مشاركتي مديريت بازدارنده عوامل
رهنورد فرج‌الله دكتر
:اشاره
تشخيص پژوهشگران توسط صريح به‌طور مشاركت اقتضائي جنبه
است مناسب شرايطي در تنها مشاركتي مديريت.است شده داده
به نظرباشد داشته سازگاري سازمان وضعي متغيرهاي با كه
مديريت است درصدد ايران اسلامي جمهوري دولت اينكه
سازمان‌هاي در پيشنهادها پذيرش نظام شكل در را مشاركتي
طرح ، استقرار از قبل دارد جا سازد ، مستقر ايران دولتي بخش
تعديل جهت در و شوند شناسايي مشاركت بازدارنده نيروهاي
.آيد به‌عمل مقتضي اقدامات آنها
از يكي در را بازدارنده عوامل اين از برخي زير مقاله
.است داده قرار كنكاش مورد ايران دولتي بخش سازمان‌هاي
با افراد درگيري كه مي‌دهد ، نشان پژوهش يافته‌هاي
متغيرهاي مهمترين فردگرائي ، فرهنگ و فيزيولوژيكي نيازهاي
.مي‌شوند محسوب بازدارنده
انديشه گروه
نكته اين دهيم ، قرار موردلحاظ را مشاركت كه نگرشي هر با
كامياب چنان عمل در مشاركت كه كرد انكار نمي‌توان را
جهان‌پذيرشي كشورهاي بيشتر در گسترده ، به‌طور كه بوده ،
اثربخشي سايه در مقبوليتي چنين بي‌شك ، .است يافته عام
دموكراسي ، تعميم سازمان‌ها ، بهره‌وري بردن بالا در مشاركت
است آمده دست به اينها ، مانند و كار روابط بهبود
از يكي كه است شده گفته حتي.(لندي ، 1989 ;لوتانز ، 1977)
در افراد مشاركت تامين كشوري هر اقتصادي توسعه الزامات
.است امور اداره
از شكلي به‌عنوان شورا ، بر تاكيد با نيز اسلام مبين دين
داده قرار تاكيد مورد را انسان صيرورت و رشد هدف مشاركت ،
و دروني تعهد و مسئوليت ايجاد در را مشاركت نقش و است
.مي‌كند گوشزد آنها آموزش و تربيت و افراد به دادن شخصيت
داده نسبت مشاركتي مديريت به كه مزايايي چنين عليرغم
نشان مطالعات نتايج مي‌آيد ، دست به عمل در يا و مي‌شود
هميشه مشاركت كه (لاتام ، 1988 و شويجر ، لاك ، ) مي‌دهد
اثربخشي موارد بعضي در و ندارد پي در را محاسني چنين
بنابراين ، .دارد غيرمشاركتي حالت با مقايسه در كمتري
مي‌كند ، عمل معيني موقعيتهاي در تنها مشاركت گفت بايد
به‌عنوان كه متغيرهايي و شرايط اين كه اينجاست سوءال اما
در مشاركتي مديريت وموفقيت مي‌كنند عمل بازدارنده عوامل
كدامند؟ است ، آنها گروتعديل
مشاركت شرايط *
شويجر ، و لاك ;مونگ ، 1986 و ميلر) كلان تحليل‌هاي نتايج
تصميم‌گيري دهد نشان كه مشخصي شواهد مي‌دهد ، نشان (1979
بهره‌وري به دستوري تصميم‌گيري با مقايسه در مشاركتي
مقتضيات براثر ومشاركت ندارد وجود مي‌شود ، منجر بالايي
ماهيت اگر":مي‌گويد(1990) "نات".خواهدبود اثربخش خاصي
توسعه حال در سرعت به تكنولوژي با و وپيچيده خلاق وظيفه ،
و "ديويس" ".است مناسب مشاركتي مديريت آنگاه باشد ، درگير
منوط مشاركت در توفيق كه مي‌كنند بحث (1985) "نيواستروم"
