گيتي عابدي
مي گويند آلودگي هوا باعث بيماري هاي زيادي مثل: سرطان ريه، آسم و ... مي شود. مي گويند يكي از علت هاي مهم آلودگي هوا، دود خارج شده از اگزوز وسايل نقليه است. مي گويند ماشين هاي شخصي زيادي در شهر وجود دارد و باعث آلودگي هوا و آلودگي صوتي مي شوند. مي گويند اگر اين طور پيش برود، شهر تبديل به پاركينگ عمومي  مي شود و البته شايد قبل از آن، آسمان از آلودگي بيش از اندازه خفه شود. مي گويند بايد فرهنگ سازي شود و ديگر ماشين تك سرنشين در خيابان ها نبينيم و اكثر مردم بايد از وسايل نقليه   عمومي استفاده كنند. غير از اينها، نكته ديگري هم مي گويند؛  اگر چشم بر روي آلودگي هوا و آلودگي صوتي ببنديم،  ديگر نمي توانيم شاهد شكسته شدن كمر زمين زير بار سنگين ترافيك باشيم. پس وسايل نقليه شخصي خانه نشين شوند و فقط در ايام تعطيل در خدمت صاحب شان باشند تا راه براي وسايل نقليه عمومي  باز شود و بدين ترتيب انواع آلودگي و ترافيك سنگين بروند درون قوطي و به آرشيو تاريخ سپرده شوند. در مقابل شهروندان، جواب مي دهند حاضر هستيم همراه آسمان خفه شويم و كمرمان مانند زمين شكسته شود اما نمي توانيم از وسايل نقليه با اعمال شاقه استفاده كنيم و همچنين مي گويند تا وقتي مرغ ما مانند همسايه ها غاز نشود، با فرهنگ نمي شويم و از وسايل نقليه استفاده نمي كنيم. و اما من در اينجا اضافه مي كنم به طور حتم منظور شهروندان از همسايه، شهرهايي مثل لندن، هنگ كنگ و ونكوور بوده است.
لندن، مادر حمل و نقل عمومي
يك چهارم از مسافر هاي بين المللي، لندن را به عنوان آسان ترين شهر در دنيا براي گشت و گذار انتخاب كردند و اين گونه شد كه اين شهر گران قيمت انگليسي توانست در سال 2006 بر سكوي اول حمل و نقل عمومي  در دنيا بايستد. انتخاب لندن چندان دور از ذهن هم نبود هر چه باشد بريتانيايي ها و حتي مسافر هاي خارجي از حمل و نقل اين شهر به نيكي ياد مي كنند و حجم بيشتري از اين محبوبيت مربوط به سيستم راه آهن زيرزميني اش است. اولين خط راه آهن زيرزميني جهان در لندن و در سال 1863 با لوكوموتيو بخار افتتاح شد. و امروز عنوان بزرگترين خط آهن زير زميني ( با طول 415 كيلومتر) در اروپا را يدك مي كشد. اكنون خط آهن زيرزميني لندن داراي 500 قطار، 236 ايستگاه و بيش از 12000 كارمند است و جابه جايي حدود 3 ميليون مسافر در روز برعهده اين سيستم است. البته ناگفته نماند تونل هاي راه آهن لندن در طول جنگ جهاني دوم، به جز كار حمل و نقل به عنوان پناهگاهي هنگام حملات هوايي به شمار مي رفت.به جز راه آهن زيرزميني، اتوبوس هاي دو طبقه قرمز رنگ قسمتي از بار حمل و نقل لندن را بر دوش دارند. اين سيستم هم مانند سيستم زيرزميني لندن، اسم و رسمي در جهان براي خودش دست و پا كرده و به عنوان يكي از بزرگترين و وسيع ترين حمل و نقل شهري در دنيا شناخته شده است. هر روز، بيش از 6800 دستگاه اتوبوس حدود 6 ميليون مسافر را در بيش از 700 خط متفاوت جا به جا مي كنند.
ترموا هم يكي ديگر از اعضاي خانواده بزرگ حمل ونقل عمومي لندن است. هر تراموا با طول 30 متر مي تواند تا 240 مسافر را در هر نوبت حمل كند و براي هر مسافر سوختي به مراتب كمتر از تاكسي و ديگر وسايل نقليه جاده اي مصرف مي كند. در ضمن، تراموا هاي جديد فاقد هر گونه صداي موتور هستند و اين، يعني كاهش آلودگي صوتي در لندن.
هنگ كنگ، جزيره پله هاي برقي
جزيره هنگ كنگ داراي سراشيبي هاي زيادي است به همين دليل داراي يكي از غيرمعمول ترين وسايل نقليه در دنياست. در مركز و غرب هنك كنگ، سيستم بزرگي از پله برقي و پياده رو متحرك وجود دارد. Mid-levels Escalator با داشتن 20 پله برقي و 3 پياده رو برقي و طولي به اندازه 800 متر، طويل ترين پله برقي سرپوشيده در هواي آزاد در جهان است. اين سيستم، تا ساعت 10 صبح براي رفتن مسافران به سر كار به طرف پايين در حركت است و بعد از آن تا نيمه هاي شب به سمت بالا حركت مي كند. براي ساخت اين سيستم 30 ميليون دلار هزينه شد و از سال 1993 شروع به كار كرد. روزانه بيش از 35 هزار نفر از اين وسيله استفاده مي كنند.
