خوردن ماهي نه تنها در شب عيد بلكه در تمام طول سال فوايد بي شمار ي دارد
بسياري از سنت هاي قديمي، سنت هايي كه رعايت آنها نه از روي عادت بلكه با علاقه در بين ايرانيان در هر كجاي دنيا كه باشند، رواج دارد، توجيه و فلسفه علمي هم دارند. سبزي پلو ماهي شب عيد هم چيزي نيست كه بتوان از آن گذشت، اگرچه با توجه به عرضه انواع مختلف ماهي در مكان هاي متفاوت و با قيمت هاي گوناگون، گاهي در مي مانيم كه بهترين روش براي تهيه ماهي چيست؛ كدام نوع بهتر است و سؤال مهم ديگر اين كه اگر از انواع ارزانتر استفاده كنيم، فرقي هم مي كند؟دكتر عيسي گلشاهي، رئيس گروه مطالعات بازار دفتر طرح و توسعه سازمان شيلات ايران به اين سؤالات پاسخ مي دهد.
صدف كوه كن

* از سؤالي شروع كنيم كه پاسخ اش براي خيلي ها مهم است. آيا ماهي هايي كه با تفاوت قيمت مختلف عرضه مي شوند از لحاظ درصد مواد مغذي متفاوتند؟
- در برخي موارد، از لحاظ نوع مواد مغذي موجود در ماهي ها و كيفيت پروتئيني تفاوت هايي بين ماهي هاي مختلف ديده مي شود، مثلاً ماهي هاي آبهاي جنوب از نظر ميزان مواد معدني و به خصوص يد غني تر از ماهي هاي درياي خزراند، همچنين ماهي هاي پر چرب از نظر مقدار اسيدهاي چرب امگا 3 غني تر از ماهي هاي كم چرب هستند. اما تمام گونه هاي ماهي از نظر نوع و ميزان تركيبات بافت داراي شاخصه هاي مناسب براي معرفي شان به عنوان غذاي سلامت هستند و در واقع همه آنها ويژگي هاي لازم براي ارتقاي سطح سلامت افراد را دارا هستند. در كنار اين موضوع بايد توجه داشت كه قيمت ماهي در بازار، تابع كيفيت آن نيست. يعني الزاماً يك ماهي گران قيمت داراي خواص تغذيه اي بهتري نسبت به يك ماهي ارزان قيمت نيست و مي توان آبزياني را يافت كه با قيمت كمتر از 1500 تومان ارزش غذايي بيشتري را نسبت به انواع با قيمت بيش از 3000 تومان داشته باشند.
* اصولاً راههاي شناخت ماهي سالم چيست؟
- براي شناسايي ماهي تازه راه هاي زيادي وجود دارد اما بهترين راه، شناسايي از طريق چشم و عضله ماهي است. چشم ماهي تازه بايد محدب بوده و كاملاً براق و مردمك آن كاملاً به رنگ سياه و عاري از كدورت و يا رنگ هاي شيري و سفيد باشد. با ماندن ماهي در شرايط نامناسب و يا در اثر كهنه شدن آن، حالت محدب چشم به تدريج از بين رفته و در شرايط فساد، كاملاً در حدقه فرو رفته و حتي از بين مي رود. مردمك از رنگ سياه به رنگ شيري و سفيد در آمده و براقيت و تلالو چشم نيز از ميان مي رود. در مورد عضله نيز، عضله ماهي تازه، داراي واكنش بوده و بعد از وارد كردن فشار انگشت، و برداشتن آن، سريعاً جاي انگشت را پر مي كند و در اصطلاح خاصيت ارتجاعي دارد. در ماهي مانده اين خاصيت بسيار ضعيف شده و در ماهي كهنه اصلاً وجود ندارد.
