|
۲/۶ درصد كل درآمد ملي ايران صرف خسارات زيست محيطي ناشي از آلودگي هوا شده است
تهران؛ پاركينگ خودروهاي روشن
فرهاد جم
|
|
|
ايران در سال 2004، 6/2 درصد كل درآمد ملي خود را صرف خسارات زيست محيطي كرده است، در حالي كه سوئد و فرانسه تنها 1/0 درصد از اين ناحيه خسارت ديده اند. به عبارت بهتر ايران 26 برابر فرانسه و سوئد، زيان بي توجهي به فرهنگ سازي، آموزش و استفاده صحيح از منابع انرژي را به خود وارد كرده است. گزارش سال 2007 بانك جهاني همچنين اشاره دارد كه 36 درصد از درآمد كل ملي ايران در سال 2004 در اثر مصرف انرژي كاهش يافته است.
بي گمان اضافه كردن خسارات مستقيم ناشي از واردات بنزين و هزينه هايي كه براي سلامت و بهداشت مردم به سبب اين آلودگي ها به جامعه تحميل مي شود، اين رقم را بسيار بالاتر خواهد برد.
بي توجهي به سيستم هاي حمل و نقل عمومي سه پيامد ناميمون براي كشور داشته است. نخستين و مهم ترين آنها، جانيفتادن فرهنگ صحيح مصرف انرژي و بويژه بنزين در ميان مردم است. واقعيت آن است كه آدم مي تواند هر وقت دلش خواست، خودرو خود را براي انجام هر كار كوچك روشن كند و با بنزيني كه بهاي آن از آب معدني كمتر است، بدون دغدغه جزئي ترين كارهاي روزمره خود را با اتومبيل شخصي انجام دهد. به اين ترتيب، عجيب نيست كه با گذشت هر سال، ترافيك شب عيد، روز به روز از عيد دورتر و دورتر شود، طوري كه اين روزها ترافيك شب عيد از ميانه بهمن ماه شروع شده و معلوم نيست با اين روند به كجا خواهد انجاميد؟
آيا اگر بهاي بنزين واقعي بود، باز هم مردم به اين شكل آن را مصرف مي كردند؟
دوم آنكه، اين بي توجهي به طور مستقيم ميلياردها دلار خسارت به اقتصاد كشور وارد مي كند چنان كه دولت تنها در سال گذشته 15 ميليارد دلار براي بنزين هزينه كرده و امسال نيز حدود 5/5 ميليارد دلار صرف واردات آن كرده است. بدين ترتيب دولت هر سال مشكل را موقتاً حل مي كند اما هر بار غول مصرف با قدرتي مضاعف بر سر او فرود مي آيد.
جالب آن است كه در اين اوضاع بحراني و آشفته برخي كارخانه هاي خودروسازي با ادعاي رعايت استانداردهاي روز دنيا هنوز خودروهايي توليد مي كنند كه تكنولوژي موتور آنها مربوط به 4 دهه پيش است!
يكي از دلايل مهم توقف توليد خودرو پيكان آلايندگي موتور آن بود. حال اينكه خودروسازان با چه منطقي موتور پيكان را روي اتاق پژو سوار كرده اند، جاي پرسش و نگراني عميق دارد.
عباس رجايي، عضو فراكسيون محيط زيست مجلس با بيان اينكه بايد از صنعت داخلي حمايت شود، اما اين حمايت ها به معني آن نيست كه هر چيزي كه توليد و به مردم عرضه شد، آنان نيز مجبور به استفاده باشند، خاطرنشان كرد: بايد با منطقي كردن تعرفه واردات خودرو، خودروسازان داخلي را مجبور به رقابت كنيم تا آنها نيز در اين بازار رقابتي مشكلات توليدات خود را حل كنند.
سوم آنكه، بالاخره نفس كشيدن از مهم ترين اعمال حياتي هر موجود زنده از جمله انسان است! اما وقتي رانندگانِ بي دغدغه، بنزين ارزان تر از آب را در باك اتومبيل هايي با موتورهاي ناكارآمد و در بسياري موارد فرسوده مي ريزند، روبه رو شدن با تنگي نفس، سكته هاي قلبي و... بسيار طبيعي است.
چنان كه آمد، بانك جهاني در تازه ترين گزارش خود با عنوان به سوي اقدامي گسترده تر براي پس انداز اعلام كرده ايران در سال،۲۰۰۴ 6/2درصد از درآمد كل ملي خود را صرف خسارات زيست محيطي ناشي از آلاينده هاي دي اكسيد كربن و ذرات معلق كرده است. با روند رو به رشد وسايط نقليه ورودي به سيستم حمل و نقل و خروج نامتناسب وسايط نقليه فرسوده از اين چرخه، مي توان ادعا كرد اين خسارات در سال جاري رقمي بيش از ميزان اعلام شده در گزارش ياد شده باشد. اين دو آلاينده حاصل سوزاندن سوخت هاي فسيلي هستند و منابع آلاينده متحرك، مسئول 80 درصد آلودگي هواي شهرهاي بزرگ ايران اند.
