اقتصاددان نگاه
ايران زدن دور دلاربراي ميليارد سه
جهان 2002
3_ مركزي بانكداري سال 23
اقتصاددان نگاه
كند سقوط دلار اگر
آلمان FT اقتصادي تحليل‌نويس مونشاو ، ولفگانگ
شرق جنوب كشورهاي و ژاپن اقتصادي معجزه خصوص در مفصلي كتابهاي هشتاد دهه اواخر در
_ نكردم پيدا را آن خواندن فرصت هرگز من كه _ كتابها اين از يكي كه شد نوشته آسيا
از بسياري دوران آن در.دارد قرار چشمانم مقابل در كتابخانه قفسه در هم‌اكنون
اقتصادي قدرت بزرگ‌ترين به شدن تبديل مسير در ژاپن كه بودند باور اين بر كارشناسان
اين در را متحده ايالات راهبردي نقش زود يا دير كه مي‌رود و برمي‌دارد گام جهان
با (Nikkei) نيكي سهام شاخص تا 1989 سال‌هاي 1980 فاصله در.بگيرد دست به عرصه
از پس امروز كه است حالي در اين.رسيد واحد به900/38 درصدي پانصد حدودا رشدي
همچنين و كرده پيدا تنزل به 300/11 شاخص اين ارزش پررونق ، دوران آن از سال گذشت 13
اين در مي‌شد نوشته اقتصاد اين معجزه و ژاپن اقتصاد موضوع با كه كتابهايي تعداد
.است داشته چشمگيري كاهش فاصله
الگوي بهترين حكم پيش سال چند همين تا كشور اين.رسيد آلمان به نوبت ژاپن از پس
به سفر با دائما كشور اين اقتصادي متخصصين و سياستمداران و داشت را جهان اقتصادي
_ "سوم راه" نظريه خصوص در اقتصادي ، ميسيونرهاي نقش در شدن ظاهر و كشورها ديگر
حتي كه مي‌رسيد نظر به چنين.مي‌دادند سخن داد _ كمونيسم و كاپيتاليسم مابين راهي
.گرفته‌اند قرار جديد انديشه‌هاي تاثير تحت نيز آمريكايي‌ها
متحده ايالات دارد ، گفتن براي اقتصاد عرصه در را حرف بيشترين كه كشوري امروز اما
به متعلق جهان ارز قوي‌ترين دارند ، را اقتصادي رشد بالاترين آمريكايي‌ها.است
پيش به رقبا ، از بيشتري بسيار فاصله با كشور اين تسليحاتي و نظامي صنايع و آنهاست
اقتصادي الگوي عنوان به را خود كه آمريكايي‌هاست نوبت بار اين ظاهرا.مي‌تازد
كشور اين اقتصادي معجزه خصوص در بي‌شمار كتابهاي و مقالات انتشار كنند ، مطرح جهان
گذشته سال هفت اقتصادي اوضاع به كه هركس.مي‌كند تاييد را مطلب اين صحت خوبي به
اين بي‌شك كه شود خبط اين دچار عجولانه و سريع نتيجه‌گيري يك در كه است ممكن بنگرد
باثبات و پايدار آن تبع به و _ بنيادين رشدي با نيز آينده در كه است متحده ايالات
از بيشتر و سخت‌تر مجموع در آمريكايي‌ها كه نيست شكي.رفت خواهد پيش به _
از بيش و بوده ديگران از شوق‌تر و پرشور مراتب به آنها.مي‌كنند كار اروپاييان
دارد چشمگيري پويايي آنها اقتصاد.مي‌زنند نوآوري و ابتكار به دست جهان مردم ديگر
.مي‌كند حركت كاميابي و موفقيت مسير در غالبا و
و خورده رقم پيش از آمريكايي‌ها موفقيت كه نيست معنا بدان مطالب اين تمامي اما
كه مخاطراتي عمده‌ترين جمله از يكي.نمي‌كند تهديد را كشور اين اقتصاد خطري هيچ
ظهور نمي‌گيرند ، جدي شايد و بايد كه آن‌گونه را آن معمولا استريت وال مسئولين
گرچه.بازرگاني تراز كسري و بودجه كسري:آمريكاست اقتصاد در "دوگانه كسري" مجدد
