|
|
هندي الهيات افتخار تاج گيتا ،
سليماني مرضيه :نوشته
بخش هندي ، عارفانه فلسفه‌هاي و مذاهب فرهنگ ، :جستارگشايي
تاثير.است عرفان تاريخ در حقيقت و معنا تاريخ از مهمي
مدرن جوامع حتي كه بوده چنان آنها عمق و انديشه‌ها اين
سرچشمه‌هاي و نگرفته‌اند باز آن از تحسر چشم هنوز نيز
را ، فكري و عرفاني نحله‌هاي از سرشار و عتيق سرزمين اين
اهميت‌بهگود به نظر.مي‌پندارند جان‌بخش و بكر زلالي
مقاله در آن ، درباره معاصر روزافزون تحقيقات گيتاو
قرار معرفي و تفحص مورد بدان مربوط مطالب و مسائل حاضر ،
.است شده داده
معارف گروه
هندي مذاهب در تاملاتي
سالهايي به هند در فلسفي -ديني تاملات و مذهب تاريخ
تاريخ اين باستان‌شناسي كشفيات.مي‌گردد باز دور بسيار
برخي از ريشه‌هايي كه طوري به رسانده ، م.ق به 2500 را
نيز ارواح انتقال و تناسخ قبيل از هند ، در بنيادين عقايد
.است شده يافت زمان همان در
هزار مدت طول در يعني ميلادي سال 500 تا م.ق سال 500 از
عالمان آن از پس و گرديد تثبيت و تشكيل هند فلسفه سال ،
مرور به جهان ، و انسان در عميق تاملات با هندو درون‌گراي
بنياد را (دارشاناها) هندوئيزم فلسفه اصولي مكتب شش ايام
.گذاردند
مي‌كند پيشنهاد طريقه سه رستگاري به نيل براي هندو دين
(1)مارگه كرمه -محترمند1 و معتبر هم عرض در سه هر كه
بهكتي -علم30 راه يا (2)مارگه جنانه -راه‌عمل20 يا
.اخلاص راه يا (3)مارگه
طريق در برمي‌آيد ، شريف راه سه اين نام از كه طور همان
اعمال اجراي وسيله به مي‌كند سعي سالك و معتقد انسان عمل
(4)(منو) هندو فقه قوانين در مندرج شرايع انجام عبادات ، و
نجات به (6)اوپانيشادها و (5)برهمنه‌ها وده‌ها ، قرائت و
.شود نايل رستگاري و
و رنج تمامي اصلي علت كه است چنين عقيده علم طريق در
سياه درياي در آنچنان انسان و است (7)جهل آدمي محنت‌هاي
گام هلاكت و نيستي سمت به همواره كه رفته فرو غفلت و جهل
و جهل اين از رهايي نيز وي نجات راه تنها و برمي‌دارد
.مي‌باشد (8)روشنايي و بينايي مقام به وصول و خطا
خالص عقيده و ايمان علاقه ، از است عبارت نيز اخلاص طريق
دروني تلاشي و پارسامنشانه سرسپردگي عميق ، عشقي.خدا به
.اخلاص و عشق اين كردن غليظتر چه هر براي
رنج حقيقت
-بيشتري ديد وسعت با و طريق سه اين كه آلامي و مصايب اما
...و جايني بودايي ، هندويي ، مذاهب و مكاتب تمامي "تقريبا
روح كه نكته‌اي مي‌باشد؟ چه هستند آن رفع درصدد -
راه يافتن درصدد پيش هزاره‌ها و قرنها از هندي جستجوگر
آزموده ، را گوناگون راههاي بوده ، آن براي حلي
روحي ، شدايد تحمل فيزيكي ، جانفرساي و سخت رياضت‌كشي‌هاي
مطالعات يا متروكه ، غارهاي و عزلتگاه‌ها در زيستن
آمدن پديد.آنها تفاسير و مقدس متون ملال‌آور و بي‌وقفه
مذاهب و اديان برخي پيدايش حتي و فكري گوناگون مكاتب
بوده سوءال اين به پاسخگويي علت به همه هند ، در پرنفوذ
(10)"كرمه" قانون و (9)"سمساره" چرخه از رهايي:است
.(11)"مكشه" به براي‌رسيدن
و زمان گردونه در بي‌آغاز زماني از انسان روح.جسماني
پر ديگر جسم به جسمي از دوره‌اي هر در و آمده پيدا مكان
يا باشد طولي است ممكن روح تناسخ و توالد اين.مي‌كشد
توالد تجديد در انسان روح كه شد مي‌تواند يعني عرضي ،
