأثيرات مثبت اقتصادي صنايع دستي را به كناري بگذاريم ، اين هنر ملي ايران به واسطه بازتاب ذوق سرشار ، انديشه خلاق و هنرمندان پرمايه ولي بي ادعا بايد به صورت جدي و برنامه ريزي شده مورد حمايت قرار گيرد. اين در حالي است كه صنايع دستي طي ساليان متمادي، چه در دوران رونق و شكوفائي و چه در دوره هاي ركود، هنگامي كه با توسعه صنعت گردشگري همراه بوده سهم شايسته و در خور توجهي در اقتصاد كشور و معرفي هنر ناب و خالص ايراني و نهايتاً زندگي اقتصادي و حيات فرهنگي ما داشته است.
امروزه توليد صنايع دستي كه مزين به نقش آثار تاريخي، باستاني و يادمان هاي ويژه هر كشور است در دستور كار صنعتگران جهان قرار دارد و تلاش مي شود كه حتي بخشي از اين گونه آثار كه از سنگ، چوب، فلز و يا بر روي سراميك و پارچه پديد مي آيد با قيمت هاي ارزان در اختيار توريست ها قرار گيرد. تمامي ممالك جهان ، اعتقاد به تأثير متقابل صنايع دستي و صنعت گردشگري دارند. چرا كه در عمل و تجربه دريافته اند كه هنرهاي دستي يكي از عوامل بسيار مؤثر در جلب و جذب گردشگر در تمامي گرايش هاي ملي، منطقه اي و داخلي است و متقابلاً به اين نتيجه هم رسيده اند كه صنعت گردشگري مي تواند به رشد، توسعه و گسترش صنايع دستي و بهبود كيفيت آن كمك كند. بر پايه اين اعتقاد و تجربيات بدست آمده تشكيلات صنايع دستي و گردشگري در بسياري از كشورها در هم ادغام و يا در رابطه اي هماهنگ و منسجم با هم ديده شده اند كه خوشبختانه در كشور ما نيز گام هايي در اين زمينه برداشته شده است.
بي ترديد ايران يكي از ده كشور پرجاذبه گردشگري در جهان است و آثار بي شمار تاريخي ، باستاني و جاذبه هاي طبيعي آن به حدي است كه هر گردشگري را با هر سليقه و يا هر بينش و تفكري به سوي خود جلب مي كند، ولي مراجعه به آمار ورود گردشگران بين المللي حتي طي سال هاي اخير كه شاهد رشد چشمگير آن بوده ايم، حدود يك تا يك ونيم ميليون نفر گردشگر آن هم گردشگراني كه به طور عمده از ممالك فقير يا بدون امكانات مالي به ايران مي آيند، ثبت كرده است.
براي اينكه در چارچوب ارائه راهكارهاي لازم و عملي توسعه صنايع دستي حركت كنيم، ذكر دو نكته را در بدو امر حائز اهميت و ضروري مي دانم :
الف: با تكيه بر دلائل محكم و متقن شايسته است كه ما توسعه هنرهاي صناعي را به طريق اولي در زادگاه آن، يعني روستا جست وجو كنيم. به قول استاد دكتر آسايش، روستا مادر شهرهاست و به تعبيري شهر، زائيده روستا است. اما امروز شهر دچار چنان درهم تنيدگي و گره خوردگي شده كه مهاجرت معكوس و يا پناه آوردن مجدد به آغوش زادگاه اوليه يعني روستا را بسياري از مردم برگزيده اند.
ب: بهتر است كه ما ابتدا به پيش زمينه و يا پيش نياز توسعه صنايع دستي در كشور و ارائه راهكار در اين بخش يعني تقويت گردشگري بپردازيم. چون اعتقاد ما در درجه اول توسعه صنايع دستي در روستاها است.
