صنعت رونق نياز پيش زيست ، محيط از مراقبت
گردشگري
- ماست دسترس در كه بزرگي ثروت اكوتوريسم ،
(پاياني بخش)
ايجاد بر مبني تفكري زيست محيط حفاظت سازمان در هنوز
است نگرفته شكل اكوتوريسم براي مناسب بستر
استعدادهاي به اشاره با گزارش ، اين نخست بخش در :اشاره
به اكوتوريسم گسترش و ايجاد براي ايران طبيعي شگفت‌انگيز
محيط بر كه را ضايعاتي پردرآمد ، و مهم صنعت يك مثابه
مروري پاياني بخش دربرشمرديم شده ، وارد ايران زيست
كه اقداماتي و اكوتوريسم صنعت توسعه راههاي بر داريم
.است شده انجام زمينه اين در تاكنون
موءسسه كارشناسان از يكي گياهي گونه‌هاي نابودي زمينه در
ييلاق خوش منطقه كنوني وضع از گياهي ، آفات دفع مطالعات
خبر مي‌باشد كشور شده حفاظت مناطق جزو كه شاهرود در
دنيا بي‌نظير اكوسيستم‌هاي از يكي كه منطقه اين.مي‌دهد
بوده برخوردار فوق‌العاده‌اي گياهي پوشش از مي‌شد محسوب
قابل بخش دام ، بي‌رويه هجوم دنبال به دهه 1360 از اما
دره امروزآن و مي‌رود بين از گياهي پوشش آن از توجهي
.مي‌كنند چراونشخوار گوسفندها سرخ گل زيباي
محيط مهمانسراي عنوان به روزگاري كه ساختماني همچنين
شكارچيان و دامداران اشغال در بود گردشگران پذيراي زيست
.دارد قرار
حفاظت سازمان به نيز باره اين در:مي‌گويد كارشناس اين
دام چراي اصولي برنامه‌ريزي يك طبق شد پيشنهاد زيست محيط
ولي كند مشخص محل آن وضعيت به توجه با منطقه هر در را
.است نگرفته صورت اقدامي هنوز
شده حفاظت مناطق از يك هيچ كنوني وضعيت در ترتيب اين به
در گردشگران براي..و آشاميدني آب كمپ ، نظير تسهيلاتي
برخي از بازديد امكان مي‌رسد نظر به و ندارند اختيار
اما باشد ميسر حدي تا روزه يك اكوتورهاي قالب در مناطق
.روبه‌روست موانعي با عمل مرحله در نيز حدس اين
شده برگزار اكوتورهاي به نگاهي
فصل شروع با اخير سال چند در كه اكوتورها برگزاري
طبيعت به علاقه‌مندان و جوانان استقبال مورد تابستان
اجرا به روزه يك برنامه‌هاي صورت به "عمدتا گرفته قرار
.است شده گذاشته
برگزاركنندگان از يكي عنوان به دارآباد حيات‌وحش موزه
به اقدام تا 78 سال‌هاي 76 فاصله در برنامه‌ها اين
و لار و رينه دماوند ، مسيرهاي در اكوتور چند برگزاري
تا شد روبه‌رو شاياني استقبال با و كرد شمشك تا ميگون
.مي‌شدند ديده ثابتي افراد مختلف برنامه‌هاي در كه آنجا
اين برگزاري متولي كه طبيعي منابع كارشناسان از يكي
با "صرفا دارآباد اكوتور برنامه‌هاي:مي‌گويد بود تورها
و گياه‌شناسي زمين‌شناسي ، تورهاي قالب در و آموزشي هدف
.داشت آزمايشي جنبه بيشتر و گرفت انجام جانورشناسي
نتيجه اين به شد سبب تورها اين برگزاري:مي‌افزايد وي
و دارند دقيق ارزيابي به نياز موجود ظرفيت‌هاي كه برسيم
.گيرد قرار تاكيد مورد افراد به آموزش بايد همه از مهم‌تر
اينكه وجود با گردشگران از توجهي قابل تعداد كه چرا
طبيعت ، در رفتن راه چگونگي از هستند دوست طبيعت بسيار
آگاهي منطقه از حفاظت و مشخص مسيرهاي در نهادن قدم