مهاراجه‌اي پيكر در يا و كرمي و زنبوري جسم در خود بعدي
.گيرد جاي برهمني و
حيات و سرنوشت در روح مي‌كند تعيين كه قانوني آن اما
.است كرمه قانون درآيد ، قالبي چه به مي‌بايست خود بعدي
در آدمي كردار و رفتار و گفتار تمامي قانون اين طبق بر
.مي‌زند رقم آينده در را او زندگي وضعيت فعلي‌اش ، حيات
و فقير يا پست شرور ، انساني زي در اكنون شخصي اگر پس
در وي ناهنجار اعمال علت به مي‌كند زندگي بيمار
حيات در تا كند تلاش بايد او بوده ، قبلي زندگي‌هاي
.شود خلاص وضعيت اين از بعدي‌اش
زمان از پياپي توالد و تناسخ حيات ، عمل ، گردونه اين
روح.دارد ادامه نيز ابد تا و گشته آغاز انسان پيدايش
.يابد نجات تسلسل حصار از تا نيست راهي هيچ و است اسير
سرمنزل به را انسان مي‌تواند مذكور طريق سه همان تنها
و آرامش به روح تا برساند سمساره دولاب از نجات و رهايي
آن از كه است مكشه همان اين و يابد دست مطلق و ابدي سكون
.كرده‌اند نيز..و كوالا مكتي ، نيروانه ، به تعبير
تولدهاي و دنيا تنگ قفس از مكشه مقام به رسيدن با روح
مطلق خلا در مي‌رهد ، تعلقات همه از يافته ، خلاصي مكرر
باز تناسخ گردونه به هرگز ديگر و مي‌گيرد آرام نيروانه
.نمي‌گردد
بهكتي و گيتا
.است خاص خدايي به عارفانه اخلاص و شور مكتب بهكتي مكتب
بدون و عاشقانه پرستش طريق از كه است اين بر راسخ اعتقاد
بهگود" چند هر.رسيد رهايي به مي‌توان خدا آن داشت چشم
شده ، گرفته نظر در بهكتي مكتب مقدس متن عنوان به كه "گيتا
مذهبي متون مقدس‌ترين از يكي گفت مي‌توان جرات به اما
متون موءثرترين و استوارترين زيباترين ، از يكي هند ، و تمام
دين ، بزرگان تعاريف و سخنان.است جهان تمام براي مذهبي
بيشتر را آن اهميت گيتا خصوص در فلسفه و ادبيات هنر ،
زيباترين گيتا":مي‌گويد هومبلت فن ويليام.مي‌كند آشكار
".است جهان زبانهاي تمام ميان در فلسفي سرود يگانه بلكه و
ادبيات ديگر مذهبي اثر هيچ":مي‌كند عنوان گارب (13)
و انديشه بودن عالي لحاظ از كه ندارد را آن توانايي هندي
(14)".گيرد مقام گيتا كنار در بيان قدرت
مقدس نوشته‌هاي كه تاثيري اگر":دارد اعتقاد راداكريشنان
شود ، محسوب آن اهميت معيار بتواند مي‌كند مردمان ذهن در
و فكر در ديگري اثر هر از پيش گيتا كه داشت اذعان بايد
:مي‌گويد وي همچنين(15)"است گذارده اثر هندي انديشه
وابسته هندي مذاهب از يكي به تنها نمي‌توان را گيتا"
بلكه است هندي مذاهب همه نماينده كتاب اين چه دانست
(16)"مكان و زمان بي‌قيد و كلي طور به است مذهب نماينده
گيتا و ناميده هندي الهيات افتخار تاج را آن زنر پروفسور
عنوان به را آن شوايتسر (17).مي‌داند كوهي قله سان به را
".است آمده بوجود جهان در كه اثري بلندترين و عميق‌ترين"
معتقد آلماني استاد هاوار ، .است ستوده و كرده معرفي (18)
و اعصار تمام براي كه است ابدي ارزش داراي گيتا" كه است
عطا معتبر نظريات و فكري عمق ما به مذهبي حيات همه در
(19)".مي‌كند
روشنترين از يكي گيتا":مي‌نويسد انگليسي دانشمند هوكسلي
از كه فلسفه‌اي) است ابدي فلسفه مجموعه غني‌ترين و
حقيقت درباره معاصر فلسفه به و آغاز ارسطو و افلاطون
تمام براي و گرفته شكل تاكنون كه (مي‌يابد ادامه ابدي