به نظر مي رسد عوامل و پارامترهايي كه مي تواند در تقويت گردشگري به ويژه داخلي مؤثر باشد ، به ترتيب اهميت ، به صورتي كه بيان مي كنم قابل طبقه بندي است :
اولين راهكار كه داراي اهميت بوده، بحث مديريت است به كرات شنيده شده كه كشور ما پهناور است، چهار فصل و جذاب است، جنبه هاي متنوعي از اكوتوريسم را داراست،  از نظر تاريخي،  سنتي، آثار باستاني و ذوق و سليقه و هنر و صنايع دستي جايگاه رفيع دارد . پس چرا به قول يكي از محققان ، به رغم همه امكاناتي كه برشمرده شد، در جمع خانواده بزرگ ۷۰ ميليوني ايراني، از كم سواد تا باسواد، از پير تا جوان، از شهري تا روستايي، از صاحبان حرف و مشاغل دولتي تا مشاغل آزاد، از ثروتمند تا فقير
كم و بيش حرف هايي مي زنند كه بوي نارسائي در اداره بخش هايي از جامعه به مشام مي رسد ؟
بنابراين اولين راهكار، اصلاح ساختار مديريت گردشگري و به تبع آن صنايع دستي است. تعداد دانشگاه ها و مؤسسات علمي معتبر كه تربيت كننده نيروي انساني است بيش از دويست مركز است ولي چرا اثربخشي اين منبع عظيم علمي بسيار پايين است ؟
اين همه استادان دانشگاهي، محقق، نظريه پرداز، اقتصاددان و كارشناس و مدير وجود دارد، ولي گره هاي كور مثلاً در اداره امور گردشگري و صنايع دستي روز به روز پيچيده تر مي شود. بنابراين، ما به عنوان اساسي ترين راهكار در بخش تقويت گردشگري و هنرهاي صناعي نياز داريم به:
الف - استقرار سيستم مديريتي نظام مند باز به جاي بسته، فراملي به جاي ملي،  برون گرا بجاي درون گرا، گروه گرا به جاي فردگرا ، تا اين صنعت كه امروزه در جهان از درآمدهاي نفتي هم پيشي گرفته رونق پيدا كند .
ب - مقررات زدايي و جايگزيني ضوابط مترقي و تغيير بنيادين بروكراسي اداري .
ج - تدوين نظام مديريت پويا با تأمين شرايط احراز و انتصاب به جاي انتساب كه مع الاسف در پاره اي موارد ديده مي شود.
د - پذيرفتن تغيير و تحول در عرصه بين المللي و رقابت هاي جهاني با حفظ منافع ملي و برنامه ريزي هاي دقيق به صورت كوتاه مدت، ميان مدت و درازمدت به جاي روزمرگي.
هـ - هدايت نظام مديريتي از روش سنتي به روش علمي، كارآمد، اثربخش و غيرسليقه اي.
و - اطلاع رساني، فرهنگ سازي،  مطالعه عميق روي موانع فرهنگي با هدف معرفي مراكز جاذب و جالب توجه براي گردشگران، ارائه آموزش هاي لازم به ميهمان و ميزبان از طريق رسانه هاي گروهي و جرائد كثيرالانتشار .
ز - شناخت بافت قدرت، نگرش هاي كلان مديريت، جهت گيري ها  و فرايندهاي  داخلي و اتخاذ تدابير لازم جهت ايجاد هماهنگي بين كليه دستگاه ها و مؤسسات دولتي و غيردولتي مرتبط با  امور گردشگري به منظور آماده كردن بستر توسعه توريسم. در واقع، تا زماني كه مرزهاي ايران به روي جهانگردان كاملاً باز نشود و مشكلات امنيتي، اجتماعي جهانگردان با اعمال مديريت علمي، روزآمد و نه سليقه اي رفع نشود، ما روز به روز از كشورهايي  مانند چين و هند كه رقباي  ما هستند، چه  در بخش گردشگري  و چه صنايع دستي بيشتر عقب مي افتيم.
