|
درباره جديدترين و شايد عجيب ترين عوامل شناخته شده سرطان سينه
فرار از نور مهتابي به دامن فيبر
دكتر مهشيد چايچي
|
|
|
در زندگي، بعضي وقت ها دچار مشكلاتي مي شويم كه وقتي خوب فكر مي كنيم
مي بينيم در بروز آنها خودمان سهم عمده اي داريم. البته بعضي وقت ها هم هرچه آدم سعي مي كند از يك رويداد ناگوار جلوگيري كند موفق نمي شود. سرطان، از اتفاقاتي است كه گاهي حالت اول است و گاهي حالت دوم. براي سرطان عوامل خطر شناخته شده اي هست كه بعضي از آنها قابل پيشگيري و در دست خودمان است و كنترل برخي ديگر از اين عوامل مستعدكننده از عهده ما خارج است. مثلاً بالا رفتن سن ، چيزي است كه نمي توان جلويش را گرفت و چه بخواهيم چه نخواهيم، با افزايش سن ريسك سرطان هم زياد مي شود. ژنتيك و خانواده اي هم كه در آن به دنيا مي آييم، دست ما نيست، در حالي كه عامل زمينه اي بسياري از سرطان هاست.
شناختن اين عوامل - چه قابل تغيير باشد چه نباشد - فايده اش اين است كه وقتي فهميديم مستعد ابتلا به اين سرطان هستيم، بيشتر مراقب و گوش به زنگ علايم ابتدايي اين بيماري خواهيم بود و حداقل كاري كه مي توانيم بكنيم، اين است كه براي غربالگري و معاينه مرتب نزد پزشك برويم. كاري كه باعث مي شود، بيماري زود تشخيص داده شده و درمان موفق تري داشته باشد.
خانم هاي تازه مادرشده مي توانند براي كاهش وزن انگيزه قوي تري داشته باشند؛ تحقيقات جديد نشان داده اند كه بين افزايش وزن در بزرگسالي و ابتلا به سرطان سينه ارتباط مشخصي وجود دارد. محققان مجله بين المللي سرطان گزارش داده اند كه بين 20 تا 40 سالگي، يعني از وقتي كه خانم براي اولين بار حامله مي شود تا وقتي كه يائسه مي شود، افزايش وزن او در ايجاد سرطان سينه اثر مهمي دارد. البته پيش از اين هم متخصصان به اين نتيجه رسيده بودند كه وزن زياد يكي از عوامل خطر آفرين براي اين سرطان است؛ اما شواهد اخير چنين نشان داده كه افزايش وزن و سرعت آن، بيش از وزن بالا -به تنهايي- در اين مسئله اهميت دارد. بطوري كه در زنان يائسه اي كه بين 20 سالگي تا رسيدن به يائسگي، بيش از 25 كيلو وزن اضافه كرده اند، اين احتمال تا 70 درصد، نسبت به آنهايي كه كمتر از 10 كيلو اضافه كرده اند، افزايش مي يابد. يعني به عبارت ديگر به ازاي هر يك كيلو، 5 درصد خطر سرطان سينه زياد مي شود. نكته جالب اينجاست كه با كاهش همين مقدار وزن و در نتيجه كاهش هورمون استروژن، مي توان خطر ابتلا را حتي بيش از پيش كاهش داد. اين نكته را محققان به خانم هايي كه در مدت كمي چاق شده اند مژده داده و گفته اند كه براي كم كردن وزن هيچوقت دير نيست.
به هرحال، بهتر است براي اينكه خيالتان راحت باشد سعي كنيد وزن خود را قبل و بعد از يائسگي ثابت نگه داريد.
دردسر تراكم
محققان كانادايي به تازگي كشف كرده اند كه هرچه بافت سينه خانم ها متراكم تر باشد، استعداد بيشتري براي ابتلا به سرطان سينه دارند. گزارش آنها كه در مجله پزشكي نيو انگلند به چاپ رسيده ،نشان داده كه در سنين مختلف، بين 16 تا 30 درصد از سرطان هاي سينه با بافت متراكم سينه ارتباط داشته. به عبارت ديگر در زنان با بافت سينه متراكم ، خطر ابتلا به اين سرطان حدود 5 برابر بيش از ساير خانم ها بوده است.
متأسفانه بافت متراكم سينه مشكل ديگري هم دارد و آن اين است كه در اين افراد قضاوت و تشخيص توده سرطاني بر اساس ماموگرافي -كه يكي از روش هاي تشخيص زودرس اين سرطان است - بسيار مشكل است. البته پزشكان براي غلبه بر اين مشكل بيكار ننشسته و معمولاً از سونوگرافي در اين خانم ها استفاده مي كنند.
بد نيست بدانيد بعضي از تحقيقات نشان داده كه زنان جنوب آسيا كمتر از ديگران سرطان سينه مي گيرند كه احتمالاً مربوط به تراكم كمتر بافت سينه و نيز تغذيه و نحوه زندگي آنهاست.
