;همشهري با گفت‌وگو در كشور بزرگ هنرمندان
تجسمي ، هنرهاي حوزه در اخير سالهاي تحولات
است ستودني
رنگين مجسمه‌هاي نمايش
;همشهري با گفت‌وگو در كشور بزرگ هنرمندان
تجسمي ، هنرهاي حوزه در اخير سالهاي تحولات
است ستودني
نامي غلامحسين
صادقي الله حبيب
تشكيل خرداد ، دوم خوب طليعه‌هاي از يكي *
بود هنري انجمن‌هاي
از سريعتر خيلي سياسي حركات كلي ، به‌طور *
مي‌كند عمل فرهنگي حركات
;سرآغاز
براي را خرداد دوم دست‌آوردهاي نمي‌تواند كسي واقع به
، بخش اين مديريت تغيير با.كند انكار وهنركشورمان فرهنگ
.وزيد هنر گرفته غبار و محزون چهره بر ملايمي نسيم
كه هنرمندي زنان و ومردان قديمي چهره‌هاي و پيشكسوتان
خزيده خويش خلوت كنج به دل‌آزرده و رفته محاق به سالها
اجتماعي موثر حضور و جامعه عرصه به ديگر بار بودند ،
مدتها از بعد هنري‌را زندگي شيرين وطعم بازگشته‌اند
.مي‌چشند
تجربه درحال جديد مديريت با معاصر هنرهاي موزه جمله از
معاصر هنري پايگاههاي باارزش‌ترين و مهم‌ترين از يكي
فضايي در طولاني سكوتي از بعد تا ومي‌رود است ايران
ايران وهنرمندان هنر ياري به ديگر بار مساعد ، تقريبا
.بشتابد
پويايي‌به و متعالي روح خود باحضور باارزش هنرمندان
را آن شكوفايي اميد و داده‌اند كشورمان تجسمي هنرهاي
.كرده‌اند بيشتر
درخصوص كشور هنرمندان با نشست چندجلسه حاصل زير گفت‌وگوي
در.است خرداد 76 دوم از بعد دوره در هنري تحولات
را حرفهايي تمامي نتوانستند هنرمندان گرچه اين‌گفت‌وگو
ارزنده‌اي نكات اما ;كنند بيان بودند ، كرده آماده كه
در آنچه.است شده پرداخته آن به كمتر تاكنون كه شد عنوان
هنرمند سپس نامي ، غلامحسين استاد سخنان ابتدا مي‌آيد پي
در و مميز مرتضي استاد گاه ، آن و صادقي حبيبالله معاصر
با را وگو گفت اين.است خسروجردي حسين ديگر هنرمند پايان
.مي‌خوانيم هم
هنري گروه
زمينه در كشورمان پيشكسوت هنرمند نامي غلامحسين استاد
حوزه در اسلامي ارشاد و فرهنگ وزارت در اخير تحولات
پاسخ ما پرسشهاي به خرداد 1376 دوم از بعد تجسمي هنرهاي
:مي‌گويد چنين تحولات اين خصوص در نامي استاد.است داده
به تا از 57 نقاشي خصوصا تجسمي ، هنر به‌جريان نيست بد
ابتداي از كه اتفاقاتي به نگاهي يكبيفكنيم نگاهي حال
دو طي راكه تحولاتي مي‌تواند افتاده ، امروز به تا انقلاب
داده ، رخ تجسمي هنرهاي درحوزه ارشاد وزارت در گذشته دهه
وقتي كه است اين انقلابي هر خاصيت اصولا.سازد روشن
را هنري جريانات جمله از جريانات همه مي‌افتد اتفاق
ابتداي در.است طبيعي اين البته مي‌دهدو قرار تحت‌الشعاع
و انقلاب هنر به بيشتر كه آمد بوجود جرياناتي انقلاب ،
جريانات اين البته كه پرداخت اسلامي انقلاب اصولا
.دارد ادامه همچنان
محور حول بيشتر نقاشي هنر جريان انقلاب اول دهه در يعني
نقاش دوستان توسط كه است بوده اسلامي و انقلابي جريانات
هنر در انقلاب به توجه جريان اينكه مي‌شد پي‌گيري ما
ديگري جاي در بايد نه ، يا شده انجام خوب چقدر ما نقاشي
پختگي به دوم دهه در دوستان ، همين خوشبختانهشود بررسي