هنگ كنگ هم مانند ديگر شهر هاي پيشرفته جهان در زمينه حمل و نقل، داراي سيستم خط آهن كارآمدي است. اين سيستم به وسيله دو سيستم Mass Transit Railway(MTRو Kowloon-Canton Railway KCRCاداره مي شود. Mtr شبكه مترو را در داخل هنگ كنگ اداره مي كند و به عنوان يكي از مدرن ترين سيستم هاي مترو در جهان شناخته شده است. اين سيستم داراي 38 ايستگاه است و روزانه حدود 4/2 ميليون نفر از اين وسيله استفاده مي كنند. kcr شمال شرقي و شمال غربي اين جزيره را به جاهاي ديگر آن متصل مي كند كه طول آن در حدود 112 كيلومتر است و به چهار خط تقسيم مي شود. اين جزيره، داراي سيستم تراموا هم است البته فقط با قطار هاي دو طبقه و طول آن 13 كيلومتر است.
سرويس تاكسي هنگ كنگ هم در زمره معروف ترين در جهان قرار دارد. اكثر تاكسي ها در اين جزيره به طور مستقل اداره مي شود اما تعدادي از آنها تحت نظر شركت هاي مختلفي هستند. به طور ميانگين روزانه حدود يك ميليون نفر از تاكسي استفاده مي كنند و اين يعني اينكه 12 درصد از حمل و نقل عمومي  بر دوش تاكسي است. ميني بوس، اتوبوس و فري (نوعي سيستم حمل و نقل است كه با استفاده از قايق و كشتي، مسافر و حتي وسايل نقليه ديگر را در آب جابه جا مي كند.) به همراه مواردي كه در بالا گفته شد، هر روز بيش از 11 ميليون مسافر را جابه جا مي كند.
آسمان و دريا در اختيار ونكوور
ونكوور بي سي، مركز استان بريتيش كلمبيا، بزرگترين كلان شهر در قسمت غربي كانادا و سومين شهر بزرگ در كل كشور است. اين شهر، براي چند سال متوالي به عنوان مرفه ترين و بهترين شهر دنيا انتخاب شده است و از نظر شاخص هاي مدني و رفاه اجتماعي در سطح بالايي قرار دارد. مي توان گفت اين شهر كانادايي از نظر سيستم حمل و نقل عمومي  جايگاه بالايي در سطح دنيا دارد. ونكوور از آن دسته شهرهايي است كه استفاده اي بهينه از آنچه دارد، مي كند. بسياري از شهر هاي دنيا براي حمل و نقل، تنها دل به جاده ها خوش كرده اند اما كانادايي ها آسمان را هم در اختيار خود در آورده اند. قدمت قطار هوايي به سال 1985 بر مي گردد و به نوعي طويل ترين سيستم حمل و نقل اتوماتيك در جهان به شمار مي رود. قطار هوايي بر روي ريل هاي مرتفع در حركت است و سابقه اي پاك دارد؛ در پيشينه اش هيچ گزارشي از خروج از خط يا تصادف ديده نمي شود. قطار هوايي ونكوور داراي 33 ايستگاه است و در روز 220 هزار نفر را در طول 5/49 كيلومتر جا به جا مي كند.
ونكوور دست از سر دريا هم برنداشته است و قسمتي از حمل و نقلش را به آن سپرده است. اتوبوس دريايي (نوعي فري كه فقط مختص مسافران است) از سال 1900 كارش را شروع كرده است و تا امروز، از ساعت 7 صبح تا 1 در خدمت مسافران است. روش كار اتوبوس هاي دريايي به صورتي است كه دو اتوبوس همزمان از جهت مقابل هم حركت مي كنند و تا نصف دريا پيش مي روند و سپس دور مي زنند و طول زمان كاري شان 50 بار اين عمل را انجام مي دهند. اين اتوبوس ها در اصل نوعي قايق دو طبقه هستند كه ظرفيت شان 400 صندلي است.
ونكوور مانند ديگر شهر هاي پيشرفته دنيا در زمينه حمل ونقل، داراي سيستم ريلي و اتوبوسي كارآمدي است اما آنچه كه باعث شده اين شهر بر سر زبان ها بيافتد، همان قطار هوايي است كه بيش از 20 سال در دل ونكوور جا خوش كرده است.

