|
برگزاري نشست مقدماتي جنبش نرم افزاري در سازمان شهرداري ها
شهري تمدن ساز
|
|
|
عكس: مهدي بيات
دكتر اسماعيل شيعه: ساختن شهرهاي قابل زيست چگونه است؟ شهري قابل زيست است كه تمدن ساز باشد. يعني بشود تمدن اجتماعي و تاريخي و فرهنگي را در آن ديد و بتوان گسترش داد. اگر شهري تمدن ساز نباشد و تنها مفهوم موجود در آن روزمرگي آدم هايش باشد مسلماً اين شهر قابل زيست نخواهد بود.
ويژگي هاي يك شهر قابل زيست بدين ترتيب است همه چيز آن در اعتدال باشد؛ مسكن، كار، درآمد، هوا، ترافيك و غيره . شهري قابل زيست است كه مردم و مسئولان آن از آن شهر در هراس نباشند، يعني هيچ كس در آن نگران كننده نباشند. مسلماً در اين بافت نقش مديريت شهري مشخص مي شود.
عباس ثابتي راد
آيا اين اجتماعات دود و آهن، اين ازدحام كابوس وار سيمان و خاكستر، فرصتي كوتاه براي زيستن را به ما مي دهد؟ ما ساكنان شهرها آيا مجالي اندك براي آسوده زيستن در انبوهي از خودروها و ساختمان ها و روزمرگي خواهيم داشت؟ شهرهاي بزرگ امروزه تنها بيانگر مفهومي يگانه اند؛ مفهومي كه كمتر رنگي از فرهنگ و تمدن مان را داراست. ما محكومان استفاده از ابزارها زندگي شهري هستيم بي آنكه ياراي جستن مفهومي از زيستن در آن را داشته باشيم. در واقع آنچه ما را به زيستن وامي دارد تنها بهانه اي كوچك براي استفاده از ابزارهاي زندگي مدرن است. شايد اين واقعيت بي رحمانه باشد كه ما در شهرهاي بزرگ در خدمت ابزارها و توليدات جهان مدرن گرفتار آمده ايم و بيشتر سيماي يك قرباني را يافته ايم و امكاناتي كه روزگاري قرار بود خادمان ما باشند هم اكنون به هيئت مخدومي درآمده اند كه مانند هيولايي ما را در چنبره تاريك و سرد خود گرفتار كرده اند. تمام اين سخنان شايد بهانه اي بود براي برخي از اساتيد دانشگاه كه در نشست مقدماتي همايش دوسالانه جنبش نرم افزاري با رويكرد مديريت شهري گرد هم جمع شوند و سيماي واقعي شهرهاي كشور را مورد توجه قرار دهند و راهكارهاي برون رفت از مشكلات موجود در شهرهايي كه سالهاست ساكنانش را فراموش كرده را بررسي كنند. سازمان شهرداري هاي وزارت كشور براي بهبود وضعيت مديريت شهري در كشور و طرح مباحث جدي در اين باره اقدام به برگزاري نشست مقدماتي جنبش نرم افزاري در مديريت شهري كرد. اما در اين نشست با وجود آنكه با محوريت مديريت شهري صورت مي گرفت تنها اساتيد دانشگاه حضور داشتند و جاي خالي مديران شهري در آن ابهام انگيز بود.
هر سال 360 تن طلا نابود مي شود
در ابتداي اين نشست دكتر محمد حسن قديري ابيانه از نحوه بهره مندي شهرهاي بزرگ به ويژه تهران از امكانات عمومي كشور انتقاد كرد و با اشاره به مصرف بنزين به عنوان يك نمونه از اين بهره مندي ها گفت: هر ساله دو هزار و هفتصد ميليارد تومان يارانه بنزين شهر تهران است كه اين معادل 34 هزار اتوبوس شهري است. اين در حالي است كه تهران هم اكنون تنها در حدود هفت هزار اتوبوس دارد. به عبارتي پولي معادل هفت برابر اتوبوس هاي تهران كه مي تواند سيستم حمل و نقل اين شهر را ساماندهي كند صرف بنزيني مي شود كه هر ساله به دليل تك سرنشين بودن خودروها مصرف مي شود.
ابيانه با ناعادلانه دانستن اين شيوه مصرف در شهر تهران افزود: يارانه 6 ميليارد بنزين برابر است با قيمت 360 تن طلا در حالي كه كل ذخاير طلاي كشور در زير زمين معادل 300 تن است. بنابراين بايد براي اين شرايط تدبيري انديشيده شود در غير اين صورت با بحراني ناخواسته روبه رو خواهيم شد.