مطلوبتري درجه از دادندكه انجام كارهايي و خاصي‌رسيدند
قرار توجه مورد بايد كه ديگري مساله اما.بود برخوردار
.است ما مملكت جوانان نزد نقاشي هنر جريانات گيرد ،
نقاشي هنر به مضاعف تلاشي و بهتر نگاهي با جوانان
از خصوصا رفتند ، نقاشي طرف به خاصي تشنگي وبا پرداختند
در نقاشي هنر جريان مي‌بينيم ما و طرف اين به دوم دهه
بعضي گرچه كرد ، پيدا تحول جوانان اين دست در ما مملكت
براي تلاش و تشنگي اين اما ;كردند عمل خام و ناپخته جاها
.افتاد اتفاق جوانان دست به نقاشي ، هنر رساندن ثمر به
با كه است اين است ، مطرح اينجا در كه اساسي نكته اما
دهه دو در نقاشي شد ، انجام بخش دو در كه تحولات اين تمام
يعني است ، انقلاب از قبل نقاشي ادامه همچنان انقلاب
قبل كه را نگاه همان و مبنا همان و جهت همان ما نقاشان
بخشي در گفت بتوان وشايد دادند ادامه داشتند ، انقلاب از
ما است ، داده رخ جوانان توسط نقاشي هنر در كه تحولات از
انقلاب از قبل نقاشي ربطهاي و خط و نخ سر هنوز
از دهه دو از پس كه است معني اين به اين.رامي‌بينيم
نقاشي هنر جهت در عميقي دگرگوني و تحول انقلاب ، گذشت
سال اين 20 در كه است اين هم علتش و است نيامده بوجود
يك در نقاشي هنر دارد ، اهميت خيلي كه اخير سال منهاي 2
نه و مي‌شد معرفي دنيا به نه كه بود گرفته قرار چهارچوبي
كه بينالهايي حقيقت در يعني.مي‌شد داده آن به بهايي
پيشرفت براي فضايي نوع هيچ كه بود بينالهايي يك شد تشكيل
خود دور دايم فقط و نمي‌آورد بوجود ما نقاشي هنر جهاني
اخير سال دو و خرداد دوم به رسيديم اينكه مي‌زديم ، تا دور
فعاليتهايي.است پرمحتوايي و خوب بسيار دوران دوره اين
اين در.مي‌كند جبران را گذشته كمبودهاي شده ، انجام كه
يك و گرفت را خود خاص شكل معاصر هنرهاي موزه سال ، دو
خود به ايران نقاشي تعالي جهت در اصولي و منطقي روند
.گرفت
مساله به كه نگاهي با مهاجراني ، دكتر و آذر سميع دكتر
تجسمي هنرهاي بخش در برنامه‌ريزيهايي با داشتند ، هنر
اين طول در حقيقت در كه كردند شروع را فعاليتهايي موزه ،
نقاشي هنر كه اين يعنيبود نقاشان تمام آرزوي سال 20
و شود معرفي جهان به و رفته بيرون مملكت مرزهاي از ايران
و شود زده كنار خاص خيلي نگرش‌هاي نقاشي ، بخش در كه اين
با و امروزين نگاه با كه شود داده اجازه نقاشان همه به
هم‌اكنون.شوند حمايت و كنند نقاشي معاصر زمان به توجه
مي‌كند ، برگزار را بسياري نمايشگاههاي معاصر ، هنرهاي موزه
است داشته خارجي نمايشگاه نوع حدود 20 چيزي كه طوري به
به و خودمان اطراف مختلف كشورهاي به نقاشان اين كه
و كردند ارائه را كارهايشان و رفتند اروپايي كشورهاي
ديگر كشورهاي نزد ايران معاصر نقاشي هنر كم‌كم ديگر
بوده نقاشان آرزوهاي از يكي هميشه اين كه مي‌شود شناسايي
انجام سال دو اين عرض در كه بينالهايي و نمايشگاهها.است
را جوانان رسيده ، ثمر به خوب بسيار كيفيت با و شده
را خوبي آينده كه مي‌دهد اميد آنها به و مي‌كند اميدوار
.كنند ترسيم نقاشي براي
شرايط اين كه است اين دهم توضيح مي‌دانم لازم كه نكته يك
به سال دو اين در نكنيد فكر.نيست ايده‌آل هنوز البته
