بزهكاري دام
بزهكاري زمينه‌هاي و علل بر مروري
برخي به يازيدن يعني‌دست بشري ، جوامع تمام در "بزه"
مي‌توانندداراي اعمال اين كه قانون ، عليه اعمال
به صدمه اموال ، به آسيب مانند باشند ، گوناگوني ماهيت‌هاي
حاكم ارزشهاي يا عمومي نظم به لطمه افراد ،
خبرهاي شاهد مختلف رسانه‌هاي خبري دربرنامه‌هاي روز ، هر
و قتل اعتياد ، فساد ، سرقت ، درباره تاسفباري و فاجعه‌آميز
به مطالعات و تحقيقات با.هستيم نوجوانان و كودكان تباهي
بروز خانواده‌ها ، گسستگي چون ، عواملي شده ثابت آمده عمل
و والدين فرهنگي فقر تنگدستي ، و فقر طبيعي ، حادثه‌هاي
و بزهكاري رشد در تحريك‌آميز جنايي فيلمهاي مشاهده
.است موثر جوانان و نوجوانان انحراف
تصميمات حوزه در چه بشري جوامع همه در تقريبا امروزه
و جدي‌ترين از بزهكاري معضل اجتماعي ، چه و فرهنگي سياسي ،
و انديشه به را كارشناسان كه است مباحثي مهمترين
جامعه‌اي داشتن كه گونه‌اي به است ، واداشته تصميم‌گيري
آرزوهاي از يكي فرهنگي و اخلاقي انحرافات از دور به
.مي‌شود محسوب اجتماع افراد
حيات نخستين روزهاي همان از تاريخ ، طول در بشري ، جوامع
همين انسان ، .بودند مواجه فراواني اجتماعي مشكلات با
مي‌كنند ، ياد مخلوقات اشرف عنوان به او از كه موجودي
چاره‌اي اجتماعي بيماري‌هاي درمان براي تا كوشيده بسيار
آرماني و سالم جامعه‌اي داشتن روياي ديرباز از و بينديشد
اميد ، از كوله‌باري با همواره او.مي‌پروراند سر در را
!مي‌كند طي فاضله مدينه به رسيدن براي را زندگي جاده
مهمترين و فرستاد راهنماياني انسان براي متعال ، خداوند
ريشه‌كن و مستقيم صراط به انسان‌ها هدايت را آنها رسالت
يكديگر با سالم رابطه برقراري و اجتماعي انحرافات كردن
غايي ، ارزشمند هدف اين به رسيدن براي انسانقرارداد
تاريخ ، مختلف علوم ايده‌آل ، جامعه‌اي به رسيدن يعني
از استفاده با و گرفته كار به را...و اجتماعي پزشكي ،
گرفته خدمت به و كرده پايه‌گذاري را نهادهايي علوم اين
رسيدن تا مستمر تلاشهاي اين پيداست شواهد از آنچه و است
!داشت خواهد ادامه مقصود سرمنزل به
كه مي‌شد باعث جمعي ارتباط وسايل محدوديت گذشته در
جامعه ، نهايت در يا محله يك حد از اجتماعي انحرافات
اما.شود منتقل ديگر جاي به جايي از كمتر و نكند تجاوز
و دامن‌زده مساله اين به تكنولوژي و صنعت پيشرفت امروزه
جامعه‌اي از شهري ، به شهري از سهولت به اجتماعي معضلات
.مي‌شود منتقل ديگر كشور به كشوري از و جامعه‌اي به
بعضا و شناسان جامعه دانشمندان ، دنيا ، سراسر در تقريبا
از جوانان و نوجوانان مشترك معضلات بررسي به حقوقدانان
تلاش و مي‌پردازند...و قتل خودكشي ، اعتياد ، قبيل
پيچيدگي مساله ، اين كردن روشن بر علاوه تا مي‌كنند
حقوقي اصطلاحات و عناوين با كه دهند نشان را معضلاتي
از و كرده بروز گوناگون عوامل براثر ولي مي‌شوند مشخص
.مي‌گيرند سرچشمه ناشناخته انگيزه‌هاي
هر معضلات بزرگترين از يكي بزهكاري ، مساله حال هر به
;كه مي‌شود مطرح پرسش‌ها اين آن مورد در و است بشري جامعه
