توسعه سوم برنامه بزرگ هدف صادراتي جهش
نشود فراموش سوم برنامه
 
وابستگي و نفت
ساليان طول در نفتي درآمدهاي به ايران اقتصاد وابستگي
صنعتي غربكرد حاكم بخش اين بر را كم‌نظيري رخوت دراز ،
صدور با تا ، كوشيد همواره ايران ، از نفت خريد ازاي در
و رشد و شكل‌گيري از مانع ايران ، به شده ساخته كالاهاي
نيز نفتي درآمدهاي به اتكا و شود ما كشور در صنعت توسعه
منابع ايجاد به توجه كه است بوده آن از مانع همواره
.شود مطرح حياتي ضرورت يك صورت به بخش‌ها ساير در درآمدزا
كسب عليرغم نيز اسلامي انقلاب پيروزي بعداز دوران در
به وابستگي هرگونه ميان‌رفتن از و استقلال‌كشور
نفتي درآمدهاي به همچنان ما كشور اقتصاد جهاني ، بلوك‌هاي
كه شد آشكار وابستگي اين زيان‌هاي زماني و ماند وابسته
لايحه كنوني وضعيت در.نهاد كاهش روبه جهان در نفت بهاي
رئيس‌جمهوري توسط "اخيرا كه كشور توسعه سوم برنامه
رهايي براي اساسي گام نخستين شد ، تقديم مجلس به كشورمان
.مي‌شود محسوب نفت از ناشي درآمدهاي اين به وابستگي از
همين از را توسعه برنامه سومين شماره ، اين گزارش در
.كرده‌ايم بررسي زاويه
برنامه لايحه" ماه شهريور چهارشنبه 24 ايران جمهوري رئيس
تقديم را "كشور فرهنگي و اجتماعي اقتصادي ، توسعه سوم
مهم‌ترين از برخي خود سخنان در خاتمي آقاي.كرد مجلس
را سوم برنامه لايحه كيفي جهت‌گيري‌هاي و كمي شاخص‌هاي
.كرد تشريح مجلس نمايندگان براي
درصد رشد 6
همه كاركرد برآيند ملي توليد رشد مي‌گويند ، اقتصاددانان
توليد رشد ميزان دليل همين به.است اقتصادي كمي شاخص‌هاي
شده انتخاب اقتصادي پيشرفت برازنده شاخص يك به‌عنوان ملي
.است
رشد درصد رقم 6 گنجاندن:مي‌گويد اقتصادي كارشناس يك
سوي از توسعه سوم برنامه اجراي سالهاي در ملي توليد
رئيس توسط آن تائيد و كشور برنامه‌ريزي بلندپايه مقامهاي
برنامه لايحه روشن و نمايان نقطه بتوان شايد را جمهوري
و برنامه سازمان رئيس نجفي محمدعلي.دانست توسعه سوم
كه است اين واقعيت:مي‌گويد جمهوري رئيس معاون و بودجه
ملي توليد درصد رشد 6 به ايران اقتصاد دستيابي عدم
معناي به توسعه سوم برنامه اجراي سالهاي در متوسط به‌طور
بسيار آن از آمدن بيرون كه است عميق چاله‌اي در افتادن
.باشد مي دشوار
نرخ افزايش كه هستند باور براين نيز اقتصادي كارشناسان
شدن پرشتابتر حتي و ركود دامنه شدن گسترده‌تر بيكاري ،
درصدي رشد 6 به دستيابي عدم حتمي پيامدهاي از تورم نرخ
وضعيت تازه رشد ميزان اين به دستيابي.است ملي توليد
يعني.نگه‌مي‌دارد كنوني حد در را اقتصادي كلان شاخص‌هاي
.درصد تا 17 حدود 16 تورم نرخ و درصد حد 10 در بيكاري نرخ
دولت و خصوصي بخش
درباره مجادله:مي‌گويد اقتصادي كارشناس مهدي عرب محمد
دو دست‌كم خصوصي بخش سهم و اقتصاد در دولت دخالت ميزان
و سياستمداران بحث مورد كشورها تمام در كه است قرن
نيز ايران در مساله اين.است برنامه‌ريزان و سياستگزاران
.است گرفته قرار بيشتر توجه مورد سو اين به سال 1368 از
لايحه در مي‌شد پيش‌بيني كه همانطور:مي‌افزايد وي
در دولت نقش و دخالت ميزان از كاستن توسعه سوم برنامه
رئيس‌جمهوري و برنامه‌ريزان توجه مورد درستي به اقتصاد
دولت درآمدهاي ميزان كه است اين واقعيت.است گرفته قرار
نبوده اعتمادي قابل رقم هرگز نفت صادرات بابت از بويژه