و شود برنامه‌ريزي بايد هنوز.رسيده‌ايم ايده‌آلها همه
بايد همه.باشد داشته مشاركت امر اين در بايد همه البته
شود ، انجام موثرتري و بهتر سطح در برنامه‌ها.كنيم كمك
بين‌المللي سطح در را خود جايگاه مملكت اين تجسمي هنر تا
.آورد دست به
موزه و تجسمي هنرهاي مركز الان كنيم ، قضاوت منصفانه اگر
برگزار خارج در كه نمايشگاهي هر براي معاصر ، هنرهاي
كنار در را آنها و مي‌كند دعوت جوانان از مي‌شود ،
طور اين گذشته در كه حالي در مي‌دهد ، قرار پيشكسوتان
.نمي‌رفت خارج به نمايشگاهي اصولا يعني.نبود
شركت كه مي‌شد دعوت ما از نمايشگاههايي طرف از اگر يا و
معدودي عده جز نمي‌شد خبردار نقاشي هيچ و كس هيچ كنيم ،
خودشان كارهاي و بودند دست‌اندركار و مي‌شدند خبردار كه
;نبود كارهامطلوب كيفيت معمولا چون اما مي‌فرستادند ، را
از تيپها ، همه از امروز اما.نمي‌گرفتيم موثري نتيجه
و ايدئولوژي و تفكر طرز نوع هر با نقاشان قشرهاي
نقاشان تعداد خوشبختانه چون مي‌شود ، استفاده تكنيك‌هايش
طبيعي است ، بوده كم نمايشگاهها تعداد نيز و زياد خيلي
هم‌اكنون است ، نرسيده عده‌اي به نوبت هنوز كه است
مي‌شود گذاشته خارج در كه نمايشگاههايي چگونه مي‌بينيم
با ميانه نسل و پيشكسوت نسل جوان ، نسل از است تركيبي يك
گذشته در كه حالي در.نقاشي در مختلف نگاههاي و تكنيكها
.نمي‌شد هم فكر حتي شيوه اين به
و فضا جو ، بايد.داريم فاصله ايده‌آلها با هنوز ما البته
موجودي امكانات با مي‌كنم فكر.بگيريم نظر در را امكانات
هست ، تجسمي هنرهاي مركز و معاصر هنرهاي موزه دسترس در كه
بوده انتظار از دور داده‌اند انجام كه كارهايي واقعا
به هنوز طبيعتا ما ايده‌آلها با مقايسه در اما ;است
با شك بدون كه دارد وجود ايرادهايي هنوز.نرسيديم نتيجه
هم اشكالات اين همگان مشاركت و بيشتر وتجربه بيشتر كار
.مي‌شويم نزديك هنرمندان خواست به كم‌كم و مي‌شود طرف بر
از را ارزشي با كاتالوگهاي و كتاب بايد ما الان مثلا
كنيم ، عرضه نمايشگاهها در كه باشيم داشته معاصرمان هنر
موزه.است نشده فراهم مجموعه‌اي چنين هنوز متاسفانه ولي
داشته كلكسيون يك موزه اين هنري مجموعه كليه از بايد
فرصت حال به تا كه كنيم ، عرضه دنيا به بتوانيم كه باشد
.است بوده واجبتري كارهاي كه بوده اين هم علتش و نشده
پيشرفت اجرايي ضمانت:مي‌گويد سخنانش از ديگري بخش در وي
همكاري موزه ، متعالي و شده حساب خوب ، برنامه‌هاي تعالي و
تاكيد جهت اين از را اين.است هنرمندان همه مشاركت و
هنر سابقه كه سال از 60 بعد مي‌گويم جرات به كه مي‌كنم
مشخص ، برنامه‌ريزي چنين يك حال ، به تا داريم معاصر
نبوده ما نقاشي هنر جامعه پيشبرد براي دقيقي و دلسوزانه
چقدر و دارند صدر سعه چقدر ما نقاشان ديد بايد حال است ،
و همكاري توان اين اگر كه دارند مشاركت و همكاري توان
برنامه‌ها اين بگيرد ، انجام خوبي نحو به مشاركت اين
بنشينيم همه اگر.رسيد خواهد نتيجه به درست‌تر و صحيح‌تر
كنند فكر همه و باشد داشته را خود شخصي انتظارات كس هر و
