عكس:جواد گلزار
گروه شهري-حوزه معاونت خدمات شهري شهرداري تهران با تصميم و اقدامي تحول آفرين و همسو با تحولات جهاني در اين عرصه به لحاظ به كارگيري ماشين آلات و تجهيزات مدرن و پيشرفته و بهره گيري از توان و تخصيص بخش خصوصي نسبت به تغيير روند سنتي ارائه خدمات شهري به فرآيند مكانيزاسيون خدمات شهري مبادرت ورزيده است.
امروز مهمترين هدف مديريت شهري را مي توان در ارتقاي شرايط كار و زندگي جمعيت ساكن در قالب اقشار و گروههاي مختلف اجتماعي و اقتصادي، حفاظت از شهروندان، تشويق به توسعه اقتصادي و اجتماعي پايدار و حفظ و صيانت از محيط كالبدي دانست و پيداست هر اقدامي كه در شهر انجام مي گيرد، عملي است كه آثار و نتايج آن براي سالها، دهه ها و سده ها باقي مي ماند. بنابراين توجه به اين نكته كه چه تصميمي گرفته مي شود، چه ساخته مي شود و كدام فرهنگ، تشويق يا جايگزين مي شود و بر كدام شيوه دست رد زده و آغوش خود را بر روي چه آينده اي براي شهر و ساكنان آن مي گشايد بسيار حائز اهميت است.
از آنجائي كه هدف اساسي در ارائه بهينه خدمات شهري، پاكيزگي محيط زيست، ارتقاي شرايط زيست محيطي، زيبايي منظر شهري و در نتيجه جلب رضايت شهروندان است لذا آگاهي از آرا و نظرات شهروندان و به كارگيري آنها در تقويت پروژه و رفع نقايص احتمالي آن همواره مد نظر بوده و همگام با پيشرفت پروژه و الحاق نواحي به آن، نظرسنجي از شهروندان با توزيع فرمهاي نظرسنجي با پراكندگي جغرافيايي مناسب در سطح نواحي، دريافت پاسخها و استخراج نتايج نظرسنجي با استفاده از روشهاي كاملا علمي و بهره گيري از نرم افزارهاي تخصصي تجزيه و تحليل آمار و اطلاعات انجام گرفت كه اهداف، شيوه انجام نظرسنجي و نتايج آن در ادامه مي آيد.
اهداف نظر سنجي از شهروندان در خصوص پروژه مكانيزاسيون:
۱ - جلب مشاركت شهروندان در خصوص ارائه هرچه بهتر خدمات شهري توسط شهرداري تهران
۲ - آگاهي از ميزان آشنايي و دقت نظر شهروندان به نحوه ارائه خدمات شهري
۳ - پردازش اطلاعات جمع آوري شده و استخراج نتايج قابل ارائه جهت تقويت پروژه مكانيزاسيون و رفع نقايص احتمالي
۴ - جمع آوري انتقادات، پيشنهادات و طرحهاي جديد شهروندان جهت استفاده در تصميم سازيها و تصميم گيريهاي آينده شهرداري تهران
۵ - سنجش ميزان تاثيرگذاري اطلاع رسانيهاي انجام گرفته در خصوص پروژه مكانيزاسيون از جمله تيزرهاي تلويزيوني تهيه شده در جهت فرهنگسازي
۶ - در نهايت سنجش ميزان رضايتمندي و اقبال عمومي نسبت به اجراي پروژه مكانيزاسيون خدمات شهري
روش و ابزار مورد استفاده در اين نظرسنجي
اين تحقيق تحت عنوان "رضايت سنجي پروژه مكانيزاسيون خدمات شهري" و به روش پيمايش انجام گرفته و با توجه به اهداف تبيين شده براي آن از نوع تحقيقات كاربردي بوده است.
ابزار جمع آوري داده ها و اطلاعات در اين تحقيق فرم نظرسنجي( پرسشنامه) بوده و واحد تحليل و ارزيابي تحقيق هريك از خانوارهاي ساكن در نواحي ملحق شده به پروژه مكانيزاسيون بوده است.
