گروه ادب و هنر- با فرا رسيدن هفته دفاع مقدس تئاتر و تئاتري ها براي گراميداشت اين ايام برنامه هاي متنوعي را تدارك ديده اند. آغازگر اين حركت ها فستيوال شبانه تئاتر است كه از 31 شهريور ميزبان برگزيدگان نمايش هاي خياباني جشنواره هاي دفاع مقدس است.
به گزارش سايت ايران تئاتر، اولين فستيوال شبانه تئاتر از 31 شهريور تا هفتم مهر ماه، ميزبان برگزيده هاي نمايش هاي خياباني مي شود. محمود فرهنگ كه دبيري اولين فستيوال شبانه تئاتر را نيز به عهده داشته در اين ارتباط مي گويد: به مناسبت هفته گراميداشت دفاع مقدس، به پاسداشت مردان دفاع مقدس، هنرمندان نمايش خياباني تصميم گرفتند آثار ارزنده خود را در اين فستيوال شركت دهند. در اين بخش، حداقل، ميزبان 20 نمايش خياباني زنده و عروسكي خواهيم بود كه طي سه دوره گذشته جشنواره تئاتر دفاع مقدس در اين جشنواره حضور داشته اند.
انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس با حمايت از دو اجراي واگويه هاي مريم به كارگرداني محسن سليماني فارساني، برگزيده بخش دفاع مقدس جشنواره تئاتر بانوان و امشب مهره هاي پشتم ني لبك مي زند به كارگرداني زري اماد به استقبال هفته دفاع مقدس رفته است.
واگويه هاي مريم از 29 شهريور تا هشت مهر در سالن مبارك فرهنگسراي بهمن روي صحنه مي رود و امشب مهره هاي پشتم ني لبك مي زنند از 26 شهريور تا 5 مهر، ساعت 30/17 در حوزه هنري اجرا مي شود. اين نمايش نيز برگزيده جشنواره تئاتر ماه سال جاري است كه جوايز كارگرداني، بازيگري و نمايشنامه نويسي را به خود اختصاص داد. همچنين انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس با همكاري مجموعه تئاترشهر هفت اجراي نمايشنامه خواني نيز در اين ايام خواهد داشت. اين هفت نمايش از بين 17 نمايشنامه برتر مسابقه نمايشنامه نويسي انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس انتخاب شده اند.
جلسات نمايشنامه خواني هفته دفاع مقدس از 31شهريور تا پايان هفته دفاع مقدس و هر روز يك نمايشنامه در محل كافه ترياي تئاترشهر برگزار مي شود.اما دور سوم جلسات نمايشنامه خواني مقاومت اين هفته با روخواني نمايشنامه نامه هايي كه باد آنها را خواهد برد نوشته فرهاد ارشاد پيگيري مي شود.
حوزه هنري نيز در اين هفته به جز اجراي نمايش امشب مهره هاي پشتم ني لبك مي زنند ، ميزبان نمايش فرياد خاموش خاطره به كارگرداني خيرالله تقياني، است. اين نمايش همزمان با برگزاري هفته گراميداشت دفاع مقدس، از 29 شهريور به مدت 20 شب در تماشاخانه مهر حوزه هنري اجرا مي شود. نمايش، در مورد يك بازمانده جنگ است كه همزمان با قرار گرفتن در آخرين روزهاي زندگي خود، ضيافتي خيالي را با حضور همرزمانش در آخرين روزهاي زندگي خود،   ترتيب مي دهد. در عين حال كه سازمان ها و مراكز مختلف و اهالي تئاتر خود را براي بزرگداشت اين هفته آماده مي كنند، مهدي متوسلي، مدير هنرهاي نمايشي بنياد حفظ آثار و نشر ارزش هاي دفاع مقدس، در آستانه هفته دفاع مقدس در گفت و گويي با سايت ايران تئاتر از تشويق و حمايت هنرمندان عرصه تئاتر دفاع مقدس خبر داد.
