روش يك نه است ، رفتار يك سبزخواهي
زيست محيط حفظ در آموزش نقش به نگاهي
فرآيندهاي از پيچيده و عظيم بسيار مجموعه‌اي زيست محيط
و زنده موجودات تدريجي تكامل اثر بر كه است گوناگون
.است آمده بوجود زمين سطح غيرزنده اجزاء با آنها تداخل
پاسخي و داشته طبيعي روال بشر فعاليتهاي تاريخ طول در
در انسان تفكر.بود او زيستي و مستمر نيازهاي به نسبت
يكي ;بود استوار محور دو بر نيازهايش كردن برآورده
منابع و زمين از آينده‌نگرانه و عقلايي بهره‌برداري
به و فشار افزون و بي‌رويه بهره‌برداري ديگري و طبيعي
مجموع.شخصي منافع جهت در بيشتر سود آوردن بدست آن تبع
زمين برروي ناپايداري‌هايي بهره‌برداري‌ها ، و تفكرات اين
.داد سوق كنوني‌اش شكل به را زمين و كرد ايجاد
افزايش شخصي ، طلبي‌هاي منفعت:جمله از متعددي عوامل
"صرفا توسعه و پيشرفت شهرنشيني ، گسترش جمعيت ، روزافزون
طبيعي ، منابع از ضابطه بدون بهره‌برداري سريع ، و بعدي يك
در موءثر عوامل از...و آلوده‌كننده‌ها انواع مستمر توليد
مكاني به را زمين روندي چنين كه بوده زيست محيط تخريب
خواهد (فردا نسلهاي) آن آينده ساكنان براي سكونت غيرقابل
.كرد
حفظ با توسعه‌اي يعني پايدار توسعه‌اي به رسيدن براي
جوامع زيستي فرهنگ تحول به بايد محيطي ، زيست ارزشهاي
با را خود منش جوامع ، دهنده تشكيل مردم تا انديشيد
وقتي پايدار توسعهدهند تطبيق طبيعت پويايي و پايداري
مشاركت شده ، همه‌گير زيست‌محيطي اطلاعات كه مي‌يابد تحقق
حمايت بدون.گردد دوچندان آن از حراست و حفظ در مردم
.بود خواهد مشكل‌آفرين نيز توسعه سمت به جهش مردمي ،
چرا است الزامي زيست محيط زمينه در مردم آموزش بنابراين
مردم ، اعتقادي و فكري مباني در تغيير ايجاد با مي‌توان كه
ساخته ، متحول بگوئيم بهتر يا و دگرگون را او عملكرد
.كرد پيش‌بيني مناسب الگويي با را پايدار توسعه دورنماي
زيست‌محيطي آموزش لزوم
سوئد كشور در سال 1972 در استكهلم بين‌المللي كنفرانس
"انساني زيست محيط بيانيه" تصويب موجب كه شد برگزار
و افراد زيست‌محيطي رفتار مشي خط بيانيه اين كه گرديد
امضاء با كه استكهلم بيانيه.مي‌كند تعيين را دولتها
يافت قانوني جنبه كنفرانس در كننده شركت كشور روءساي 113
مي‌داند آن از حفاظت مسئول و زيست محيط از جزئي را انسان
:براي
بشر زندگي كيفيت بهبود -الف"
به زمين ، منابع از منطقي استفاده و مديريت حفاظت ، -ب
نسلهاي بلكه حاضر نسل فقط نه بشر ، افراد همه كه طريقي
.باشند سهيم آن در نيز آينده
محيط تخريب و آلودگي بردن بين از يا و كاهش پيشگيري ، -ج
زيست
محيط حفاظت زمينه در سني گروههاي همه در افراد آموزش -د
(اكولوژيكي) شناختي بوم تعادل و زيست
مسائل جهت در كه علمي پژوهش‌هاي از دسته آن ترويج- -ه
.است زيست محيط
برقراري براي اجتماعي موءسسات تشويق و دهي سازمان -و
سوء اثرات تقليل يا محو در بين‌المللي و ملي همكاري‌هاي
.انساني فعاليتهاي