چيست؟ من سهم پس مي‌شود انجام دارد تحولات سري يك كه حالا
كوتاه فرصت يك در كه برنامه‌ريزي يك در است طبيعي خوب
اجرايي نارساييهاي و اشكالات وجود با مي‌شود ، انجام
برنامه‌ها ، پيشبرد براي دارد وجود كه مالي وامكانات
خود سهم به فقط نقاش هنرمندان كه است بي‌انصافي حقيقتا
داشته جمعي و عمومي نگاه نوع يك است بهتر.كنند توجه
نشده انجام حال به تا برنامه‌اي يك مي‌بينيم اگر و باشيم
صدر سعه اين ما مي‌شود ، انجام دارد خوبي شكل به حالا و
و ايرادگيري‌ها با و كنيم كمك كه باشيم داشته را
خطر اين چون.نگيريم را حركت اين جلوي نابجا انتظارات
همه و شده شروع تازه كه است كاري اين.هست همواره
برخوردار اتفاق اين نتايج از دارند حق مملكت هنرمندان
و صادقانه همه مشاركت كه مي‌دهد نتيجه وقتي اما باشند
.باشد داشته وجود صميمانه
اخير سال دو در كه مهمي اتفاقات از يكي اينكه دوم نكته
انجمن" تشكيل داد ، رخ اخير نقاشان جامعه مورد در
هنر تاريخ طول در كه بود چيزي اين.بود "نقاش هنرمندان
اتفاق اين البته.است بوده ما همه آرزوي ايران ، معاصر
خود انجمن شدند موفق همه و افتاد هنري رشته‌هاي همه براي
با باز شروعش در شايد كه انجمني.كنند تاسيس را
اين هرحال به اما روبروست ، امكانات وجود عدم و نابساماني
و مشاركت با كه هست انتظار اين واقعا.افتاد اتفاق
و شوند بسيج نقاشان همه انجمن ، اهداف با همسويي و همدلي
و بيفتد راه انجمن تا بيايند كوتاه شخصي‌شان انتظارات از
مملكت تجسمي هنر براي هم آن منافع افتاد ، راه كه بعد
از يكي واقع در.نقاشان تك‌تك براي هم و بود خواهد
من كه است هنري انجمن‌هاي تشكيل خرداد دوم خوب طليعه‌هاي
سامان به كه خوشحالم بسيار و مي‌گيرم نيك فال به را آن
.رسيد
گفت‌وگو به وي با كه است ديگري هنرمند صادقي حبيبالله
تجسمي هنرهاي حوزه در اخير تحولات درخصوص وي.نشسته‌ايم
و مناسب بسيار زمان زمان ، كه مي‌كنم فكر:مي‌گويد چنين
فرهنگي فضاي و زمان در ايراني هنر كه اين براي است خوبي
در و بزند تجربه و تحول به دست انقلاب ، شان با مناسب و
شاهد اخير سال سه در را خوبي چشم‌اندازهاي زمينه اين
محترم وزير و موزه مديريت كه عميقي و جدي نقش بوده‌ايم ،
داده‌اند ، نشان خود از اسلامي ارشاد و فرهنگ وزارت
مي‌كنند نزديك را خود آنها كه چرا.است بوده فوق‌العاده
خوب مديريت نقش به است لازم ارتباط اين در و هنرمند به
خستگي‌ناپذير و مدبرانه و دلسوزانه كه معاصر هنرهاي موزه
ستودني واقعا كه كنم اشاره نيز كرد دنبال را تحولات اين
.است
ايران در تجسمي هنرهاي ميان مقايسه با صادقي ، حبيبالله
:مي‌گويد چنين ادامه در جهان ، و
مجرد و تنها را معاصر ايران نقاشي مي‌توان راحتي به آيا
صورت و مفهوم آيا.نگريست مي‌گذرد ، جهان در كه آنچه از
به را بين‌المللي و داخلي مخاطبين ايران ، معاصر نقاشي در
است؟ ايستاده سكو كدام بر ايران معاصر نقاشي دارد؟ همراه
بايد اخير دهه دو در ايران معاصر نقاشي به گذرا نگاهي با
نقاش هميشگي دغدغه با همراه خلاقيت و پركاري تلاش ، به
غني فرهنگ و تاريخ و خود از وي پرسشگرانه نگاه و ايراني