وي گفت: در مديريت هنرهاي نمايشي بنياد، اعتقاد داريم هر تلاش  كه نتيجه آن حفظ آثار دفاع مقدس بشود، در محدوده وظيفه ما قرار مي گيرد. به نظر من بنياد حفظ آثار و مديريت نمايشي آن بايد براي  كاري كه به موضوع دفاع مقدس مربوط مي شود، چه قبل و چه در طي كار و حتي در حد تشويق از عوامل و دست اندركاران نمايش، وارد عمل شود. به اين ترتيب تلاش ما  ثمربخش خواهد بود.
وي درباره همكاري بنياد حفظ آثار و نشر ارزش هاي دفاع مقدس با مركز هنرهاي نمايشي گفت: آن چه بنا گذاشته شده اين است كه براي نمايش هايي با موضوع دفاع مقدس كه مركز هنرهاي نمايشي، براي آن امكان اجرا   فراهم كرده، به عنوان مشوق عمل كنيم.
معنا جايگزين ساختار
نقطه ضعف نمايشنامه نويسي كشور و به ويژه نمايشنامه نويسي دفاع مقدس از ياد بردن ساختار و گرايش به سوي معناست.
نصرالله قادري، استاد دانشگاه، نمايشنامه نويس و كارگردان تئاتر در آستانه هفته دفاع مقدس و در بررسي آسيب شناسانه تئاتر دفاع مقدس، با بيان اين مطلب به سايت ايران تئاتر گفت: نمايشنامه نويسي دفاع مقدس همچون كليت نمايشنامه نويسي ايران، چندان ضعيف تر و يا قوي تر از نمايشنامه نويسي جهان نيست؛ اما درگير يك معضل است و آن رويكرد بسيار به معناست.
وي در بررسي دوره هاي اخير نمايشنامه نويسي دفاع مقدس گفت: نمايشنامه هاي دوران جنگ شعارپرداز هستند و در دوره سازندگي رنگ و بويي خوشبينانه به خود مي گيرند؛ اما از دوم خرداد به بعد، نوعي فضاي بدبيني بر نمايشنامه ها حاكم مي شود. اين مطلب نشان مي دهد كه نمايشنامه نويسان، ساختار نمايشنامه را فراموش كرده و به سمت معنا رفته اند. البته اين مسئله در كليت نمايشنامه نويسي ايران نيز ديده مي شود. اين منتقد تئاتر در آسيب شناسي اجراهاي دفاع مقدس گفت: يكي از مشكلات اجراي نمايش هاي دفاع مقدس، فصلي و جشنواره اي بودن آنهاست. اين اجراها در مدت يك هفته روي صحنه مي روند و بعد به ندرت در طول سال روي صحنه ديده مي شوند.
وي با اشاره به اين كه يكي از عوامل محدود كننده اجراها، متوليان هستند، خاطر نشان كرد: تعدادي از متوليان، فرهنگي و تعدادي ديگر، نظامي هستند و هر يك ديدگاه ها، نظرات و خواست هاي خود را از اين ژانر نمايشي دارند. گرچه ديده مي شود كه دوستان بخش فرهنگي تلاش هايي براي بهبود شرايط انجام مي دهند، اما اين دو بخش همواره بر اثر توليد شده تأثير مي گذارند؛ زيرا مميزي را مضاعف مي كنند. همه اين عوامل باعث مي شود كه در نهايت، اجراها از متون نوشته شده هم ضعيف تر باشد. به اين ترتيب گاه شاهد هستيم كه اثر توليد شده، در مواجهه با بخش فرهنگي، دچار مشكل مي شود.
سهراب سليمي رئيس هيأت مديره انجمن كارگردانان خانه تئاتر درباره تئاتر مقاومت مي گويد: من تئاتر مقاومت را نوعي تئاتر اجتماعي و سياسي و جز ء اصلي ترين خاستگاه هاي هنرمند تئاتر مي شناسم كه فقط در چارچوب مسائل جنگ تعريف نمي شود. محدوده سازي تئاتر مقاومت به جنگ، به نوعي ظلم به اين گونه ارزشمند و مهم تئاتري است.