براي تجزيه و تحليل داده هاي آماري و استخراج نتايج قابل اتكاء از نرم افزار spss كه داراي قابليت زيادي در اين زمينه مي باشد استفاده گرديده و براي انجام پيش بيني هاي زماني و استفاده بهينه از منابع در دسترس از نرم افزار MSP بهره گيري شده است.
نتايج نظرسنجي
اكنون كه در مقاطع زماني ارائه اين گزارش در آستانه تكميل پروژه مكانيزاسيون خدمات شهري و الحاق تمامي نواحي شهر تهران به آن هستيم نتايج نظرسنجي انجام گرفته از شهروندان ساكن در نواحي ملحق شده به پروژه مكانيزاسيون به تفكيك ابعاد مختلف پروژه و اثرات اجتماعي، اقتصادي و زيست محيطي آن را به شرح زير اعلام مي شود:
۹۴ درصد از شهروندان ساكن در نواحي ملحق شده به پروژه مكانيزاسيون كه با دريافت فرم هاي نظرسنجي، پاسخ ها و نظرات خود را ارائه كرده اند مجموعه اثرات اجرايي پروژه مكانيزاسيون خدمات شهري را نسبت به شيوه سنتي بسيار مثبت ارزيابي كرده و رضايتمندي خود را اعلام نموده اند.
۹۶ درصد از شهروندان بر غيرقابل ادامه بودن روش سنتي براي جمع آوري زباله و نظافت شهر تاكيد كرده و آن را در خور پايتخت ايران اسلامي ندانسته اند.
۹۲ درصد از شهروندان، ماشين آلات تخصصي و پيشرفته مورد استفاده در پروژه مكانيزاسيون را از نظر كمي و كيفي مناسب ارزيابي كرده اند.
۸۷درصد از شهروندان، مخازن مكانيزه نصب شده در سطح شهر را از نظر كمي و كيفي مناسب ارزيابي كرده اند.
۹۳ درصد از شهروندان، زمان جمع آوري مكانيزه زباله و رفت و روب را مناسب اعلام كرده اند.
۹۵ درصد از شهروندان، سرعت ارائه خدمات شهري در شيوه مكانيزه را نسبت به روش سنتي بسيار بالا ارزيابي كرده اند.
۹۶ درصد از شهروندان، تاثير پروژه مكانيزاسيون را در جلوگيري از دپوي زباله در جلوي منازل و سر كوچه ها و نيز جلوگيري از انتشار آلودگيها و مقابله با حيوانات و حشرات موذي بسيار چشمگير ارزيابي نموده اند.
۹۴درصد از شهروندان اجراي اين پروژه را در كاهش تردد ماشين آلات و كارگران در سطح شهر بسيار موثر اعلام كرده اند.
۹۵درصد از شهروندان حضور و مشاركت بخش خصوصي را در اجراي اين پروژه و تثبيت آن بسيار مثبت ارزيابي كرده اند.
۹۲ درصد از شهروندان رضايت خود را از كميت و كيفيت پخش تيزرهاي تلويزيوني تهيه شده در اين خصوص كه در جهت فرهنگسازي انجام شده را اعلام نموده اند.
۹۰درصد از شهروندان، اجراي پروژه مكانيزاسيون را به عنوان الگويي مناسب و قابل ارائه به ساير كلان شهرهاي كشور قلمداد كرده اند.