* و چطور بايد از ماهي مراقبت كرد كه خواص غذايي اش حفظ شود؟
- ماهي تازه حتماً بايد زير پوشش يخ نگهداري شود و در ضمن خريد ماهي آغشته به شن و ماسه (كه در مورد ماهي كفال و سفيد ديده مي شود) اصلاً توصيه نمي شود و اين ماهي ها فاقد ويژگي هاي بهداشتي لازم هستند. ماهي هاي منجمد بايد در فريزر نگهداري و عرضه شوند و در هنگام طبخ بدون هر نوع بوي بد و مشمئز كننده باشند. در مردمك چشم ماهي منجمدي كه از ماهي با كيفيت مطلوب به دست آمده باشد، يك نقطه سفيد رنگ ديده مي شود در حالي كه در ماهي منجمد كه ماهي اوليه كيفيت نامناسبي داشته، چشم كاملاً كدر و يا شيري رنگ است. در مورد ماهي بسته بندي نيز بايد ماهياني را خريداري كنيد كه داراي پروانه بهداشتي از دامپزشكي بوده و تاريخ توليد و انقضاي مشخص داشته باشند.
* ماهي يكي از غذاهاي سرشار از امگا 3 به حساب مي آيد. آيا قرصهاي مكمل امگا۳ مي توانند جايگزين ماهي تازه شوند؟
- تمام ماهي ها داراي امگا 3 هستند، اما از نظر مقدار امگا۳ تفاوت هايي هم بين ماهي ها وجود دارد. مثلاً ماهي هاي پرچرب از اين نظر غني تر هستند و ماهي هاي كم چرب غناي كمتري دارند. اين قرص ها تنها قادرند نياز روزانه به اسيدهاي چرب غيراشباع از خانواده امگا۳ را تأمين كنند و ساير خواص آبزيان از طريق مصرف آنها قابل دسترسي نيست و بنابراين نمي توانند جايگزين مصرف آبزيان شوند.
* تفاوت ماهي آزاد و پرورشي در چيست؟ آيا از لحاظ مواد مغذي متفاوتند؟
- به طور كلي، تفاوت خاصي بين گونه هاي مشابه آنها ديده نمي شود و تنها لذت مصرف آنها و نوع تغذيه آنها مي تواند در مطلوبيت طعم گوشت شان تأثير بگذارد. بر همين اساس هم در منابع علمي تغذيه جز در موارد خاص، كه داراي اهداف علمي مشخصي هستند، تفاوتي بين تركيبات تشكيل دهنده آبزيان آبهاي آزاد، يا به عبارتي گونه هاي وحشي، و پرورشي قايل نشده اند.
* با توجه به هشدار در زمينه آلودگي ماهي ها (با جيوه يا آلودگي هاي به جا مانده از جنگ و ...) چه كساني بايد در مصرف ماهي احتياط كنند؟
- جاي تأسف است كه افراد متخصص صحبت مبهمي را مطرح مي كنند كه موجب دوري مردم از اين مواد غذايي ارزشمند مي شود. به طور كلي در تمامي موجودات زنده، آلودگي ها از طرق مختلف نفوذ و تجمع پيدا مي كند و اين موضوع مختص آبزيان و حتي حيوانات نبوده و در مورد گياهان هم صدق مي كند. بررسي هاي علمي نشان مي دهد كه ميزان فلزات سنگين در بافت موجوداتي كه در نواحي اطراف صنايع خاصي نظير كارخانجات توليد باطري و يا كاغذسازي ها حضور دارند، بيشتر است اما از يك سو ما با در معرض مواد قرار گرفتن آبزيان روبه رو هستيم و از سوي ديگر با حد و ميزان مجاز اين مواد مواجهيم. با توجه به موارد مذكور و بررسي هاي انجام شده در حال حاضر خطر وجود فلزات سنگين آبزيان كشورمان را تهديد نمي كند و يا حداقل در بررسي هاي انجام شده تا كنون اين موضوع به اثبات نرسيده است.
