ترجمه: فرهاد رضايي
آخرين ارزيابي مؤسسه مشاور منابع انساني مرسر درباره كيفيت شهرهاي دنيا و وضع زندگي شهروندان ساكن در آنها در سال 2006 ميلادي، نشان مي دهد كه زوريخ با امتياز 2/108، بهترين و بغداد با امتياز 5/14، بدترين شهر جهان از نظر كيفيت زندگي شهرنشينان است. بر اين اساس، شهرهايي از كانادا، اروپا و استراليا بالاترين رتبه ها را در اين درجه بندي به خود اختصاص داده اند و تهران با كسب امتياز 1/54، در جايگاه 177 قرار گرفته است.
در بررسي كارشناسان مؤسسه مرسر، پس از تجزيه و تحليل اطلاعات و ديتاي مربوط به وضع شهروندان و كيفيت زندگي در شهرهاي گوناگون جهان و بررسي اوضاع بر اساس شاخص هاي مختلف، ژنو با امتياز 1/108، در جايگاه دوم و ونكوور با امتياز 7/107، در جايگاه سوم بهترين شهرهاي جهان از نظر كيفيت زندگي جاي داده شده اند و رتبه آخر فهرست به شهر بغداد با 5/14 امتياز رسيده است.
همچنين در اين رتبه بندي، 8 شهر ژاپن از جمله توكيو، يوكوهاما، كوبه و ناگويا در ميان 70 شهر نخست قرار دارند و بهترين شهر آسيايي يعني سنگاپور، در جايگاه سي و چهارم بهترين شهرهاي جهان نشسته است.
شاخص ها
اين تحليل در واقع بخشي از ارزيابي جهاني كيفيت زندگي مؤسسه معروف و معتبر مرسر است كه به طور سالانه انجام مي شود و اوضاع افزون بر 350 شهر دنيا و كيفيت زندگي ساكنان آنها را به دقت مورد بررسي قرار داده است. در فهرست سال 2006 اين مؤسسه، 215 شهر جهان نسبت به يكديگر رتبه بندي شده اند.
كارشناسان مؤسسه مرسر در بررسي هاي خود، هر شهر را بر اساس 39 شاخص از جمله عوامل سياسي،
اجتماعي - فرهنگي، اقتصادي، زيست محيطي، ايمني و بهداشت شخصي، آموزشي، وضع حمل و نقل و نيز سرويس ها و خدمات عمومي، تسهيلات و امكانات تفريحي، ضريب دسترسي به كالاهاي مصرفي، وضع سكونت شهروندان و همچنين شرايط محيط طبيعي، ارزيابي كرده و به آنها امتيازي مناسب در هر زمينه داده اند.
همچنين سيستم امتياز بندي مؤسسه مرسر نيز بر پايه اعطاي امتياز 100 به شهر نيويورك استوار شده و امتيازبندي ساير شهرها نسبت به اين امتياز پايه به عنوان شاخص صورت گرفته است.
مؤسسه مرسر داراي بيش از 15 هزار پرسنل است كه در 41 كشور و بيش از 190 شهر جهان مستقر هستند و با معيارهاي كارشناسي مصوب مؤسسه، اوضاع و شرايط شهرهاي مختلف را از نزديك مورد بررسي و ارزيابي قرار مي دهند. اين مؤسسه در منطقه آسيا پاسفيك، بيش از 2 هزار پرسنل دارد كه در 31دفتر مشغول به فعاليت هستند.
نظام پرداخت دستمزد
به گفته سونسينو ، رئيس مؤسسه مرسر، اين امتيازبندي ها به ويژه براي دولت ها و شركت هاي چندمليتي كه به ارسال نيروي كار به شعب و شاخه هاي خود در كشورهاي گوناگون مي پردازند، بسيار مهم و قابل توجه است، زيرا تعيين ميزان حقوق و دستمزد آنها بايد بر اساس كيفيت زندگي در كشور محل كارشان انجام گيرد و در اين ميان، هر تغيير منفي در اوضاع زندگي مردم مي تواند مهم تلقي شود.
سونسينو مي گويد: ارسال نيرو يا نماينده به كشورهاي ديگر از سوي شركت ها يا دولت ها، مي تواند چالش بزرگي براي آنها و خانواده هايشان به وجود آورد و از اين رو، مأموريت هاي بين المللي با حقوق و دستمزد بالايي همراه است به ويژه اگر محل انجام مأموريت، شهرهايي با استانداردهاي نازل در زمينه كيفيت زندگي شهروندان، ناآرامي هاي سياسي و يا تهديدهاي تروريستي باشد.