بودجه‌هاي حتي و توسعه برنامه‌هاي نسبي ناكامي دليلاست
به هزينه‌ها و درآمدها اتكاي ميزان نيز كشور ساله يك
.است دولتي درآمدهاي
سازمان رئيس كه همانطور:مي‌گويد اقتصادي كارشناس يك
بارها اقتصادي دست‌اندركاران ساير و بودجه و برنامه
خصوصي بخش سهم توسعه سوم برنامه در بايد كرده‌اند عنوان
بيشتري رشد عمومي امكانات از استفاده و سرمايه‌گذاري در
براي درصدي سالانه 2/8 رشد پيش‌بيني.كند تجربه را
سرمايه‌گذاري براي درصد و 5 خصوصي بخش سرمايه‌گذاري
.است منطقي و عقلايي تصميمي دولتي
كه صورتي در باورند ، اين بر ايران اقتصاد در آگاه ناظران
شود ، ملموس "كاملا و يابد افزايش كشور در سياسي امن فضاي
را سرمايه‌گذاري دادن رشد توانايي داخل در سرمايه صاحبان
و سياسي فضاي بودن غيرشفاف دليل به حاضر حال در.دارند
فعاليت‌هاي سوي به بيشتر سرمايه‌گذاري‌ها اقتصادي
سرچشمه سرمايه ذات از رويكرد اين و دارند گرايش غيرمولد
.مي‌گيرد
صادراتي جهش
را توسعه سوم برنامه لايحه برجسته و روشن نقاط از يكي
به اقتصادي ارشد برنامه‌ريزان لازم و كافي توجه بايد
.دانست غيرنفتي صادرات توسعه
بپذيريم بايد:مي‌گويد كشور بازرگاني بلندپايه مقام يك
مدت ميان در ايران اقتصاد غيرنفتي صادرات توسعه بدون كه
به‌گونه‌اي توسعه ، سوم برنامه لايحه.افتاد خواهد نفس از
.شود پديدار كشور در صادراتي جهش نوعي كه است شده تدوين
هدفهاي به توجه با بازرگاني وزارت مقامهاي:مي‌گويد وي
پيش سال يك از صادراتي جهش بويژه و توسعه سوم برنامه
هدف اين مسير كردن هموار براي را برنامه‌منسجمي تاكنون
ايران در متحد ملل سازمان سوي از طرحي.ديده‌اند تدارك
جهش آن آموزه‌هاي براساس كه "سيناكس" نام به مي‌شود اجرا
.شد خواهد فراهم علمي و اصولي صادراتي
كه مي‌رسد نظر به:مي‌گويد صادراتي بلندپايه مقام اين
غيرنفتي صادرات توسعه مسير در بنيادين ضعف‌هاي از يكي
.است صادركنندگان توسط سنتي سازوكارهاي از استفاده
اصول با صادركنندگان كه است قرار "سيناكس" طرح براساس
و آموزشي كلاس‌هاي ايجاد.شوند آشنا صادرات نوين و علمي
آن نتايج اميدواريم ما و شده آغاز اين‌باره در كاربردي
دلار ميليارد حدود 34 است قرار كه توسعه سوم برنامه در
.شود متبلور باشيم داشته صادرات
جهان و ايران اقتصاد با كه كساني همه:مي‌افزايد وي
برنامه‌هاي فقدان كه مي‌دانند خوبي به دارند آشنايي
و موزون رشد عدم و صادرات توسعه براي علمي و اصولي
با را ايران اقتصاد پديده ، اين شده برنامه‌ريزي
.ساخت خواهد مواجه پيچيده پيش از بيش دشواري‌هاي
سازمان اين جانبه همه آمادگي از نيز كشور گمركي مقام يك
غيرنفتي صادرات گسترش و توسعه مسير كردن هموارتر براي
توسعه سوم برنامه لايحه براساس:مي‌افزايد و گفته سخن
خواهد بازرگاني سود به تبديل بازدارنده تعرفه‌هاي برخي
مثل ايران گمرك.است توجه قابل بسيار مساله‌اي اين و شد
و حذف و مقررات‌زدايي با كه مي‌كند تلاش گذشته سال دو
را صادرات توسعه راه بازدارنده و قانوني موانع كاهش
.كند هموارتر
خارجي سرمايه‌گذاري
برنامه لايحه پيشنهادي سياست‌هاي و كلي جهت‌گيري بررسي
مثابه به خارجي سرمايه‌هاي جذب كه مي‌دهد نشان توسعه سوم
و سرمايه تجهيز كمبودهاي رفع براي كارآمد سياست يك
.است برنامه كل در روشن نقطه يك پس‌انداز