سيد هادي استخر
شبكه منسجم حمل و نقل كوريتيبا توسط URBS مديريت مي شود، يك شركت دولتي كه در سال 1963 ايجاد شد. آنها سيستم و شركت هاي خصوصي را كه خطوط اتوبوسراني را اداره مي كنند، هماهنگ و كنترل كرده و زيربناي اقتصادي اين سيستم را حفظ مي كنند. 16 شركت خصوصي كه براي خطوط خاص جواز دريافت مي كنند و كارمزد خود را نه به ازاي هر مسافر بلكه به ازاي هر كيلومتر دريافت مي كنند، مالك اتوبوس ها و مسئول اداره آنها هستند. URBS با تنظيم تعداد خطوط و كثرت اتوبوس بر طبق تقاضا، هم مسافت پيموده و هم تعداد مسافران را كنترل مي كند. بودجه اين سيستم بدون هيچ سوبسيد دولتي، توسط كرايه هاي اتوبوس تأمين مي شود و كرايه براساس محاسباتي است كه توسط URBS انجام مي شود و سود شركت هاي اتوبوسراني، هزينه هاي پرسنل، نگهداري و استهلاك ناوگان اتوبوسراني را پوشش مي دهد. بسته به اين واقعيت، همراه با نگهداري دائمي كنترل شده، اتوبوس ها در وضعيت خوبي هستند كه به پايين نگهداشتن سطوح آلودگي اگزوزها كمك مي كند. براي پايين آوردن بيشتر سطوح آلودگي، در URBS آزمايشاتي با افزودني هاي ديزلي متفاوت مانند روغن سويا و اتانول انجام مي شود.استفاده كوريتيبا از اين سيستم حمل و نقل عمومي از تمام مراكز ايالتي برزيل با 75 مسافري كه در ايام هفته از اين سيستم استفاده مي كنند بالاتر است. در نتيجه مصرف سوخت شهر۳۰ درصد پايين تر از هشت شهر مشابه در برزيل است.
براي برآورده كردن نيازهاي جمعيت در حال رشد در۳۰ سال گذشته، سيستم حمل ونقل عمومي در به كار بردن انواع گوناگون خدمات اتوبوسراني كه نيازهاي مسافران را در مناطق مركزي و شهرداري هاي اطراف برآورده مي كنند، تلاشهايي را انجام داده است. شبكه منسجم حمل و نقل كه بين خود كوريتيبا و مناطق مركزي اطرافش ايجاد شده است و اكنون با 1902 اتوبوس كار مي كند به مسافران اين امكان را مي دهد كه بدون پرداخت بيش از يك بليت براي يك مقصد معين، بليت هاي رزرو شده سفري تهيه كنند. شبكه منسجم حمل و نقل كوريتيبا امروز حدود۹۰۰۰ كيلومتر مسير را در هشت شهر مجاور پوشش مي دهد. در يك روز عادي 9/1 ميليون مسافر از اين سيستم استفاده مي كنند كه برطبق نظرسنجي 89URBS درصد از مردم از اين سيستم رضايت دارند. اگر چه امروز اين سيستم علائمي از خستگي را در اتوبوس هاي شلوغ در طول ساعات اوج نشان مي دهد، با اين حال هنوز براي بسياري از شهرهاي ديگر يك الگوي خوب است. استراتژي طولاني مدت شهري و اراده سياسي براي تكميل كار، نه تنها در زمينه حمل و نقل عمومي بلكه در استراتژي هاي كلي شهر هم نتايج مثبتي را نشان داده است .
شهر همچنين روشها و استراتژي هايي براي حفظ محله هاي تاريخي دردست اقدام دارد كه از لحاظ فرهنگي بخشهاي مهمي از تاريخ شهر را حفظ مي كند. نمونه اي از هماهنگي حمل و نقل با مديريت ساير بخش هاي شهر خيابان هايي هستند كه به اصطلاح خيابان هاي شهروند ناميده مي شوند. در بعضي پايانه هاي اتوبوسراني در حومه هاي شهر، شهرداري، ادارات تابعه اي ساخته است تا تماس با مردم را آسان كند.حالا شايد بپرسيد دليل اصلي چنين كاربرد گسترده و معروفيت اين سيستم چيست؟ مطالعات نشان داده  28 درصد جمعيت صاحب ماشين به طور منظم از اين سيستم استفاده مي كنند. به نظر مي رسد كه جواب آن به دلايل عملي مربوط مي شود، اتوبوس ها سريع بوده، شبكه خطوط شهر را خيلي خوب پوشش داده و سفر با اتوبوس ارزانتر از سفر با ماشين است.
در مقايسه با بعضي شهرهاي ديگر در برزيل، اين سيستم تركيب شگفت آوري از كارآمدي و سرعت است. برنامه ريزان شهر با راه حل هاي ابتكاري ساده قادر بوده اند تا سيستمي ايجاد كنند كه از لحاظ اقتصادي تركيب خودكفايي باشد. بين شركت هاي خصوصي تحت كنترل دولت به هزاران شهروند كوريتيبا و حومه هاي اطراف آن با حمل و نقل نسبتاً ارزان و مؤثر به زندگي روزانه آنها خدمت مي كند.