عكس: ساغر اميرعظيمي
محمدرضا هاديلو
زيان ناشي از قاچاق دارو و تجهيزات پزشكي مانند ديگر كالاهاي قاچاق فقط شامل زيان اقتصادي نمي شود كه اين كالا با جان مردم سر و كار دارد. بنابراين بايد مبادي ورودي قاچاق دارو و لوازم پزشكي نظير بنادر آزاد بسته شود، چرا كه برخي از اين اقلام بدون نظارت و ثبت وارد كشور و در شهرهاي مختلف توزيع مي شوند.
متاسفانه در بسياري از موارد مردم داروها و تجهيزاتي را تهيه مي كنند اما از قاچاق و غيراستاندارد بودن آنها اطلاعي ندارند.
كالاهاي قاچاق اغلب تقلبي هستند و در صورت استفاده ضمن پرداخت هزينه هاي سنگين - جهت خريد - نه تنها درماني حاصل نمي شود بلكه مصرف كننده و بيمار را دچار عوارض ديگري نيز مي كند.
داروها و كالاها و تجهيزات پزشكي قاچاق به اقتصاد و توليد در كشور به شدت زيان وارد مي كند و موجب تلاطم قيمت براي خريداران مي شود.
عدم وجود نظارت و بازرسي كافي شرايطي را به وجود آورده كه هم اكنون بسياري از داروها يا تجهيزات پزشكي را مي توان در سوپر ماركت ها، زيرپله ها و دخمه ها يافت كه اگر اوضاع به همين منوال پيش برود بايد فاتحه سلامت جامعه را خواند!
چند سال قبل، حوزه سلامت
وضع سلامت جامعه اصلا خوب نبود، راهها براي ورود و خروج قاچاقچيان دارو و كالاي پزشكي باز و هر كس كار خود را مي كرد.
رئيس آزمايشگاه هاي سلامت وزارت بهداشت و درمان گفت: هم اكنون قاچاقچيان تجهيزات آزمايشگاهي را با عنوانهاي مختلف وارد كشور مي كنند و متاسفانه برخي از مسئولان آزمايشگاه ها به علت ارزان بودن قيمت آنها، از اين نوع تجهيزات خريداري مي كنند.
استاندارد نبودن تجهيزات آزمايشگاهي به راحتي مي تواند جواب آزمايش را 100 درصد تغيير دهد.
سازمان بازرگاني استان تهران به منظور حفظ سلامت بيماران! طرح نظارتي ويژه بر كالاهاي باند و گاز زخم بندي طبي با علامت استاندارد اجباري تجهيزات پزشكي را به مدت دو هفته در سراسر كشور اجرا مي كند. در اين طرح در صورت بروز هر نوع تخلف اعم از تقلب و كم فروشي، عرضه خارج از شبكه، گرانفروشي و عدم استاندارد اجباري تجهيزات پزشكي، با متخلفين برخورد قانوني صورت مي گيرد... روزها از پي هم مي گذرند و اخبار گوناگون منتشر مي شوند.
توقيف محموله قاچاق به ارزش 5 ميليارد ريال....
كشف 276 هزار قلم داروي تقويتي و لوازم آرايشي غيرمجاز....
90 درصد محصولات آرايشي و بهداشتي از مبادي غيرمجاز وارد كشور مي شود...
آمپول هاي سقط جنين غيرقانوني (تقلبي) باعث سقط ناقص مي شوند...
و....
سال 84، حوزه سلامت
در همان ابتداي سال يكي از اعضاي كميسيون بهداشت و درمان مجلس گفت: هم اكنون تجهيزات پزشكي به صورت عادلانه و متناسب با جمعيت در مراكز استانها توزيع نشده است كه در صورت تصويب نهايي طرح و پيشنهادهاي ارائه شده به مجلس، توزيع تجهيزات پزشكي در مراكز استانها عادلانه مي شود.
حق با دكتر جهانبخش اميني بود، چون بسياري از بيماران براي استفاده از تجهيزاتي نظير راديوتراپي و شيمي درماني ناچارند از شهرستانهاي دور به شهرهايي چون تهران، مشهد يا اصفهان مهاجرت كنند.