.كرد توجه ايراني
و انديشه ساختار و معنوي ساحت كه كنكاش و تلاش اين در
كه ايراني نقاش دارد ، همراه را پيرامون جهان رمزهاي كشف
به را خود نگاه دليل و مي‌شناسد را خود دروني نيازهاي
آمده بازمي‌يابد ، سپري حال در و هيجان‌زده بيرون جهان
آورد پديد صورتي بسازد ، جهاني ديگر آوردگاهي در كه است
دغدغه ايراني نقاش متعالي ، انديشه و معرفت با مناسب
متعصب تاريخ‌نويسان كه صفحاتي در حضور و ظهور و جايابي
در تنها را حقيقت و معرفت و تفكر سير تا مي‌روند كه هنر
كرده دور خود از را كنند دنبال شده تعيين پيش از مسيرهاي
و رنگين مرقع‌هاي و صفحات در آن بارز نمونه.است
و نشان و مهر كه بوم و مرز اين بزرگ هنرمندان شگفت‌آور
ندارند ، آثارشان صورت و متن بر خود از را دستخطي و امضا
كه ايراني نقاش عرفاني نگاه و شهود و مراقبه پس شاهديم ،
غلط باور هميشه بوده‌اند ، بزرگي و چيره‌دست قلم‌اندازان
بسنده تنها خود راي به و ديگري نفي و فرازي گردن و رقابت
نقاشي مبارك وجود ساحت از را ديدن برتر را خود و كردن
.است كرده پاك ايراني
او.نمي‌يابد تنها را خود معاصر جهان در ايراني هنرمند
.مي‌جوشد او جوي فطرت باطن از كه است يافته دست حقيقتي به
تاريخ نيز و مي‌پذيرد تاثير تاريخ از كه است آئينه هنر
نقش‌نگارگر آئينه در تاريخ دروني حقيقت و مي‌كند معنا را
و سيرت به بل نه ، تاريخ صورت به اومييابد را خود صورت
و ميدان به و مي‌نوردد در را تاريخ.مي‌نگرد تاريخ باطن
.مي‌نگرد بشر تاريخ طول به كماني رنگين قوس و نوراني شعاع
متحول رويكرد به توجه با معاصر هنرهاي موزه كه اينك
مواجه هنرمندان جدي حمايتهاي با و اسلامي انقلاب فرهنگي
در.بجويد را بهره نهايت بايد تاريخي فرصت اين از است ،
هنرمندان آمده‌اند ، يكديگر همراهي به اينك كه مجموعه‌اي
آوردن در پرواز به و تولد پيام فرهنگي هوشمند مديران و
.بگذارند اجرا به مي‌توانند خوبي نوايي هم در را
.است پذيرفته صورت بزرگي و شايسته تحولات ما نقاشي در
به را تاريخي دوره اين از عزيزي و خوب نشانه‌هاي جوانان
خستگي‌ناپذير ، تلاش و آموزش با اساتيد.دارند همراه
حضور انتظار در معاصر جهان.مي‌گشايند را نو راههاي
.ماست حقيقت با و اصيل نقاشي
سانيج توكلي عليرضا
.بخوانيد صفحه همين در چهارشنبه 2/6/79 را مطلب اين ادامه
رنگين مجسمه‌هاي نمايش
سال 1885 " هوگو - بابتيست ژان " اثر " راونا "
سال 1867 - " فرمي - امانوئل " اثر " شيرهيولا "
سال 1883 - " روسو - مداردو " اثر " وجود "
؟ است نقاشي بوم مخصوص فقط رنگ آيا
شاعر "اويد" كه آن‌طور قبرس ، جزيره پادشاه "پيگماليون"
انسان‌هاي همه از است ، سراييده اشعارش در باستان روم
مصاحبت ، براي اين بنابر.بود رويگردان گناهكار و خاطي
تنديس كه نگريست آن به تحسين با چنان و تراشيد مجسمه‌اي
.شد سرخ شرم از و رميد و گرفت جان (آفروديت كمك به)
به‌طور و سنگي گونه برروي رنگ واكنش آخرين همين اكتساب
مي‌توان آيا) است مطرح سوالي عنوان به مجسمه ، روي بر كلي
شكافي تاكنون نوزدهم قرن از كه (كرد؟ رنگ‌آميزي را مجسمه
