آگاهي از وجود سه جنبه مهم شخصيت يعني والد، بالغ و كودك كمك شاياني به هريك از ما مي نمايد؛ به خصوص پدران و مادراني كه با اين سه جنبه شخصيت آشنايي بيشتري دارند، در تربيت فرزندان و پرورش افرادي قدرتمند، متكي به خود و منطقي موفق تر نشان مي دهند، والديني كه مي دانند قسمت والد شخصيت ضبط هاي امر و نهي و رفتارهاي پدر و مادر را انجام مي دهد قطعاً در برخورد با يكديگر ملاحظه، دقت و توجه بيشتري مبذول مي دارند و از نزاع، پرخاشگري و رفتارهاي تكانشي به خصوص در حضور كودك پرهيز مي كنند.
اطلاعات محفوظ در والد مستقيم و بدون
دخل و تصرف ضبط مي شوند و موقعيت بچه  كوچك و نياز حياتي او به پدر و مادر و عدم توانايي او در فهم و درك معاني در اين دوره تصحيح و توضيح را براي او غيرممكن مي سازد. بنابراين والديني كه رفتار خصومت آميز و جنگ و نزاع با يكديگر دارند وحشت و ترس فراواني را در قسمت والد كودك خود ضبط مي نمايند و قسمت والد اين كودكان سرشار از ترس و وحشت از اين موضوع مي شود كه مبادا پدر و مادر يكديگر را از بين ببرند و نابود كنند؛ كودك اين توانايي و قدرت تشخيص را ندارد كه بداند در اين مواقع به عنوان مثال پدر دچار مشكلات شديد اقتصادي و مالي شده و يا مادر به دليل اختلاف با همكار، همسايه و يا يكي از اقوام به شدت عصبي و پرخاشگر شده است. كودك قدرت چنين تجزيه و تحليلي را ندارد و فقط موقعيت مخاطره آميز جنگ و دعوا ميان والدينش را مي بيند و درك مي كند.
در والد شخصيت انسان، پندها، قوانين، اخطارها،
نه شنيدن ها، نكن ها و امثالهم محفوظ است. از سوي ديگر محبت ها، نوازش، در آغوش كشيده شدن، خنديدن، صداي شيرين خنديدن مادر و صورت بشاش پدر نيز ضبط شده است. از ياد نبريم اين دستگاه ضبط در مغز بچه مدام روشن است. بنابراين حجم اطلاعات محفوظ شده در والد بسيار عظيم نشان مي دهد. اين دستگاه ضبط روشن است ولي در مواقعي غريزتاً كودك براي دفاع از خود دستگاه ضبط را خاموش مي كند و به حرف هاي والدين گوش فرا نمي دهد و حتي آنها را نگاه نيز نمي كند و آن زماني است كه كودك متوجه تناقض هاي زيادي مي شود؛ پدري كه مي گويد سيگار براي سلامتي مضر است ولي خود سيگار مي كشد و يا مادري كه عنوان مي كند دروغگويي كار بسيار بدي است ولي خودش دائماً دروغ مي گويد. حال كودكي كه حق ندارد راجع به اين تناقضات سؤالي بپرسد دچار پريشاني فكر مي شود بنابراين بهترين راه را خاموش كردن ضبط والد مي داند حتي براي مدتي كوتاه.
اين موضوع كه والد در شخصيت هر فرد منحصر به فرد است حاكي از اين موضوع است كه هر شخص در 5 سال نخست زندگي خويش اين محرك را تجربه و درك كرده است و محتويات ضبط شده در والد هر فرد تجربه هاي اوليه زندگي با پدر و مادر خودش مي باشد و به اين لحاظ مخصوص خود اوست.
در مرحله بعدي به اخطارها و هشدارها و عنوان كردن مسائل اخلاقي مي رسيم همانند اين جملات اصراف گناه بزرگي است. هيچ گاه به كسي اطمينان مكن. بچه خوب به حرف مادرش گوش مي كند و غيره. اين موضوعات و فرامين صرف نظر از خوبي يا بديشان در آن زمان حقيقت محض هستند احكامي از سوي آدم بزرگ ها، كساني كه منشأ ايمني هستند. در عين حال، كودك در شرايطي است كه بايد از اين احكام اطاعت كند اينها مجموعه اي از ضبط هاي دائمي هستند. كسي نمي تواند آنها را پاك كند، هميشه وجود دارند و همواره آماده بازنواختن هستند.