اين آنها.است لازم حالات و شرايط بعضي با سازگاري به
برقراري امكان افراد ، توانايي تلقي ، طرز شامل را عوامل
مشاركت هزينه و مشاركت وقت -فرصت دوجانبه ، روابط
.مي‌دانند
وضعي رهبري تئوري طرح با (1988) "بلانچارد" و "هرسي"
را مشاركت مناسب شرايط تركيبكننده ، چارچوب به‌عنوان
و كاري بلوغ ازلحاظ افراد (مي‌دانند1 موارد اين شامل
(2;باشند داشته قرار بالايي "نسبتا سطح در رواني
در انگيزشي عوامل (باشند ، 3 غالب افراد ثانويه نيازهاي
در سازمان در تغيير سيكل (4;باشند مطرح سازمان سطح
لحاظ از (5;باشد رفتار مجدد تثبيت و رفتار تغيير مراحل
من و پرورشي والديني من حالت در افراد مراوده‌اي
همكاري مرحله در رشد ازلحاظ سازمان (و 6 ;باشند بزرگسالي
.باشد واگذاري و
شرايطي موءثر مشاركت براي (1961) "ماساريك" و "تاننبوم"
توانايي بايد زيردستان (كرده‌اند1 فهرست شرح بدين را
فعاليت‌هاي در رواني نظر از كه باشند داشته را آن
را مشاركتي فعاليت بايد زيردستان (2;شوند درگير مشاركتي
(4;نباشد بحراني عامل زمان (3;بدانند سودمند و مطلوب
ارزش‌هاي كه باشد بالا آن‌قدر نبايد مشاركت هزينه‌هاي
كه كنند احساس نبايد افراد (5;كند خدشه‌دار را آن مثبت
قرار تهديد مورد سازمان در را آنها شغلي امنيت مشاركت ،
موقعيت مشاركت كه كنند احساس نبايد مديران (6;مي‌دهد
بايد موءثر مشاركت براي (7;مي‌كند تهديد را آنها
;باشند افراد دسترس در پيوسته به‌طور ارتباطي كانال‌هاي
سراسر در زيردستان بايد مشاركت بودن موءثر براي (و 8
.گيرند قرار آموزش تحت‌پوشش سازمان
درگيري براي را روش پنج (1973) "ويتون وروم" هنجاري مدل
را تصميم‌گيري قاعده هفت نيز و تصميم‌ها در زيردستان
آن تحت كه هستند شرايطي مبين قواعد اين كه مي‌كند تجويز
بر شرايط اين.هستند موءثر روش ، پنج از يك هر شرايط ،
مقاومت درجه و دسترس در اطلاعات ميزان مساله ، ماهيت
مدل‌هايي يا مطالعاتي چنين هرچند ;دارند اشاره زيردستان
مطرح مشاركتي مديريت موفقيت با رابطه در را مختلفي عوامل
سازمان‌هاي وضعي شرايط آنها از هيچ‌كدام اما ساخته‌اند ،
.نمي‌دهد پوشش را ايران دولتي بخش
بخش در مشاركت بازدارنده عوامل بررسي با پژوهش اين
اين وضعي محيط بودن مساعد درجه دارد سعي ايران ، دولتي
.بكشد به‌تصوير مشاركتي مديريت با را سازمان‌ها
پژوهشي فرضيه‌هاي *
اتفاق به قريب در مشاركتي ، مديريت كه آنجايي از
حاضر پژوهش اين بنابر نمي‌شود ، اجرا دولتي دستگاه‌هاي
و مشترك بازدارنده عوامل اساس بر را خود فرضيات دارد سعي
بازدارنده عوامل از صحبت كه چرا.كند پايه‌گذاري عمومي
و سازمان اندازه كاري ، بلوغ تكنولوژي ، ماهيت چون اختصاصي
مي‌گذارند ، تاثير مشاركت درجه بر بيشتر كه اينها ، نظاير
فرضيات دليل همين به.باشد داشته منطقي توجيه نمي‌تواند