.است كرده ايجاد صاحبنظران و هنرمندان ميان در عميق
با (18661790) انگليسي سرشناس پيكرتراش "گيبسون جان"
كه زماني و مي‌داد مثبت جواب سوال اين به قاطعيت و وجد
براي مي‌پنداشت ، "رنگي ونوس" آبي چشمان نگاه هدف را خود
ايستاده خويش مخلوق مقابل در كه مي‌كرد فراموش لحظه چند
رنگ‌آميزي سليقه با و شايسته بسيار كه رنگين ونوس.است
زمان آن هنرپروران و مجموعه‌داران ميان در بود ، شده
متعدد كپي‌برداري به وادار را گيبسون و يافت بسزا شهرتي
زماني تحسين ، مورد و صاحبنام تنديس همين ولي.كرد آن از
از شد ، گذاشته عموم ديد معرض به سال 1862 نمايشگاه در كه
.شد ارزشيابي مبتذل و بي‌ارزش منتقدين ، سوي
كه است نمايشگاهي مركزي و اصلي هسته گيبسون رنگين ونوس
با 96 همراه و شده برپا آمستردام شهر "ونگوگ" موزه در
براي ميلادي سالهاي 19101840 بين شده ساخته تنديس
رنگ‌آميزي مسئله با اصولي و منظم صورت به و بار نخستين
.است شده درگير اروپايي تنديس‌هاي
وسليس روان احساس كه مجسمه‌هايي از نمايشگاه ، اين در
تنديس‌هاي تا مي‌كند بيدار بينندگان ذهن در را گذشته
يا مبتدي هنر به كه آنچه حتي و منازل سالن‌هاي تزئيني
گرد يكديگر دور به يافته ، شهرت اوليه مدرن دوران
تمايل و گرايش اين راستين شناخت انتظار در و آمده‌اند
تئوري شايد كه مي‌باشند ذوق و نظر اهل جانب از هنري
اهل كه چرا.گيرد قرار آنها قبول و تاييد مورد نيز رنگين
يافته انتشار تازه و نوين نظريات و تحقيقات هم ، هنوز نظر
و مي‌پذيرند را آلماني باستان‌شناس "مان ونيكل"
ساده تزئينات هيچگونه بدون و پريده رنگ يوناني مجسمه‌هاي
تنديس ايده‌آل و نهايي تصوير را باستان دوران اصيل و
كه را سوال اين پاسخ عده ، اين واقع در.مي‌شمارند تراشي
كشيده بيرون كهن خاك دل از كه رنگيني مجسمه‌هاي تكليف
.گذاشته‌اند بي‌جواب چيست ، شده‌اند ،
دهد نشان كه نيست اين مذكور ، نمايشگاه هدف البته
چه و (آنتيك) عتيق دوران به متعلق چه مجسمه رنگ‌آميزي
تئوري ولي ;است مثبتي امتياز آن براي وسطي قرون
مي‌دانند ، نقاشي بوم مخصوص را رنگ فقط كه صاحبنظراني
.مي‌برد سوال زير
جاي به كه نمايشگاه اين در شده ارائه رنگين آثار ميان در
به را هنر تاريخ اهل بيشتر زيباشناسان ، تحسين برانگيختن
از عاري كه مي‌شوند يافت تنديس‌هايي كرده‌اند ، جذب خود
تفاوت دليل به تنها و بوده نقاشي و رنگ و پيرايه هرگونه
معدني سنگ‌هاي همچون آنها استفاده مورد مواد در مغايرت و
.شده‌اند ناميده "رنگين" متفاوت ، فلزات يا و الوان
و موم نمايشگاه ، آثار در رفته كار به مواد كنار در
زماني بخصوص هستند ، ويژه‌اي اهميت داراي نيز رنگي سراميك
-هندي زيباي آثار وحشي و غريب تاثير پي در پيكرتراش كه
.است عربي و افريقايي
كه ميلادي سال 1885 در هامبورگ موزه رئيس نظر اظهار با
مشكل و دارد والايي نقش مذهبي تنديس‌هاي در رنگ مي‌گفت
نيايش به رنگ بدون عذرا مريم حضرت پيكره پاي در مي‌توان
به را مابقي و مي‌دهيم پايان رنگين تنديس بحث به ;پرداخت
.مي‌سپاريم نظر اهل
اشپيگل:منبع
آراسته -گل لادن:ترجمه
|