و اما قسمت قابل توجهي از اين اطلاعات والد به صورت چه طور بايد ظاهر مي شود. چه طور بايد راه رفت،؛ چه طور بايد نشست. چه طور بايد ناخن گرفت، رختخواب را مرتب كرد، از مهمان پذيرايي كرد و غيره. اين عامل چه طور بايد... شامل حجم فراواني از اطلاعات والد است كه از راه شنيدن و ديدن رفتارهاي پدر و مادر كسب مي شود و معمولاً اين اطلاعات مفيد هستند زيرا باعث به وجود آمدن و فراگيري مهارت هايي مي شود كه كودك در زندگي روزمره به آنها نياز دارد. با توجه به اين واقعيت كه حجم فراواني از اين قبيل قوانين در مغز هر انسان كوچك در حال رشد، ضبط و ثبت مي شود و بيشتر اين فرمان ها به صورت (هرگز، هيچ وقت، هميشه و يادت باشد) محصورند اين قوانين و احكام اغلب منشأ عاداتي مي شوند كه به صورت رفتارهاي قهري و جبري و نقص ها و زياده روي هايي مي شوند كه بعدها در رفتار متقابل اشخاص ظهور مي كند.
به غير از والدين منابع ديگري نيز براي كسب اطلاعات والد وجود دارد از جمله تلويزيون، كودكي كه ساعت ها بدون كنترل والدين به تلويزيون خيره مي شود و احتمالاً تصاوير خشن و پرخاشگري و نزاع را مثلاً در قالب يك فيلم اكشن مشاهده مي نمايد. دنيا را به همين صورت درك مي كند و با خود مي گويد: آري همين است. زندگي يعني اين. در اين بين اگر پدر و مادر كانال را عوض نكنند و بعضاً خودشان نيز با كودك همراه باشند در نتيجه وي نتيجه مضاعف مي گيرد كه دنيا همين طور است بايد خشن بود. از طرفي حتي زماني كه كودك در حال شنيدن موضوعي در رابطه با اقوام و خويشان و غيره است شنيدن و پي بردن به موضوعات مبهم و خارج از درك او با توجه به سن كمش، موضوعاتي كه پدر و مادر و يا دوستان و نزديكان بدون توجه به حضور كودك آنها را مطرح مي كنند همگي در والد كودك ضبط مي شود. در عين حال هرگونه موقعيت و وضعيتي خارجي كه انسان كوچولو خود را با آن مواجه مي بيند و اين آزادي و اجازه را ندارد كه درباره آن سؤالي بپرسد و يا خودش آن را بررسي نمايد، اطلاعاتي توليد مي كند مبهم و متناقض كه در والد ضبط و ذخيره مي شود.
بدين ترتيب با آگاهي و پي بردن به اهميت ضبط هاي والد كه به اذعان برخي از روان شناسان هسته اصلي آن در پنج ساله نخست زندگي ايجاد مي شود بيش از پيش متوجه نكات ظريفي مي شويم كه به هنگام مواجهه با يكديگر در نقش پدر و مادر و در حضور كودك بايد خود را موظف به رعايت آنها كنيم. وقتي به اهميت اين موضوع پي ببريم كه دستگاه ضبط والد هميشه روشن است ديگر جايز نيست هر حكمي را صادر كردن و عمل نكردن به آن توسط خودمان؛ اگر اختلاف نظر يا عقيده با همسر خويش داريم در حضور كودك آن را تبديل به يك جنجال بزرگ نكنيم و يادمان باشد كه كودك با احساس ناامني چشم به اين جهان مي گشايد. او از فضاي ايمن و مناسب رحم كه كليه نيازهايش برآورده مي شده چشم به دنيايي مي گشايد كه برايش غريب است و احساس ناامني او را اين پدر و مادر هستند كه تبديل به احساس آرامش و امنيت مي كنند. بسياري از متخصصين علوم رفتاري بر اين عقيده اند كه پايه و اساس شخصيت هر فرد در سال هاي اوليه زندگي و با تأثيرپذيري از والدين و محيط شكل مي گيرد؛ از اين رو نقش حياتي و پراهميت والدين در شكل گيري شخصيت فرزندانشان غيرقابل انكار است.