دامن آن به عواملي چه مي‌آيد؟ وجود به چگونه معضل اين
درمان چگونه مسري ، بيماري اين اينكه بالاخره و مي‌زند؟
;كه است اين مي‌كند خطور ذهن به اول نگاه در مي‌شود؟آنچه
تعريف داشتن دست در با بايد ، ابتدا هرمرضي ، درمان براي
پيدا را آن بروز زمينه‌هاي.شناخت را آن آن ، كامل و جامع
شيوع از و داده نجات آن نابودي ورطه از را بيمار و كرد
.كرد پيشگيري جدي طور به آن
چيست؟ بزهكاري
يا جامعه يك ويژه اساسا بزهكاري شد ، اشاره كه همانطور
فرهنگ‌ها ، تمام و بشري جوامع همه تقريبا نيست ، فرهنگ يك
جوامع تمام در "بزه" مفهوم و معني.گرفتارند آن دام در
كه قانون ، عليه اعمال برخي به يازيدن دست ;يعني بشري ،
باشند ، گوناگوني ماهيت‌هاي داراي مي‌توانند ، اعمال اين
عمومي نظم به لطمه افراد ، به صدمه اموال ، به آسيب مانند
:است آمده ديگر تعريفي در.غيره و حاكم ارزشهاي يا
منع كه مي‌كند اشاره اعمالي به آن دقيق معني در بزهكاري"
انجام سال سني 1812 گروه نوجوانان توسط و دارند قانوني
افراد از عده آن منظور موارد ، از بسياري در كه مي‌شود
مقصر و احضار دادگاه به جرم ارتكاب اتهام به كه هستند
بزهكاران" اصطلاحا افراد اين به كه مي‌شوند ، شناخته
(1)".مي‌گويند "محكوم
از بزهكاري و جنايتكاري بين حقوقدانان و شناسان جامعه"
تفاوت تنها ;نمي‌شوند قائل تفاوتي مفهوم و معني لحاظ
اطلاق جرمهايي ارتكاب به بزهكاري كه است اين در آنها
تعيين.پيوسته‌اند وقوع به قانوني سن از كمتر كه مي‌گردد
جوامع حسب بر و است قانون دست به مشخص ، سن اين ميزان
مي‌كنند تعريف را بزهكاري كه قوانيني.متفاوت مختلف ،
اروپايي كشورهاي از بسياري در.متفاوتند دولت‌ها برحسب
در وي عمل كه مي‌شود شناخته مجرم زماني صغير فرد يك
جزايي قوانين مجموعه كه باشد جرايمي حدود در و زمينه
مي‌بندند ، كار به جنايتكاران و بزهكاران تمام درباره
ميدان يا حوزه آمريكا جمله از كشورها ساير در كه درحالي
مراتب به مي‌كشانند ، دادگاه به را صغير يك كه رفتارهايي
از فرار علت به را نوجواني است ، ممكن مثلا است ، وسيع‌تر
و الكلي مشروبات نوشيدن مادر ، و پدر از اطاعت عدم مدرسه ،
قوانين امابكشانند دادگاه به ملاعام در كشيدن سيگار يا
باشند گرفته الهام رواني مفاهيم از هم قدر هر دولت يك
برآنها روانشناسي كه طوري به را مفاهيم آن تمامي طبيعتا
قرار ملاحظه مورد دارد نظر در فردي تفاوتهايي و است واقف
(2)."نمي‌دهد
تخلف علل به پي‌بردن براي گسترده‌اي تحقيقات حال ، به تا
به اجتماعي نظام هنجارهاي و قوانين از جوانان و نوجوانان
مسائل زاويه از بخواهيم اگر اما.است شده گرفته كار
چند به كه است لازم ابتدا كنيم مطرح را مساله رواني
:شود اشاره زمينه اين در مفهوم
;است برخوردار ملاحظه‌اي قابل اهميت از كه مساله اولين
در افراد كه است معني اين به افراد مقاومت آستانه مفهوم
هيچ به و دارند مختلفي مقاومت‌هاي مختلف تحريكات مقابل
.نيست يكسان آنها ايستادگي تاب و مقاومت ميزان عنوان