سخنگوي ستاد مبارزه با قاچاق كالا با اشاره به واردات 600 تا 800 ميليون دلاري تجهيزات پزشكي گفت: بايد به اين صنعت نوپا ولي موثر، نگاهي دوباره از سرقت داشته باشيم.
مهندس محسن بهرامي ادامه داد: حجم بسيار زياد تجارت تجهيزات پزشكي، دندانپزشكي و آزمايشگاهي كه در رتبه هاي سوم و چهارم پس از نفت و دارو قرار دارد، اهميت و توجه به اين مقوله را نشان مي دهد...
مهندس بهرامي نيز درست مي گفت اما دريغ از يك گوش شنوا...
عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي گفت: از دولت آينده انتظار مي رود، مديراني انتخاب كند كه شهامت تغيير رفتار را داشته باشند و در توزيع تجهيزات عدالت اجتماعي را به كار ببرند و با حمايت از محرومان يك سيستم پويايي مديريتي در كشور و بخصوص دانشگاهها ايجاد كنند.
دكتر سيم فروش معتقد بود، مديران براساس لياقت و نيازهاي موجود انتخاب نشده اند و امكانات و تجهيزات به افرادي كه با نفوذترند داده مي شود و... در زمان معرفي وزراي دولت دكتر احمدي نژاد فشارهاي زيادي به وزارت بهداشت و درمان وارد شده تا دقت كامل در معرفي وزير پيشنهادي اعمال شود.
رئيس اورژانس كشور گفت: رئيس جمهور منتخب در انتخاب وزير بهداشت دقت كند، مافياي درمان و داروي كشور بايد نابود شود. راه حل از بين بردن مافياي موجود در بخش درمان و داروي كشور اين نيست كه آنها را مورد حمله قرار دهيم بلكه بايد بر آنها نظارت شود. همچنين تجربه در دنيا نشان داده كه سازماندهي مناسب بخش هاي اورژانس هاي بيمارستاني و پيش بيمارستاني، بيمارستان هاي دولتي و بخش تجهيزات پزشكي به خودي خود باعث عقب كشيدن مافيا مي شود.
باز هم روزها از پي هم مي گذشتند و مسئولان در مورد حوزه سلامت جامعه كه ميليون ها نفر درگير آن بودند فقط حرف مي زدند و در عمل آب از آب تكان نمي خورد. معاون مركز تحقيقات آزمايشگاه هاي رفرانس گفت: استفاده از تجهيزات و مواد مصرفي آزمايشگاهي كه به صورت قاچاق وارد كشور شده اند مي تواند به ميزان زيادي در بروز خطاهاي آزمايشگاهي موثر واقع شود، چرا كه نمي توان به نگهداري اين مواد مصرفي در شرايط خاص اطمينان كرد...
البته دكتر رعنا اميني نگفتند كه چه مسئولي مرجع پاسخگويي به خطاهاي بيمارستاني رفع نشدن مشكل بيماران در آنها است.
اخبار بسيار بود و وحشتناك و مايوس كننده.
دكتر رضا مسائلي مدير كل امور تجهيزات پزشكي گفت: تاريخ مصرف بسياري از داروهايي كه در انبارهاي شركتهاي دولتي وجود دارد، در حال انقضاست و اين مسئله باعث اتلاف بخش قابل توجهي از بيت المال مي شود...
دكتر مسائلي در ادامه افزود: 7 هزار ميليارد تومان اموال سرمايه اي تجهيزات پزشكي در بيمارستانها و مراكز درماني وجود دارد در حالي كه كاليبراسيون و سرويس دهي آنها توسط هيچ دستگاهي مشخص نيست و كارشناسي در اين زمينه وجود ندارد تا به صورت علمي اين صورت را بررسي كند و در برخي موارد بيمارستانها خود وارد عمليات كارشناسي شده اند.
مسعود اميني عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس گفت: ميزان اعتبار در نظر گرفته شده براي تامين تجهيزات پزشكي، يك دهم بودجه مورد نياز است و اين رقم بايد 9 تا 10 برابر شود تا بتوان دستگاههاي جديد را به سرعت جايگزين كرد.
