نفت هاي لوله ديپلماسي
(دوم بخش)سوم هزاره درآغاز نفتي امنيت
عسكري سهراب :تنظيم و گردآوري
آسيبپذيري و وابستگي از رهايي براي واشنگتن تلاشهاي
كشور اين در بنزين مصرف‌كنندگان تحت‌الشعاع وارداتي نفت
صنعتي كشورهاي بين در را مبلغ كمترين كه است گرفته قرار
مشكل نقل و حمل اينكه ديگر و مي‌كنند پرداخت بنزين براي
شرايطي در.مي‌باشد متحده ايالات نفتي وابستگي در محوري
و حمل سهم مي‌يابند اهميت نفت بازار در سبك توليدات كه
بخشها ساير درحالي‌كه.است مصرف كل چهارم سه از بيش نقل
جايگزيني به كه‌قادر داده‌اند نشان گذشته بيست‌سال طي در
علت به نقل و حمل ولي هستند نفت جاي به انرژي منابع ساير
.نمايند عمل اين‌گونه است نتوانسته نفت به آن بالاي نياز
مصرف كنترل براي واشنگتن تلاشهاي كه گفت بايد كل در
كه همان‌گونه.است بوده نتيجه بدون امريكائيان روبه‌رشد
فاصله پيش‌بيني قابل آينده در مي‌دهد نشان شماره 2 جدول
دهه دو در.خواهدشد بيشتر امريكا در مصرف و توليد بين
افزايش امريكا نفتي مصرف‌كنندگان درحالي‌كه آينده
توسط موجود كسري يافت ، خواهد كاهش نفت توليد مي‌يابند
روبه‌رشد وابستگي با مواجهه در.شد خواهد جبران واردات
كردن متعدد در سعي واشنگتن درياها ماوراء نفتي به‌منابع
از نفت خريد رو اين از.است كرده نفتي‌اش منابع
مكزيك و ونزوئلا مثل لاتين امريكاي در توليدكنندگاني
ايجاد باعث (خريد) منابع كردن تعدد.است يافته افزايش
.مي‌شود نفتي امنيت
كمتر كشورهايي‌كه تا است شده باعث نفت بازار شدن جهاني
.باشند داشته كمتري وابستگي مي‌فروشند نفت يا مي‌خرند نفت
حالي‌كه در كرده اشاره انديشمندان از يكي كه همان‌گونه
نياز و است واقعيت يك انرژي لحاظ از همديگر به وابستگي
به وابستگي عدم ايجاد در سعي دارد بين‌المللي همكاري به
نفتي امنيت بنابراين.مي‌باشد بيهوده و عبث كاري انرژي
از كشور يك رهايي براي تلاش:شود تعبير اين‌گونه بايد
از كشور يك رهايي و جهاني بازار به بيشتر وابستگي
وابستگي بازار نوع اين چشم‌انداز.ديگر كشوري به وابستگي
بسياري نظر بنابهدارد خليج‌فارس نفتي منابع به بيشتر
سال چند براي شمال درياي در نفت توليد اوج كارشناسان از
توليد كاهش شاهد ازآن پس اما شده برنامه‌ريزي آينده
در را نفت واقعي منابع خليج‌فارس درحالي‌كه بود ، خواهيم
انتقال پيشرفته مسير در و بوده ارزان‌تر كه دارد اختيار
مي‌تواند ايران آن علاوه‌بر.است گرديده واقع انرژي
حوزه توسعه حال در انرژي منابع به دستيابي براي مسيري
.باشد خزر
ايران در انرژي بخش و امريكا تحريمهاي
درآمدهاي درصد و 40 ارزي درآمد درصد آنجايي‌كه 80 از
منزله به ايران براي نفت صدور است ، نفت صادرات از دولت
بخش اين كه نيست عجيب بنابراين.است حياتي شريان ادامه
طريق آن از تا بوده واشنگتن تلاشهاي هدف (ايران نفت بخش)
دو "تقريبا برايشود اسلامي جمهوري رفتار تغيير باعث
مالي منابع بين‌بردن از يا كاهش هدف با متحده ايالات دهه
كرده اعمال را گوناگوني تحريمهاي ايران حكومت دسترس قابل
جزو امريكا نفتي كمپاني‌هاي دهه 1990 اوايل در.است
دو اين بين تجارت حجم و بودند ايران نفت عمده خريداران