وي مي افزايد شركت هاي بسياري در سراسر دنيا از نتايج و ديتاي حاصل از ارزيابي هاي انجام شده به وسيله اين مؤسسه، به منظور تهيه دستوركار و ساختاري مناسب براي نظام پرداخت حقوق و دستمزد كارمندان خود در كشورهاي گوناگون استفاده مي كنند.
سنگاپور در اوج
در رتبه بندي اخير مرسر، دو شهر از منطقه
آسيا پاسفيك به نام هاي اوكلند و ولينگتون به ترتيب از جايگاه هشتم و چهاردهم، به مقام پنجم و دوازدهم جدول صعود كرده اند كه اين امر، نشان از بهبود وضع محيط و زندگي شهروندان و به ويژه تقويت ثبات داخلي آنها دارد و اين در حالي است كه شهري مانند سيدني، با كسب 5/106 امتياز در جايگاه نهم جدول جاي گرفته است.
در قاره آسيا، شهر سنگاپور با به دست آوردن 5/102 امتياز، رتبه سي و چهارم و شهر توكيو با 3/102 امتياز و به عنوان با كيفيت ترين شهر ژاپن، رتبه سي و پنجم را به خود اختصاص داده است.
زيرساخت هاي مدرن و كارآمد هنگ كنگ در زمينه حمل و نقل و به ويژه سيستم حمل و نقل هوايي آن كه يكي از بهترين ها در جهان به شمار مي رود، سبب صعود اين شهر از رتبه 70 در فهرست پيشين به رتبه 68 در فهرست اخير شده است و كارشناسان امتياز 4/95 را براي اين شهر در نظر گرفته اند.
نئو سيو كيم ، يكي از مديران مؤسسه مرسر در منطقه آسيا پاسفيك، بر اين نكته تأكيد دارد كه موقعيت برجسته سنگاپور در مقام باكيفيت ترين شهر براي زندگي در قاره آسيا، به طور عمده مرتبط با فضاي خوب سياسي و اجتماعي آن، همچنين اوضاع اقتصادي، سرويس و خدمات بهداشتي عالي، سرويس ها و سيستم حمل و نقل عمومي مناسب به ويژه حمل و نقل هوايي و نيز چشم انداز پرطراوت فرهنگي در اين شهر است.
وي مي افزايد: به طور كلي در مدت 6 تا 7 سال آينده، شاهد روند رو به افزايش سرمايه گذاري مستقيم خارجي در سنگاپور خواهيم بود و انتظار مي رود كه اين شهر از وضع بهتري در زمينه كيفيت زندگي شهروندان خود برخوردار شود و بتواند ضمن حفظ مطمئن نيروها و سرمايه هاي با استعداد خود، استعدادهاي خارجي بيشتري را نيز در زمينه نيروي كار به سوي خود جلب كند .
به بيان نئو سيو كيم، به اين ترتيب پيش بيني مي شود كه وضعيت كار در اين شهر آسيايي روز به روز بهتر شود و درجات بالاتري از كيفيت و استانداردها را به خود اختصاص دهد؛ به طوري كه اين عامل در كنار ديگر عوامل و شاخص هاي اثرگذار، راه را براي جذب مقدار بيشتري از سرمايه گذاري هاي مستقيم خارجي در سنگاپور هموار خواهد كرد.
غول هاي آسيايي
در ارتباط با بررسي وضع شهروندان و كيفيت زندگي در شهرهاي آسيايي، شهرهاي دو ابر كشور اين قاره يعني چين و هند كه به عنوان غول هاي آسيايي ، جمعيت عظيمي را درون خود جاي داده اند و از اعضاي مهم جهان در حال توسعه به شمار مي روند، از اهميت ويژه اي برخوردار است.
در فهرست حاصل از ارزيابي 2006 مؤسسه مرسر، بالاترين رتبه شهرهاي چين را شانگهاي در اختيار دارد و در جايگاه 103 در ميان ساير شهرهاي مهم جهان قرار گرفته و 1/80 امتياز را كسب كرده است.
سلاجين پاراكاتيل ، پژوهشگر ارشد در مؤسسه مرسر، تصريح مي كند: شهرهاي پكن و شانگهاي در مسير رشد و توسعه هستند و بهبود كيفيت زندگي را بايد در سال هاي پيش رو تجربه كنند و اين بهبود كيفيت، به طور عمده در پي افزايش سرمايه گذاري بين المللي با توجه به نيروي كار ارزان در اين شهرها صورت خواهد گرفت.
اگرچه شهرهاي هندي به طور كلي رتبه هاي پايين تري را در مقايسه با همتايان چيني خود به دست آورده اند، نشانه هاي روشني از رشد و توسعه و بهبود وضع زندگي در شهرهاي كشور هند مشاهده مي شود .