در ضمن براساس اعلام مركز سامانه مديريت شهري 137 از تاريخ 1/1/85 لغايت 14/9/85 در مجموع 19969 پيام در خصوص مسائل مربوط به سازمان خدمات موتوري و اجراي پروژه مكانيزاسيون خدمات شهري از شهروندان دريافت شده است كه 18493 مورد آن مربوط به درخواست نصب مخازن جمع آوري مكانيزه زباله بوده كه در خصوص 14039 مورد (76درصد) اقدام شده و بقيه موارد در حال انجام است و 1453 مورد درخواست نصب سطل زباله فلزي شده كه در خصوص 973 مورد (67درصد) اقدام شده و بقيه در حال انجام است و بقيه موارد مربوط به نحوه جمع آوري زباله و رفت وروب بوده است.با توجه به آمار فوق الذكر گسترش و تثبيت پروژه مكانيزاسيون كه با درخواست نصب مخازن از طرف شهروندان منعكس گرديده جز اولويتهاي اول پيامهاي مردم در 9 ماه گذشته به اين سامانه بوده است.اكنون كه با گذشت 9 ماه از شروع پروژه مكانيزاسيون خدمات شهري و با عنايت به نتايج نظرسنجي هاي انجام گرفته شاهد موفقيت و تثبيت پروژه در سطح شهر در زماني جلوتر از برنامه پيش بيني شده هستيم، مي توان حلاوت و شيريني اين توفيق خدمتگزاري صادقانه مجموعه شهرداري تهران را در ارائه بهينه خدمات، جلوه بصري شهر، رضايت شهروندان و نگاه خدوم تك تك مديران، مجريان و كارگران شريف اين پروژه در حال تكميل مشاهده كرد.

گروه شهري- شهرداري تهران با توجه به اجراي موفقيت آميز پروژه شهر سالم در محله كوي 13 آبان و با توجه به تجربيات به دست آمده و تاييد سازمانهاي بين المللي، قصد دارد اين پروژه را به كل شهر تهران تعميم دهد. در اين راستا فعاليت هاي گسترده اي صورت گرفته كه عبارتند از:
۱ - تدوين سند راهبردي پنج ساله سلامت شهرداري تهران.
۲ - تبديل ستاد شهر سالم به اداره كل سلامت .
۳ - راه اندازي 30 خانه سلامت و 32 خانه اسباب بازي.
۴ - ارائه 737/ 980/ 3نفر ساعت آموزش در خانه هاي سلامت در 6 ماهه اول سال 85.
۵ - ايجاد مركز آموزش مهارتهاي رفتاري كودكان.
۶ - ارايه خدمات پزشكي و سلامتي در طرح جهادي به صورت رايگان به 728/16 نفر از شهروندان نيازمند.
۷ - تشكيل كانون پزشكان محلات (250 پزشك)
۸ - همايش سلامت از ديدگاه حضرت امام(ره) .
۹ - اولين همايش آلودگي صوتي در كلان شهرها.
فعاليت هاي سلامت در دست اقدام:
۱) برگزاري همايش سلامت از ديدگاه پيامبر اعظم(ص) در بهمن ماه سال جاري، با مشاركت سازمان فرهنگي هنري، نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه.
۲) سلامت محيط هاي عمومي با همكاري سازمان پاركها در تعدادي از پاركها.
۳) پليس ياران محيط زيست ويژه كودكان و نوجوانان جهت آشنايي به اهميت محيط زيست، حفظ و صيانت از محيط زيست.
۴) اجراي مدرسه سالم شامل اجراي پروژه هاي عمراني و تجهيزاتي و اهداي لوازم جانبي و كتاب به مدارس.
۵) همكاري با آموزش و پرورش در اجراي طرح بهداشت ياران مدارس كه تاكنون حدود صد هزار دانش آموز را تحت پوشش قرار داده است.
۶) اهداي بسته سلامت به مدارس شامل كيف امداد، CD آموزشي (قلب، امداد و نجات و بلوغ)، كتاب بهداشت مدارس و پيشگيري از رفتارهاي پر خطر.
۷) طرح پيام سلامت كه با همكاري اتحاديه انجمن هاي اسلامي دانش آموزان و فرهنگسراي مدرسه انجام مي شود. هر دو هفته يك بار پيام سلامتي در قالب يك بروشور و مسابقه با رويكرد محلي.