(20)".دارد اعتبار بشريت
داسگوپتا ، ريو ، گارب ، هاپكينز ، جمله از بسياري محققان
عمق شكوه ، همگي و كرده تفحص و غور گيتا در وتلانگ لرينسر
.ستوده‌اند را آن زيبايي و
گيتا ايراني ترجمه‌هاي
م.ق سده 2 ميانه‌هاي تا سده 5 از گيتا تصنيف تاريخ
گيتا به كه كسي نخستين "ظاهرا ايرانيان ميان ازميباشد
استناد بدان خويش كتاب در و شناخته را آن داشته ، دسترسي
ابوريحان ايران انديشه و فرهنگ عرصه بزرگمرد است ، كرده
از كرات به خويش "ماللهند تحقيق" كتاب در وي.است بيروني
و مستندات از.است كرده مضمون به نقل يا و برده نام گيتا
گيتا تفاسير از يكي ابوريحان" كه پيداست بيروني اشارات
اعتقادات بيان منظورش چون و است داشته اختيار در را
هم به را تفسير و متن مطالب ، نقل در بوده ، هندويان
(21)".است آميخته
عظيم حماسه از بخشي گيتا معتقدند محققان اغلب
گيتا خود و شده تشكيل دفتر از 18 كه است (22)مهابهارته
يكي گيتا بهگوت كه آنجايي از اما.است باب شامل 18 نيز
آيين اين پيدايش و است "بهگوتا" مكتب آثار كهن‌ترين از
هيچگونه و بوده (م.ق قرن 8) جين آيين از پيش حتي قديمي
نمي‌شود ، ديده گيتا در نيز بودايي دين نفوذ آثار
(23).است دانسته بودايي ماقبل را اثر اين داسگوپتا
و بوده بهگوتا مكتب اثر گيتا كه است آن ديگر احتمال
ولي شده نگاشته مهابهارته يعني بزرگ حماسه از قبل قرنها
كسب متمادي قرون اين طي كه تقدسي و اهميت علت به بعدها
آن لاينفك جزء و پيوسته بزرگ حماسه به را آن بود ، كرده
(24).كرده‌اند
فارسي به اكبرشاه دوره در مهابهارته مجموعه كل متن
ملاشيري بدايوني ، نقيبخان ، دست به ترجمه.شد برگردانده
مقدمه‌اي دكني ابوالفضل شيخ يافت ، انجام ابراهيم ملا و
.گرفت نام "رزمنامه" كتاب و نوشت آن بر
و داراشكوه به سويي از گيتا از فارسي كامل ترجمه نخستين
فاقد و شده داده نسبت دكني شيخ‌ابوالفضل به ديگر سوي از
نسخه دو بريتانيا موزه كتابخانه در اما.مي‌باشد تاريخ
اندك با نسخه دو اين (25).است موجود گيتا فارسي ترجمه از
دو هر آغاز در و است ترجمه يك واقع در تنقيحي و تلخيص
ذكر مترجم عنوان به دكني ابوالفضل شيخ نام "صريحا نسخه
كه دارد وجود گيتا از نيز منظومي ترجمه.است گرديده
است كاري گيتا از ترجمه آخرين.است شاعر فيضي به منسوب
تفسير و ترجمه چندين روي از "موحد محمدعلي" استاد كه
درجه در و همه از بيش ميان اين در" و آورده فراهم گيتا
و سواروپناندا ترجمه و اكريشنان راد دكتر ترجمه به اول
است ، داشته توجه اوروبيندو شري ترجمه و هيل داگلاس ترجمه
و تنقيح خان اجمل محمد كوشش به كه قديم فارسي ترجمه نيز
(26)".است بوده وي استفاده مورد شده ، چاپ هند در
گيتا تفاسير
دارد ويژه جايگاهي "گيتا" هندو معنوي متون در كه آنجا از
نظر در "سوتره‌ها برهمه" و "اوپانيشادها" با هم‌رديف و
گيتا بر متعددي تفاسير كه نيست شگفت‌آور مي‌شود ، گرفته
خاص زاويه‌اي از هندي متاله و متفكر هر و شده نگاشته
.باشد نگريسته بدان
(27)"شنكره" اثر شده ، نوشته گيتا بر كه تفسيري قديمي‌ترين
نجات خود تفسير در شنكره.است ودانته‌اي حكيم (720788)
اعمال انجام راه از نه و مي‌داند معرفت طريق از تنها را
وي از پس.شرع احكام از كوركورانه پيروي و مذهبي خشك