گانگاپريا چاكراورتي ، از مديران مؤسسه مرسر در كشور هند، بر اين باور است كه رتبه و امتياز شهرهاي هندي در سال 2006 نسبت به سال گذشته، بهبود قابل توجهي يافته است و در اين ميان، به ويژه دهلي نو به سبب بهبود روابط سياسي با كشور همسايه يعني پاكستان و نيز افزايش سرمايه گذاري دولت به منظور توسعه زيرساخت هايي مانند جاده ها، فرودگاه ها و تسهيلات حمل و نقل عمومي نظير مترو، اوضاع بهتري را در مقايسه با سال گذشته نظاره گر است.
وي مي افزايد: با وجود اين، تأثير واقعي اين قبيل سرمايه گذاري هاي دولتي در توسعه زيرساخت هاي شهري، در 4 تا 5 سال آينده نمايان خواهد شد و استانداردهاي زندگي شهروندان را افزايش خواهد داد .
اروپاي غربي
نزديك به نيمي از 30 شهر برتر جهان از نظر كيفيت زندگي شهروندان، در اروپاي غربي قرار دارند. در اين منطقه، ژنو پس از زوريخ، دومين شهر برتر جهان به شمار مي رود و شهر وين 5/107 امتياز و مقام سوم را كسب كرده است.
از ديگر شهرهاي باكيفيت جهان در اين منطقه، مي توان به دوسلدورف با 2/107 امتياز، فرانكفورت با 0/170 امتياز و مونيخ با 8/106 امتياز اشاره كرد كه به ترتيب در جايگاه ششم تا هشتم جهان قرار گرفته اند. همچنين شهر آتن در منطقه اروپاي غربي همچنان پايين ترين رتبه را در اختيار دارد؛ به طوري كه با 8/68 امتياز، در جايگاه 79 نشسته است. در ارزيابي مؤسسه مرسر، لندن به عنوان با كيفيت ترين شهر در بريتانيا معرفي شده و با كسب 2/101 امتياز، موقعيت خود را در جايگاه 39 حفظ كرده است. دو شهر ديگر بريتانيا شامل بيرمنگام و گلاسكو هر دو با 3/98 امتياز، يك گام ارتقا يافته و به رتبه 55 جدول رسيده اند.
از سوي ديگر، شهر دوبلين دو پله نزول كرده و با 8/103 امتياز، در رتبه بيست و چهارم جاي گرفته و اين كاهش رتبه، به طور عمده در پي افزايش ترافيك شهري در خيابان هاي دوبلين ايجاد شده است.
اروپاي شرقي و خاور ميانه
همانطور كه پيش بيني مي شد، شهرهاي اروپاي شرقي همچون بوداپست، پراگ و ورشو، همچنان به رشد خود ادامه داده اند و در حال بالا رفتن از پله هاي ترقي در فهرست بهترين شهرهاي جهان هستند.
پاراكاتيل تأكيد مي كند: استاندارد زندگي در بسياري از شهرهاي اروپاي شرقي همراه با پيوستن كشورهاي اين منطقه به اتحاديه اروپا و امكان جذب سرمايه گذاري بيشتر، به طور تدريجي رو به بهبود و ترقي است.
به گفته وي، هنوز هم شهرهايي مانند دوبي در مقايسه با شهرهاي اروپاي شرقي، خدمات بهتر و متنوع تري را به ويژه به شهروندان و مسافران خارجي ارائه مي دهند كه براي مثال مي توان به فرودگاه هاي بين المللي مجهز آنها و نيز تسهيلات ويژه اوقات فراغت و سرگرمي شهروندان اشاره كرد.
به طور كلي مي توان گفت كه موقعيت بسياري از شهرهاي اروپا و خاور ميانه در رتبه بندي سال 2006 مؤسسه مرسر، بدون تغيير باقي مانده است. با وجود اين، قاهره در اين منطقه با افت قابل توجهي رو به رو شده و با كسب 2/71 امتياز و با 9 پله نزول، در جايگاه 131 قرار گرفته است. كارشناسان علت اصلي اين افت كيفيت را ناآرامي هاي سياسي و حملات تروريستي شهر قاهره و نواحي اطراف آن عنوان كرده اند.
بغداد براي سومين سال پياپي، پايين ترين استانداردها را در زمينه كيفيت زندگي شهروندان در اختيار دارد و فقط 5/14 امتياز به دست آورده است كه علت اصلي آن را نيز مي توان وضع آشفته آن پس از حمله به عراق دانست.
منابع: شينهوا ، پي. آر. نيوزواير و آسيانت