عضو شوراي هماهنگي خانه تئاتر ادامه داد: از ابتداي تاريخ هنرمندان ارزشمند تئاتر در زمينه تئاتر مقاومت فعاليت كرده اند و آثار هنرمنداني چون سوفكل، شكسپير، برتولت برشت و... در دسته بندي تئاتر مقاومت مي گنجد.

۱۰ نمايش براي صحنه آماده مي شود
گروه ادب و هنر- 10 گروه نمايشي هم اكنون در تالارهاي مختلف مجموعه تئاتر شهر خود را براي اجرا آماده مي كنند.
به گزارش واحد اطلاع رساني مجموعه تئاتر شهر، در تالار اصلي گروه نمايش كوري به كارگرداني منيژه محامدي مشغول تمرين اين اثر نمايشي هستند. كوري كه بر اساس نوشته  پرآوازه ساراماگو توسط منيژه محامدي كارگرداني شده آخرين روزهاي تمرين را پشت سر مي گذارد و از هفته آينده در تئاتر شهر به صحنه مي آيد.
در تالار خورشيد يك گروه نمايشي به سرپرستي رضا گوران مشغول تمرين متدهاي تئاتري در قالب برنامه هاي آموزشي كارگاه نمايش است. ضمن اينكه در كارگاه نمايش هم يك گروه تئاتري به سرپرستي سروش كريمي مشغول تمرين هستند. در تالار چهارسو نيز گروه نمايش پرده سفيد به كارگرداني سعيد شاپوري خود را براي اجرا آماده مي كند. اين در حالي است كه در همين سالن گروه نمايش گوشه نشينان آلتونا مشغول تمرين هستند. اين نمايش كه بر اساس اثر مشهور ژان پل سارتر توسط مريم معترف كارگرداني شده، هفته آينده به صحنه مي آيد.
در پلاتو نيز گروه نمايش كوچ در كوچ به كارگرداني محمد احمدي و گروه نمايش بدون خداحافظي به كارگرداني كتايون فيض مرندي مشغول آماده سازي اين نمايش ها براي اجرا هستند. گروه نمايش پينوكيو به كارگرداني علي اصغر دشتي هم اين روزها در تالار نو مشغول تمرين است و نمايش خود را براي اجرا در صحنه آماده مي كند.
پژوهش و تئاتر مقاومت
جعفر والي بازيگر و پيش كسوت تئاتر درباره تئاتر دفاع مقدس مي گويد: تئاتر مقاومت زاييده اتفاقي است كه در مملكت ما طي هشت سال جنگ رخ داد و اين تأثيرات عميق اجتماعي- اقتصادي و فرهنگي برجامعه مان داشته است.
جنگ در هر سرزمين و كشور همواره تغييرات مثبت و منفي داشته است. چنان چه جنگ جهاني دوم تأثير منفي روي هنر و ادبيات كشور آلمان داشت كه حاصل آن در نمايشگاه جنگي بيرون جلوي در متجلي است يا نوشته هاي ماريامارك نويسنده معتبر آلماني فاجعه را براي كشور آلمان تصوير مي كند.
والي افرود: ملت ايران هشت سال بحراني  را در طول جنگ  طي كرد و همواره بحران دستمايه كار درام در تئاتر مي باشد. همين امر خيلي مي تواند براي نمايشنامه نويسان ايران مايه نگارش نمايشنامه هاي برجسته شود. البته از ياد نبريم كه براي شناخت هر پديده اي نياز به پژوهش داريم و به همين طريق براي نگارش متوني در خصوص تئاتر مقاومت ابتدا بايد خود جنگ كشورمان را بشناسيم. وي افزود: هاليوود هنوز از مسائل جنگ جهاني ساختار آثار پربيننده به خوبي استفاده مي كند و ما نيز مي توانيم مسائل جنگ مان را از طريق تئاتر روي صحنه تئاتر استفاده دراماتيك كنيم.