* يعني ماهي هاي رودخانه و آبهاي آزاد از لحاظ سلامت يا كيفيت تفاوتي با هم ندارند؟
- ماهيان رودخانه ها و آبهاي آزاد در گونه هاي مشابه تفاوت چندان و چشمگيري با هم ندارند. اما بايد توجه داشت كه گروهي از ماهيان دريايي از جمله اغلب ماهيان درياي خزر در فصل تخم ريزي به رودخانه ها مهاجرت مي كنند و در ساير فصول در دريا حضور دارند. اين قبيل گونه ها مثل ماهي سفيد در فصل مهاجرت به رودخانه ها مورد هجوم صيادان قرار گرفته و صيد مي شوند. بايد در نظر داشت كه اين گونه ها به علت مصرف پروتئين و ذخاير بدن براي توليد و غني سازي تخم ها از نظر تغذيه اي ارزش بالايي ندارند و ميزان آب بدن آنها در سطح بسيار بالاتري نسبت به ساير فصول قرار دارد. در واقع اين ماهي ها در خارج از فصل تخم ريزي ارزش غذايي بيشتري داشته و مصرف آنها مفيدتر است.
* مصرف ماهي هاي شور، كنسرو شده يا دودي را هم توصيه مي كنيد؟
- كنسرو انواع ماهي علاوه بر آنكه مشمول استاندارد اجباري است، براي قابليت توليد بايد پروانه بهداشتي را از وزارت بهداشت اخذ كند. بنابراين كنسروهايي كه داراي اين مشخصه ها نباشند مورد تاييد نبوده و غير مجاز هستند. در انواع مجاز، سلامت كالا توسط توليدكننده تضمين مي شود، مشروط بر آنكه قوطي كنسرو خريداري شده علايم فساد و خرابي را نداشته باشد، مثلاً بادكردگي سر و ته كنسرو، نشتي آن و وجود علايم زنگ زدگي در محل اتصال در قوطي به بدنه مي تواند از علايم ناسالم بودن كنسرو باشد. در عين حال براي رفع نگراني هاي احتمالي و كاهش خطر، كارخانجات كنسرو و متخصصين به مردم توصيه مي كنند، كنسرو را قبل از باز كردن به مدت 20 دقيقه در آب در حال جوشيدن، بجوشانند و بعد مصرف كنند. اما انواع ماهي شور و دودي جداي از بحث بهداشتي و پزشكي آنها و مضراتشان براي سلامت مصرف كنندگان، از نظر تغذيه اي نيز به علت توليدشان به روش سنتي، داراي مشكلات بهداشتي هستند و با شرايط فعلي توليد به مصرف كنندگان توصيه نمي شوند.
* به نظر شما بهترين مكان براي تهيه ماهي كجاست؟
- به طور كلي هر مكاني كه مجوز عرضه آبزيان را داشته باشد و اصول نگهداري آنها را رعايت كند، براي تهيه آبزيان مناسب است. در حال حاضر اماكن داراي مجوز عرضه آبزيان به طور مرتب به وسيله همكاران ما در بهداشت و دامپزشكي كنترل مي شوند. در مكان هاي عرضه، ماهي تازه بايد در زير پوشش مناسبي از يخ و ماهي منجمد در فريزر نگهداري شوند. آماده سازي ماهي هم پيش از درخواست مشتري ممنوع بوده و تكه هاي باقيمانده ماهي هاي بزرگ مثل ماهي شير كه احتمال فروش تمامي آنها در يك نوبت به يك مشتري نمي رود بايد در معرض هواي آزاد قرار نگيرد. خريداري آبزيان از فروشندگان دوره گرد و دست فروشان و خودروهاي فاقد سردخانه و مجوز عرضه نيز توصيه نمي شود. لازم به ذكر است كه سازمان شيلات ايران با توجه به تغيير روند كارش، از چند سال گذشته هيچ فروشگاه عرضه يا توزيع محصولي در سطح كشور نداشته و مواردي از عرضه آبزيان كه با نام شيلات در كشور صورت مي گيرد غيرمجاز بوده و قابليت پيگرد قانوني دارد.