وي استفاده از منابع ارزان در شهرها را يكي از عوامل تغيير در شيوه زندگي و معماري در شهرها دانست و افزود: مردم به جاي آنكه معماري شان را اصلاح كنند و براساس اقليم زندگي خود در ساخت بناها توجه داشته باشند از معماري تخت استفاده مي كنند و ترجيح مي دهند تا دولت با تكيه بر انرژي ارزان خانه هايشان را گرم يا خنك كند. مثلاً ديگر در معماري جديد از بادگير استفاده نمي شود و مردم از كولر براي تأمين سرما استفاده مي كنند.
وي در پايان با اشاره به درآمدهاي نفتي و تلقي عمومي مردم از آن گفت: تصور عمومي از درآمدهاي نفتي بسيار بالاست. اما واقعيت اين نيست. درآمد 40 ميلياردي نفت اگر بين مردم توزيع شود چقدر است؟ سهم درآمد نفتي هر ايراني از فروش نفت در سال گذشته 42500 تومان است. اگر هزينه استحصال آن را كم كنيم در حدود 40000 هزار تومان مي شود. يعني سالي 480000 هزار تومان. 4 سال دوره رياست جمهوري دكتر احمدي نژاد مي شود 000/920/1 هزار تومان و تا سال 1404 اگر نفت با همين قيمت به فروش برسد با احتساب همين جمعيت، سهم هر ايراني كمتر از 10 ميليون تومان خواهد بود. ذهنيت اتكا به درآمدهاي نفتي بسيار خطرناك و نگران كننده است.
دكتر محمد نقي زاده ديگر سخنران اين نشست با اشاره به شيوه شهرسازي در كشور از نبود معيارهاي ايراني اسلامي در ساخت شهرهاي كشور خبر داد. اين استاد شهرسازي و معماري از وجود تشكيلات وسيعي تحت عنوان مديريت بحران در شهرهاي كشور ياد كرد و از نبود كميته اي براي پرداختن به موضوع بحران هويت معماري در شهرها انتقاد كرد. نقي زاده در ادامه سخنانش گفت: متأسفانه ما بسياري از الگوها در شهرسازي و معماري را از بيگانگان مي گيريم و براساس معيارهاي ايراني اسلامي در ساخت شهرها عمل نمي شود. وي در ادامه با طرح اين پرسش كه مفهوم و معناي زندگي در تفكر اسلامي چيست؟ به ارائه ديدگاه خود پرداخت: شهروندان ما برخي مواقع هنگامي كه در خيابانهاي شهر تردد مي كنند كاملاً تحقير مي شوند چرا كه در ازدحام اشكال و احجام و تابلوهاي تبليغاتي بي تناسب قرار مي گيرند. ما در طراحي شهرهايمان مفهوم و معيارهاي سرزندگي را در شهرها از دست داده ايم. شايد يكي از مهمترين دلايل اين امر اين باشد كه مفهوم ما از انسان و شهروند يك مفهوم غربي است و آنچه در شهرها براي شهروندان رخ مي دهد تنها يك حركت نامتجانس است.
شهر منفك از انسان و روابط آن نيست
دكتر محمد مهدي عزيزي معاون آموزشي دانشكده هنرهاي زيبا ديگر سخنران اين نشست بود. وي در اين نشست با اعلام اينكه شهرسازي تنها كالبدي نيست و بنابراين تعريف شهر منفك از انسان و روابط آن نيست، اظهار داشت: ما برنامه سازي و طراحي شهري را چيزي جز تصميم سازي نمي دانيم اين مديريت شهري است كه تصميم گيري مي كند. بنابراين هر آنچه ما با شهر در حال حاضر برخورد مي كنيم نتيجه تلاش هاي مديران شهري است و نه طراحان شهري. وي در ادامه اظهار داشت: در امر برنامه سازي شهري كار شده است اما در مديريت شهري كشور توجه لازم نشده است. نمونه اش در اصفهان است. عموماً گردشگران تا چهارباغ يا نقش جهان را نبينند باور نمي كنند كه در اصفهان هستند. گويي تمامي ساختمانها و بناهاي ساخته شده هيچ كدام نشاني از اصفهان ندارند تنها آثار اين شهر همان ابنيه تاريخي است. اين عموماً در تمامي شهرهاي ما يكسان است. نگاه يك جانبه به برخي مسائل شهري است. مديريت شهري براي ماشين ها و خودروها كار مي كند. بزرگراه چمران يك سمبل شهري ما بود. اين بزرگراه بخاطر تصميم غلط شهري براي عبور راحت تر اتومبيل سيماي شهري جذاب و بكر خود را از دست داد. اين حاصل مديريت شهري ماست. مديريتي كه از برنامه ريزي و طراحي شهري فاصله زيادي دارد. اين استاد دانشگاه با طرح اين سؤال كه ما به كجا مي گوييم شهر؟ ادامه داد: آيا شهر مشهد كه يك سوم جمعيت آن حاشيه نشين است و بيشتر سكونت گاه خودرو تلقي مي شود تا انسان، شهر است؟ ما هيچ برنامه جامعي براي پرداختن به نظام سكونت گاه هاي خودرو در مديريت شهري نداريم. اين مشكل در همه جا هست و منحصر به شهري خاص نيست.وي در پايان اظهار داشت: ما برنامه اي جامع در اداره شهرها نداريم. تا زماني كه برنامه اي جامع در شهرها وجود نداشته باشد نمي توان انتظار تغييري در سياست اداره شهرها داشت.