ح - تقويت كادر قوي با تحصيلات مرتبط با گردشگري و صنايع دستي، تدوين قوانين شفاف و لازم الاجرا، آگاه سازي و مشاركت دادن جوامع محلي در برنامه ريزي ها، حفظ و احياي ارزش ها به لحاظ اينكه گردشگران جهت بازديد از ارزش هاي طبيعي،  سنتي و بومي مبادرت به سفر مي كنند.
ط- برنامه ريزي براي كاهش فصلي بودن مقاصد گردشگري و اختصاص فرصت هاي شغلي به نيروهاي محلي چه در مشاغل پردرآمد و چه ساده.

چشم انداز
010914.jpg
توسعه صنايع دستي در ايران، فراتر از آن كه فرصتي براي به دست آوردن سود اقتصادي بيشتر باشد، راهي براي كاهش معضلات اجتماعي كشور است. بخش قابل توجهي از جمعيت كشور در شمار روستاييان، عشاير و ساكنان شهرهاي كوچك قرار دارند كه محيط بومي آنها به شدت دچار نيروي مازاد كار است و مهاجرت جوانان از اين حوزه ها به شهر در دهه هاي گذشته بزرگترين بحران اجتماعي تاريخ ايران را رقم زده است.
توسعه صنايع دستي مي تواند انگيزه مضاعفي براي ادامه سكونت در محيط بومي و پرهيز از مهاجرت به شهر ايجاد كند.

هزينه ساخت هر هتل ۱‎/۵ميليارد تومان است
010911.jpg
ميراث فرهنگي و گردشگري: مديرعامل شركت توسعه گردشگري ايران، هزينه لازم براي اجراي پروژه احداث ۱۰۰ هتل ۳ و ۴ ستاره در كشور را ۱۵۰ ميليارد تومان اعلام كرد.
مهدي جهانگيري، مديرعامل شركت توسعه گردشگري ايران، ضمن بيان اين مطلب گفت: در راستاي سياستگذاري معاون رئيس جمهور و رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري مبني بر تبيين راهكارهاي اجرايي توسط هيأت مديره شركت توسعه گردشگري، مقرر شد سند مرجع مكان يابي هتل هاي سه و چهارستاره در سطح كشور كه پيش از اين از سوي شركت توسعه گردشگري تهيه شده بود، براي يكصد شهر آماده شود.
وي افزود: پيش از اين نقاطي براي احداث هتل درنظرگرفته شده بود كه قرار شد اين نقاط براي سرمايه گذاري آماده و گزارش توجيه فني و اقتصادي هر مكان ارائه شود.
به گفته جهانگيري با سهميه بندي يكصد هتل در سطح كشور، تعيين شهرهاي مورد نظر و عقد قرارداد با شركت هاي مشاور و معرفي اين نقاط براي سرمايه گذاري ساخت يكصد هتل سه و چهارستاره آغاز شد.
وي ادامه داد: هم اكنون اين گزارش تهيه شده و به استحضار مسئولان ستادي و اجرايي سازمان رسيده است.

تخريب دامنه كوه دماوند
010908.jpg
گروه شهري- مسئولان دانشگاه پيام نور دماوند به بهانه توسعه اين دانشگاه باعث تخريب بخش هايي از دامنه كوه دماوند شده اند.
گروهي از كوهنوردان و علاقه مندان به طبيعت طي نامه اي به فرماندار دماوند ضمن بيان اين مطلب نسبت به اقدامات عمراني دانشگاه پيام نور كه سبب مسدود شدن مسير كوهپيمايي در اين منطقه شده هشدار داده  و خواسته اند با چاره انديشي و هماهنگي با مسئولان ذيربط مانع از تخريب دامنه كوه دماوند و طبيعت زيباي آن شوند.
