درآيد زانو به "كوه علم" نگذاريم
 
كوهستان پاكسازي جهاني روز مهر ، دوم مناسبت به
آنچنان "علم‌كوه" طبيعت دگرگوني قرن ربع از كمتر در *
بازشناخت را آن قديمي سيماي نمي‌توان ديگر كه بوده
يكي خارجي ، صاحبنظران برخي ديدگاه از البرز جبال سلسله
به كه مي‌شود محسوب دنيا در طبيعي برجسته اثر از 100
جنوب ساحلي مرطوب نوار ايران ، شمال در عظيم حائلي صورت
.مي‌كند جدا مركزي خشك و گرم نواحي از را خزر
بين در محصور و مرتفع ناحيه‌اي كوه ، رشته اين مركز در
.است موسوم كلاردشت به كه دارد قرار برف از پوشيده قلل
در سرسبز ، ناحيه اين زيباي دورنماي و چشم‌انداز در
تخت مرتفع قلل كلاردشت ، غرب در واقع رودبارك دره انتهاي
.مي‌كنند خودنمايي تمام شكوه با سليمان
ازدياد و صنعتي توسعه فرايند پي در و اخير سال‌هاي در
مخرب اثرات از نيز كوهستاني دوردست منطقه اين جمعيت ،
مورد و نبوده مصون بي‌رويه بهره‌برداري‌هاي و توسعه
مساله ايناست گرفته قرار شديد دست‌اندازي‌هاي و تخريب
را منطقه فرد به منحصر محيط زيست از حفاظت به عميق توجه
.مي‌سازد ضروري پيش از بيش
علم‌كوه -سليمان تخت منطقه ارزشهاي و ويژگيها
بالاي 4000 قله از 50 بيش با علم‌كوه -سليمان تخت منطقه
.است برخوردار ايران طبيعت در ويژه‌اي موقعيت از متر ،
از اروپا در حتي كشورها از بسياري كه است درحالي اين
.محرومند متر بالاي 4000 قلل داشتن
منطقه اين ارتفاعات مهمترين از برخي زمين‌شناسي نظر از
نظير دروني آذرين نفوذناپذير و سخت سنگهاي از متشكل
به مرمر جنس از شده دگرگون آهكهاي يا سينيت و گرانيت
متر با 4850 علم‌كوه معروف قله.هستند مختلف رنگ‌هاي
با آن گرانيتي ديواره كه است منطقه قله بلندترين ارتفاع ،
اهميت از وخارجي داخلي سنگ‌نوردان بين در ارتفاع متر 400
از كثيري جمع ساله وهمه است برخوردار بسزايي شهرت و
.مي‌كند جلب خود به را كوهنوردان
زمين‌شناسي لحاظ از را آن كه منطقه اين ديگر ويژگي
از كه است متعددي طبيعي يخچال‌هاي وجود مي‌كند ، متمايز
موهبتي مثابه به زمين‌شناسي مطالعات و منظره زيبايي لحاظ
به منحصر منطقه و ايران در را علم‌كوه ناحيه و شده محسوب
.مي‌سازد فرد
تمام در كارشناسان عقيده به كه منطقه ويژگيهاي ديگر از
قللي نمي‌توان دنيا كجاي هيچ در كه آن است بي‌بديل دنيا
از كيلومتر تقريبي 24 و كوتاه فاصله در ارتفاعي چنين با
.يافت دريا سطح
و آب با سازگار جانوران و گياهان وجود مفهوم به اين
و گياهي پوشش تنوع و منطقه در مختلف ارتفاعي سطوح هواي
.است مزبور ناحيه استثنايي هوايي و آب و زيستي
و آب خروشان ، رودهاي طبيعي ، يخچال‌هاي مرتفع ، قلل وجود
چشم‌نواز مناظر و سرسبز مراتع انبوه ، جنگلهاي خنك ، هواي
و كلاردشت منطقه به ارزش‌هايي و ويژگيها هم روي بر
و ايران در را آن كه مي‌بخشد سليمان تخت -كوه علم ناحيه
.مي‌سازد يگانه و ممتاز منطقه
علم‌كوه وتخريب انهدام عوامل
