نگاهي به استفاده از اينترنت در ميان كودكان، نوجوانان و جوانان
غرق در ارتباطات
|
|
جذابيت استفاده از اينترنت و كامپيوتر، نه به خاطر نوبودن آن كه به دليل غرق شدن در دريايي از ارتباطات و اطلاعات است: دنيايي رويايي كه تنها با فشردن چند دكمه به آرامي به آن قدم مي گذاريم؛ در اين بين كودكان، نوجوانان و جوانان بيش از هر رده سني ديگري شيفته جست وجو و برقراري ارتباط با دنياي جديد هستند و ترديدي نيست كه ذهن پوياي آنها، مستعد گرايش به سوي ناشناخته هاست؛ ناشناخته هايي كه گاه شناخت آنها به بهاي نابودي و تباهي آنها است... .
اينترنت از همان روزهاي نخست تولد به جاذبه اي ويژه براي كودكان، جوانان و نوجوانان و حتي بزرگسالان تبديل شد؛ جاذبه اي كه به نسبت كاربري بالا، خطرات فراواني را نيز در پي داشت.
براساس اعلام CH و تسكوتله كام (Tesco Telecoms) در سال 2006 ميلادي، دو سوم از والدين ناتوان از آگاهي از نحوه استفاده فرزندانشان از اينترنت هستند. در حقيقت آنها به هيچ وجه نمي توانند ارتباطات اينترنتي فرزندانشان را كنترل كنند و اين به نگراني حاد در ميان والدين تبديل شده است.
از سوي ديگر از هر صد پدر و مادر، يك نفر از نحوه استفاده فرزندش از اينترنت نگران بوده و اين نگراني را به شكل هاي مختلف اعم از منع استفاده از اينترنت، تنبيه بدني يا لفظي بروز مي دهد.
آمار تسكوتله كام نشان مي دهد بسياري از سايت هاي اينترنتي به كاربران اجازه مي دهند تا هر گونه پيغام يا تصوير، حتي تصاوير و پيغام هاي غيراخلاقي را به ديگران ارسال كنند كه بر همين اساس شاخص ترين رده سني كه نامناسب ترين تصاوير و پيغام ها را ارسال مي كنند، رده سني 15 تا 25 سال هستند. از طرفي يك سوم از كودكان زير يازده سال (عمدتاً پسر) به دليل كنجكاوي بيش از حد حداقل دو تا سه بار در هفته از سايت هاي غيراخلاقي ديدن كرده و تصاوير و پيغام هاي نامناسب و غيراخلاقي را دريافت كرده و يا ارسال مي كنند. اين در حالي است كه اغلب والدين اين كودكان از موضوع بي اطلاع بوده و گمان مي كنند فرزندشان براي اطلاع از جديدترين بازي هاي كامپيوتري، كارتون و يا كتاب به اينترنت مراجعه مي كنند!
نتايج پژوهش هاي روانشناسان مركز مطالعات دانشگاه آكسفورد نيز نشان مي دهد 10درصد از جوانان، حداقل براي يك بار در روز به سايت هاي غيراخلاقي مراجعه مي كنند؛ اما هيچ گونه پيغام يا تصوير نامناسبي را ارسال نمي كنند و تنها به ديدن تصاوير و يا خواندن پيغام ها بسنده مي كنند. با نگاهي به آمارها مي توان دريافت گرايش جوانان، نوجوانان و حتي كودكان به بازديد از سايت هاي غيراخلاقي بيش از استفاده صحيح از اينترنت است؛ اما تنها تفاوت، تفاوت در نحوه استفاده، زمان استفاده و شيوه هاي ارسال يا دريافت پيغام ها و تصاوير است.
بررسي نتايج پژوهش هاي روانشناسان دانشگاه تورنتو نشان مي دهد كودكان بيشتر بعدازظهرها و نوجوانان و جوانان ساعت هاي پاياني شب را براي مراجعه به اينترنت انتخاب مي كنند كه هر چه اشتياق به بازديد از سايت هاي غيراخلاقي بيشتر باشد، زمان استفاده از اينترنت به سمت ساعت هاي پس از نيمه شب گرايش مي يابد.