دكتر افشاري معاون دارو و درمان دانشگاه علوم پزشكي مشهد هم از رانت خواري در حوزه تجهيزات پزشكي كشور خبر داد و گفت: رانت خوري تجهيزات پزشكي را احاطه كرده و هم اكنون اين صنف با سه مشكل مديريت، خريدهاي كلي و عدم تشخيص منابع مواجه است...
و هنگامي كه رئيس جامعه پزشكان متخصص داخلي ايران از فرسوده و قديمي بودن تجهيزات پزشكي اغلب بيمارستان هاي دولتي و خصوصي خبر داد، آه از نهاد همه بلند شد.
دكتر ايرج خسرونيا گفت: لوازم پزشكي مورد استفاده در اعمال جراحي نظير پلاتين معمولا توسط پزشك تجويز مي شود و بيمار بايد آن را تهيه كند كه متاسفانه بيماران نيز براي كاهش هزينه از نوع ارزان كه داراي كيفيت پايين است، خريداري مي كند، اين تجهيزات ارزان قيمت تقلبي و غيراستاندارد كه از دوره گردها و قاچاقچيان لوازم خريداري مي شود، ضمن اينكه ممكن است توسط بدن بيمار دفع شود، حساسيت هايي را نيز ايجاد مي كند.
... در روزهاي پاياني سال 84 و در شرايطي كه هيچ كار مثبتي - بجز حرف زدن - در عرصه سلامت جامعه صورت نگرفته بود محله ناصرخسرو پاكسازي شد و كاشف به عمل آمد كه 95 درصد داروفروشان ناصرخسرو دلالان دارو هستند كه با طرح هاي ضربتي و مقطعي بودن جمع آوري آنها و داروهاي تقلبي شان هيچ چيز تغيير نخواهد كرد.
سال 85، حوزه سلامت
از همان ابتداي سال حرف زدن هاي مسئولان و وعده و وعيد دادن ها شروع شد.
مدير كل بيمه گري و درآمد سازمان بيمه خدمات درماني گفت: تمامي بيمارستان هاي طرف قرارداد بيمه خدمات درماني موظفند از ارجاع بيماران براي تهيه دارو و تجهيزات پزشكي به خارج از بيمارستان خودداري كنند.
دكتر محمد باقر هوشنگي افزود: در برخي بيمارستانها از همراه بيمار خواسته مي شود تا مبادرت به تهيه برخي داروها و تجهيزات پزشكي از خارج از بيمارستان كنند، در حالي كه بيمارستانها براساس قانون موظف هستند تمامي امكانات و تجهيزات لازم را فراهم كنند.
البته دكتر هوشنگي نگفت كه اين همه قانون شكني بيمارستانها را چه كسي پيگيري مي كند و در شرايطي كه بيمار در حال جان دادن است اگر همراه او دربه در داروخانه ها و ناصرخسرو نشود، چه كسي پاسخگوي مرگ بيمار خواهد بود...
سال اخبار ضد و نقيض
مدير كل پشتيباني و درمان سازمان تامين اجتماعي گفت: امسال 45 ميليارد تومان اعتبار به منظور تهيه تجهيزات پزشكي در نظر گرفته شده كه در بين واحدهاي درماني سازمان تامين اجتماعي در سراسر كشور توزيع خواهد شد.
هنوز اين بودجه تخصيص نيافته بود كه رئيس كانون بازنشستگي و مستمري بگيران تامين اجتماعي گفت: هزينه هايي كه سازمان تامين اجتماعي بابت تجهيزات پزشكي در اختيار بازنشستگان قرار مي دهد با قيمت روز فاصله بسياري دارد و بخش عمده هزينه ها بايد از سوي خود بازنشستگان پرداخت شود. اين در حاليست كه اكثر قشر بازنشسته توان پرداخت هزينه هاي تجهيزات پزشكي را ندارند.
نور علي نور شد، در وضعيتي كه اصلا دارو و تجهيزات پزشكي به راحتي به دست نمي آمد و خوشبخت ترين افراد پس از بدست آوردن آنها در سالم يا تقلبي بودن آنها سردرگم مي ماندند گروهي پيدا شدند كه اصلا پولي در بساط نداشتند تا وارد اين هفت خوان شوند...!