برگزاري از پس نيز كنندگان ديگربرگزار سوي از ندارند
تا كه رسيده‌اند نتيجه اين به آزمايشي تورهاي دوره چندين
فعاليت بايد داخلي گردشگر جذب براي لازم بستر شدن فراهم
.كنند خارجي گردشگران معطوف را خود عمده
شروع تفريح از كه است سفري اكوتوريسم معتقدند آنها
آموزشي اهداف راه اين در و برسد علم به تا مي‌شود
.بود خواهد سفر اين سوغات مهم‌ترين
بيانگر تاكنون داخلي تورهاي برگزاري تجربه كه حالي در
را خاصي هدف و انگيزه ايرانيان بيشتر كه بوده نكته اين
يك مي‌خواهند فقط و نمي‌كنند دنبال طبيعت به سفر براي
.بگذرانند خانه محيط از خارج در تفريح به را روز
اين كه تخريبي ميزان داده نشان نيز متعددي موارد
دنبال از بيشتر بسيار مي‌كنند وارد محيط به گردشگران
.است آموزشي اهداف كردن
مشغول منطقه ، يك به ورود با گردشگران بيشتر كمااينكه
با و مي‌شوند گياهي گونه‌هاي انواع و صحرايي گل‌هاي چيدن
به است قرار كه بعدي گروه براي جاذبه‌اي چندان كار اين
.نمي‌ماند باقي شود وارد محل آن
نحوه:مي‌گويد اكوتوريسم ن كارشناسا نيكزاداز هومان
برخورد شيوه با مغاير "دقيقا طبيعت با ايرانيان برخورد
از را طبيعت در زندگي مايلند آنها.است خارجي گردشگران
عشاير با بپيمايند ، شتر با را كوير كنند ، تجربه نزديك
در آنها براي آموزش مساله خاطر همين به..و كنند زندگي
برايشان ابتدا از سفر هدف و انگيزه و دارد قرار اولويت
.است شده تعريف
راننده چرا مي‌كنند اعتراض حتي گردشگران اين وي گفته به
آشنايي طبيعت در زدن قدم با و نيست طبيعت‌گرد شما تور
.ندارد
مشكلات اگر حتي و ماجراست روي يك فقط اين نماند ناگفته
ديگر مسائلي بگذاريم كنار هم را آموزشي و فرهنگي بخش
رخ سفر ، لحظات آخرين در اكوتورها برنامه شدن لغو نظير
.مي‌نمايد
تور برگزاري مجوز كه است دليل اين به رخداد اين "ظاهرا
به ورود مجوز ولي مي‌دهد جهانگردي و ايرانگردي سازمان را
مهندس.شود اخذ زيست محيط حفاظت سازمان از بايد منطقه
باره اين در اكوتوريسم ازكارشناسان ديگر يكي جوكار ،
حفاظت سازمان در هنوز است معتقد
اين برگزاري و اكوتوريسم وجود لزوم به تفكري زيست محيط
.است نگرفته شكل تورها قبيل
مخربيم ما كه مي‌گذارند اين بر را اصل آنها:مي‌گويد وي
گفتن نه كه آنجايي از و چيست تخريبتان نوع نمي‌گويند حتي
.نمي‌دهند را شده حفاظت منطقه به ورود مجوز است مرسوم
و علمي دليل كار اين براي اگر:مي‌افزايد جوكار مهندس
و حفاظت طرفدار كه چرا مي‌پذيريم دهند ارائه منطقي
سفر مجوز مي‌بينيد وقتي اما.هستيم زيست محيط از مراقبت
در مي‌شويد مطلع سپس و نمي‌دهند را مازندران ميانكاله به
ذهنيتي چه داشته حضور منطقه در شكارچي گروه يك زمان همان
مي‌كنيد؟ پيدا
وجود تفكر وقتي تا مي‌دهد نشان گلايه‌ها اين از بخشي
شكل جامعه مسئول نهادهاي در اكوتوريسم نام به صنعتي
سطح در رفت نام آنها از كه موانعي آن ، از مهم‌تر و نگيرد
"جهانگردي و ايرانگردي" سازمان دو مديريت‌هاي بين و كلان
قدم عرصه اين به كه خصوصي بخش نشود ، حل "زيست محيط" و