شيوه هاي نادرست مقابله
مطالعات پژوهشگران دانشگاه ايلينوي نشان مي دهد اغلب والدين زماني از نحوه استفاده فرزندشان از اينترنت آگاه مي شوند كه فرزندشان حداقل براي يك ماه از سايت هاي غيراخلاقي ديدن كرده و با افراد جديدي نيز آشنا شده اند. شاخص ترين دليل اين تغيير، تحول رفتاري كودكان، جوانان و نوجوانان است.
پژوهش ها نشان مي دهد نخستين واكنش والدين، منع استفاده از اينترنت است، اما به عقيده روانشناسان اين حركت نادرست ترين گزينش بوده و خود عاملي محرك جهت گرايش بيشتر فرزندان به استفاده از اينترنت به صورت نامناسب است. در مواردي اين گرايش به حدي است كه فرد را به حضوردر منزل دوستان مجبور مي كند.
از آن جايي كه اين منع، افزايش استفاده را درپي دارد، ارتباط والدين و فرزندان وارد مرحله اي حاد مي شود كه با بروز اين شرايط رفتارهايي چون تنبيه بدني، تنبيه لفظي، تهديد، شكايت از فرزند به اقوام نزديك، مراجعه به مدرسه و در ميان گذاشتن موضوع نه به صورت خصوصي، بلكه به صورت مشاجره اي بين اولياي مدرسه، فرزند و والدين، منع ارتباط فرزند خاطي با دوستان و همكلاسي ها و... از والدين سر مي زند كه ترديدي نيست اين رفتارهاي نامناسب نتيجه اي كاملاً به عكس دارد. براساس آمار يونيسف، 75درصد از جوانان، 15درصد از نوجوانان و 10 درصد از كودكان تنها به دليل لجبازي و سرپيچي از والدين به بازديد از سايت هاي غيراخلاقي گرايش نشان داده و اين گرايش را با مراجعه دائمي به اين سايت ها، صحبت كردن از آنچه در اين سايت ها مشاهده كرده اند و پيشنهاد سايت هاي جديد به دوستان به ويژه هنگام حضور والدين، نشان مي دهند.
چه بايد كرد؟
روانشناسان معتقدند رفتار صحيح والدين و اتخاذ سياست هايي خاص بهترين گزينه جهت تصحيح رفتار كودكان، نوجوانان و جوانان است، چرا كه در غير اين صورت فرزندان نه تنها رفتار نادرست خود را ترك نمي كنند بلكه لجبازي با والدين را در پيش گرفته و هر روز بيش از روز قبل به سايت هاي غيراخلاقي مراجعه مي كنند.
- به دقت، اما به دور از تحميل و اجبار از عملكرد فرزندمان آگاه شويم؛ به اين ترتيب كه از او بخواهيم هنگام بازديد از سايت ها ما را نيز از نحوه مراجعه به سايت ها آگاه كند. در حقيقت نوعي سياست بي اطلاعي از نحوه مراجعه به سايت هاي مختلف را در پيش بگيريم. هر چند در ابتدا با لجبازي روبه رو مي شويم، اما صبر و تحمل نتيجه بخش است.
- به فرزندمان توضيح بدهيم كه دلايل نادرست بودن بازديد از سايت هاي غيراخلاقي چيست. اهداف طراحان اين سايت ها را به دقت به او توضيح داده و در صورت لزوم نتايج ناگوار مراجعه به اين سايت ها را با نقل حوادث مختلف تشريح كنيم.
- به فرزندمان محدوديت ارتباطات، به ويژه ارتباطات اينترنتي را بياموزيم. به او بياموزيم كه همه افراد شايسته برقراري ارتباط، حتي به صورت تلفني يا اينترنتي نبوده و محدود كردن ارتباطات امنيت روحي و اخلاقي را درپي دارد.