تجارت و انرژي زمينه در همكاري اين.بود توجه قابل كشور
كلينتون توسط مه 1993 ماه در "دوگانه مهار" سياست وضع با
تا گرديد باعث امر اينگرديد مواجه سياسي موانع با
دورويي سياست اتخاذ به متهم را واشنگتن ديگر كشورهاي
در.افتاد اتفاق "كونوكو مساله" زمان ، اين در.نمايند
گازي ميدان دو توسعه براي كه كرد اعلام كونوكو مارس 1995
نفت ملي شركت با را توافقنامه‌اي ايران جنوب در ساحلي
كارشناسان از بسياري اعتقاد به.است كرده امضا ايران
توتال مقابل در را متحده ايالات نفتي كمپاني ايران
بدون را خود بازرگاني روابط تا كرد انتخاب "تعمدا فرانسه
كلينتون اما دهد گسترش كشور اين با سياسي روابط به توجه
همچنين و تجارت فرمان دو صدور با امريكا جمهور رئيس
ممنوعيت اينكرد ممنوع را ايران با بيشتر شخصي تماسهاي
كه كند اعلام كونوكو كمپاني اصلي شاخه Dupont گرديد باعث
در بعد يك‌سال.داد نخواهد ادامه نفتي ميدانهاي توسعه به
سناتور توسط كه ليبي و ايران تحريم لايحه سال 1996
و گذشت نمايندگان تصويب از بود شده تهيه داماتو آلفونس
داماتو قانون.شد تبديل قانون به كلينتون بيل امضاي با
گاز و نفت بخش در كه بود خارجي شركتهاي مجازات مورد در
ممانعت سياست.مي‌كردند عمده سرمايه‌گذاري ليبي و ايران
داشتن نگه دور در اندكي موفقيت خارجي سرمايه‌گذاري از
توسعه زمينه در همكاري از بين‌المللي نفتي كمپاني‌هاي
وجود اين با.است آورده بدست اسلامي جمهوري انرژي منابع
با ايران نفت ملي شركت بين توافقنامه‌اي سال 1997 در
و روسيه پروم گاز از كنسرسيومي راس در (فرانسه) توتال
واشنگتن بين مذاكره ماهها از بعد.شد امضا مالزي پتروناس
مه 1998 در كلينتون دولت (اروپا اتحاديه) پروكسل و
(شركتها اين عليه) تحريمها اعمال از تا كرد موافقت
كنگره پرنفوذ اعضاي سوي از توافق اين.نمايد خودداري
روابط كميته رئيس و لات ترنت سنا اكثريت رهبر مانند
گرفت قرار شديد مخالفت مورد هلزم جسي سنا خارجي
شركتهاي تا مي‌شود باعث استثناء اين كه بودند آنهامعتقد
بدون ايران گاز و نفت در سرمايه‌گذاري جهت غيرامريكايي
راههاي نتيجه در و شوند پيشقدم امريكا از ترس
.شود گشوده ايران در بيشتر سرمايه‌گذاري
بين توافق به دستيابي منتظر بين‌المللي شركتهاي از بعضي
.نمايند سرمايه‌گذاري به اقدام تا هستند تهران و واشنگتن
اين.كمپاني‌هاست نوع اين از مورد يك پتروليوم برتيش
ايران نفت بخش در خود فعاليت طولاني تاريخ با كمپاني
از قبل اما كرد ايران در نمايندگي دفتر گشودن به اقدام
[غرب] روابط شدن عادي زمان تا گرفت تصميم كاري هر انجام
.بماند منتظر ايران با
انرژي بخش احياء جهت گامي عنوان به بايد تحريمها كاهش
جذب هدف با نفت صنعت بخش "اخيرا.شود تلقي ايران
از.است داده انجام را مهمي تغييرات خارجي سرمايه‌هاي
"منحصرا نفت بخش در اساسي اسلامي‌اقدامات انقلاب زمان
اين واگذاري ايران اساسي قانون.است شده انجام دولت توسط
.است كرده ممنوع خصوصي شركتهاي به را اقتصادي حياتي بخش
تجهيز جهت مالي مشكلات علت به تهران دولت حال اين با
استفاده در جدي سياست اعمال به اقدام خود نفتي ميدانهاي