.است گرفته قرار لحاظ مورد چنين پژوهش اين
در مشاركت بازدارنده عوامل از مديران تلقي طرز.الف
.مي‌شود محسوب تصميم‌گيري
دادن شركت براي تمايلي "اكثرا دولتي ، دستگاه‌هاي مديريت
گروهي.نمي‌دهند نشان خود از تصميم‌گيري امر در كاركنان
گروهي مي‌دانند ، خود طبيعي حق را تصميم‌گيري آنها از
تلقي خود مديريت ضعف منزله به را افراد مشاركت ديگر
از جلوگيري و خود شخصيت حفظ براي دارند ، سعي و مي‌كنند
فاصله كاركنان از دارند ، كه ضعفي نقاط به زيردستان آگاهي
;برسانند ممكن حداقل به آنها با را خود ارتباطات و بگيرند
به تصميم‌گيري در كننده كند عامل را مشاركت ديگر ، برخي
بيش مشاركت هزينه‌هاي مجموع كه معتقدند و مي‌آورند حساب
تصميم‌گيري نيز مديران از برخي بود ، خواهد آن فوائد از
خود اختيار و قدرت براي تنزلي و تهديد را مشاركتي
به زيردستان به كه هستند مديراني بالاخره و مي‌شناسند
را افراد آن تبع ، به و مي‌كنند نگاه اقتصادي انسان صورت
.نمي‌دانند تصميم‌گيري در مشاركت شايسته
در مشاركت بازدارنده عوامل از زيردستان تلقي طرز.ب
.مي‌شود محسوب تصميم‌گيري
نيز زيردستان منفي نگرش مديران ، تلقي طرز مقابل نقطه در
مشاركتي تصميم‌گيري با رابطه در بازدارنده و موءثر عامل
مديريت و خود بين كاركنان از عده‌اي.مي‌آيد حساب به
و اقتصادي سياسي ، نظم با هم برخي و مي‌كنند احساس فاصله
را مديران عملكرد بدبيني ، با و مخالفند موجود اجتماعي
عقيده با تضاد در را مديريت با همكاري و مي‌كنند ارزيابي
مقايسه در را خود هم ديگر برخي.مي‌كنند تلقي خود نگرش و
گروهي ، حزبي ، پيوندهاي طريق از كه سياسي مديران با
شايسته سيستم اساس بر نه و مداري رابطه خويشاوندمداري ،
طرح با و مي‌يابند شايسته‌تر شده‌اند ، انتخاب سالاري ،
سئوال زير را مديران صلاحيت سالاري ، شايسته فقدان مساله
مديران با مشاركت و همكاري به حاضر "عملا و مي‌برند
.نيستند
عوامل از فيزيكي اوليه نيازهاي با كاركنان درگيري.ج
.مي‌آيد حساب به مشاركت بازدارنده عمده
كاركنان شدن درگير و جامعه در اقتصادي تورم به توجه با
گفت مي‌توان فيزيولوژيكي نيازهاي و اقتصادي مشاركت با
نياز يك مديران و كاركنان اكثر بين در ثانويه نيازهاي
را آنها رفتاري پايه تا نمي‌رود شمار به غالب و نيرومند
خود از مشاركت به چنداني ميل افراد آن تبع به.دهد شكل
.نمي‌دهند نشان
بازدارنده عمده عوامل از سازمان‌ها در فردگرايي فرهنگ.د
.مي‌آيد حساب به مشاركت
در مديريت در كاركنان مشاركت همايش اولين نتايج اساس بر
در ما كشور فرهنگ در روي تك و فردگرايي روحيه سال 1377
بر زياد تكيهاست گسترده سايه نيز دولتي بخش سازمان‌هاي
زياد ، ساليان طول در و سنتي ساختارهاي در فردي ، مسئوليت
داده جاي سازماني فرهنگ عمده عناصر زمره در را فردگرايي