- اين نكته را براي فرزندمان روشن كنيم كه در اختيار قرار دادن اطلاعات شخصي و خانوادگي باعث كاهش امنيت فردي و خانوادگي مي شود. در حقيقت به او بياموزيم كه اطلاعاتي چون سن، جنسيت، وضعيت خانوادگي و اجتماعي خود و خانواده، نشاني منزل، شماره تلفن، عكس هاي خانوادگي و... اطلاعات كاملاً محرمانه اي هستند كه نبايد آنها را به سادگي در اختيار ديگران قرار داد.
- با والدين ديگر به ويژه همكلاسي هاي فرزندمان در ارتباط باشيم و درباره نحوه استفاده از اينترنت با آنها تبادل نظر كنيم. دوستان فرزندمان نيز با در اختيار داشتن بخش عمده اي از اطلاعات فردي و خانوادگي ما مي توانند مشكل ساز باشند. به طور مثال ممكن است فرزندمان مستقيماً عكسي را براي كسي ارسال نكند، اما دوست فرزندمان مي تواند با ارسال عكس يا عكس هاي گروهي كه فرزند ما نيز در آن عكس حضور دارد، مشكلاتي را ايجاد كند.
- از زمان، نحوه استفاده و مدت استفاده فرزندمان از اينترنت و كامپيوتر آگاه باشيم. اين آگاهي، شناسايي تغييرات رفتاري را نيز تسهيل مي كند. به طور مثال با افزايش مدت زمان استفاده، تغيير ساعت استفاده و... مي توان به راحتي از اتفاقات جديدي كه در حال وقوع است، آگاه شد.
- به دقت اما نامحسوس رفتار فرزندمان را كنترل كنيم. هر نوع تغيير در احساسات و رفتار مانند پريشاني، كلافگي، از دست دادن اعتماد به نفس، كاهش تمركز در يادگيري و رفتارهاي فردي و اجتماعي، لجبازي، گوشه گيري، تلفن هاي بي مورد و... زنگ خطري است كه بايد به آن توجه كرد.
- در گپ و گفت وگويي دوستانه بدون هدفمندكردن عمدي بحث، درباره سايت هاي مختلف اينترنتي و نحوه مراجعه به اين سايت ها، فوايد و ضررهاي آنها و... با فرزندمان صحبت كنيم. اگر در حين گفت وگو احساس كلافگي و ناراحتي در فرزندمان مشاهده كرديم، بحث را متوقف كرده و موضوع ديگري را پي بگيريم، اما فراموش نكنيم كه اتفاقات ناخوشايندي در حال شكل گيري است.
- استفاده از كارت اينترنتي فيلتردار يكي از مناسب ترين راهكارهاي غيرمستقيم كنترل استفاده از اينترنت است.
- از اولياي مدرسه بخواهيم تا به عنوان كلاس فوق برنامه، نحوه صحيح استفاده از اينترنت به دانش آموزان آموزش داده شود.
- اكثراً در مدرسه امكان دسترسي به اينترنت وجود دارد. از اولياي مدرسه بخواهيم به دقت استفاده از اينترنت را كنترل كنند. اين مسأله درباره استفاده از كامپيوتر بدون مراجعه به اينترنت نيز صادق است.
- از محتواي فيلم ها و سي دي هايي كه به منزل آورده مي شود، آگاه شويم. بهترين شيوه كنترل، تماشاي فيلم ها و سي دي ها در نبود فرزندان است.
و در پايان؛ آنچه روان شناسان به آن تاكيد دارند كنترل رفتار كودكان، جوانان و نوجوانان به صورت نامحسوس و دور از هر گونه عصبانيت و مشاجره است. فضاي متشنج نه تنها مقصود ما را تامين نمي كند، بلكه عاملي جهت دور ماندن از اهداف صحيح آموزشي است.
ترجمه: احيا احمدي
منبع: http://www.bbc.co.uk
|