محمود هندي پور

محمد مطلق
تعاون و مشاركت اقتصادي در قالب شركت هاي تعاوني سابقه اي طولاني در كشور ما ندارد با اين همه بسياري اعتقاد دارند در بخش كشاورزي پديده هايي همچون بنه ، واره و حراثه كه در مناطق مختلف نام هاي متفاوتي نيز دارند، شكل اوليه تعاوني هاي سنتي در ايران بوده اند. از سوي ديگر كارشناسان تشكيل شركت هاي تعاوني را برخاسته از سياست ها و تئوري هاي كمونيستي اتحاد جماهير شوروي سابق مي دانند كه تلاش جمعي و بهروري يكسان را مد نظر قرار داده بود.
آغاز تعاون رسمي در كشور ما به سال 1303برمي گردد كه در اين سال موادي در قانون تجارت مبني بر تأسيس تعاوني ها پايه ريزي و در سال 1311 اولين تعاوني تأسيس شد. آمارها نشان مي دهد از اين سال به بعد تا سال 1320 جمعاً سه شركت تعاوني به وجود آمدند كه 1050 كشاورز عضو آن بودند. در سال 1320 وزير كشور وقت ماموريت پيدا كرد در رأس هيأتي براي تعليم ماموران و آشنا ساختن مردم به مفهوم قوانين تعاوني به شهرها و روستاهاي دور و نزديك سفر كرده و حس مسئوليت جمعي مردم به ويژه طبقات توليدكننده را برانگيزد و در اين راستا گروههايي آمريكايي نيز ظاهراً براي كمك هاي فني وارد كشور ما شدند.
در سال 1346 با رونق گرفتن بخش تعاون سازمان مركزي تعاون كشور تحت عنوان شركت هاي تعاوني شهري غير كارگري به وجود آمد و مسئوليت اين مركز هم تفهيم اصول تعاون و تعميم آن در سراسر كشور و نيز تهيه قوانين لازم و ايجاد امكانات مناسب براي تعاوني ها، تعريف شد.
تعاوني هاي زنان
با عميق تر شدن مفهوم تعاون و مشاركت در كشور و نيز ريشه دار بودن فعاليت هاي جمعي اقتصادي ميان زنان به ويژه در بخش كشاورزي و توليد فرش، اكنون اين شاخه از شركت هاي تعاوني به شكل متمايز و قدرتمندي در حال رشد و توسعه است.
آمارها حاكي از آن است كه تا پايان سال 84 در مجموع 12 هزار و 884 شركت تعاوني خاص زنان به ثبت رسيده كه بيش از نيم ميليون عضو دارد. از اين تعداد تعاوني امتياز اول مربوط به بخش خدمات است كه 3533 شركت را به خود اختصاص مي دهد، پس از آن بخش كشاورزي با 3500 شركت و صنعت با 3467 شركت در رتبه هاي بعدي هستند.
در اهدافي كه وزارت تعاون براي ثبت شركت هاي تعاوني زنان دنبال مي كند آمده است:
اشاعه فرهنگ مشاركت و كار دسته جمعي در گستره جامعه، افزايش درآمد خانواده و در نتيجه ارتقاء سطح زندگي فردي و اجتماعي زنان، افزايش سهم مشاركت ملي زنان در فعاليت هاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي با حضور آنان در عرصه فعاليت هاي تعاوني، استفاده مناسب از زمان و فرصت هاي تحت اختيار زنان و سوق دادن آنها به سمت فعاليت هاي مولد.
به دليل اهميت موضوع دفتر ترويج و توسعه مشاركت هاي مردمي وزارت تعاون، همايشي را با عنوان گردهمايي ترويجي تعاوني هاي زنان در دانشگاه الزهرا برگزار كرد. مهندس اسدالله براتي، مدير كل دفتر ترويج و دبير اين همايش، هدف وزارتخانه را اين گونه بررسي مي كند: در سال جاري اين همايش اولين همايش ما بوده كه با سه هدف و محور تشكيل شد: 1- اصلاح ساختار روند اشتغال زنان 2- ارائه تصوير واقعي از بخش تعاون با تكيه بر توانمندي هاي تعاوني هاي زنان 3- بررسي مسائل و مشكلات تعاوني هاي زنان و نيز ارائه راهكارهاي اجرايي در جهت رفع آنها.
در كنار اين گردهمايي نشست هاي تخصصي با حضور اساتيد دانشگاه و مسئولين وزارت تعاون از جمله وزير و معاونين ايشان برگزار شد كه در نهايت با انتخاب 30 شركت تعاوني برتر از 30 استان به كار خود پايان داد. به گفته مهندس براتي دفتر ترويج پروژه ترويج تعاوني ها را به طور جدي در سال 85 ادامه خواهد داد كه در گام بعدي با نمايشگاهي از معرفي توانمندي هاي بخش تعاون در سالن نمايشگاههاي مجلس شوراي اسلامي روبرو خواهيم بود.