تدوين منشور مديريت واحد شهري
در ادامه اين نشست دكتر عبدالرضا كردي كارشناس جمعيت شناسي و عضو هيأت علمي جهاد دانشگاهي تهران به سخنراني پرداخت: ما در بخش پژوهش شهري بحران داريم. چرا كه توليد علم در ايران نداريم و تنها ترجمه است. وي با اشاره به برخي فعاليت هاي سؤال برانگيز شهرداري ها در كسب درآمدها گفت: درست كه به شهرداري ها بابت فروش تراكم خرده گرفته مي شود اما اگر شهرداري ها تراكم نفروشند، بر اساس قانون چه منبع درآمدي براي شهرداري ها در نظر گرفته شده است كه اگر تراكم نفروشند از آن طريق بتوانند درآمد به دست آورند. ما بايد در صورت ممانعت از فروش تراكم مديريت شهري را براي به دست آوردن منابع مالي ياري دهيم. مجموع قوانين مديريت شهري تقريباً چند دهه است كه وضع شده و از تاريخ مصرف آن گذشته است. اين مجموع قوانين پاسخگوي زمانه نيست. چنانچه كسي در معابر اقدام به تخليه زباله كند بر اساس قانون تنها چند صد ريال بايد جريمه شود. در واقع قوانين موجود پاسخگوي مديريت شهري امروزي نيست. بر اساس قانون هيچ زمينه اي براي مديريت شهري پيش بيني نشده است كه به دانشگاه اتصال پيدا كند.
كردي با اشاره به جنبش نرم افزاري اظهار داشت: اگر قرار است به سمت جنبش نرم افزاري پيش برويم ناگزيريم كه پيش از آنكه از مديريت شهري در كشور انتقاد كنيم، دانش و علم مورد نياز مديران شهري را توليد كنيم. يعني ما تا هنگامي كه دانش لازم براي استفاده مديران شهري را توليد نكرديم هر گونه دخالت در مديريت شهري هزينه و خسارت به وجود مي آورد. ما نمي توانيم به بهانه ايجاد جنبش نرم افزاري در مديريت شهري دخالت كنيم و موجب خلل در تصميم گيري مديران شهري شويم و كاركرد هر چند نامناسب مديران شهري را مختل كنيم.
وي براي تحقق اين جنبش تدوين منشور مديريت واحد شهري را گريز ناپذير دانست و افزود: همه سازمانها با شهرداري در صورت داشتن منافع همكاري مي كنند. مديريت شهري تنها اسمش مديريت شهري است وگرنه در عمل مديريت قهري است. بسياري از سازمانها با شهرداري ها كمترين همكاري را مي كنند. اين در حالت خوشبينانه است. در حالت عادي سازمانها با مديريت شهري هيچ تعامل درست و مناسبي كه در خدمت شهر باشد انجام نمي دهند.
دكتر اسماعيل شيعه استاد شهرسازي دانشگاه علم و صنعت به عنوان ديگر سخنران اين نشست از مشكلات استفاده از رايانه در شهري مانند تهران به عنوان يك معضل تازه ياد كرد و افزود: اگر روزگاري رايانه ها همه كار هاي ما را بكنند ممكن است برخي مشكلات كلان شهرها حل شود اما نبايد فراموش كنيم كه ارتباط اجتماعي انسانها از هم گسسته مي شود، و مردم در عين نزديكي به هم از هم فاصله خواهند گرفت. وي در پايان با نقش مديريت شهري در ايجاد شهرهايي براي زيست گفت: مديريت شهري تنها نبايد در انديشه قوام بخشيدن به كالبد شهر باشد، بلكه مهمترين وظيفه مديران شهري همراهي با نهادهاي فرهنگي شهري در زمينه ساختن شهر مردم براي مردم است. اين يعني مديريت شهري. شهرهاي ما به قبرستان هاي سنگ و شيشه تبديل شده است؛بدون توجه به عوامل محيطي و فرهنگي. ما اگر بتوانيم تشويش و نگراني را از مردم دور كنيم يعني مديريت شهري كارش را انجام مي دهد. اگر شهر ما تمدن ساز باشد اين به معناي فعاليت مديريت شهري است.
|