گروه سلامت - مصرف ماهي، حداقل دو بار در هفته توصيه مي شود. مواد معدني همراه با انواع ويتامين ها به خصوص ويتامين هاي محلول در چربي يعني A، D، E و K ، اسيدهاي چرب غيراشباع به خصوص خانواده امگا 3 و تركيب خاص اسيدهاي آمينه در پروتئين آبزيان سبب شده تا اين موجودات علاوه بر خواص ارزنده و نقش شان در ارتقاي سلامت و بهبود و پيشگيري از بسياري از بيماري ها، قابليت هضم و جذب بسيار بالايي هم داشته باشند. همچنين آبزياني مثل ميگو، به علت دارا بودن مقادير قابل توجه و مناسبي از سلنيوم به عنوان غذاي جواني و شادابي مطرح هستند. ثابت شده است ضريب هوشي، سطح سلامت قلب و عروق و بهداشت رواني افرادي كه از كودكي با روال معيني به مصرف آبزيان مي پردازند، بالاتر از ساير افراد است.مسلماً براي هر ماده غذايي در طبيعت جايگزيني هم وجود دارد؛ اما بايد ديد كه اولاً اين خصوصيات در چه نوع مواد غذايي و با چه هزينه اي قابل دستيابي است، ثانياً آيا يافتن تمامي مشخصات آبزيان در يك ماده غذايي قابل دستيابي است ؟ با توجه به همه اين موارد، اگرچه مي توان به برخي از خواص آبزيان با مصرف توام چند ماده غذايي دست يافت، اما تركيب خاص عناصر و مواد آبزيان منحصر به خودشان بوده و به تنهايي و با اين تشكل خاص در هيچ ماده غذايي يافت نمي شود.

همشهري آنلاين: اضطراب جدايي هنگامي رخ مي دهد كه كودكي از ماندن در كنار فرد ديگري جز والدينش هراسان مي شود.
اضطراب جدايي كه امري طبيعي است، در كودكان 7 تا 8 ماهه ديده مي شود كه به محض دور شدن مادر از آنها، اين كودكان دچار اضطراب مي شوند، ولي در برخي از كودكان، اين حالت به صورت مزمن درآمده و در دوره هاي بعدي زندگي به عنوان اختلال اضطراب جدايي مطرح مي شود كه از علايم بارز آن ترس جدا شدن از مادر است. ترس از تنها ماندن در خانه در اين كودكان وجود دارد. همچنين شكايات مكرر از سردرد، دلژدرد، تهوع و استفراغ به هنگام وقوع يا انتظار جدايي در اين كودكان بسيار شايع است.
با وجود اينكه بروز اين احساسات در كودك طبيعي است، والدين ممكن است ندانند هنگامي كه كودك دچار اين احساس مي شود، چگونه واكنش نشان دهند.
اگر كودك شما علائم اضطراب جدايي را نشان مي دهد، اين توصيه ها را به كار ببنديد:
• سعي كنيد در بين 8 تا 12 ماهگي كه محتمل ترين هنگام شروع اضطراب جدايي است، كودك را در مهد كودك نگذاريد.
• سعي كنيد هنگامي كه كودك خسته يا گرسنه است او را تنها نگذاريد- ترك كردن او را به پس از خوردن غذا و چرت زدن واگذار كنيد.
• به تدريج كودكتان را عادت دهيد كه بدون حضور شما با افراد ديگر تنها بماند.
• هنگام ترك كردن كودك آرام و باثبات بمانيد- اعضاي خانواده به كودك مي گويند كه شما رفته ايد اما بازخواهيد گشت، يك چارچوب زماني براي كودك تعيين كنيد.
• به قولي كه داده ايد عمل كنيد، وقتي قول داديد در يك زمان معين برمي گرديد، دير نكنيد.

الميرا صديقي
علم با سرعت سرسام آوري پيشرفت مي كند. آخرين اختراع محققان ژاپني، روباتي به شكل سوسك است كه با ورود به بدن از طريق يك شكاف،  نياز به عمل جراحي را تا حد چشمگيري كاهش مي دهد.