در خرداد ماه سال جاري نشست بررسي وضعيت قاچاق و توزيع داروهاي تقلبي با حضور شماري از مسئولان ارگانهاي قضايي، انتظامي، امنيتي و بهداشتي در دادستاني كل برگزار شد.
در اين نشست دكتر صفاتيان، مشاور اجتماعي دادستان كل كشور گفت: سالانه 1200 ميليارد تومان گردش مالي بازار دارو در كشور است و حدود 225 ميليارد تومان يارانه دارو توسط دولت هزينه مي شود، لذا با هدفمند كردن واقعي يارانه در بخش دارو، بازنگري و ساماندهي جدي در الگوي مصرف در كشور صورت گيرد... باز هم آمار و ارقام نشان از سوءمديريت در اين بخش بود. هنوز صحبت در مورد آمار و ارقام تمام نشده بود كه مدير عامل شركت دارويي سازمان تامين اجتماعي گفت: سالانه 4000 ميليارد ريال دارو به شكل قاچاق وارد كشور مي شود...
كسي كاري نمي كرد
رئيس انجمن دندانپزشكي ايران با انتقاد از نامناسب بودن كيفيت برخي كالاهاي مصرفي گفت: اين امر درمان هاي ناموفق دندانپزشكي را طي سالهاي اخير افزايش داده است.
عضو هيأت كميسيون اصل نود مجلس شوراي اسلامي نيز گفت: مجلس موضوع توزيع داروهاي قاچاق در داروخانه هاي تهران را به جديت دنبال كرده و از وزارت بهداشت انتظار نظارت بيشتر بر روند ورود و خروج دارو را دارد.
رياض، اذعان وزارت بهداشت بر توزيع 90 درصد قاچاق دارو در داروخانه هاي تهران در گذشته و 30 درصد فعلي را تاسف برانگيز خواند و...
***
حوزه سلامت جامعه  آنقدر حساس است كه يك لحظه غفلت از آن تبعات جبران ناپذيري در پي خواهد داشت، اما با تاسف بايد بگوييم كه آخرين خبر منتشره مهر تاييدي بر تمام كم كاريها و ندانم كاريها بود.
بزرگترين محموله تجهيزات پزشكي و دارويي قاچاق كشور به ميزان 40 دستگاه كانتينر كشف و ضبط شد. مهمترين اقلام موجود در اين محموله انواع پلاتين تاريخ مصرف گذشته و غيراستاندارد بود كه اگر مصرف كنندگان از اين اقلام استفاده مي كردند، ضايعات جبران ناپذيري را براي آنها به همراه داشت و...
اين آمار كوتاه و مستندي از چند سال تلاش مسئولان و خواسته ها و عملكردهاي آنان در حوزه سلامت جامعه بود، آيا واقعاً وقت آن نرسيده كه با يك بازنگري و تصميم صحيح چاره اي انديشيد؟
كاش به جاي اين همه بازار ميوه و تره بار حداقل يك مركز مشخص جهت عرضه دارو و كالا و تجهيزات پزشكي، دندانپزشكي و آزمايشگاهي احداث مي شد كه بر روي تمام تقلبها و تخلفها خط قرمز مي كشيد.

مريم غفاري
تحقق اهداف درماني و بهداشتي كشور و سلامت ملي بي گمان زمينه ساز پيشرفت اقتصادي و علمي جامعه است. به طوري كه شناخت از بودجه اي كه كشورها براي بخش درمان و ساخت بيمارستانها و تجهيزات پزشكي در نظر مي گيرند. همچنين اطلاع داشتن از پوشش هاي بيمه اي و درماني در اين رابطه بسيار تعيين كننده است.
بي ترديد رعايت استانداردهاي توليد و نظارت بر بخش تجهيزات پزشكي و برخورد دستگاه قضايي براي جلوگيري از ورود يا توليد كالاي غيراستاندارد بسيار اهميت دارد. در حال حاضر به دليل نبودفقدان استانداردهاي لازم مصرف كنندگان و توليدكنندگان هنوز به هزينه توليد به جاي استاندارد بودن آن توجه مي كنند و كمترتوجهي به كيفيت خدمات و كالاهاي مورد نياز دارند.