چنان دستخوش علم‌كوه منطقه قرن ، ربع در تنها متاسفانه
نمي‌توان كه گرفته قرار نكردني باور تخريب و دست‌اندازي
تغييرات اين عمده‌ترين.بازشناخت خود قبلي چهره از را آن
:كرد خلاصه زير موارد در مي‌توان را
و دروني آذرين كانسنگ‌هاي وجود:بي‌رويه معدنكاوي -1
غيرقابل صدور و مرمر و گرانيت نظير آن ، از ناشي دگرگوني
دولتي و نظامي سازمانهاي و نهادها به استخراج مجوز توجيه
زماني كه را رودبارك دره تهران ، متروي نظير شركتهايي و
تخريب معرض در بشدت مي‌شد ، ناميده ايراني كوهنوردان بهشت
.است داده قرار
سازي جاده موجب معدنكاوي عمليات:بي‌رويه جاده‌سازي -2
و بكر "كاملا زماني كه رودبارك دره از كيلومتر طول 24 در
و ناحيه ارزشهاي‌طبيعي به توجه بدون كه بود ، دست‌نخورده
به را باوري غيرقابل تخريب پايدار ، توسعه اصول رعايت
.است داشته دنبال
منابع از برداري بهره مجوز صدور:ساختماني كارگاههاي -3
ساختماني و معدني كارگاههاي احداث "ضرورتا منطقه ، طبيعي
ارزيابي به توجه بدون كه داشته دنبال به دره طول در را
مناسب مكان‌يابي حداقل ، و محيطي زيست پيامدهاي و اثرات
موجب متعددي جنبه‌هاي از را طبيعت تخريب و پذيرفته صورت
.است گرديده
تمامي عليرغم كه دام گله‌هاي ورود:دام بي‌رويه چراي -4
چرا به و شده منطقه وارد سنتي به‌طور كماكان تخريبها
.مي‌برد بالا منطقه در را تخريب سرعت مي‌شوند ، مشغول
غيرقابل واگذاري:گياهي پوشش تخريب و زمين واگذاري -5
و غيربومي و بومي مردم به بهره‌برداري جهت اراضي توجيه
جنگل‌تراشي و درختان بي‌رويه قطع خصوصي ، و دولتي بخشهاي
پر وحشي ميوه درختان از روزگاري كه رودبارك دره در را
.است داشته دنبال به بود
درختان بي‌رويه قطع طبيعت ، به دست‌اندازي:خاك فرسايش -6
حجم فرسايش سبب مزبور ، ناحيه در مرتع و جنگل ونابودي
سردآبرود شده حفاظت رودخانه به آن انتقال و خاك از عظيمي
.است شده
رودخانه ، توسط يافته فرسايش خاك عظيم حجم:آب آلودگي -7
كارگاههاي فاضلاب و ضايعات زباله ، شدن سرازير همچنين
كه سردآبرود شده حفاظت رودخانه به معدني و ساختماني
نابودي بود ، قزل‌آلا و آزاد ماهيان تخم‌ريزي محل زماني
.است داشته دنبال به را رودخانه اين غني جانوري حيات
به آدمي بيرحمانه تهاجم و تجاوز:وحش حيات نابودي -8
در آتشباري و انفجارات صداي سرو همچنين حيات‌وحش ، حريم
كل گله‌هاي از اعم ناحيه وحش حيات زندگي "نهايتا معادن ،
نابودي و تهديد معرض در را پلنگ و قهوه‌اي خرس بز ، و
.است داده قرار
به عرصه غيرمسئولانه واگذاري:غيرمجاز ساز و ساخت -9
مجتمع‌سازي و ويلاسازي جهت مردم و دولتي و خصوصي شركتهاي
و مجوزها اخذ و پايدار توسعه اصول به توجه بدون كه
پيامدهاي و اثرات ارزيابي و زيست‌محيطي گواهيهاي
را تاريكي چشم‌انداز و منظر گرفته ، صورت زيست‌محيطي
.است كرده ترسيم ناحيه طبيعت آينده درمورد
و توسعه پيامدهاي:ناپايدار كوهپيمايي و گلگشت -10
