ارائه خدمات تغذيه و رژيم درماني صحيح در بيمارستان ها، عامل مهمي در بهبود سريع تر بيماران، كاهش دوران نقاهت و حتي پيشگيري از بروز بيماري ها به شمار مي آيد. كارشناسان مي گويند چنانچه بخش تغذيه به عنوان يكي از اركان سلامت بيماران در بيمارستان ها ناديده گرفته شده و يا نقش كمرنگي در فرآيند درمان داشته باشد، نه فقط عامل نارضايتي بيماران، كه باعث اخلال در روند درمان مي شود. اما آيا خدمات مطلوب تغذيه  اي در بيمارستان هاي دولتي يا خصوصي به بيماران ارائه مي شود؟ به عقيده كارشناسان، پاسخ به اين سؤال مثبت نيست و اين عدم ارائه خدمات مطلوب تغذيه اي در درجه نخست، ناشي از كمبود نيروي كار متخصص است.
دكتر مرتضي صفوي- مدير دفتر بهبود تغذيه وزارت بهداشت- با اشاره به اين كمبود مي گويد: در حالي كه طبق استاندارد، لازم است كه بيمارستان ها به ازاي هر 50تخت بيمارستاني، يك كارشناس تغذيه داشته باشند، به جرات مي توان گفت كه هيچ يك از بيمارستان ها در حد اين استاندارد نيستند.
وي در ادامه، به طرح جديدي براي اولويت بندي استخدام نيروهاي متخصص از سوي دانشگاه ها اشاره مي كند و اصلاح خدمات مناسب تغذيه اي را در گرو تكميل كادر بيمارستان ها با نيروهاي كارآزموده در زمينه تغذيه مي داند.
كمبود 3 هزار نفري
چندي پيش، فريد نوبخت حقيقي، مدير گروه تغذيه باليني وزارت بهداشت، از نياز بيمارستان هاي كشور به 3هزار و 500 كارشناس تغذيه براي بهبود مراقبت هاي تغذيه اي از بيماران بستري سخن گفت و تاكيد كرد: در زمان حاضر، در بيش از 700بيمارستان در كشور، تنها 500 كارشناس تغذيه مشغول به كار هستند. همچنين 300باب بيمارستان به ويژه در مناطق محروم از وجود كارشناس تغذيه بي بهره اند و اين مسئله افزايش موارد بيماري و وخامت آن، رشد هزينه هاي درماني، افزايش عود بيماري و كاهش رضايتمندي بيماران را در پي دارد.
البته او در ادامه تاكيد كرد كه تلاش هايي از سوي وزارت بهداشت براي تامين رديف هاي لازم از طريق تماس با سازمان مديريت و برنامه ريزي در دست اقدام است تا دانشگاه ها، بيمارستان هاي تابع خود را بالاخص در نقاط محروم تر به كارشناس تغذيه مجهز كنند.
اما دكتر كيمياگر، متخصص تغذيه و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، در اين زمينه مي گويد: متاسفانه بيمارستان ها هم به بخش تغذيه اهميت نمي دهند و بعضا مدير بيمارستان شخصي است كه با مدركي در حد ديپلم و صرفا بر اساس تجربه بيشتر در اين جايگاه قرار گرفته است و به دليل رديف شغلي بالاتر، دست كارشناس تغذيه را مي بندد و مانع از فعاليت صحيح او مي شود.
وظايف تعريف نشده
به نظر مي رسد گذشته از كمبود كارشناسان تغذيه، تعريف جايگاه آنان هم مسئله مهمي است. دكتر كيمياگر اين نكته مهم را ياد آور مي شود: سرپرستي و نظارت بر تهيه و توزيع بهداشتي غذا، قسمت كوچكي از وظايف يك كارشناس تغذيه است، بلكه او نقش بسيار مهم ديگري دارد كه تنظيم و تدوين برنامه غذايي براي بيماران با بيماري هاي مختلف است، بنابراين بايد همراه با پزشك به بالين بيمار برود.دكتر كيمياگر به اين نكته هم اشاره مي كند كه كارشناسي كه فقط به رژيم درماني بپردازد و بر آشپزخانه نظارت نكند، شايستگي احراز مقام مديريت بخش غذا در بيمارستان را دارا نخواهد بود.