طرفي از.است سردرگم سازمان دو اين بين همچنان مي‌گذارد
صنعت راه‌اندازي و منسجم برنامه يك اجراي با مي‌شود گفته
صورت گسترده حد در اشتغال‌زايي كشور ، در اكوتوريسم
حل و اقتصادي فعاليت‌هاي رشد براي مناسبي بستر و مي‌گيرد
اساس همين بر.مي‌شود فراهم جامعه مالي و اعتباري مشكلات
معاونت در اكوتوريسم مطالعات گروه توسط طرحي تازگي به
و ايرانگردي سازمان برنامه‌ريزي و آموزش تحقيقات ،
مي‌رود تصور اجرا و تصويب صورت در كه شده تدوين جهانگردي
.كند حل را فعلي مشكلات از بسياري
مي‌گويد چه جديد طرح
اكوتوريستي جاذبه‌هاي امكان‌سنجي براساس كه طرح اين
گروه در 8 را اكوتوريستي جاذبه‌هاي شده ، تدوين ايران
"بيابانگردي" ،"نوردي دامنه" ،"غارنوردي و كوهنوردي" شامل
ورزش‌هاي" ،"ساحلي و آبي ورزش‌هاي" ،"درماني طبيعت" ،
كه مي‌كند معرفي "صيد و شكار" و "مردم‌شناسي" ،"زمستاني
.دربرمي‌گيرند را زيرمجموعه چهار يا سه آنها از يك هر
در ايران اكوتوريستي جاذبه‌هاي امكان‌سنجي است گفتني
از 8 يك هر براي و شده پيش‌بيني پنج‌ساله طرح يك قالب
حجم و ورودي اكوتوريست از حاصل ارزي درآمد فوق ، جاذبه
مبناي كه وجودي با اما گرديده محاسبه آن اشتغال‌زايي
نشده گذاشته اجرا به هنوز بوده بهار 1378 طرح اين آغاز
.است
و موانع به توجه با اكوتوريسم مطالعات گروه حال اين با
تجهيزات امكانات ، نبود و صنعت اين تحقق در موجود مشكلات
سازمان" عنوان با نهادي ايجاد جهت لازم اعتباري منابع و
را "ايران اكوتوريستي قطبهاي در سرمايه‌گذاري توسعه
.مي‌داند الزامي
تحقق صورت در است معتقد اكوتوريسم مطالعات گروه سرپرست
از بهره‌برداري زمينه سويي از مذكور سازمان امر ، اين
و اقتصادي‌عظيم توان ساختن فعال و اكوتوريستي جاذبه‌هاي
كاربري ايجاد با ديگر سويي از و مي‌كند ايجاد را نهفته
طبيعي ، نقش‌چشم‌اندازهاي مضاعف‌سازي و اقتصادي
حفاظت براي موءثر و كارا انگيزه‌هاي و اعتبارات‌مالي
.مي‌نمايد فراهم را آنها از پايدار
جهانگردي و ايرانگردي عالي شوراي در آنكه از پس طرح اين
به بايد شود تدوين اساسنامه‌اش و بگذرد وزير تصويب 10 از
هيات اعضاي نهايت در و برسد اسلامي شوراي مجلس تصويب
سازمان" است گفتني.گردد تعيين آن مديرعامل و مديره
يك "ايران اكوتوريستي قطبهاي در سرمايه‌گذاري توسعه
به آن سهام از نيمي كه بود خواهد دولتي نيمه سازمان
و "زيست محيط حفاظت" ،"جهانگردي و ايرانگردي" سازمان‌هاي
طريق از ديگر نيمي و مي‌گيرد تعلق "جهادسازندگي وزارت"
.مي‌شود واگذار خصوصي بخش به پذيره‌نويسي
در است شده پيش‌بيني طرح اين تشكيلاتي ساخت در همچنين
منابع و چشم‌اندازها از حفاظت و بهره‌برداري درازمدت
.پذيرد صورت جديدالتاسيس سازمان اين توسط كشور طبيعي
سازمان طبيعي مناطق معاونت صورت اين در مي‌شود گفته
جهاد وزارت مراتع و جنگل‌ها سازمان و زيست محيط حفاظت
.مي‌گردند ادغام جديد سازمان اين در و شده منحل سازندگي
درباره طرح اين ريزان برنامه از يكي كرمي ، ناصر دكتر