گروه ادب و هنر- در دومين نشست كتاب ويستار، اكبر رادي گفت: به نظرم داستان با نمايشنامه فاصله چنداني ندارد و داستان و نمايشنامه در حوزه نثر گام برمي ژدارند و در نمايشنامه يكي از عناصر داستان پررنگ ژتر است و اگر قرار باشد نمايشنامه با همين عنصر ديالوگ با مخاطب ارتباط برقرار نكند، اين عنصر بايد نقش فضاسازي و ايجاد موقعيت را برعهده داشته باشد.اين نمايشنامه نويس با بيان اين مطلب كه معمولا در نمايشنامه خواني ژها، نقش ژخوان ژها عمل نمي ژكنند، گفت ژ: با توجه به تجربه چندين ساله ژام معتقدم كه نمايشنامه خواني در بيشتر مواقع خوب از كار درنمي ژآيد و نقش خوان ژها به خوبي لهجه ژها را درنمي ژآورند و در مواقع ضروري مكث نمي ژكنند. نويسنده نمايشنامه مرگ در پاييز اظهار داشت: نمايشنامه باغ شب ژنما يك نمايشنامه بلند درباره قاجار است و من تنها بخش كوچكي از اين نمايشنامه را براي شما انتخاب كرده ژام كه يك صحنه آن اختصاص به دربار شاهي و يك صحنه آن اختصاص به باغ دارد كه در اين صحنه گفت وگو ميان شاه و خانواده ژاش صورت مي ژگيرد. رادي در ادامه دو صفحه از نمايشنامه باغ شب ژنما را براي حاضران خواند و گفت ژ: واژه ژهايي كه در زبان نمايشنامه ژهايي از اين جنس به چشم مي ژخورند؛ قجري هستند و گاهي برخي از واژه ژها براي مخاطب امروز دور از ذهن هستند و من سعي كردم نحو جمله به گونه ژاي باشد كه خود اين واژه ژهاي نامانوس نيازي به معني كردن نداشته باشند.
نويسنده نمايشنامه ملودي شهر باراني در پاسخ به اين پرسش كه زبان بيشتر نمايشنامه ژها، حالت كنشي و دراماتيك ندارند، اظهارداشت ژ: اين بحث بسيار قديمي است و در ميان نمايشنامه نويسان تنها ساعدي از اين قضيه مبرا است و كنش به وضوح در زبان نمايشنامه ژهاي او به چشم مي ژخورد. من شايد چيزي نزديك به 8 سال نمايشنامه نوشته باشم، اما امكان روي صحنه بردن آن فراهم نشده باشد، از اين رو به تدريج به اين موضوع پي بردم كه گويي نمايشنامه ها را براي چاپ مي ژنويسم. وي تصريح كرد: بيشتر نمايشنامه ژهاي ما متمايل به فضاي ادبي شدند و در شرايطي كه همه چيز موكول به احتمال است، من كه هارلد پينتر و يا ايبسن نيستم كه وقتي هنوز نمايشنامه ژام را ننوشته ام بتوانم با كارگردان براي اجراي آن وارد مذاكره شوم كه نمايشنامه ام را مخصوص صحنه بنويسم.
رادي گفت: با توجه به شرايط موجود در ايران بيشتر نمايشنامه نويس ژها اول به فكر چاپ نمايشنامه ژهايشان مي ژافتند، البته اگر كارگرداني پيدا شد و مشكلي نبود روي صحنه هم خواهد رفت. وي با بيان اين مطلب كه زمان عنصري بسياري درخشان در حوزه ادبيات است، اظهار داشت ژ: ژ آنقدر شرايط روي صحنه بردن يك نمايشنامه در ايران دشوار است كه ما نمايشنامه نويسان از زبان ادبيات نمايشي غافل شده ژايم و يك سري جست و خيز روي صحنه را نمايش نام داده ژايم. در اين نمايش ژها با سكوت ژها، مكث ژهاي طولاني و عربده ژهاي نابهنگام روبه رو هستيم.