دكتر سيدعلي كشاورز، مدير گروه تغذيه و بيوشيمي دانشگاه تهران نيز معتقد است: اصولا در تمام دنيا هم كارشناس تغذيه در درمان و پيشگيري از بيماري ها نقش تعيين كننده دارد، اگر در حين ويزيت بيمار، پرستار شانه راست پزشك ايستاده است، متخصص تغذيه بايد كنار شانه چپ باشد، تا با همراهي او فرآيند درمان تسهيل شود.
او در ادامه يادآور مي شود كه كارشناس تغذيه، نبايد مثل گذشته نقش سرآشپز را داشته باشد بلكه او به عنوان عضوي از تيم درمان محسوب مي شود.
كشاورز مي گويد: حتي اگر انتظار ايده آل مبني بر يك كارشناس تغذيه به ازاي هر 50 تخت بيمارستاني رعايت نشود، بلكه به ازاي هر 100 تخت هم يك كارشناس تغذيه وجود داشته باشد، پيشرفت بزرگي حاصل مي شود. چرا كه در حال حاضر غذاهاي رژيمي  براي بيماري هاي مختلف در بيمارستان ها نه تنها تنوع ويژه اي ندارند بلكه بعضا به دليل عدم حضور نيروي متخصص در زمينه رژيم درماني كسي كه بيماري قلبي دارد، رژيمي شبيه به بيماري با نارسايي كليوي برايش در نظر گرفته مي شود.
صرفه جويي، كم مصرف كردن نيست
طبق نتايج به دست آمده از بررسي هاي مختلف، ارائه خدمات مناسب در زمينه تغذيه باعث كوتاه شدن زمان توقف بيمار در بيمارستان از طريق تسهيل پروسه درمان و كوتاه شدن دوران نقاهت مي شود و به اين ترتيب صرفه اقتصادي چشمگيري براي بيمارستان خواهد داشت. گذشته از اينكه به  هرحال كيفيت پخت و ارائه غذا به بيماران، بخش مهمي  از خدمات هتلينگ بيمارستان ها را تشكيل مي دهد و هرچه اين خدمات باكيفيت تر باشند، رضايت بيماران و در نتيجه، احتمال مراجعه مجدد آنان به آن بيمارستان بيشتر مي شود.
دكتر كيمياگر نيز به اين صرفه اقتصادي اشاره كرده و مي گويد: برخي از بيمارستان ها براي صرفه جويي، از استخدام كارشناس تغذيه امتناع مي كنند، درحالي كه سود حاصل از بخش تغذيه فعال و موثر بسيار بيشتر از حقوق ماهانه اي است كه يك نيروي متخصص دريافت مي كند.
در اين ميان، دكتر كشاورز هم به يكي از تجارب شخصي خود در زمينه نقش تاثيرگذار كارشناس تغذيه در پروسه درمان اشاره كرده و مي گويد: مدتي پيش طرحي را در بيمارستان هاي شريعتي و امام خميني اجرا كرديم كه در آن با استفاده از مواد غذايي رايج، براي تغذيه بيماران مبتلا به سرطان دستگاه گوارش رژيم غذايي جديدي را طرح ريزي كرديم. انجام اين طرح علاوه بر اينكه سبب شد طول توقف بيماران در بيمارستان از 14 روز به 6 روز كاهش يابد، ميزان مرگ و مير را نيز بسيار كاهش داد.
اين درحالي است كه فريد نوبخت حقيقي- مدير گروه تغذيه باليني وزارت بهداشت- مي گويد: بيشتر متخصصان تغذيه نيز، هم اينك در بخش هاي دانشگاهي و تحقيقاتي اشتغال دارند و تعدادي از افرادي كه در بيمارستان ها كار مي كنند فاقد مدرك دانشگاهي مرتبط هستند كه در حكم عدم وجود كارشناس تغذيه تلقي مي شود.