زمينه كه معني اين به ;است زمينه مفهوم مورد ، دومين
در مساله اين ;است متفاوت هم با كاملا انسان‌ها رواني
استعداد زميني در مثلا است ، صادق هم طبيعت مورد
اين از نشاني هيچ ديگر زمين در اما دارد وجود حاصلخيزي
از منظور ;است ذكر به لازم البته.نمي‌شود ديده حاصلخيزي
نيست ، انسان وجود ارثي محدوده و سرشت مساله تنها زمين
.است نظر مورد هم اكتسابي موارد بلكه
قرار مختلف عوامل تاثير تحت افراد همواره ترتيب ، اين به
.است متفاوت كنش‌ها برابر در انسان‌ها واكنش اما مي‌گيرند
تاثيرگذاري گاهي و هستند بي‌اثر عوامل از پاره‌اي گاهي
آن نيست ، يكسان افراد زمينه همچنين.است عميق بسيار آنها
به خود با فرد كه است پايه‌هايي شامل كه زمينه‌اي هم
.است داده رسوب آن در محيط كه جرمهايي و است آورده همراه
متفاوت و مختلف نيز عوامل تاثير باشد متفاوت زمينه وقتي
.بود خواهد
بزهكاري درمورد كه شده سبب همواره مفهوم دو اين
برخي ديگر ، عبارتي به و آيد به‌وجود مختلف تئوري‌هاي
ذكر بدني را آن منشا و ارثي عامل يك حاصل را بزهكاري
فرد كه اختلالاتي يا نارساييها به مربوط را آن و مي‌كنند
آنها ، مقابل در (3).مي‌دانند است آورده خود با آغاز از
بزهكاري ايجاد در عامل‌اجتماعي كه معتقدند ديگر گروهي
اين در شده انجام مطالعات و تحقيقات.است موثر بي‌نهايت
در مهمي بسيار عامل محيطي ، شرايط كه داد نشان زمينه
اجتماع و جامعه كوچكترين به‌عنوان خانواده.است بزهكاري
در را تاثيرات مهمترين كه هستند نهادي دو انساني
را بزهكاري به زدن دامن يا و انحرافات از جلوگيري
.مي‌كنند پايه‌ريزي
شبيه قالب به كه است جايي درواقع خانه ، فضاي و خانواده
.مي‌آورد به‌دست را خود اصلي شكل و صورت آن در فرد و است
نقص‌هايي از و باشد لغزشها و كمبودها دچار قالب اين اگر
آيد بيرون قالب اين از آنچه مسلما ;باشد برخوردار ذاتي
خانواده محور مهمترين مادر ، .بود نقص‌نخواهد و بي‌عيب
محبت و عاطفه سرچشمه به‌عنوان او ، اگر مي‌شود محسوب
برقرار را معقولي و منطقي رابطه خود فرزندان با نتواند
را زمينه نكند ، برآورده را آنها به‌جاي خواسته‌هاي و كند
فراهم بزهكاري و بزه وادي به خود فرزندان گرايش براي
رفتار و پدر وجود كه گرفت ناديده نبايد البته.است كرده
تاثيرات و مي‌كند نفوذ فرزندان روح و ذهن در كردارهايش و
:مي‌گويد آندر دكتر.دارد به‌دنبال فراواني منفي يا مثبت
نگريسته پدرش به منفي نظر يك با دراز ساليان كه كودكي"
پدر به نسبت نه‌تنها عداوت و خصومت احساس كم كم است ممكن
از خارج را احساس اين زماني بلكه شود ، پيدا وجودش در
".بدهد بسط دنيا تمام به خانوادگي صحنه
غفلت به را بزهكاري پژوهشگران تمام گفت مي‌توان تقريبا
نسبت او كردن طرد يا و نوجوان و كودك مورد در خانواده
مرتبط بزهكاري با را زير خانوادگي ويژگي‌هاي و مي‌دهند
:دانسته‌اند
.پدر توسط پسر انضباط در بي‌قيدي يا سخت‌گيري -
.مادر توسط پسر راهنمايي و نظارت عدم -
.پسر براي پدر محبت كمبود -
(4)".پسر براي مادر محبت كمبود -
