اسامي داوران با تأخير اعلام شد
نارضايتي جامعه ادبي از بيست و چهارمين جايزه كتاب سال
|
|
گروه ادب و هنر- پس از گذشت چند روز از برگزاري بيست و چهارمين دوره كتاب سال جمهوري اسلامي ايران، آرام آرام خاطره مراسم امسال نيز در ذهن اهالي ادبيات، كمرنگ مي شود، اما به نظر مي رسد با وجود همه تلاش هاي وزارت ارشاد، جامعه ادبي ايران همچنان از نتايج و نحوه برگزاري اين مراسم، ناراضي است.
اين تلاش ها كه از مراسم سال گذشته كتاب سال آغاز شد، با توجه و تمركز شخص وزير بر ادبيات داستاني شكل جدي تري به خود گرفت. صفار هرندي كه رسماً نارضايتي خود را از نبود برگزيده در جايزه بيست و سوم اعلام كرده بود، براي جبران اين غفلت آشكار، جايزه ويژه ادبيات داستاني را در نمايشگاه كتاب امسال تدارك ديد و از۵ تن از داستان نويسان فعال سالهاي گذشته، تقدير كرد. صفار در مراسم امسال نيز حاضر شد و در سخنراني كوتاه خود، گفت: ما سال گذشته، دريغ و افسوس داشتيم كه چند سالي كتاب سال ادبيات داستاني نداشتيم. خدا را شكر مي كنيم كه آرزوي ما محقق شد و امسال برگزيده داريم.
اما به نظر مي رسد كه صرف داشتن جايزه، براي راضي كردن اهالي معمولاً ناراضي ادبيات كفايت نمي كند. اسدالله امرايي، مترجم و منتقد آثار ادبي در اين باره مي گويد: كتاب سال دست كم به واسطه اسمش بايد دايره وسيع تري را در بربگيرد و اعتبار بيشتري داشته باشد. اهالي ادبيات داستاني طبق معمول، مغفولند و حقشان خورده مي شود.
با اين حال هم بلقيس سليماني و هم اسدالله امرايي، معتقدند در جايزه امسال، نگاه بي طرفانه تر و همه سونگرانه تري وجود داشته است، سليماني مي گويد: از روي كتابهايي كه به مرحله نهايي رسيده بودند، مي شد حدس زد كه سعي كرده اند همه جانبه نگاه كنند. انتخاب بيگدلي نيز نشان داد كه داوران قصد داشتند به جريان ها و آثار خنثي و بدون جهت بها دهند. و امرايي اضافه مي كند: فكر مي كنم با توجه به اين كه داورهاي كتاب سال امسال تقريباً آدم هاي بي حاشيه ادبيات بوده اند، مي توان به داوري شان اعتماد كرد. در عين حال، رضا اميرخاني، دبير انجمن قلم ايران و داستان نويس موفقي كه با كتاب من او به شهرت رسيد، در گفت وگويي با ايسنا، داوري كتاب سال امسال را ضعيف ارزيابي مي كند:
به گمانم بايستي بررسي شود كه چرا جريان نقد بسيار ضعيفي اين چند ساله به اسم انقلاب اسلامي، با همه آثار خوب مستعدان عرصه ادبيات انقلاب مخالفت مي كند؟ چرا رمان شطرنج با ماشين قيامت، امسال در مقابل كار نه چندان داستاني آقاي بيگدلي رأي نمي آورد؟ آيا دليلش اين نيست كه اين جريان در بالا آمدن امثال حبيب احمدزاده، بازنشستگي خود را مي بيند؟
اميرخاني به نكته ديگري نيز اشاره مي كند: نمي دانم بهانه معاونت فرهنگي براي اعلام نكردن اسامي داوران چيست. مگر اعلام شفاف اسامي داوران در جشنواره فيلم فجر چه خلاف شرعي را باعث شده است؟ اعلام اسامي داوران مي تواند يك يادگار خوب از اين دوره ارشاد باشد.
اين در حالي است كه مجيد حميد زاده، مدير كل اداره كتاب و كتابخواني وزارت فرهنگ، در نشست خبري پيش از مراسم نهايي، گفته بود: در هر گروه داوري، يك سخنگو معرفي خواهيم كرد كه در نشست هاي نقد و بررسي كه بعد از مراسم اهداي جايزه برگزار مي شوند، به پرسش هاي طرح شده و انتقادهاي موجود پاسخ دهند.
پيش از اين نيز و به عنوان يكي از تفاوت ها و امتيازات جايزه امسال، مسئولان برگزاري مراسم كتاب سال، صراحتاً اعلام كرده بودند كه بعد از مراسم كتاب سال، اسامي داوران اعلام خواهد شد، در حالي كه اسامي داوران ديروز اعلام شد.
اما اميرخاني نيز مثل امرايي، نفس اعطاي جايزه كتاب سال ادبيات داستاني را اتفاق مباركي مي داند و مي گويد: عاقبت وزير محترم ارشاد به آن چه در دفاعيه مجلس و در سخنراني هاي متعدد وعده داده بود، عمل كرد. اين اتفاق خوب است بلاشك. اگر چه در همين اتفاق خوب هم مي توان رد نويسنده هاي بسيار خوب ادبيات اين مملكت را گرفت كه در سالهاي پيشين حق شان ادا نشد.
اسدالله امرايي پا را فراتر از اين مي گذارد. او معتقد است: هر جايزه اي خوب است و تقسيم بندي دولتي و غيردولتي هم يك تقسيم بندي مصنوعي است و بيشتر عاملي است براي تفرقه تا وحدت. اما من فكر مي كنم اگر قرار است جايزه سالي وجود داشته باشد، بايد تنها به ادبيات داده شود. رشته هاي ديگر، مخاطب خاص و دايره فعاليت خاص دارند و بهتر است سازمانها و نهادهاي خاص خودشان نيز متولي انتخاب كتابهاي آن حوزه باشند. ولي بلقيس سليماني اين پيشنهاد را غيرعملي مي داند و معتقد است كه در اين صورت، اصولاً چيزي به اسم كتاب سال باقي نمي ماند: در تمام بيست و چهار دوره كتاب سال، تنها دو بار جايزه ادبيات داستاني داشته ايم كه يك بارش همين امسال بود. در واقع، تمام بار كتاب سال بر دوش همين كتابهاي علمي و تخصصي است و اگر اين آثار از آن حذف شوند، چيزي باقي نمي ماند.
|