ضرورت تاسيس دفتر
دكتر كيمياگر هم جبران اصولي اين كمبودها را در گرو آموزش ديدن كارشناسان تغذيه قبل از ورود به بيمارستان ذكر كرده و مي گويد: لازم است كه وزارت بهداشت كارگاه هايي را در زمينه رژيم درماني قبل از ورود كارشناسان تغذيه به بيمارستان ها تدارك ببيند تا اين افراد در كنار دانش تئوري، از نظر عملي هم كارآزمودگي لازم را دارا شوند.
وي در ادامه با اعتراض به عدم وجود دفتر رژيم درماني در وزارت بهداشت و درمان مي گويد: وجود دفتري كه هم بر صحت كاركرد كارشناسان تغذيه در بيمارستان ها نظارت كند و هم در مواقع لازم خدمات مورد نياز اين جمعيت و اطلاعات روز را در اختيار آنها قرار دهد، در وزارت بهداشت ضروري به نظر مي رسد.اين در حالي است كه مدتي قبل، مدير گروه تغذيه باليني در وزارت بهداشت خبر از دوره هاي بازآموزي تغذيه باليني و رژيم درماني در قالب كارگاه هاي آموزشي در كليه استان ها تا پايان سال 86 داد و البته عملي شدن اين طرح را مستلزم تامين منابع مالي لازم ذكر كرد.

مخالفت با طرح تعيين تعرفه هاي بخش خصوصي توسط وزارت بهداشت- معاون پارلماني وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، گفت: طرح واگذاري تعيين تعرفه هاي پزشكي بخش خصوصي از سازمان نظام پزشكي به وزارتخانه هاي بهداشت و رفاه در مجلس رد شد. دكترحسن امين لو در گفت و گو با ايرنا گفت: قانون مصوب مجلس شوراي اسلامي در سال ?? تعيين تعرفه هاي پزشكي بخش خصوصي را به سازمان نظام پزشكي واگذار كرد، لذا نمي توان اين قانون دائمي را لغو كرد. وي ادامه داد: قانون بودجه يكساله است و اين طرح در كميسيون بهداشت و درمان نيز رد شد و كميسيون تلفيق مجلس هم به دليل اينكه تعيين تعرفه هاي پزشكي بخش خصوصي قانون دائمي است، آن را بررسي نكرد.
صدور پروانه كار براي پرستاران- صدور پروانه كار براي پرستاران از سال آينده آغاز مي شود و همه پرستاران موظف به دريافت پروانه كار مي شوند. اعظم گيوري، رئيس دفتر پرستاري وزارت بهداشت گفت: يكي از برنامه هاي زيربنايي وزارت بهداشت براي ارتقاي جايگاه پرستاري در كشور تدوين شرح وظايف براي پرستاران داراي مدرك دكترا و فوق ليسانس است كه تاكنون شرح وظايف مدون نداشتند.
ضرورت حمايت از بيماران سرطاني - به دليل گراني و كمبود داروهاي مؤثر و جديد در كنترل سرطان، بسياري از بيماران قادر به تأمين اين داروها نبوده و حمايت هاي دولتي و بيمه اي به آنان تعلق نمي گيرد.دكتر آروندي، متخصص راديوتراپي و انكولوژي به ايسنا گفت: با وجود اينكه بسياري از كشورها امكانات درماني رايگاني براي بيماران سرطاني در نظر گرفته اند، اما در كشور ما سازمان هاي بيمه اي به علت پايين بودن سقف بودجه مصوب در تعهداتشان، بخش كمي از هزينه هاي سنگين درماني آنان را تقبل كرده و برخي ديگر از سازمان هاي بيمه اي نيز هيچگونه حمايتي از آنها در مورد تأمين داروهاي جديد به عمل نمي آورند.

شما براي اين كه صبح ها از خواب بيدار شويد، از چه روشي استفاده مي كنيد؟ كسي بيدارتان مي كند؟ خود به خود بيدار مي شويد يا يك ساعت شماطه دار را روي ساعت معيني كوك
مي كنيد؟ اگر روش آخري را انتخاب كرده ايد، به نتايج بررسي هاي محققان ايتاليايي توجه كنيد كه گفته اند استفاده از اين ساعت ها، مخصوصاً انواع قديمي آنها براي بيدار شدن از خواب ، براي سلامت انسان ضرر دارد.