منابع كه است اين واقعيت:مي‌گويد محمدي عرب محمد
درصدي رشد 6 هدف به دستيابي براي داخل در كشور سرمايه‌اي
از استفاده و است ناكافي برنامه اجراي سال پنج طول در
در.مي‌رود شمار به عيار تمام ضرورت يك خارجي سرمايه‌هاي
حتي و دارند سرمايه كمبود كه كشورهايي همه حاضر حال
تلاش مي‌باشند ، مازاد داراي اين‌باره در كه كشورهايي
جهان سوي همه به كه جهان سرمايه‌اي منابع از تا مي‌كنند
سوم برنامه لايحه در كه همانطور.كنند استفاده سرمي‌كشد
بر علاوه خارجي سرمايه‌هاي از استفاده است شده پيش‌بيني
در نوين فن‌آوري‌هاي انتقال امكان ارزي سرمايه كمبود رفع
فن‌آوري با پيوند عدم دليل به راكه كشور صنايع از تعدادي
.شد خواهد جبران است مانده عقب بسيار دنيا روز
برنامه لايحه در شده پيش‌بيني سياست‌هاي:مي‌افزايد وي
صورتي به آنها همه بايد كه هستند زنجيره‌اي توسعه سوم
مي‌تواند آنها از هركدام اجراي عدم.شوند اجرا كارآمد
مثال طور به.كند مواجه جدي موانع با را اجزا ساير اجراي
پيش سالهاي ارقام به توجه با كه نفتي غير صادرات توسعه
و مرغوب كالاهاي توليد به نياز مي‌شود محسوب جهش نوع يك
كالاها اين ، توليد دارد جهاني بازارهاي پسند مورد
بدون كشاورزي كالاهاي بسته‌بندي و صنعتي بخش در به‌ويژه
خارجي‌ها سرمايه‌گذاري با كه نوين فن‌آوري از استفاده
.است نيافتني دست مي‌يابد تبلور
پول و ارز
تعادل به اقتصاد يك اينكه براي مي‌گويند اقتصاددانان
در كدام هر كار و ارز و پول كالا ، بازارهاي بايد برسد
.گيرند قرار موزون تعاملي در نيز يكديگر با و باشند تعادل
:مي‌گويد شود فاش نامش نمي‌خواست كه اقتصاددان يك
و پول بازار كاركرد گذشته سالهاي در كه است اين واقعيت
.است نبوده هماهنگ كالا بازار كاركرد با ارز
براي توسعه سوم برنامه لايحه پيش‌بيني‌هاي من نظر به
شجاعانه اقدام يك ارز و پول بازار شاخص‌هاي كردن منظم
پس‌انداز و سرمايه منابع گذشته دهه دو در بانك‌ها.است
طرحهاي اختيار در رانتي نرخهاي با كلي طور به را مردم
شده پيش‌بيني سوم برنامه لايحه در.مي‌دادند قرار دولتي
معيني سقف يك در ساله همه بانك‌ها تكليفي تسهيلات كه است
شده حبس سرمايه‌اي منابع مي‌تواند اقدام اين.يابد كاهش
آن از اقتصادي استفاده امكان و كرده آزاد را بانك‌ها در
.كند فراهم اقتصادي فعالان براي را
با يافته اختصاص ارزهاي انواع حذف:مي‌افزايد وي
ارز نرخ مسير كردن هموار و متقاضيان به متفاوت قيمت‌هاي
يك نرخي دو حداكثر يا و نرخي تك و شدن يكپارچه سوي به
حال در:كنيد توجه شما.است لايحه اين در ممتاز پيش‌بيني
نرخ با كالاها برخي صادراتي ، ارز با ازكالاها برخي حاضر
نرخ با كالاها برخي رسمي ، نرخ با كالاها برخي شناور ،
موجب وضعيت اين.مي‌شود توليد و خريداري نامه‌اي واريز
كه نمي‌دانند كنندگان توليد.است شده اقتصاد شدن غيرشفاف
در قيمتي چه با بايد و است چقدر آنها توليدات واقعي بهاي
انواع تا است شده موجب شرايط اين.كنند عرضه را آن بازار
قدرت و شوند عمل وارد نيز كنترلي و نظارتي سازمانهاي
بنگاه‌هاي و صنايع صاحبان و مديران از ابتكار و خلاقيت
به توسعه سوم برنامه لايحه جهتگيريشود سلب اقتصادي
برخي و سردرگمي‌ها اين به ارز شدن نرخي دو حداكثر سوي
.مي‌دهد پايان بي‌دليل سخت‌گيري‌هاي
دارد ادامه
|