به طبيعي چشم‌اندازهاي و آثار بلندمدت واگذاري
اكوتوريسم زمينه در فعاليت به علاقه‌مند سرمايه‌گذاران
و انحصاري بهره‌مندي ازاي در سرمايه‌گذاران اين:مي‌گويد
به موظف شده سپرده آنها به كه چشم‌اندازهايي از بلندمدت
مضاعف‌سازي لازم ، رفاهي و اقامتي امكانات تامين
و بوم زيست از كامل و دقيق حفاظت نيز و سياحتي جاذبه‌هاي
.مي‌شوند آنها طبيعي ذخاير
مستقل پروژه يك در طرح ، اين اجراي براي:مي‌افزايد وي
براساس ايران طبيعي عوارض و آثار مناطق ، مطالعاتي ،
گروه چهار به WTO و (اكوتوريسم جامعه) TES شاخص‌هاي
جاذبه فاقد و محلي ملي ، بين‌المللي ، جاذبه‌هاي داراي
.مي‌شوند تقسيم سياحتي
از يك هر براي محيطي زيست و توريستي كميته دو همچنين
زمينه‌هاي و اقامتي رفاهي ، امكانات ايجاد فوق ، موارد
بررسي مورد را طبيعي ذخاير بقاي و پايدار بهره‌برداري
تنها مذكور طرح مي‌رود انتظار اساس اين بر.مي‌دهد قرار
محيط حفظ اكوتوريسم ، صنعت نابهنجار وضعيت از گذار راه
.باشد نهاد دو بين مشكلات رفع و زيست
بيشتر اقتصادي معضلات حل براي اميدواري جاي صورت اين در
رشد اينكه بر مبني WTO برآورد به اشاره با وي.دارد وجود
تا 2000) رو پيش در دهه نخستين براي توريسم صنعت عمومي
پيش‌بيني درصد حداكثر 7/6 تا بين 3/4 (ميلادي 2010
بخش در رشد ، اين از قسمت بيشترين مي‌كند تصريح مي‌شود
.داشت خواهد درصد تا 30 بين 10 رشدي اكوتوريسم
شمار ديگر ، دهه يك تا مي‌رود انتظار ترتيب اين به
شامل را جهان مسافران كل از درصد اكنون 7 كه طبيعت‌گردان
.برسد درصد از 20 بيش به مي‌شود
معادل 1000 خود سفر هر در طبيعت‌گرد هر اينكه به توجه با
در كه مي‌شود مطرح سوءال اين مي‌كند خرج پول دلار تا 1500
بود؟ خواهد چقدر ما سهم ايران در اكوتوريسم گسترش صورت
:مي‌گويد اين‌باره در اكوتوريسم مطالعات گروه سرپرست
حتي ميلادي سال 2020 در مي‌دهد نشان WTO پيش‌بيني‌هاي
فهرست در كشور پايين‌ترين
از دلار ميليارد بر 20 افزون جهان پذير توريست كشور 20
سهم اساس براين.داشت خواهد آمد در اكوتوريسم صنعت راه
تاريخي ، موقعيت به توجه با عرصه اين در ايران واقعي
دلار ميليارد به 50 نزديك تواند مي جغرافيايي و فرهنگي
از دور رقم اين به دستيابي فعلي شرايط در كه چند هر.باشد
بين‌المللي سطح در شده ارائه آمار اما مي‌رسد نظر به ذهن
طي اكوتوريسم به اتكا با كنيا كشور كه است نكته اين موءيد
با را خود ورودي جهانگردان شمار تا 1993 از 1983 دهه يك
.رساند نفر هزار از 820 بيش به درصدي رشدي 45
سال 1996 در كرد اعلام نيز امريكا سياحتي اطلاعات مركز
و مستقيم به‌طور كشور اين در نفر هزار معيشت 300
كلي درآمد و بوده اكوتوريسم به وابسته غيرمستقيم
دلار ميليون و 200 ميليارد سال 14 آن در گردي طبيعت
است آن از حاكي نيز كارشناسان گفته‌هاي.است شده برآورد
صنعت اين توسعه براي مناسب بستر شدن فراهم صورت در كه
بعيد هم خيلي ميلادي سال 2020 در دلار ميليارد رقم 50
!نيست
اردلان ظفر نسترن
|