معروف كه داد ارائه گيتا ديگري‌از تفسير (28)آننده‌جنانه
.مي‌باشد (29)"يوارنه و باشيه گيتا بهگوت" به
"واكيه باشيه گيتا بهگود" را گيتا از خود تفسير رامانانا
سال 906 در رامانوجا استاد يامونا.نهاد نام
گيتارته" عنوان تحت شعر زبان به را گيتا از تفسيرگونه‌اي
همانند نيز او كه رامانوجا.ساخت منتشر (30)"سمگرهه
برهمه" مفسر خود و ودانتايي حكيمان و معتقدان از شنكره
در مادهوا.داد ارائه گيتا از ديگري تفسير بود ، "سوتره
"باشيه گيتا" نام با را گيتا از خود تفسير ميلادي قرن 13
.درآورد تحرير رشته به
"ادويته دويت" آئين موءسس -نيمباركه شاگرد كشاواكاشمرين ،
با گيتا بر ديگري تفسير نيز -ثنويت عدم و ثنويت يا (31)
.نوشت "تاتواپراكاشايكا" نام
را گيتا گوناگون مناظر از نيز ديگري شارحين و مفسرين
در آنها همگي عقايد و آثار نام ، ذكر كه كرده‌اند تفسير
اين از كدام هر بهتر فهم براي كه چرا نمي‌گنجد مقال اين
حكيمان اين از كدام هر فكري مكتب مي‌بايست ابتدا تفاسير ،
را زمان اين و دهيم قرار پژوهش و بررسي مورد را
.ديگر فرصتي تا مي‌گذاريم
دارد ادامه
:برگها پاي
1- Karmamarga / 2- Jenana Marga /3- Behakti Marga
4-Menu
ادعيه ، از عظيم مجموعه‌هاي:از عبارتند برهمنه‌ها -5
و مذهبي قوانين شامل خود كه مكتوب مذهبي متون و نوشتارها
اين.است هندويي آداب ساير و قرباني قبيل از تشريفاتي
تكميل و تدوين برهمنان توسط م.ق قرن 7 حدود از مجموعه
نشستن ) اوپانيشادها -وده‌ها0/6 بر است تفسيري و شده
به كه است مكالمات و مقالات يكسري ،(استاد درس پيشگاه در
حافظه به راحتي به كه است شده انشاء و تدوين گونه‌اي
از ماخوذ حدي تا قديمي اوپانيشادهايشود سپرده
كتابهايي يعني.هستند (جنگل كتاب) Arniaka"آرنيكه‌ها"
آرنيكه‌ها خود و كرده‌اند تصنيف جنگل‌نشين مرتاضان كه
جديدتر اوپانيشادهاي ولي.مي‌باشند برهمنه‌ها از ماخوذ
از دسته دو برهمنه‌ها و اوپانيشادها.هستند مستقل "كاملا
.مي‌باشند تقدس داراي و وده‌ها تفسيري متون مهم‌ترين
7-AVidia /8-Vidia /9- Samsara /10 - karma /
11-Moksha12- Bhagavad gita /13- W.von Humboldt: uber
die unter dem Namen Bhagavad gita Lekannt Episode des
Mahabharata, Berlin,1862. /14- R. Garbe Bahagavad
Gita, E.R.E, Vol, II, P.536 /15- S. Radhakrishnan:
indian Philosophy, P.519. /16- Radhakrishnan: The
Bhagavad gita, P12. /17- R. C. Zaehner; At sundy
Times, Faber and Faber, London,1985,p.118. /18 / -
Schweitzaer; Les Grands Pen Seurs de L,inde.1956
آشتياني ، جلال‌الدين مهندس دانتا ، و چهارم بخش عرفان ، -19
.صفحه همان منبع ، همان -صفحه 200226 انتشار ، سهامي شركت
انتشارات موحد ، محمدعلي ترجمه خدايان ، سرود گيتا -21/
.صفحه 16 خوارزمي ،
22- Maha - bharata /23- S. Dasgupta
انتشارات شايگان ، داريوش هند ، فلسفي مكتبهاي و اديان -24
26/ ADD5651 و ADD7676 شماره‌هاي -صفحه 288/25 اميركبير ،
صفحه 58 موحد ، محمدعلي ترجمه خدايان ، سرود گيتا ،
27- Shankara /28- Ananda jnana /29- Bhagavad gita -
bhasya vivarna /30- gita rtha sama graha /
31-Dvaitadvaita
|
|