بازدارنده عمده نيروهاي از فرهنگي چنين بي‌ترديد.است
.مي‌آيد حساب به مشاركت
مشاركت تعريف *
مختلفي مفاهيم و معاني مشاركت براي مديريت ، ادبيات در
فرايند بر تاكيد با را آن عده‌اي.شده‌اند قائل
;(اليوت ، 1971 ;ولكر ، 1973) كرده‌اند تعريف تصميم‌گيري
مورد را كاركنان نفوذ و كنترل خود ، تعريف در نويسندگاني
گروهي ;(وآس ، 1960 اسرائيل ، فرنچ ، ) داده‌اند قرار توجه
كرده‌اند قلمداد عمده عاملي را مشاركت قلمرو و شكل ديگر
تصميم‌گيري ديگر برخي و ;(ساشكين ، 1983 ;لامر ، 1967)
همكاران ، و لاك) مي‌دانند مشاركت كانوني نقطه را مشترك
.(1988
را مشاركت بازدارنده عوامل پژوهش اين اينكه به توجه با
اين بنابر مي‌دهد ، قرار سنجش مورد افراد ادراك اساس بر
افراد ادراك مبناي بر كه مشاركت از (1960) "وروم" تعريف
قرار لحاظ مورد شرح بدين پژوهش اين در است ، گرفته صورت
ميزان از نفر يك ادراك از است عبارت مشاركت:است گرفته
نفوذ ميزان با مقايسه در دارد تصميم‌گيري در كه نفوذي
.تصميم‌گيري در وي واقعي
پژوهش نتايج *
مي‌دهد نشان را تنظيمي پرسش‌نامه‌هاي نتايج شماره 1 جدول
در "ليكرت" مقياس برحسب افراد پاسخ فراواني آن در كه
با.است شده منعكس مستقل متغيرهاي از يك هر با رابطه
آمده ، دست به معيارهاي انحراف و ميانگين نتايج به توجه
مي‌توان تاثير ، درجه لحاظ از را مشاركت بازدارنده عوامل
:كرد دسته‌بندي چنين
;فيزيولوژيكي نيازهاي با افراد شدن درگير.1
;كاركنان بين در تكروي و فردگرايي فرهنگ.2
;مشاركتي مديريت اثربخشي به نسبت زيردستان بدبيني3
خود قدرت تزلزل و تهديد عامل را مشاركت مديران.4
;مي‌دانند
;X تئوري به مديران از برخي اعتقاد5
;مي‌دانند بطئي تصميم‌گيري عامل را مشاركت مديران.6
;مشاركت بودن واقعي به نسبت زيردستان بدبيني7
سازماني هزينه‌هاي افزايش عامل را مشاركت مديريت.8
.مي‌داند
يعني اول متغير دو ميانگين كه مي‌دهد ، نشان نمونه نتايج
در فيزيولوژيكي ، نيازهاي با افراد درگيري و فردگرايي
در است ، متمركز (3)كد با "زياد" رتبه‌اي مقياس همسايگي
و زيردستان تلقي طرز به مربوط شاخص‌هاي ميانگين كه حالي
و مي‌گيرد قرار "حدودي تا" و "كم" بين حدفاصل در مديران ،
با مقايسه در متغيرها اين تاثير كه مي‌دهد نشان اين
.است ناچيز سازماني محيط اقتصادي و فرهنگي عوامل
از استفاده با آماري ، جامعه درخصوص صحيح قضاوت براي
است ، شده منعكس شماره 2 جدول در كه نمونه‌اي نتايج
طرز:از است عبارت مشاركت بازدارنده عوامل گفت مي‌توان
درگيري و فردگرايي مديران ، تلقي طرز كاركنان ، تلقي
از نخست متغير دو چون و فيزيولوژيكي نيازهاي با كاركنان
قضاوت پژوهش اين در لذا هستند ، برخوردار كمتري ميانگين
آخر متغير دو مبناي بر تنها آماري جامعه ميانگين به راجع
.است گرفته صورت
دارد ادامه
|