تا خانواده اگر كه شود مطرح سوال اين است ممكن اينجا در
چگونه باشد موثر نوجوان سرنوشت در مي‌تواند اندازه اين
مسئول فردي ديگر فرزند و بزهكار خانواده فرزند يك كه است
و خواهران حتي كه است اين پاسخ !مي‌شود؟ سازگار و
تجربه‌هاي و برداشت احتمالا نيز خانواده يك در برادران
جسماني لحاظ از كه همانطور و ندارند خانواده از يكساني
هم با نيز آنان وبرداشت‌هاي تجارب متفاوتند ، يكديگر با
(5).دارد فرق
حتي و كردارها در انساني بزرگ اجتماع خانواده ، از پس"
هرگاه.دارد فراوان تاثير فرد خواسته‌هاي و اهداف
نباشند ، بدني يا رواني اختلال نوع هيچ دچار بزهكاراني
نتايج و مي‌دانند اجتماعي عامل از ناشي را آنان بزهكاري
عامل ميزان كه مي‌دهد نشان زمينه اين در بسياري مطالعات
از بيش بلكه نيست ، كم نه‌تنها بزهكاري ايجاد در اجتماعي
اين است واضح بررسيها در آنچه.است ملاحظه قابل تصور حد
اجتماعي پايداري و ثبات كه درجامعه‌اي معمولا كه است
يا و باشد شورش حالت در جامعه مثلا باشد ، نداشته وجود
جامعه در عمومي نايافته سازش و غيرعادي شرايط پاره‌اي
برعكس و است افزايش روبه بزهكاري ميزان باشد ، داشته رواج
ميزان از شود ، داده سوق پايداري سوي به جامعه هرقدر
اجتماعي مطالعات مجموعه حقيقت در.مي‌شود كاسته بزهكاري
درواقع بزهكاران از بسياري كه است نكته اين بيانگر
افرادي يعني نابهنجارند ، جامعه يك بهنجار آسيبديدگان
علت اين به ولي بهنجارند ، و سالم رواني نظر از كه هستند
(6)".مي‌زنند بزهكاري به دست دارد ، نابهنجار وضع جامعه كه
در بزهكاري در اقتصاد عامل تاثير زمينه در تحقيقاتي"
بزهكاري افزايش در اقتصادي رونق كه مي‌دهد نشان آمريكا
فزوني اقتصادي رونق دوران در بزهكاري يعني.است موثر
برخي.مي‌كند پيدا كاهش ركود ، هنگام به و مي‌يابد
ديده اجتماع پايين طبقات در بيشتر بزهكاري كه معتقدند
و نموده رد را نظريه اين ديگر عده‌اي كه درحالي مي‌شود
اجتماع پايين طبقه در بزهكاري تمركز و پيدايش كه معتقدند
از بيش را طبقه اين بزهكاران پليس كه است آن از ناشي
(7)"!مي‌كند دستگير متوسط طبقات
و است انساني جوامع همه گريبانگير بزهكاري جهت ، هر به
.است بشر عهده به تنها مرض اين شيوع و گسترش با مقابله
نسبي رفاه و آسوده زندگي يك داشتن براي همواره كه اوست
نو انديشه‌هاي و مختلف علوم به‌كارگيري با و مي‌كند تلاش
طي آرزوهايش و آرمانها به رسيدن براي را راه بديع و
پيش ديروز ، از بهتر فردايي به رسيدن اميد با و مي‌كند
.مي‌رود
نيا محمدي سهيلا
:منابع
چاوش نشر "غرب در جنايي پديده‌هاي" امان‌الله ، -صفوي -1
"نوجوانان و كودكان بزهكاري زمينه" محمود ، -منصور -2
چهر سهامي شركت
كتاب همان -3
غرب در جنايي پديده‌هاي -4
نابهنجار و بهنجار رفتارهاي" شكوه ، -نوابي‌نژاد -5
ابتكار انتشاراتي سازمان "نوجوانان و كودكان
"نوجوانان و كودكان بزهكاري زمينه‌هاي" محمود ، منصور ، -6
.نوجوانان اجتماعي -رواني مسائل بررسي موسسه احدي ، -7
"جزوه"
|