حريم به پا هنوز ملي ناخالص توليد از بيش رقم 6/0 با گذشته سال در آمريكا بودجه
و كرد نخواهد پيدا ادامه بعد سال‌هاي در شك بدون وضعيت اين اما نگذاشته صفر زير
خصوص در.شد خواهند روبه‌رو توجهي قابل بودجه كسري با جاري سال در آمريكايي‌ها
حال در دائما اخير سال چند طي آمريكا كه گفت بايد هم كشور اين بازرگاني وضعيت
برداشته موفقي چندان گام صادرات عرصه در بي‌آنكه بوده خود واردات ميزان افزايش
حدود 5/4 به سال 2003 در كشور اين بازرگاني تراز كسري كه مي‌شود پيش‌بيني.باشد
كشور اين ساليانه اقتصادي رشد ميزان كه آنجايي از و برسد ملي ناخالص توليد درصد
.كرد تحمل را نابرابري چنين يك درازمدت در نمي‌توان بي‌شك است فوق رقم دو از كمتر
پي در آشكار و عمده پيامد يك تنها فشار اين برابر در آمريكا اقتصاد نياوردن تاب
اما.است فوق مشكلات با مقابله راه تنها اين.دلار ارزش چشمگير سقوط:داشت خواهد
دلار ارزش كاهش زيرا.بود نخواهد نيز منفي تبعات از عاري حل راه اين كارگيري به
بالا.داشت خواهد پي در را مركزي بانك عمل حوزه شدن محدود و قيمت‌ها سطح افزايش
بيشتري پول مصرف‌كنندگان تا مي‌شود باعث سهام بازارهاي در شركت‌ها سهام ارزش رفتن
ارزش افزايش همچنين و سود افزايش متقابلا نيز امر همين كه كنند چرخه اين وارد را
كار كل مي‌تواند چرخه اين عوامل از هريك كردن عمل ضعيف.داشت خواهد پي در را سهام
مشكلات دچار هيچ‌وجه به سپتامبر يازدهم حملات از پس آمريكا اقتصاد.كند مختل را آن
دليل كند ، ايجاد آن براي مشكلاتي چنين نتوانست نيز اخير ركود دوره حتي نشد ، جدي
هميشه اعتماد اين اما.مصرف‌كنندگان بالاي اعتماد بوده ، چيز يك فقط هم امر اين
.ماند نخواهد پايدار
روندي دلار ارزش كه كرده اعلام اخيرا رزربو ، فدرال نيويورك رئيس دوناك ، مك بيل
كالا مخارج تامين عهده از آنكه براي آمريكايي‌ها":گفته او.كرد خواهد طي را نزولي
حتي اما ".هستند خارجي سرمايه‌هاي جذب نيازمند برآيند ، خود وارداتي خدمات و
بخش در بزرگي كسري چنين يك تامين عهده از درازمدت در بود نخواهد قادر هم آمريكا
دو به خارجي سرمايه‌هاي جذب.است روشن كاملا هم امر اين دليل.برآيد خود بازرگاني
.آن ملي پول ارزش ثبات و كشور يك بازارهاي بالاي آوري سود ;دارد بستگي بزرگ عامل
خواهد خارجي سرمايه‌هاي رفتن دست از معناي به مثبت عوامل اين از هريك دادن دست از
شدت به متحده ايالات در خارجي سرمايه‌هاي جذب ميزان از كند سقوط دلار اگر.بود
آمريكا از را سرمايه‌ها مسير كم‌كم دلار برابر در يورو ارزش تقويت.شد خواهد كاسته
منگنه در پيش از بيش را دلار امر اين كه كرد خواهد هدايت اطلس اقيانوس سوي اين به
نرخ افزايش همچنين و تورم نرخ افزايش دلار ، ارزش كاهش ديگر سوي از.داد خواهد قرار
بازارهاي بر منفي تاثيري خود نوبه به نيز دو اين كه داشت خواهد دنبال به را بهره
چه روند اين اينكه پيش‌بيني.گذاشت خواهند جاي بر مسكن و زمين بهاي نهايتا و سهام