فيبرهاي مهربان
تغذيه و نحوه زندگي از آن عواملي هستند كه تا حد زيادي در دست خودمان است. پس با دقت بيشتري اين جملات را بخوانيد: محققان دانشگاه ليدز به دنبال مطالعه 35 هزار زن به اين نتيجه رسيدند كه خوردن 30 گرم فيبر در روز مي تواند خطر سرطان سينه را تا نصف كساني كه كمتر از 20 گرم فيبر مي خورند پايين بياورد. به همين علت به خانم ها توصيه مي شود براي پيشگيري حتماً در رژيم غذايي خود فيبر بيشتري بگنجانند. براي رسيدن به اين حد فيبر لازم است در صبحانه از حبوبات و غلات پرفيبر (نان هاي سبوس دار و قهوه اي) بجاي نان سفيد و از 5 واحد ميوه و سبزي در طول روز استفاده شود .
نور مصنوعي و سرطان سينه
يكي از عجيب و غريب ترين عوامل سرطان سينه ،كه البته قابل كنترل است و مي توانيم تا حدودي آن را كم كنيم، نور مصنوعي يا همان چراغ مهتابي خودمان است. محققان آمريكايي با اظهار اين مطلب به زناني كه شب ها كار مي كنند هشدار داده اند كه شب كاري مداوم تا 3 سال، مي تواند امكان ابتلاي آنان به سرطان سينه را تا 40 درصد زياد كند و اگر زمان شب كاري از 3 سال بيشتر شود اين احتمال به 60 درصد خواهد رسيد. آنها معتقدند اين اثر به دليل كاهش ذخيره ملاتونين بدن در اثر نورهاي مصنوعي است . گفتني است كه اين هورمون در كنترل ريتم طبيعي بدن نقش دارد و وقتي كم شود هورمون زنانه استروژن زياد شده و سرطان سينه را ايجاد مي كند.
محققان بر اين باورند كه نتيجه اين مطالعه مي تواند توجيه كننده اين باشد كه چرا در كشورهاي پيشرفته اقتصادي، سرطان سينه بيداد مي كند. بطوري كه از هر 7 زن يكي سرطان سينه دارد.
متخصصان به خانمها ي شب كار توصيه مي كنند بجاي ترسيدن از شب كاري ورها كردن شغل، كافي است نسبت به علايم اين سرطان هشيار باشند و به موقع براي معاينات منظم و غربالگري به پزشكشان مراجعه كنند.
همين جا بد نيست به يك مطالعه عجيب ديگر هم اشاره كنيم: تحقيقات نشان داده است زنان نابينا شانس آورده اند و كمتر دچار سرطان سينه مي شوند. در مقابل، يك تحقيق عجيب ديگر مي گويد خانمهايي كه در نواحي زماني يا نصف النهارهاي متعدد سفر مي كنند، بيشتر مستعد اين بيماري هستند.
مژده به خانه دارها
اگر از رفت وروب وكارهاي تمام نشدني خانه خسته شده ايد، غم به دلتان راه ندهيد، چون در عوض كمتر دچار سرطان سينه مي شويد. محققان موسسه تحقيقاتي سرطان در انگليس دريافته اندهفته اي 16 تا 17 ساعت پخت وپز و شست وشو در خانه، اين نتيجه را بدنبال دارد، يعني تا 30 درصد قبل از يائسگي و۲۰ درصد در زنان يائسه سرطان سينه را كم مي كند. قبلا دانشمندان متوجه شده بودند كه فعاليت بدني و ورزش بخصوص بعد از يائسگي مي تواند در كاهش اين سرطان موثر باشد والبته كارهاي خانه هم دست كمي از كلاس ورزش نداشته وتازه اين فايده را هم دارد كه نياز به شهريه دادن ندارد.
ژن هاي گناه كار
تابه حال محققان توانسته اند بين تنها 5 درصد از سرطانهاي سينه با يك عامل ژنتيكي شناخته شده ارتباط برقرار كنند. اين ژن ها دقيقا مي توانند نشان دهند كه چرا عده اي از زن ها بيش از بقيه مستعد سرطان سينه هستند.BRCA1 و BRCA2 دو ژني هستند كه عامل اين سرطان در خانواده ها شناخته شده اند.دارندگان اين ژن ها تا 80 درصد خطر ابتلا دارند. دانشمندان مي گويند اين دو ژن باعث تغيير نحوه پاسخ سلولهاي سينه به هورمون استروژن مي شوند. البته اين ژن ها تنها عاملين جنايت نيستند.
محققان به تازگي كشف كرده اند كه نسخه معيوب ژن پال بي 2 (PALB2) هم خطر ابتلا به سرطان سينه را دو برابر مي كند. قبلا در مجله نيچر گزارش شده بود كه دو نسخه معيوب از اين ژن مي تواند اختلالات خوني شديدي (كم خوني فانكوني) در بچه ها ايجاد كند.كار اين ژن ترميم دي- ان-اي هاي جهش يافته است و بنابر اين وقتي خودش مشكل پيدا كند، منجر به مشكلات ژنتيكي ديگر از جمله سرطان ها مي شود.
با همه اين ها كه گفته شد حالا ديگر خودتان بايد تصميم بگيريد كه با كدام شگرد از ابتلا به سرطان سينه جلوگيري كنيد .
|