گلگشت براي لازم آگاهيهاي بدون كه مردمي و جمعيت افزايش
از مختلفي موارد مي‌آورند ، روي منطقه به كوهپيمايي و
تحميل ناحيه برطبيعت خود نوبه به را آلودگي و تخريب
.مي‌كند
اكوتوريسم و پايدار توسعه كوه ، علم
جهانگردان اگر است تعجب جاي كه گفت بايد تاسف كمال با
"مجددا منطقه ، طبيعت به وارده صدمات از اطلاع و علم با
.كنند انتخاب گردي طبيعت براي را ناحيه اين
مي‌شود استفاده حالي در منطقه تزئيني سنگهاي ذخائر از
و همنام سنگهاي از عظيمي نهشته‌هاي كشور جاي جاي در كه
جهت در هم آنها ، واگذاري با مي‌شد كه دارد وجود مشابه
هم و نمود بهره‌برداري خارجي و داخلي بازارهاي به عرضه
ارزشهاي و جاذبه‌ها تمامي با را كوه علم منطقه
.كرد حفظ آن زيست‌محيطي
مي‌شود واگذار ساز و ساخت براي حالي در منطقه زمين‌هاي
حفاظت تحت آبرود سرد رودخانه همچنين و ناحيه جنگلهاي كه
.مي‌باشند دولتي سازمانهاي ارگانهاو كنترل و
كرده مشاهده پيش سال در 20 را منطقه سيماي كه كس هر
از افسوس و حسرت اشك فعلي موقعيت تماشاي از باشد ،
.مي‌شود جاري ديدگانش
به توجه با" كه سئوال اين جواب در كارشناسان از يكي
احداث براي طبيعت از بخشي تخريب بودن اجتنابناپذير
منطقه توسعه با آيا جنگل ، احياي يا و راهسازي كارخانه ،
:مي‌گويد "مخالفيد
نكته.نيست مخالف پايدار روش به توسعه با انساني هيچ"
اصل و ريشه به تيشه داريم درآمد كسب بهانه به كه اينجاست
كه ديگري نواحي از نمي‌توانستيم آيا.مي‌زنيم خود سرمايه
بهره‌برداري نبودند علم‌كوه فرد به منحصر ويژگيهاي داراي
از نيز ناحيه اين طبيعي سرمايه‌هاي از تا كنيم معدني
مضاعف درآمد بتوانيم جهانگرد وجلب اكوتوريسم طريق
ايجادنمائيم؟
منطقه اين دلپذير وهواي آب و زيبا طبيعت خاطر به مردم
جمعيت ورود با اينكه از غافل مي‌كنند ، ويلاسازي به اقدام
و بردن لذت براي منظره‌اي ديگر حد ، از بيش ساز و ساخت و
".ماند نخواهد باقي بهره‌جستن براي پاكي هواي
يا است بهتر داشتن مخروبه جنگل آيا گياهي پوشش مورد در
در كه ندارند توجه مسئولين گويي.نداشتن جنگلي "اصلا
به جنگل‌تراشي و درختان قطع مرحله توسعه ، كنوني فرايند
درختان كاشت مرحله و سريع چه هر مقطعي سودآوري واسطه
صورت "اصلا يا گرفته انجام كند چه هزينه‌بري به‌خاطر
.نمي‌پذيرد
و استخراج بي‌رويه طور به معادن ترتيب همين به
نوبت‌برگرداندن هيچگاه كه حالي در مي‌شوند ، بهره‌برداري
ممكن نيز "اصولا و فرانمي‌رسد اوليه وضعيت به منطقه
.بود نخواهد
و طبيعي ميراث علم‌كوه -سليمان تخت مانند مناطقي
.هستند ما ملي سرمايه‌هاي عظيم‌ترين
نماد شاخص‌ترين اين دماوند ، عنوان با كوه چند ما مگر
چند ما مگر داريم؟ خود ملي غرور و ايستادگي مظهر و طبيعي
مگر داريم؟ سبلان همچون زيبا حد بدان درياچه‌اي با قله
در كه زيبا كوهستاني دامنه‌هاي چنان با پايتخت چند ما
بيابيم؟ مي‌توانيم داريم تهران
