اگرچه دهانشويه ها جاي مسواك و نخ دندان را نمي گيرند، اما دندان پزشكان استفاده از آنها را براي كامل شدن بهداشت دهان و دندان توصيه مي كنند
نكته مهم اين است كه، شما از دهانشويه استفاده كنيد. نوعش، بيشتر به سليقه خودتان بستگي دارد
ميانه شما با دهانشويه ها چطور است؟ اصلاً از دهانشويه استفاده مي كنيد؟ بيشتر افراد عادت دارند هر شب قبل از رفتن به تختخواب دندان هايشان را مسواك بزنند، اگر كمي بيشتر به فكر بهداشت و سلامت دهان و دندان خود باشند، كشيدن نخ دندان هم قبل از خواب، از برنامه هايشان است ولي اين وسط بيش از همه به دهانشويه ها ظلم مي شود، چون بيشتر ما، كمتر از آنها استفاده مي كنيم، در حالي كه دندانپزشكان نظر ديگري دارند.
مدتي قبل، نتايج يك مطالعه جديد منتشر شد مبني بر اين كه از ميان دهانشويه هاي موجود، دهانشويه كلرهگزيدين هنوز رتبه اول موفقيت را به خود اختصاص داده است. اين مطالعه به وسيله محققان كشورمان انجام شده است و در آن تلاش شده عملكرد دهانشويه هاي مختلف در محيط هاي هوازي و بي هوازي، مورد مقايسه قرار گيرد.
در اين مطالعه محققان اثر ضد ميكروبي يك دهانشويه گياهي، يك دهانشويه ضد عفوني كننده و دهانشويه كلرهگزيدين را با همديگر مقايسه كردند. نتايج اين مطالعه نشان داد دهانشويه هاي ديگر مي توانند ميكروب هاي بي هوازي دهان را غيرفعال كنند ولي كلرهگزيدين در هر دو محيط؛ محيط هاي هوازي و بي هوازي موفق عمل مي كند.
فراموش نكنيد هنگامي كه بيماري هاي لثه در دهان پيشرفت مي كنند، تعداد ميكروب هاي بي هوازي در شيار لثه افزايش مي يابد و استفاده از دهانشويه ها مي تواند دركنترل اين ميكروب هاي بيماري زا موثر باشد.
دكتر گلرخ ثريا
مدتي است كه توجه به دهانشويه ها بيش از گذشته شده است. وزارت بهداشت با هدف نهادينه كردن فرهنگ استفاده از دهانشويه و پيشگيري از پوسيدگي دندان هاي كودكان، تلاش كرده است كه كودكان را در مدرسه با دهانشويه آشنا كند. دكتر وردي، مديركل دفتر سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت در اين باره مي گويد: ما سالانه 5 ميليون و دويست هزار بطري دهانشويه سديم فلورايد در مدارس توزيع مي كنيم كه با همكاري مربيان بهداشت، كودكان از اين دهانشويه ها در مدرسه استفاده مي كنند.
در اين برنامه كودكان در مدرسه پيش از استفاده از دهانشويه، دندان هايشان را مسواك مي زنند، سپس مطابق دستور العمل روي بطري دهانشويه و زيرنظر مربي بهداشت، از دهانشويه استفاده مي كنند.
در مدارس نظارت بر مدت زمان نگهداري دهانشويه در دهان و كنترل كودكان پس از استفاده از دهانشويه به مربيان بهداشت سپرده شده است، چرا كه كودكان نبايد تا نيم ساعت پس از استفاده از دهانشويه چيزي بخورند و يا دهانشان را بشويند. معمولاً اين برنامه يك بار در هفته انجام مي شود و در طول ايام تابستان كه مدارس تعطيل است، كودكان پس از آموزش و توجيه والدين، بطري دهانشويه را با خودشان به منزل مي برند تا از آن استفاده كنند.
دهانشويه ها، از پيشگيري تا درمان
اگر به يكي از داروخانه هاي سطح شهر، سري بزنيد انواع و اقسام دهانشويه ها را خواهيد يافت كه ممكن است در انتخاب دهانشويه مناسب سردرگم شويد. برخي از آنها حس طراوت و تازگي به دهانتان مي بخشند و بوي بد دهان را از بين مي برند، برخي ديگر نيز به دليل داشتن ماده فلورايد مي توانند از پوسيدگي دندان ها جلوگيري كرده و پوسيدگي هاي اوليه دندان ها را ترميم كند. برخي ديگر از دهانشويه ها نيز اثرات درماني دارند و در كنترل بيماري هاي لثه مؤثرند.
بطوركلي دهانشويه ها را مي توان به دو گروه تقسيم كرد: خوشبوكننده و درماني.
دهانشويه هاي خوشبو كننده
اين دهانشويه ها را شما مي توانيد بدون تجويز پزشك و بدون نسخه از داروخانه ها تهيه كنيد. اگر گرفتار بوي بد دهان هستيد، خريد يك بطري از اين دهانشويه ها را به شما پيشنهاد مي كنيم، چرا كه اين دهانشويه ها مي توانند نفس شما را طراوت و تازگي ببخشند. برخي انواع اين دهانشويه ها مي توانند باكتري هاي دهان را كاهش دهند. فراموش نكنيد اثر اين دهانشويه ها كوتاه مدت است و بيش از 10 تا 15 دقيقه باقي نمي ماند.