براتي مي گويد: در روز 13 شهريور و پس از هفته دولت نيز كه مقارن با روز تعاون است در سالن همايش هاي بين المللي صدا و سيما 420 تعاوني برتر را در سه سطح ملي، استاني و شهرستاني معرفي خواهيم كرد. در اين برنامه 14 تعاوني در سطح ملي با 14 گرايش از دست رييس جمهور تنديس و لوح تقدير دريافت خواهند كرد. همچنين 30 تعاوني برتر استاني نيز از سوي وزير محترم تعاون تقدير خواهند شد. بقيه تعاوني ها نيز در كتابي تحت عنوان تعاوني هاي برتر معرفي و مشخصات آنها چاپ و منتشر خواهد شد.
به گفته براتي در حال حاضر تعداد تعاوني هاي ثبت شده زنان به 14 هزار شركت رسيده كه با توجه به 90 هزار تعاوني موجود در كشور قريب به 16 درصد از كل شركت هاي تعاوني كشور را به خود اختصاص داده است. بيش از نيم ميليون نفر از بانوان كشور عضو اين تعاوني ها هستند كه بيش از 250 هزار فرصت شغلي ايجاد كرده است.
انواع تعاوني هاي زنان
عمده فعاليت هاي تعاوني زنان را در سه بخش مي توان دسته بندي كرد:
۱ - صنعت كه در اين بخش تعاوني هايي مثل فرش دستباف، صنايع دستي، غذايي، دارويي، الكترونيك، پوشاك و اسباب بازي در اولويت هستند.
۲ - خدمات كه در اين بخش نيز فعاليت هاي بهداشتي - درماني، تعاوني هاي آموزشگاهي، مراكز نگهداري از معلولين، مهدكودك ها و مشاوره و خدمات فني، بيشترين تعداد شركت هاي خدماتي را به خود اختصاص داده اند و به گفته كارشناسان بخش بهداشتي و درماني از فعال ترين حوزه هاي تعاوني هاي زنان در كشور به حساب مي آيد.
۳ - بخش كشاورزي كه ريشه اي ديرينه دارد و بانوان كشور توانسته اند در اين حيطه كارهاي تأثيرگذاري را انجام دهند. شركت هاي تعاوني فرآورده هاي لبني، بسته بندي محصولات كشاورزي، پرورش آبزيان و پرورش گل و گياه نيز از جمله شركت هاي فعال اين بخش است.
مهندس براتي در پاسخ به اين پرسش كه تا چه اندازه فعاليت هاي وزارت تعاون و برگزاري نشست هاي پي درپي به ويژه در حوزه زنان و جوانان شعاري بوده و يا تا چه اندازه توانسته است در عمل به موفقيت هاي قابل ارزيابي عيني و ملموس برسد، مي گويد: وزارت تعاون و به تبع آن دفتر ترويج در راستاي مسئوليت هاي قانوني، مبادرت به تشكيل واحدي تحت عنوان دفتر ترويج تعاوني هاي آموزشگاهي زنان و جوانان كرده كه اين واحد با برنامه ريزي مناسب موجبات تسهيل تشكيل تعاوني هاي زنان و جوانان را فراهم مي كند.
وي در ادامه عنوان مي كند: اما در مورد شعاري بودن يا غيرشعاري بودن اقدامات وزارتخانه بايد بگويم سعي كرده ايم هيچ همايشي را كه دستاورد عملي و اجرايي نداشته باشد، اجرا نكنيم. شايد قبلاً اين آفت وجود داشت اما الان نه، به عنوان مثال مي توانم به گردهمايي كارشناسان تحقيقات، آموزش و ترويج كه در مشهد برگزار شد اشاره كنم. اين گردهمايي سراسري دستاوردهاي بسيار مطلوبي داشت تا آنجا كه همين دستاوردها را به صورت بيانيه تدوين شده در قالب دستورالعمل هاي اجرايي درآورديم و اميدواريم كه در بخش زنان هم به همين نتيجه مطلوب برسيم.  

مثنوي معنوي، اثر مولوي، يكي از برجسته ترين آثار ادبيات تعليمي ايرانيان، از جنبه هاي متعدد و متفاوت قابل توجه و تعمق است. مجموعه مطالبي كه در ستون راه گنج ارائه مي شود، بخشي از تعاليم روانشناسانه مولوي را مورد توجه قرار مي دهد.