محققان ژاپني نمونه اوليه  اين روبات را كه از انواع روبات هاي مينياتوري است و 5 گرم وزن دارد، طراحي كرده اند كه مي تواند از يك شكاف ايجاد شده توسط جراحان در پوست، وارد بدن شده و اقدامات پزشكي را در داخل بدن به انجام برساند.
اين روبات با دو سانتي متر طول، نتيجه تلاش سه ساله محققان دانشگاه ريتسوميكان است كه با دارا بودن وسايل پزشكي متنوع بسيار كوچك شامل يك دوربين كوچك، حسگرها و تزريق گر دارو مي تواند نياز به عمل جراحي را كاهش  دهد.
زمان زيادي از توليد روبات هايي كه براي عكسبرداري به داخل بدن انسانها ساخته شده است نمي گذرد كه اكنون محققان توانسته اند اين روبات را كه مزيت هاي بسيار بيشتري دارد اختراع كنند. اين در حالي است كه تحقيقات نشان مي دهد روبات هاي جراح مي توانند باعث افزايش دقت در حين اعمال جراحي شوند.
چندي پيش، گروه تحقيقاتي ديگري از دانشگاه نگوياي ژاپن در راستاي گسترش هرچه بيشتر از روبات ها براي كمك به انسان ها در زمينه هاي پزشكي، در نمايشگاه روباتيك ژاپن روباتي را در معرض نمايش قرار دادند كه به عنوان يك جراح واقعي عمل مي كرد. اين روبات وارد رگ هاي خوني مي شد و با هدايت اين روبات، دانشجويان رشته پزشكي و ساير پزشكان مي توانستند طريقه ورود به رگ هاي خوني بدن بيمار و مراقبت هاي قلبي عروقي را به صورت عملي آموزش ببينند.
البته اين روبات، فقط جنبه آموزشي ندارد و با آن مي توان بدون انجام جراحي هاي باز بيمار را درمان كرد.
يكي ديگر از مهمترين ابداعات در زمينه روبات ها را هم شركت هوندا به بازار معرفي كرده است. آنچه هم اكنون شركت هوندا از آن به عنوان فناوري تعامل مغز و روبات ياد مي كند، در واقع پيشرفتي است كه در پي تحقيقات قبلي در همين زمينه حاصل شده است. در تحقيقات گذشته براي انتقال سيگنال هاي مغز به روبات معمولا از عمل جراحي براي قراردادن سيم هاي رابط الكترونيكي درون بدن انسان استفاده مي شد و در برخي ديگر نيز افراد استفاده كننده بايد در زمينه ارسال سيگنال هاي خود به روبات آموزش مي ديدند كه نتايج كار نيز معمولا در زمينه خواندن سيگنال هاي مغزي چندان دقيق نبود.
آمريكايي ها هم در راستاي گسترش استفاده از روبات هاي پزشك، اعلام كرده اند كه در حال كار روي روبات كوچكي هستند كه از طريق يك شكاف وارد بدن شده و مشكلات قلبي را درمان مي كند و همانند ديگر روبات ها به افزايش مهارت هاي پزشكان در اتاق عمل كمك مي كند.
روبات ديگري نيز مدتي قبل با مهارت فيلمبرداري، كه يك گروه از محققان در مركز تحقيقات پزشكي دانشگاه نبراسكا در اوهاما آن را ساخته اند، معرفي شد كه مي تواند در درون معده يا شكم بيمار حركت كند و زواياي مختلف قسمت هايي را كه بايد معالجه شوند به جراح نشان دهد. اين روبات كه ماه ها از معرفي آن مي گذرد، همچنين مجهز به يك سوزن قابل جمع شدن است كه به آن امكان مي دهد از درون بدن بيمار نمونه برداري كند.

اعداد 1 تا 9 را در هر يك از سطرها و ستون ها و مربع هاي كوچك 3 در 3 طوري قرار دهيد كه فقط يك بار نوشته شود. پاسخ جدول را فردا در روزنامه ملاحظه خواهيد كرد.