اين در شرايطي است كه يكي از شاخصه هاي توسعه كشورها، پيشرفت در بخش پزشكي و سيستم هاي بهداشتي و درماني است و صاحبنظران بين المللي همواره رشد امكانات درماني و بهداشتي جوامع را كه به كاهش خسارت هاي انساني و جاني مي انجامد بسيار مورد توجه قرار داده اند. در اين راستا به دليل اهميت و جايگاه وسايل و ابزار در ارايه خدمات درماني و بهداشتي در مجموعه خدمات پزشكي، موجب شده است كه برنامه ريزان كشورها، توجهي خاص به تهيه و تدارك تجهيزات پزشكي داشته باشند.
صنعت تجهيزات پزشكي در مجموعه خدمات پزشكي و بهداشتي، اكنون چنان اهميتي يافته كه بدون جهش و گسترش مداوم و مستمر آن، توصيفي براي عرضه خدمات مطلوب اين بخش متصور نيست. اين در شرايطي است كه صنعت نوپاي تجهيزات پزشكي در كشور ما با وجود پيشرفت ها هنوز براي آموختن و يافتن جايگاهي در خور، باقي مانده است. اگر چه اقلام بسياري از تجهيزات را در داخل توليد مي كنيم اما ساخت آنها به مواد اوليه وارداتي متكي است. بررسي ها نشان مي دهد در 10 سال اخير تحول گسترده اي در تجهيزات پزشكي به وقوع پيوسته كه اميدواري خودكفايي در اين عرصه را بيشتر كرده است. اما نداشتن اطلاعات به روز و كافي از داشته ها و كمبودها و فقدان يك برنامه ريزي جامع و منطبق با نيازها در قلمرو تجهيزات پزشكي و نابساماني در بازار برخي از اقلام و دستگاه ها و ابزار پزشكي و بيمارستاني كه از وسايل ساده پزشكي تا وسايل بسيار پيشرفته تجهيزات تشخيصي و درماني بيمارستاني و آزمايشگاهي را شامل مي شود، موجب كمبود جدي در اين زمينه شده است؛ در حالي كه در برخي زمينه هاي ديگر توليد از حد نياز مصرف نيز فراتر است.
توليدات و عرضه زيرزميني، قاچاق كالا، نگهداشت تجهيزات بيمارستاني، نابساماني در توزيع تجهيزات پزشكي و غيراستاندارد بودن برخي تجهيزات از مشكلات موجود در اين حوزه هستند. در حال حاضر طيف وسيعي از دستگاه هاي ساده و پيچيده با كاربردهاي گوناگون براي استفاده در آزمايش تشخيصي، بيمارستاني، مراكز درماني و... توليد مي شود. اما با توجه به اينكه تجهيزات پزشكي در سلامت افراد جامعه نقش مهمي دارند تا رسيدن به موفقيت هاي مطلوب و ساخت دستگاه ها و لوازم هنوز راه درازي در پيش است.
در حال حاضر، حدود 300 توليد كننده در اين صنعت فعال هستند كه با ديدي نوين و رعايت استانداردهاي بين المللي فعاليت مي كنند. اما هميشه در مورد توليد تجهيزات پزشكي در داخل كشور 2 مشكل عمده به چشم مي خورد: يكي شناسنامه كالا كه بروشور مطلوب براي معرفي آن وجود ندارد و باز ناقص است. دوم: موضوع خدمات پس از فروش است كه يا وجود ندارد و يا اطلاعات مورد نياز را منتقل نمي كند و همواره زمينه ساز بروز مشكلات بسياري در بخش سلامت كشور است.

گروه اجتماعي:فعال كردن سرويس درد حاد در بيمارستان هاي كشور مي تواند اقدام شايسته اي براي كاهش بروز و شدت مشكلات بيماران باشد كه به نياز اساسي امروز خدمات درماني مبدل شده است.