هم با نكته يك در كارشناسان اغلب اما.است غيرممكن امري عملا شد خواهد آغاز زماني
.يافت خواهد كاهش زود يا دير دلار ارزش اينكه هم آن و دارند نظر اتفاق
الگوهاي عنوان به آلمان و ژاپن كه هنگام آن هشتاد ، دهه در حتي آمريكايي‌ها
سياست‌هاي تدوين و كار بازار عرصه در را عمل ابتكار مي‌شوند ، مطرح جهان اقتصادي
از هميشه اما داشته را جهان اقتصاد پوياترين همواره آمريكا.داشتند دست در مالياتي
و مثبت تاثير پايه بر اقتصادي معجزه يك بروز.است نبوده برخوردار رشد نرخ بالاترين
اعمال در مركزي بانك دست بودن باز و باثبات و قوي ارز كسري ، فقدان ;عامل سه متقابل
سه همين دقيقا نيز اقتصادي ركود بروز هنگام به.است امكان‌پذير مختلف ، سياست‌هاي
.عكس مسير در بار اين منتها مي‌شوند ، عمل وارد كه هستند عامل
ايران زدن دور دلاربراي ميليارد سه
جيحان _ باكو
ايران اقتصاد
طولاني قاسم:ترجمه
خزر درياي در فعال نفتي شركت‌هاي نيز آينده سال‌هاي در مي‌رود انتظار
نفتي ميدان بزرگ‌ترين قزاقستان هم‌اكنون آيند نائل دريا اين در تازه‌اي كشفيات به
است خزردارا درياي منطقه رادر
به آذربايجان به برق‌آسا حمله‌اي با شوروي جماهير اتحاد نيروهاي سال 1920 در
.مي‌گذشت آذربايجان استقلال از سال دو زمان آن در.دادند خاتمه كشور اين استقلال
گسترده فعاليت بود مشهود آذربايجان مناطق ساير و باكو در ديگري چيز هر از بيش آنچه
آن در.بود آذربايجان نفتي منابع از بهره‌برداري و استخراج براي مختلف شركت‌هاي
.مي‌شد محسوب جهان در نفت توليد مراكز مهم‌ترين از آذربايجان سال‌ها
جماهير اتحاد سربازان حمله در كه بود آذري بزرگ نفت‌خواران از يكي مختارف مرتضي
پس.افتاد كمونيست‌ها دست به دارايي‌هايش تمام و شد كشته آذربايجان به سابق شوروي
غرب به كشور اين نفت صنعت دست‌اندركاران اغلب آذربايجان به شوروي اتحاد حمله از
سال 1900 در.شدند كشته شوند ، خارج آذربايجان از نتوانستند كه هم آنهايي گريختند ،
مي‌كرد ، تامين را نفت به جهاني نياز سوم يك از بيش آذربايجان نفت استخراج تاسيسات
در نفتي فعاليت‌هاي براي را مناسبي شرايط روسيه وقت تزار زمان آن در البته
كامل طور به آذربايجان نفت صنعت بيست دهه در حال هر در.بود كرده فراهم آذربايجان
.گرفت قرار بلشويك‌ها كنترل تحت
آذري‌ها اكنون.است بازيافته را خود استقلال آذربايجان ديگر بار يك سال 1991 از
مي‌توان باكو در هم هنوز.هستند جديد عصر در خود موقعيت تحكيم براي مبارزه سرگرم
البته.كرد مشاهده را دور سال‌هاي نفتي رونق دوران به مربوط نشانه‌هاي و آثار
هنوز اما داده‌اند ، دست از را خود عظمت و شكوه زمان گذشت با بناها اين از بسياري
.برد پي گذشته يادگارهاي از برخي در آذربايجان نفت صنعت ديرينه عظمت به مي‌توان هم
در كه حالي در است متفاوت كشور اين گذشته دوران با آذربايجان نفتي جديد عصر اما
خصوصي بخش توسط عمدتا آذربايجان نفتي منابع از بهره‌برداري و استخراج كار گذشته
آذربايجان رئيس‌جمهور حيدرعلي‌اف شخص كنترل تحت چيز همه حاضر حال در مي‌شد ، انجام