مبادلات طريق از ملتها بين متوازن ارتباطات و صلح حفظ -ز
(1)".سلاح خلع و عادلانه
زيست‌محيطي آموزش فوق موارد به دستيابي براي اين بنابر
.مي‌نمايد الزامي
اهداف در چند تاملي
زيست محيط آموزش
معلومات به بخشيدن آگاهي زيست ، محيط آموزش از هدف
درك را محيط ارزشهاي شخص كه بطوري است فرد هر زيست‌محيطي
در تعمق و تفكر با و بوده كوشا آن از حراست در كرده
.بپردازد آن از حمايت به زيستي فرآيندهاي
علمي ، آموزش مركز كه زيست محيط بين‌المللي آموزش كتاب در
محيط آموزش از هدف است كرده منتشر يونسكو حرفه‌اي و فني
است واجب "كاملا فرد هر بر":مي‌كند بيان چنين را زيست
ارتباط از وي زندگي كيفي ارتقاء و بشر نوع بقاء براي كه
و ارزشها و كند درك را آن و شود آگاه زيست محيط با آدمي
به و بپروراند اجتماعي عدالت و حفاظت براي را ديدگاههايي
نمايد اقدام زيست محيط مشكلات حل جهت در گروهي يا تنهايي
".نمايد جلوگيري آنها بروز از يا و
:برشمرد چنين مي‌توان را زيست محيط آموزش از هدف
يادآوري و زيست‌محيطي مسائل به نسبت افراد آگاهي -1
.آن از حراست و حفظ در آن سنگين مسئوليتهاي
.بشر حيات براي زيست محيط ارزشهاي دريافت -2
و اقشار تمامي فعال مشاركت براي لازم انگيزه ايجاد -3
.طبيعي منابع بهبود و حفاظت
و كارشناسي تشخيص ، جهت لازم مهارتهاي يادگيري در كوشش -4
.موجود محيطي زيست مشكلات و كردن برطرف
طبقات از مردم مختلف اقشار آموزشي ، اهداف به نيل براي
بالاخص و متخصصين مشاغل ، صاحبان گوناگون ، اجتماعي
و ديدگاهها مهارت‌ها ، دانش‌ها ، بايد زيست محيط متخصصين
منجر و بوده موءثر زيست محيط آموزش براي كه را خود نظرات
توسط) شده ايجاد تخريبهاي در بهبود يا و طبيعت حفظ به
اختيار در رايگان مي‌شود ، (ناآگاه و طلب منفعت گروههاي
مورد در بتوانند افراد همه تا قرارداده عمومي افكار
به نسبت و داشته كافي اطلاعات زيست‌محيطي مشكلات و مسائل
.نمايند اقدام آن تخريبهاي گسترش از جلوگيري يا و حفظ
آموزشي اصول
بر تاكيد كه است استوار اصولي برپايه زيست‌محيطي آموزش
افزايش را زيست‌محيطي آگاهيهاي بسط و گسترش راه آن
:از عبارتند اصول اين.مي‌دهد
نظر در واحد مجموعه‌اي مثابه به زيست محيط آموزش ، در -1
فرهنگي ، سياسي ، مرزهاي كليه آن براساس و مي‌شود گرفته
محيط كه چرا مي‌شود گرفته ناديده..و طبقاتي اجتماعي ،
.است مشخص مرزي فاقد و حاشيه‌اي مسايل از فراتر زيست
هر در را جوامع اقشار همه كه باشد بصورتي بايد آموزش -2
.دهد پوشش انسان عمر طول اندازه به مدتي براي سني ،
طبيعت ، از اصولي بهره‌برداري در افراد مشوق بايد آموزش -3
كيفي سطح بردن بالا وارده ، آلودگي و تخريب ميزان كاهش
...و مير و مرگ و بيماري كاهش بهداشت ، رعايت جمله از زندگي
.باشد
باشد كوشا زيست‌محيطي اخلاق بردن بكار در بايد آموزش -4
طبيعي محدود امكانات وارث نيز آينده نسلهاي كه معني بدين
.گردند بهره‌مند آن از بايد و بوده