سازمان اعلام طبق.است كرده سرمايه‌گذاري فرصتهاي از
ميليارد مبلغ 97 سال 2010 تا ايران ، متحده ايالات انرژي
جذب پتروشيمي و گاز نفت ، بخشهاي در را خارجي سرمايه دلار
.كرد خواهد
جهت نفتي كمپاني‌هاي تشويق براي مهم عامل يك
اين طبق مي‌باشد (buyback) بك باي فرمول سرمايه‌گذاري
را بهره‌برداري جهت نياز مورد سرمايه‌هاي تمام توافقنامه
هزينه‌ها بازپرداخت.بپردازند بايد خارجي كمپاني‌هاي
فروش محل از سرمايه كل ميزان مورد در قبلي توافق براساس
در سياست اين اعمال با همزمان شد خواهد استحصال نفت
جهت ايران.شد برگزار لندن در جولاي 1998 در كه كنفرانسي
در تا خواست خارجي شركتهاي از جديد درآمدي منابع ايجاد
.نمايند سرمايه‌گذاري كشور اين دريايي و ساحلي مناطق
ساير و سال 1995 اجرايي دستورات موجب به كه است گفتني
فرصت از استفاده به قادر امريكا نفتي كمپاني‌هاي تحريمها
"طبيعتا.نيستند ايران در سرمايه‌گذاري براي شده ايجاد
زيادي تلاشهاي تهران و واشنگتن نزديكي براي آنها
كه كرده‌اند اعلام كمپاني‌ها اين "اخيرا.كرده‌اند
شده آنها زيان و ضرر باعث ايران در سرمايه‌گذاري ممنوعيت
مساله ايننمودهاند اعلام آن با را خود مخالفت و است
بر ايران انرژي بخش نسبي گشايش از ناشي سويي از مي‌تواند
سوي از و باشد فراوان سود با خارجي سرمايه‌گذاريهاي روي
رئيس عنوان خاتمي‌به محمد آقاي انتخاب از ناشي ديگر
جامعه انتقاد در مهم موضوع. است سال 1997 در جمهوري
كه است اين ايران قبال در واشنگتن سياست از بازرگاني
آنان‌شيوه زعم وبه نبوده كارساز يكجانبه تحريمهاي
جمهوري رفتار كنترل براي بيشتري شانس تشويقي رويكرد
توسط زير اقدامات.دارد متحده ايالات اسلامي‌براي
ايران قبال در امريكا سياست تغيير براي امريكايي شركتهاي
.است گرفته صورت
براي را تلاشهايي موبيل و كونوكو (كمپاني‌هاي) اينكه اول
كمپاني‌هاي سرمايه‌گذاري ممنوعيت كردن كم يا برداشتن
آرچيو كونوكو رئيسكردند رهبري ايران در امريكا نفتي
روابط در جديدي فصل تا خواست كلينتون از هام دون دبليو
عادي‌سازي كه داشت اظهار و بگشايد متحده ايالات و ايران
به طرفين براي را زيادي بسيار منافع كشور دو بين روابط
كه است كرده پيشنهاد كونوكو علاوه به.آورد خواهد ارمغان
غيرامريكايي كمپاني‌هاي مانند امريكا نفتي كمپاني‌هاي
نفت صنايع در دلار ميليون مبلغ 20 تا سال هر باشند مجاز
رئيس مشابه اقدامي در.نمايند سرمايه‌گذاري ايران گاز و
به كلينتون بيل به خطاب نامه‌اي در نوتو لوسيواي ، موبيل
ايران با تجارت ممنوعيت ادامه صورت در كه رساند وي اطلاع
قابليت اقتصادي و استراتژيكي لحاظ از امريكايي شركتهاي
در خارجي رقباي كه حالي در داد خواهند دست از را خود
فعاليت آزادانه خزر درياي و فارس خليج در اكتشاف زمينه
به تا است كرده پيشنهاد موبيل بنابراين.مي‌كنند
شود داده اجازه ايران با گفتگو براي امريكايي كمپاني‌هاي
شدن برداشته زمان تا گفتگوها كه مساله اين درك با
.بماند باقي ناتمام تحريمها
انزوا سياست برداشتن از امريكا نفتي موءسسه اينكه دوم
چاره نزديكي موءسسه اين اعتقاد به.است كرده حمايت "قويا