۸) طرح پايش تندرستي براي معتمدين محلات به همراه رابطين سلامت در مساجد با همكاري شركت شهر سالم. در اين طرح مردم با كاركردهاي خانه هاي سلامت آشنا و به مشاركت در فعاليت هاي سلامتي در اين مراكز ترغيب مي شوند.

گروه شهري- ساختمان هاي قديمي و فرسوده اي كه تحت عنوان مدرسه محل حضور ميليون ها دانش آموز در سراسر كشور است، به خودي خود مي تواند دلهره آور باشد و اگر در كنار آن به وقوع حوادث غير مترقبه و طبيعي نيز كمي دقت كنيم، خواهيم ديد كه وضعيت مدارس كشور به لحاظ ايمني چندان خوشايند نيست و بايد هرچه سريع تر و قبل از اين كه اتفاقات ناگوارتر از تخريب يك ديوار مدرسه، فرو ريختن سقف يك كلاس درس و... رخ دهد، به فكر راهكار عاجل و عملياتي باشيم.
برگزاري مانور زلزله و ايمني كه همواره با هدف آمادگي دانش آموزان در مقابل وقوع زلزله و... در سطح مدارس سراسر كشور صورت مي گيرد، زماني ايده آل و مطلوب خواهد بود كه بينديشيم فضاي فيزيكي مدارس تا حدود خيلي زيادي مطمئن نيستند. چه بسا دانش آموزان چابك و آماده به لحاظ مقابله با حوادث طبيعي، تنها به دليل نبود ساختمان امن نتوانسته اند جان خود و ديگران را حفظ كنند....
بر اساس آنچه كه مسئولان آموزش و پرورش شهر تهران بارها و بارها اعلام كرده اند و به آن تاكيد داشته اند، وضعيت مدارس پايتخت به مراتب بغرنج تر و نا ايمن تر از ساير استان هاي كشور است و اين موضوع زماني حادتر مي شود كه بدانيم تراكم دانش آموزي در تهران بالاتر از حد استانداردهاي  آموزشي است و همين مسئله مي تواند بر اهميت موضوع بيفزايد.
بنا بر آمار سال گذشته آموزش و پرورش شهر تهران، 2700 ساختمان مدرسه در سطح شهر تهران وجود دارد كه برخي از آنها به صورت دو نوبته تشكيل و در نتيجه امكان استفاده از فضاهاي آموزشي را بالا مي برد.
همچنين براي رساندن فضاهاي آموزشي به سطح استاندارد و مطلوب، حداقل به طور ميانگين بايد 500 ميليون تومان هزينه بازسازي و نوسازي ساختمان هاي مدارس فرسوده و قديمي شهر تهران شود.
در برخي مناطق تهران مثل منطقه 17 آموزش و پرورش، تراكم بالاي 32 دانش آموز براي هر كلاس است كه با توجه به چنين وضعيتي، امكان تزريق دانش آموز به اين قبيل مدارس وجود ندارد.
در هر حال شهر تهران با داشتن حدود 9 هزار كلاس درس قديمي و فرسوده، بيشترين كلاس هاي درس با قدمت بالاي 40 سال را در كشور دارد كه اعتبار مورد نياز براي ساخت يك كلاس درس در تهران 25 ميليون تومان با احتساب نرخ سال 82 است و براي ساخت و نوسازي مدارس استان تهران به يك هزار ميليارد تومان اعتبار نياز است. در حالي كه حجم اعتبارات عمراني ملي و استاني وزارت آموزش و پرورش در سال 84 كمتر از 500 ميليارد تومان برآورد شده بود.
با توجه به اين طولاني شدن زمان نوسازي و بهسازي مدارس قديمي و فرسوده، نمي تواند توجيه خوبي براي به خطر افتادن جان دانش آموزان باشد و حتي المقدور بايد سرعت عمل در شروع چنين برنامه ها و اقداماتي را در دستور كار قرار داد.