بنابراين اگر از بوي بد دهان رنج مي بريد به فكر پوشاندن آن با دهانشويه نباشيد شما بايد علت اصلي بوي بد دهان را به كمك پزشك و دندانپزشك كشف كنيد و در پي رفع مشكل باشيد. بيماري هاي لثه، پوسيدگي دندان ها، سينوزيت مزمن، مشكلات دستگاه گوارش از دلايل اصلي ايجاد بوي بد دهان هستند.
دهانشويه هاي درماني
اين دهانشويه ها علاوه بر آثاري كه دهانشويه هاي خوشبوكننده در دهان ايجاد مي كنند اجزايي دارند كه در درمان بيماري هاي دهان و دندان مؤثر هستند. اين دهانشويه ها را حتماً پزشك يا دندانپزشك براي شما تجويز مي كند. استفاده از اين دهانشويه ها دستورالعمل ويژه اي دارد و شما نبايد بيش از اندازه مجاز از آنها استفاده كنيد، چون عوارضي مانند سوختگي و سوزش مخاط، تغيير رنگ دندان ها، و مسموميت را به دنبال دارند. دهانشويه هاي درماني به دو گروه تقسيم مي شوند: يك گروه از اين دهانشويه ها كه ضد باكتري است براي درمان بيماري هاي لثه و پس از جراحي دهان تجويز مي شود و گروه دوم از اين دهانشويه ها كه با هدف پيشگيري از پوسيدگي دندان ها استفاده مي شوند.
اين دهانشويه ها حاوي فلورايد هستند و مي توانند پوسيدگي را در مراحل اوليه متوقف كرده و ترميم كنند و نيز از پوسيدگي بقيه دندان ها جلوگيري كنند. به كساني كه پوسيدگي دندان هايشان به كندي پيشرفت مي كند توصيه مي شود هفته اي يك بار، دهانشان را با دهانشويه فلورايد بشويند، ولي اگر پوسيدگي دندان هايتان بسيار سريع پيشرفت مي كند، بد نيست يك شب در ميان از اين دهانشويه استفاده كنيد.
اگر از بوي بد دهان رنج مي بريد به فكر پوشاندن آن با دهانشويه نباشيد شما بايد علت اصلي بوي بد دهان را به كمك پزشك و دندانپزشك كشف كنيد و در پي رفع مشكل باشيد
انتخاب دهانشويه
شما مي توانيد دهانشويه هاي متفاوتي را انتخاب كنيد. آب نمك ساده ترين دهانشويه اي است كه مي توانيد در منزل تهيه كنيد و براي تهيه آن كافي است نصف قاشق چايخوري نمك را در يك ليوان آب ولرم بريزيد. اين دهانشويه فقط براي ضدعفوني دهان استفاده مي شود.
در داروخانه هاي ايران، دهانشويه هاي ايراني و خارجي در دسترس شما هستند. از دهانشويه هاي خارجي بازار ايران، اورال B و كلگيت و جوردن را مي توان نام برد. اين دهانشويه قيمتشان نسبت به انواع ايراني گرانتر است.
در توليد دهانشويه هاي ايراني گام هاي بلندي برداشته شده است و دهانشويه هاي متنوعي در بازار هستند كه مي توانيد آنها را امتحان كنيد و يكي را به سليقه خودتان انتخاب كنيد. نكته مهم اين است كه، شما از دهانشويه استفاده كنيد. نوعش، بيشتر به سليقه خودتان بستگي دارد.در تركيبات دهانشويه هاي گياهي، گياه مسواك و گياهاني مثل بومادران و نعناع استفاده مي شود. گياه مسواك به دليل ميزان بالاي كلرايد موجب كاهش تشكيل پلاك ميكروبي روي دندان ها مي شود و عصاره بومادران نيز اثر ضد باكتريايي دارد به علاوه در كاهش خونريزي لثه مؤثر است. بعضي دهانشويه ها براي ضدعفوني دهان و كاهش پلاك باكتريايي هستند و تركيبات ضدعفوني كننده دارند و بعضي هم حاوي فلورايد بيشتري هستند.
طرز استفاده
استفاده صحيح از دهانشويه ها هم راه و رسمي دارد. بنابراين براي اينكه بهترين نتيجه را از استفاده از دهانشويه ها ببريد مراحل زير را به ترتيب اجرا كنيد.
۱ - مسواك بزنيد. اولين قدم قبل از استفاده از دهانشويه ها، مسواك زدن است. مسواك زدن غذاها و پلاك ميكروبي را از سطح دندان ها و لثه ها برمي دارد و سطح را آماده پذيرش مواد دهانشويه مي كند.
۲ - مقدار كافي از دهانشويه را مطابق دستور روي بطري يا تجويز دندانپزشك، درون در بطري دهانشويه بريزيد. معمولاً از در بطري دهانشويه به عنوان پيمانه استفاده مي شود و در دهان بريزيد.
۳ - دهانشويه را با فشار در دهانتان بچرخانيد تا با تمام سطوح دندان ها و لثه ها و سطوح بين دنداني تماس يابد.
۴ - معمولاً 30 ثانيه تا 1 دقيقه زمان براي نگهداشتن دهانشويه در دهان كافي است. پس از پايان اين زمان باقيمانده دهانشويه را به بيرون تف كنيد.
۵ - پس از مصرف دهانشويه، حداقل به مدت نيم ساعت دهانتان را نشوييد، غذا نخوريد و مايعات ننوشيد تا مواد مؤثر آن در تماس با سطح دندان ها و لثه هايتان باقي بماند.