مناسبترين گرفتن نظر در با بايد زيست محيط آموزش" -5
و شود شروع جاري و محلي زيست‌محيطي موضوعات و موقعيت‌ها
منطقه‌اي و ملي گستردگي با موقعيت‌هايي و موضوعات طرف به
تمام و دائمي فرآيندهاي بايد روش‌ها رود ، پيش جهاني و
عمومي كاربردي ارزشها ، و اصول و رشته‌ها و بوده نشدني
(2)".باشند داشته
موءثر قدمهاي
آموزشي فرآيند احياي در
فرآيندي زيست‌محيطي آموزش در مطلوب اهداف به رسيدن براي
سازمانهاي و آموزشي موءسسات توسط بتواند كه است نياز مورد
براي را لازم زمينه دولتها ، حمايت با (NGO) غيردولتي
بايد نيز و كند ايجاد مردم آگاهيهاي سطح بالابردن
"الزاما و مقدماتي سطح از آموزش كه شود انديشيده تدابيري
سطح به مناسب برنامه‌ريزي با شده آغاز كودكي سنين از
.دهد قرار پوشش تحت نيز را بزرگسالان رسيده ، عالي
روزنامه‌ها ، تلويزيون ، راديو ، جمله از جمعي رسانه‌هاي
كه چرا دارند خطير وظيفه‌اي مورد اين در..و مجلات
دسترسي شده ، منتقل آسان‌تر و سريعتر طريق اين از آموزش
.بود خواهد راحت‌تر آنها به مردم عموم
و پرورش و آموزش وزارتخانه‌هاي طريق از بايد نيز دولت
تا كند اقدام زيست محيط درس تدوين به عالي آموزش و فرهنگ
آموزشي ، موءسسات در زيست‌محيطي لازم آموزشهاي طريق اين از
بر علاوه آموزشها اين.گردد ارائه دانشگاهها و مدارس
شود همگام ميداني كارهاي و عملي بصورت بايد تئوري جنبه
با همراه ملموس و عملي بصورت دانشجويان و دانش‌آموزان تا
.كنند برقرار ارتباط محيططبيعي با علمي تئوري‌هاي
انگيزه از مردم زماني كه كرد اشاره بايد نكته اين به
زندگي به دستيابي و زيست محيط از حراست و حفظ در كافي
اطلاعات به آنها دستيابي كه شد خواهند برخوردار پايدار
مورد اين در.باشد آسان زيست‌محيطي شده بهينه و مطلوب
مطرح آموزشي وسيله بزرگترين عنوان به مي‌تواند تبليغات
آوردن در صدا به با زيست‌محيطي هشدارهاي همچنين و گردد
واقع ثمر مثمر آموزش اهداف پيشبرد در مي‌تواند خطر زنگ
.شود
هر زيست‌محيطي و فرهنگي ويژگي‌هاي به توجه با بايد آموزش
و علمي محتواي و يافته گسترش وسيعي محدوده در جامعه
و انساني منش و رفتار در تغيير تا باشد داشته كاربردي
و آسايش با توام زندگي آن تبع به و زيستي تحولات درك
.آورد ارمغان به را آرامش
در بايد آموزشي عناوين شده ، ذكر موارد به توجه با
بيان با بوده كاربردي و جامع نظرات و ها آگاهي برگيرنده
ايجاد باعث تا شود نگريسته محيطي زيست ارزشهاي به علمي
زيست ، محيط از نگهداري و حفظ براي مردم در لازم انگيزه
از ناشي آلودگيهاي كاهش طبيعت ، از مسئولان بهره‌برداري
براي زيست‌محيطي اصول توسعه مجموع در و ساخت انسان صنايع
.گردد سالم حياتي به دستيابي
حيدري عمران مهندس
:منابع
-زيست محيط بين‌المللي آموزش ترجمه ، فيروزه ، برومند ، -1
اول 1370 چاپ -يونسكو انتشارات
انتشارات اززمين ، مراقبت ترجمه ، عبدالحسين ، وهابزاده ، -2
(اول چاپ) 1377-مشهد دانشگاهي جهاد
|