مهشيد سليماني
امروز، مطالب چهار شماره قبل را خلاصه و دوره مي كنيم و آنها را يكجا در كنار هم قرار مي دهيم تا امكان نگاه كلي تري را به وجود آورده باشيم. نگاه كلي تر به ما فرصت مي دهد تا فاصله خود را با موضوع مورد نظر بررسي و تنظيم كنيم. در اين مجموعه مطالب، ما با پازلي مواجه هستيم كه تصوير كامل آن، طرح منظم شده پلكاني است كه با حركت متناوب و شمرده خود مي تواند ادراك ما را به طبقات عميق تر درونمان حركت داده، دوباره به سطح بياورد و ارتفاع بالاتر از سطح خودمان را ممكن و نمايان سازد.
آب از بالا به پستي در رود
آنگه از پستي به بالا بر رود
(نيكلسون، د،۳ ب 457)
چند پله اول، حكايت اول، كنيزك و پادشاه، چند نكته اول در چهار شماره پي در پي:
۱ - غفلت و غافلگيري: پادشاه عاشق كنيزكي مي شود. از قضا، كنيزك بيمار مي شود. نقص موقعيت و غافلگيري پادشاه:
يك كنيزك ديد شه بر شاهراه
شد غلام آن كنيزك، جان شاه
چون خريد او را و برخوردار شد
آن كنيزك از قضا بيمار شد...
كوزه بودش آب مي نامد به دست
آب را چون يافت، خود كوزه شكست
۲ - مقاومت و توقف حركت: مقاومت، همان تكيه بر
راه حل هاي قديمي است كه پادشاه در ذهن خود دارد و توقف حركت، همان بي نتيجه ماندن اقدامات پادشاه است.
تكيه بر عقل خود و فرهنگ خويش
بودمان تا اين بلا آمد به پيش
(نيكلسون، د۶ ب 3781)
۳ - رسيدن به آستانه حركت مجدد: از هوش رفتن و باز به هوش آمدن پادشاه. از هوش رفتن يعني متوقف شدن خود محدود و مقيد فرد كه از او يك جزء ناتوان مي سازد و به هوش آمدن يعني حركت كردن به سمت خودي كلي تر، هماهنگ تر، با قيودي گسسته تر، پس تواناتر. از هوش رفتن همان رها كردن ذهن گذشته است و به هوش آمدن، همان به خود عامل تر و تازه تر رسيدن است. چرا تازه؟ چون نشانه تازگي، انعطاف است. سازگاري و آميزگاري با شرايط است. خود تازه و رها و آزاد، خودي است كه از ذهن گذشته رها شده و حقايق تازه را تجربه مي كند.
عضو حر، شاخ  تر و تازه  بود
مي كشي هر سو، كشيده مي شود
گر سبد خواهي تواني كردنش
هم تواني كرد چنبر گردنش
(نيكلسون،  د 6، بيت 31 و 2230)
عضو آزاد مثل شاخه  تر و تازه است كه مي تواني به هر جهت خم و راستش كني و شكل تازه به آن بدهي. مي تواني حلقه اش كني، مي تواني از آن سبد بسازي يا هر امكان و كاربرد ديگري كه بتوان تصور كرد. مولوي مي گويد نشانه مردگي، خشكي است. خشك آن است كه در موقعيت هاي تازه، شكل تازه به خود نمي گيرد. پس از هوش رفتن پادشاه به نوعي ترك تصور كهنه اي است كه او در ذهن خود از خود و جهان خود دارد و باز به هوش آمدن به نوعي وصل شدن به حركت تازه و هماهنگ شدن با آن حركت است.
هش چه باشد؟ عقل كل هوشمند
هوش جزوي هش بود اما نژند
(د۱ بيت 3310)
بي مرادي و ناكامي پادشاه، ذهن  درون و جان او را آماده راه حل تازه مي كند.
عاشقان از بي مرادي هاي خويش
با خبر گشتند از مولاي خويش
(د،۳ بيت 4466)
جان آماده براي دريافت آگاهي، همان جان باخبر است. جان باخبر، جان آگاه است.