فرناد ايماني، متخصص بيهوشي گفت: پيدايش دردهاي حاد مانند دردهاي بعد از عمل باعث بروز عوارض فراواني در بيماران شده و عدم كنترل مناسب اينگونه  دردها باعث طولاني شدن زمان بستري بيماران، تحميل هزينه هاي درماني به بيمار و بيمارستان ها و شركت هاي بيمه، ايجاد نارضايتي در بيماران از نحوه درمان و مراجعات مكرر بيماران به پزشكان مختلف جهت كنترل درد مي شود.
دكتر ايماني در ادامه، چگونگي كنترل اين دردها را يكي از چالش هاي پزشكي دانست و گفت: به همين دليل بسياري از كشورهاي دنيا اقدام به راه اندازي سرويس هاي درد مانند سرويس درد حاد، درد مزمن و دردهاي سرطاني كرده اند به اين ترتيب با انجام اقدامات تشخيصي - درماني توانسته اند كمك شاياني به روند بهبود بيماران كنند.
اين متخصص با اعلام اين كه متاسفانه در كشور استراتژي آكادميك سازمان يافته اي براي كنترل اينگونه موارد وجود ندارد، اظهاركرد: در اين راستا تنها برخي از پزشكان بر اساس سليقه شخصي يا امكانات موجود بيمارستاني، اقداماتي را انجام مي دهند كه بعضي مواقع اين روش هاي درماني نه تنها داراي تأثير چنداني نيست بلكه موجب بروز عوارض ديگري هم در بيماران مي شود.

به دنبال درج گزارشي با عنوان جاده هاي بي بازگشت در صفحه۱۲ چهارشنبه 19مهرماه، روابط عمومي وزارت راه و ترابري با ارسال پاسخي ضمن ابراز ترديد نسبت به برخي آمارهاي مندرج در گزارش و بدون ذكر آمارهاي مورد قبول خود آورده است:
اولاً:آماري كه تحت عنوان متوفيات سوانح جاده اي ارائه شده، مربوط به تعداد كل متوفيات ناشي از حوادث و سوانح رانندگي(درون شهري، برون شهري، روستايي و نامعلوم) مي باشد، در حالي كه سهم متوفيات برون شهري فقط 61درصد از كل متوفيات است. از آنجا كه وزارت راه و ترابري متولي راه هاي برون شهري و روستايي مي باشد بنابراين بهتر است آمار مذكور به صورت جداگانه و شفاف ارائه شود.
ثانياً: بنا به تشخيص و اعلام كارشناسان مربوطه، بيش از 70درصد تصادفات، ناشي از عوامل انساني است كه لازم است با اتخاذ تدابير بايسته و الزام آور، سطح آگاهي هاي مردمي را متناسب با عوامل كاهنده تصادفات و نيز توجه به رعايت قوانين و مقررات، ملحوظ داشتن علائم و تابلوهاي هشداردهنده كه متناسب با وضعيت هندسي و تعدد و تكثر ترافيك و عوامل طبيعي جاده ها تهيه و نصب گرديده است، ارتقاء و جلب گردد.
ثالثاً: باتوجه به وضعيت راه هاي كشور كه حدود 180000كيلومتر بالغ مي گردد (1200كيلومتر آزادراه، 5400كيلومتر بزرگراه۲۴۰۰۰،كيلومتر راه اصلي، 39500كيلومتر راه فرعي، 58000كيلومتر راه روستايي آسفالته و 52000كيلومتر راه روستايي شني) و تردد قابل توجه قريب به 7/14ميليون وسيله نقليه به منظور تأمين ايمني عبورومرور در راه ها حدود 7 ميلياردريال و براي اصلاح نقاط حادثه خيز نيز حدود 9ميليارد ريال تصويب شده كه به علت به تعويق افتادن تخصيص اعتبار مورد نظر، بيم آن مي رود كه ميزان سوانح و در نتيجه تلفات و خسارات رانندگي در طول سال هاي آينده، روند افزايشي داشته باشد.

اعداد 1 تا 9 را در هر يك از سطرها و ستون ها و مربع هاي كوچك 3 در 3 طوري قرار دهيد كه فقط يك بار تكرار شود. پاسخ جدول را فردا در روزنامه ملاحظه خواهيد كرد.