چيست؟ آيندگان تقصير نداريم درآمد كسب توانايي ما اگر
و علم‌كوه و دماوند طبيعي سيماي ديدن از كه رواست آيا
را ما مديريتي و مالي ضعف تاوان آيا شوند؟ محروم توچال
توسعه ، بهانه به كه رواست آيا بپردازد؟ بايد طبيعت
زنيم؟ زخم طبيعت پيكر بر ناجوانمردانه اينچنين
پيشنهادات و مشكلات ريشه‌يابي
مسئولين موجود ، اقتصادي و اجتماعي معضلات تمامي رغم به
تخريب مساله كه حالي در.است دير فردا كه بدانند بايد
سازمان روءساي حضور در متعدد جلسات طي علم‌كوه منطقه
است ، شده مطرح زيست محيط حفاظت سازمان و مراتع و جنگلها
بهانه يا ضرورت به ناآگاهانه يا غيرمسئولانه كه شركتهايي
با مشغولند ، تخريب به طبيعت حريم در توسعه و عمران
ادامه خود كار به ارزيابي و بازرسي و نظارت كمترين
.مي‌دهند
سطح در حتي زيست‌محيطي مسائل حل از ذيربط ، سازمانهاي چرا
دامنه‌ها زدن شخم براي روستائيان به ساده حقيقت يك آموزش
كه شيب با همسو جهت در شخم نه و شيب بر عمود جهت در
مهمي بخش "قطعا عاجزند؟ مي‌كند چندان ده را خاك فرسايش
.است بي‌توجهي و كاهلي از ناشي مساله از
زيست‌محيطي پيامدهاي و اثرات ارزيابي توسعه ، زمينه در
طبيعت حريم در اجرايي عمليات گونه هر انجام از قبل
در پيشنهادات مهمترين مي‌توان ترتيب بدين.است الزامي
را كوهستاني نواحي "خصوصا طبيعي محيطهاي از حفاظت زمينه
:نمود خلاصه زير صورت به
از نشده ارزيابي معدني و ساختماني عمليات سريع توقف -1
و دماوند كوه ، علم نواحلي در "خصوصا محيطي زيست لحاظ
.تهران شمال
مراكز نيز و عمراني ذيربط ارگانهاي با قانوني برخورد -2
محيطهاي مخرب يا كننده آلوده كه متخلف اقامتي تفريحي
.بوده‌اند كوهستاني
اخذ به معدني ساختماني ، عمراني ، شركتهاي الزام -3
فعاليت ادامه جهت محيطي زيست استانداردهاي و گواهينامه
.طبيعت درحريم "خصوصا
و كار حين در فوق شركتهاي عملكرد بر مستمر نظارت -4
محيطي زيست موازين كنترل جهت ساختماني كارگاههاي بازرسي
.فعاليت حين در
به سبلان و علم‌كوه دماوند ، كوهستاني مناطق اعلام -5
به تهران شمال در توچال دامنه‌هاي و ملي پارك عنوان
ويژگيها از حفاظت جهت "شده حفاظت منطقه" عنوان
.مناطق اين فرد به منحصر جلوه‌هاي و
نواحي "خصوصا كوهستاني مناطق بر مديريت و نظارت اعمال -6
عنوان تحت نهادي طريق از كوهنوردي پرتردد مسيرهاي و
و متولي طريق اين از تا منطقه‌اي ، شوراهاي در كوهداري
كوهستاني مسيرهاي و نواحي در مسائل كليه مستقيم مسئول
.باشند
آموزشهاي گسترش طريق از مردم زيست‌محيطي فرهنگ اعتلاي -7
از پشتيباني و حمايت و همگاني رسانه‌هاي در محيطي زيست
.آنها گسترش و قانوني ثبت مراحل در محيطي زيست تشكلهاي
شهرهاي به مشرف دامنه‌هاي تمامي بر روزي آنكه به اميد با
آرزو اين و بوده نظاره‌گر را خرمي و سبز جنگلهاي كشور ،
و زشت زخمهاي بدون را علم‌كوه زيباي چهره بار ديگر كه
.ببينيم انداخته‌اند آن سيماي بر كه چركيني
ساعتچي احمدعلي
|