جان نباشد جز خبر در آزمون
هر كه را افزون خبر، جانش فزون
(د،۲بيت۳۳۲۵)
آگاهي تازه يافتن، حركت نو گرفتن است. حركت از دنياي جزئي و محدود، به سوي گسترش، گستردگي هماهنگ، كلِّ هماهنگ، چيزي بيش از يك جزء، بيش از چند جزء، بيش از همه جزئيات از هم گسسته. چنين چيزي را مي توان در پيوستگي، هماهنگي و يكي شدن با ابعاد متعدد و گوناگون ديگر درك كرد . درك تازه موجب رشد آگاهي و تازگي جان و روان ما مي شود.
۴ - حركت در نهانخانه: درك نياز، آستانه ورود به شرايط تازه، ناشناخته و پنهاني است. پس از درك نياز، مرحله ابراز نياز اجتناب ناپذير است. بايد از اين مرحله عبور كنيد تا با آن يگانه شويد. ابراز نياز، شروع حركت است در همان دالان پنهان و ناشناخته آگاهي، آغاز آهنگ تازه و نظام گرفتن هماهنگي لازم با وضعيت نو و ناشناخته است. شروع شناسايي موقعيت است.
ليك گفتي گرچه مي دانم سرت
زود هم پيدا كنش بر ظاهرت
(د۱ بيت 61)
در شماره بعد، مرحله اول، غفلت را كمي بيشتر مي كاويم و بعد ادامه حكايت را در روزهاي يكشنبه و سه شنبه با هم مي خوانيم.

علي اصغر اسماعيلي
۱ - سلام را آشكار و محبت و دوستي را ابراز كنيد.
۲ - عفيف، سخن بگوييد.
۳ - سعي كنيد ظاهري آراسته داشته باشيد، اما خودتان باشيد.
۴ - رازدار و امانتدار باشيد.
۵ - زيادي منتقد، شاكي و محكوم كننده نباشيد.
۶ - در صورت نياز به انتقاد كردن، قبل از انتقاد از ديگران در مورد اشتباهات خود صحبت كنيد.
۷ - اشتباهات ديگران را غيرمستقيم تذكر دهيد.
۸ - هميشه، حتي در هنگام مشكلات و سختي ها سعي كنيد خنده رو باشيد.
۹ - به ياد داشته باشيد كه، نام هر فردي زيباترين و مهمترين كلمه براي اوست
۱۰ - شنونده خوبي باشيد و ديگران را تشويق كنيد در مورد خود صحبت كنند.
۱۱ - موضوع صحبت را براساس علايق مخاطب تنظيم كنيد.
۱۲ - طوري رفتار كنيد كه ديگران احساس كنند مهم هستند.
۱۳ - به نظر ديگران احترام بگذاريد و هرگز صراحتاً نگوييد اشتباه مي كنيد.
۱۴ - اگر اشتباه كرديد صريح و صادقانه آن را بپذيريد.
۱۵ - اجازه دهيد طرف مقابل بيشتر صحبت كند و شما شنونده باشيد.
۱۶ - سعي كنيد مسايل را از منظر و نگاه طرف مقابل ببينيد.
۱۷ - با عقايد و آرزوهاي مثبت و سازنده ديگران همراه شويد.
۱۸ - با افراد مثبت و انگيزه دهنده دوست شويد.
۱۹ - صادقانه از ديگران تعريف و تمجيد كنيد
۲۰ - موقع تعريف و تمجيد از كسي رفتار و يا انگيزه معيني را هدف قرار دهيد و از تمجيد كلي بپرهيزيد.
۲۱ - در گفتار و رفتار صادق و صميمي باشيد.
۲۲ - به جاي دستور و يا درخواست صريح، علايق تان را در قالب سؤال مطرح كنيد.
۲۳ - در ديگران احساس امنيت و آرامش ايجاد كنيد.
۲۴ - هر پيشرفت جزيي و هر نكته مثبت ديگران را تحسين كنيد.
۲۵ - تشويق كننده باشيد و بكوشيد اشتباه ديگران را آسان و قابل اصلاح نشان دهيد.
۲۶ - عذرها را آسان بپذيريد.
۲۷ - اگر براي كسي كاري انجام مي دهيد انتظار جبران نداشته باشيد.
۲۸ - كم وعده دهيد اما به همه وعده ها عمل كنيد.
۲۹ - دستاني بخشنده داشته باشيد.

اعداد 1 تا 9 را در هر يك از سطرها و ستون ها و مربع هاي كوچك 3 در 3 طوري قرار دهيد كه فقط يك بار تكرار شود. پاسخ جدول را فردا در روزنامه ملاحظه خواهيد كرد.