در اين نامه تأكيد شده است:با واگذاري دامنه  اين كوه به بخش اجرايي براي ساخت دانشگاه علاوه بر اين كه موهبت خدادادي از مردم سلب مي شود، اين اقدام آسيب هاي جبران ناپذيري به پيكر كوه دماوند وارد مي سازد.

نگاه دوم
آلودگي هوا در عسلويه نگران كننده است
گروه شهري- در حالي كه عسلويه به عنوان يكي از مراكز نفتي در اقتصاد كشور جايگاه ويژه اي دارد، مسئولان محيط زيست نسبت به وضعيت آلودگي هوا در اين منطقه هشدار مي دهند.
به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي ، احمدرضا لاهيجان زاده در نشست بررسي مشكلات زيست محيطي استان بوشهر با اشاره به آلودگي هوا و پيامدهاي ناگوار آن گفت: با توجه به اينكه هم اينك پنج فاز از مجموع ۲۸فاز پالايشگاهي در پارس جنوبي به بهره برداري رسيده است وضعيت آلودگي هوا زنگ خطر را به صدا درآورده  است.
وي اظهار داشت: درصورت بي توجهي به رعايت مسائل زيست محيطي در آينده نزديك فاجعه زيست محيطي، انساني و بهداشتي در اين منطقه رخ خواهد داد.
لاهيجان زاده يادآور شد: توسعه صنعتي در استان بوشهر شتابان است و اين امر ضرورت توجه به مسايل زيست محيطي را دوچندان كرده است.
وي خاطرنشان كرد: با توجه به گستردگي تاسيسات پتروشيمي و نفت و گاز در مناطق مختلف استان بوشهر برخي گزارشهاي نگران كننده در خصوص بي توجهي به مسئله زيست محيطي توسط اين شركت ها دريافت مي شود.
مديركل محيط زيست استان بوشهر گفت: براساس مصوبه سفر استاني هيات دولت به بوشهر، صنايع نفتي، به خصوص پارس جنوبي ملزم به رعايت مسائل زيست محيطي هستند كه متاسفانه بي توجهي مي كنند.
لاهيجان زاده  اضافه  كرد: تخليه هزاران تن گوگرد در حاشيه  بزرگراهها و استحصال از دريا و سواحل، برخلاف مصوبات زيست محيطي سفر هيات دولت و برنامه چهارم توسعه در استان بوشهر است. وي افزود: براساس قانون برنامه چهارم توسعه حريم ساخت وساز و فعاليت هاي صنعتي از دريا۶۰متر تعيين شده درحالي كه اين مهم توسط برخي از شركت ها در استان بوشهر رعايت نمي شود.
لاهيجان زاده اظهار داشت: درحالي كه براساس اعلام مسئولان وزارت نفت درپارس جنوبي۵۰ميليارد دلار در حال سرمايه گذاري است، هنوز اداره محيط زيست بخش عسلويه  براي اعمال مقررات و نظارت بر حسن انجام قوانين زيست محيطي در پارس جنوبي وجود ندارد.
مديركل محيط زيست استان بوشهر گفت: به دليل نقش رعايت مسائل زيست محيطي در توسعه پايدار آحاد جامعه بخصوص دستگاههاي دولتي بايد نسبت به اجراي آن اهتمام ورزند تا اين امر در جامعه نهادينه شود.

زادبوم
اجتماعي
ادب و هنر
اقتصادي
دانش فناوري
بـورس
حوادث
بين الملل
فرهنگ و آموزش
سياسي
شهر تماشا
سلامت
شهري
ورزش
صفحه آخر
همشهري ضميمه
|  اجتماعي   |   ادب و هنر   |   اقتصادي   |   دانش فناوري   |   بـورس   |   زادبوم   |   حوادث   |   بين الملل   |  
|  فرهنگ و آموزش   |   سياسي   |   شهر تماشا   |   سلامت   |   شهري   |   ورزش   |   صفحه آخر   |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   شناسنامه   |   چاپ صفحه   |