متحده ايالات اقتصادي رقابت.انزوا و دوري نه است كار
.شد خواهد امريكايي دموكراسي و آزادي ارزشهاي ارتقاء باعث
نايب (Michaele.E.Canes) كينز اي مايكل گفته به بنا
ساير و شوند برداشته بايد نفتي تحريمهاي موءسسه رئيس
تغيير براي بلندمدت تلاشهاي جمله از خارجي سياست امكانات
توجه مورد تماسها ساير و تجارت تشويق طريق از رژيم رفتار
.باشد جدي
گروههاي ساير و گفته پيش نفتي كمپاني‌هاي اينكه سوم
(USA Engage) انگچ يواس‌اي به موسوم لابي گروه اقتصادي
گروه از 670 بيش از ائتلافي لابي اين.آوردند وجود به را
جهت كه مي‌باشد اقتصادي اتحاديه‌هاي و بازرگاني كشاورزي ،
و متحده ايالات يكجانبه تحريمهاي براي جايگزيني يافتن
تلاش فرامرزي همكاريهاي در امريكا بهره‌وري افزايش
تحريمهاي ائتلاف اين رئيس بيل‌لين گفته بنابه.مي‌كند
باعث و گرديد خواهد خارجي رقباي تقويت باعث يكجانبه
.شد خواهد بي‌مسئوليت سرمايه‌داران عنوان به ما معرفي
باعث اقتصادي گروههاي ساير و نفتي كمپاني‌هاي تلاشهاي
سياست در بازنگري براي كنگره و دولت در ايجادحركتي
ايالات استراتژيك علائق بين مشترك زمينه يافتن و تحريمها
از "اخيرا مثال براي.است شده اقتصادي فرصتهاي و متحده
استوارت رهبري به "تحريم تيم" دولتي نهاد سوي
هدف.است شده ايجاد دولت اقتصادي امور معاون اي‌آيزنشتات
تاثيرات و ارزشها مقاصد ، اهداف ، كلي بازنگري تيم اين
تحريمها كارآيي جهت مشخص چارچوبي ارائه و موجود تحريمهاي
خارجي سياست موءسسه در كه كنفرانسي در.مي‌باشد آينده در
كه كرد اعلام آيزنشتات شد برگزار هوستون در "بيكر جيمز"
تا بين 15 مستقيم طور به سال 1995 در اقتصادي تحريمهاي
شغل معادل 250000 كه صادرات زمينه در دلار ميليارد 19
.است كرده وارد زيان امريكا اقتصاد به مي‌باشد
صورت تحريمها اين با كنگره اعضاي سوي از هم مخالفتهايي
بررسي براي سناتورها از نفره گروه 18 يك.است گرفته
ديدگاههاي گروه اين.است شده تشكيل تحريمها موضوع
تحريمهاي براي معياري تهيه مورد كرين‌در لوگرهاميلتون
و آنها بشردوستانه و اقتصادي ارزشهاي ارزيابي يكجانبه ،
را مجدد تصويب عدم صورت در سال دو از بعد آنها برداشتن
جان‌مك‌كين نام به ديگر پرنفوذ سناتور كرد ، خواهند بررسي
و شده مواجه شكست با دوگانه مهار سياست:كه است معتقد هم
وي منظور شايد.بگيريم بهره گوناگون سياستهاي از بايد ما
فضاي ايران با گفتگو براي سعي با همراه كه است اين
.باشد حاكم هم خوشبيني
و خارجي سياست اهداف تعيين براي كنگره و دولت تلاش اين
از آنان جديد ارزيابي انعكاس خارج در اقتصادي فرصتهاي
كلينتون بيل كه است دست در نشانه‌هايي.است ايران سياست
ساير و خارجه امور وزير آلبرايت مادلين و جمهور رئيس
زمان از خاتمي آقاي كه اند معتقدشده امريكايي مقامات
جمهوري خارجي و داخلي سياست در تغييرات از خود انتخاب
مادلين ديدگاه اين با همزماناست كرده دفاع اسلامي
رد ايران به ژوئن 1998 در روابط عادي‌سازي براي آلبرايت
هنوز امريكا دولت اما كرده پيشنهاد را (Road map) مپ
.مي‌باشد ايران گاز و نفت لوله‌هاي عبور مخالف
دارد ادامه
|