گزارش شاخص هاي توسعه در سال 2006 نيز كه توسط بانك جهاني منتشر شده نشان مي دهد: ايران از نظر دو آلاينده دي اكسيد كربن و ذرات معلق در سال 2004 بيش از 3 برابر ژاپن و آمريكا و 5/8 برابر انگلستان خسارت خورده است.
از سوي ديگر خسارات زيست محيطي اين دو آلاينده به اقتصاد ايران 8/2 برابر متوسط خسارت به اقتصاد جهان است. همچنين 36درصد از درآمد كل ملي ايران در سال 2004 در اثر مصرف انرژي كاهش يافته است.
دكتر حسن مرادي، عضو هيأت رئيسه كميسيون انرژي مجلس با اشاره به وضعيت بحراني آلودگي هوا در هفته ها و ماه هاي اخير در تهران و شهرهاي بزرگ كشور مي گويد: خودروها در ترافيك از جابجايي مسافران جا مانده و رانندگان نيز با توجه به پايين بودن قيمت بنزين علاقه اي به خاموش كردن خودروهايشان ندارند. لذا اين امر ميلياردها دلار ثروت كشور را به هدر مي دهد و مسائل زيست محيطي و مشكلات فراواني را براي نسل هاي آينده به بار مي آورد.
وي كه عضو فراكسيون محيط زيست مجلس نيز هست، اضافه مي كند: سال گذشته مصرف بنزين 15ميليارد دلار برآورد شد به گونه اي كه اين ميزان مصرف نه تنها محيط زيست را به شدت تخريب كرده و سموم و آلاينده ها را در فضاي شهرها پراكنده كرده، بلكه بيماري هاي لاعلاج به جامعه تحميل كرده است.
عضو هيأت رئيسه كميسيون انرژي با بيان اينكه مسئله اي مهم تر از به خطر افتادن محيط زيست و تهديد آيندگان نيست مي گويد: سازمان محيط زيست بايد معيارهايي را مدنظر قرار داده و ضوابطي را مدون كند تا چنين مشكلاتي نداشته باشيم.از سوي ديگر به گفته مهندس سيدرضا فاطمي، مجري طرح جايگزيني خودروهاي فرسود، امسال تنها 95 هزار خودرو فرسوده از رده خارج شده اند. اين در حالي است كه طبق برنامه قرار بوده 250 هزار خودرو فرسوده از رده خارج شوند و بسيار بعيد است در يك ماه باقي مانده حتي نيمي از اهداف مورد نظر تحقق يابد.
عباس رجايي، نماينده مردم اراك و عضو كميسيون كشاورزي مجلس نيز با يادآوري اينكه بايد در مورد سوخت خودروها در كشور برنامه جامع و مدوني تدوين شود، گفت: براي رسيدن به اين مهم بايد به اين منطق برسيم كه لزوما هر چه خودرو توليد مي شود نبايد در داخل كشور رسوب كند، چرا كه برنامه صادرات در اين بخش، برنامه درستي نبوده و به طور جدي دنبال نمي شود.
وي اظهار داشت: در تمام دنيا به ميزان ورود خودرو به كشور، خودروهاي فرسوده و قديمي از رده خارج مي شوند، كه چنين امري به صورت قانون تعريف شده به شكلي كه هزينه نگهداري خودروهاي قديمي بيش از خودروهاي نو است.
به گفته رجايي اين در حاليست كه چنين روندي در كشور ما بر عكس است و حتي خودروهاي با عمر 20سال نيز ارزش دارند، لذا بايد به سمتي برويم كه هزينه نگهداري خودروهاي فرسوده افزايش يافته تا مالكان آنها خودشان شخصا براي جايگزيني اقدام كنند.
چشم انداز
نبود فرهنگ صحيح مصرف، در كنار قيمت غيرواقعي بنزين و ضعف جدي سيستم هاي حمل و نقل عمومي موجب شده تا هر سال ميلياردها دلار خسارت به اقتصاد كشور وارد شود. از سوي ديگر مصرف بي منطق بنزين هر ساله خسارات زيادي را به محيط زيست و در پي آن سلامت مردم وارد كرده است به گونه اي كه مطابق گزارش 2007 بانك جهاني ايران در سال 2004، 6/2 درصد از درآمد كل ملي خود را صرف خسارات زيست محيطي ناشي از آلاينده هاي دي اكسيد كربن و ذرات معلق كرده است.
زيرساخت هاي نامناسب در بخش حمل و نقل عمومي و فرهنگ نادرست مصرف در كنار خيل عظيم خودروهاي فرسوده و بعضاً خودروهاي نو اما غيراستاندارد، از عوامل اصلي بروز اين پديده است.
|