گروه علمي روزنامه ايتاليايي لاستمپا گزارش داده است اين دانشمندان با بررسي 100 داوطلب 25 تا 60 ساله نتيجه گرفتند كه فشار خون و تپش قلب در افرادي كه به زور و با استفاده از ساعت شماطه دار بيدار مي شوند به مراتب بالاتر از آنهايي بود كه به طور طبيعي از خواب بيدار مي شدند. بررسي هاي آنها نشان مي دهد اين افراد در معرض خطر بيماري هاي قلبي و فشار خون هستند و حتي ممكن است سكته هم بكنند. همچنين سطح استرس اين افراد در درازمدت بالا مي رود. لحظه اي كه زنگ ساعت شماطه دار به صدا در مي آيد، نوعي شوك به بدن وارد مي شود. به همين دليل مقدار زيادي هورمون آدرنالين در بدن ترشح مي شود و ما از خواب مي پريم. بدني كه دراز كشيده و فشار خون آن كمتر از حالت عادي است ، آمادگي تحرك شديد و ناگهاني را ندارد.از جمله عوارض اين طور از خواب پريدن است كه ممكن است تا دو ساعت بعد از بيدار شدن ادامه داشته باشد. بنابراين كارشناسان مي گويند بهتر است ، از ساعت طبيعي مغزمان استفاده كنيم.
براي اين كار، بايد هر شب شامي سبك را دو ساعت قبل از خواب بخوريم، سر ساعت معيني بخوابيم، براي چند روز اول ساعت را روي يك زمان تعيين شده تنظيم كنيم و ? تا ? ساعت براي خواب وقت داشته باشيم. بعد از يك هفته، بدن عادت مي كند تا سر ساعت از خواب بيدار شود.
سيگار براي جنين هم خطر دارد
بايد قانوني هم براي مبارزه با مصرف دخانيات براي افرادي كه هنوز متولد نشده اند، به وجود آورد؛ البته قانوني كه مادران اين جنين ها بايد آن را اجرا كنند. به تازگي و در نشست دوره اي انجمن قلب آمريكا نتايج تحقيقي منتشر شد كه در آن دانشمندان هلندي زيان هاي مصرف تنباكو را در فرزندان مادران سيگاري بررسي كرده اند. آنها مي گويند اين بچه ها بيش از بقيه در معرض بيماري هاي عروقي هستند و خيلي بيشتر احتمال دارد سكته كنند.
در اين بررسي، محققان مركز تحقيقات اولتراخت، پرونده هاي پزشكي حدود 700 نفر را كه در سال هاي 1970 و 1973 به دنيا آمده بودند، بررسي كردند تا ببينند مادر كدامشان در دوران بارداري سيگار مي كشيده است. 30 سال بعد هم وضعيت عروق گردني (يا كاروتيد) آنها را ارزيابي كردند.از بين اين افراد، آنها كه مادرشان در دوران بارداري سيگار مي كشيد، عروقي داشتند با ديواره ضخيم و تخريب شده. چيزي كه نشانه اي است از بيماري عروقي و احتمال بالاي سكته مغزي.
همچنين تعداد نوزادان با تأخير رشد داخل رحمي و وزن كم و نارس هم در بين اين گروه بيشتر بود.اين محققان مي گويند مواد سمي موجود در تنباكو، مستقيماً از جفت عبور مي كند و عروق در حال شكل گيري جنين را تحت تأثير قرار مي دهد. البته فقط سيگار كشيدن مادر در دوران بارداري نيست كه عروق اين افراد را تخريب كرده است. اينها بچه هايي بوده اند كه وقتي به دنيا آمده اند هم بايد هواي آلوده و پر از دود سيگار مادرشان را تنفس مي كرده اند كه اين هم به اندازه كافي خطر دارد.