.است
نيز (Walech Aleskerow)آلسكروف والچ همچون شخصي البته
مدير اوميشود محسوب كليدي بسيار مهره يك آذربايجان جمهوري نفت صنعت در هم‌اكنون
را آلسكروف ترتيب بدين.است (Socar) سوكار به موسوم آذربايجان دولتي نفت شركت كل
تحصيل مهندسي رشته در كه او.دانست آذربايجان آينده معماران مهم‌ترين از مي‌توان
والچ اكنون.است كرده جمع‌آوري روسيه شمال نفتي ميادين در را خود تجربيات كرده
براي سياسي طرح تدوين حال در آذربايجان نفت ملي شركت پرطمطراق ساختمان در آلسكروف
.است نفت صنعت در روس‌ها از آذربايجان جمهوري ساختن بي‌نياز
بناي تجديد خصوص در روسيه رئيس‌جمهور پوتين ، ولاديمير تازه پيشنهاد از مرد اين
عصباني شدت به سابق شوروي جماهير اتحاد از مانده جاي بر كشورهاي ميان گاز پيمان
مي‌كند ، عصباني را آذربايجان نفت ملي شركت كل مدير ديگري چيز هر از بيش آنچه.است
چنين است معتقد آلسكروف.است عرصه اين در رهبري نقش گرفتن عهده بر براي روسيه تلاش
انعقاد زمان در آلسكروفنيست سازگار بازار در آزاد رقابت روح با پيشنهادهايي
حضور سال 1994 در آذربايجان جمهوري نفتي منابع از بهره‌برداري براي "تاريخي پيمان"
طرح پتروليوم بريتيش كنسرسيوم رهبري به غربي نفتي بزرگ شركت چندين سال آن در.داشت
آن از.كردند آغاز آذربايجان نفتي منابع از بهره‌برداري براي را خود جاه‌طلبانه
چگونه" كه مي‌شود روبه‌رو آزاردهنده پرسش اين با همواره آلسكروف تاكنون زمان
"كرد؟ هدايت جهاني بازارهاي به را خزر درياي نفت مي‌توان
درياي گاز و نفت انتقال نحوه خصوص در متعددي طرح‌هاي و پيشنهادها سال‌ها اين در
از كه روسيه نفت لوله خط مثال عنوان به.است شده ارائه جهاني بازارهاي به خزر
گزينه‌هاي جمله از دارد ، امتداد سياه درياي كنار در "نوروسيسك" بندر تا خزر درياي
امنيت نتواند روسيه كه شد باعث چچن جمهوري در نظامي درگيري‌هاي امابود توجه مورد
خط اين امتداد در كه محلي نفت‌خواران از برخي ديگر سوي ازكند حفظ را لوله خط اين
بدهند ، را نفت كشف براي حفاري زحمت خود به آنكه جاي به گزيده‌اند ، سكني لوله
رو اين از.مي‌ورزند مبادرت لوله خط اين از آماده و حاضر نفت سرقت به هرازچندگاهي
لوله خط يك گرجستان جمهوري و تركيه مشاركت با كه افتادند فكر اين به آذربايجاني‌ها
ايالات دولتكنند احداث مديترانه درياي كنار در تركيه جيحان بندر تا باكو از بزرگ
را نويد اين لوله‌اي خط چنين احداث" نمود جانبداري رويا اين از نيز آمريكا متحده
ايرانيان و جاه‌طلب روس‌هاي زدن دور با خزر درياي نفت كه مي‌داد آمريكايي‌ها به
كه بود آن از حاكي برآوردها از برخي ".شود سرازير جهاني بازارهاي به دردسرساز
در را اوپك عضو توليدكننده كشورهاي برتر موقعيت خزر درياي گاز و نفت ذخاير
_ باكو لوله خط احداث پروژه مسكو و تهران صورت هر در.مي‌كرد تضعيف جهاني بازارهاي
نفت صنعت دست‌اندركاران حتي.مي‌كردند تقبيح "سياسي پروژه‌اي" عنوان به را جيحان
اكنون امابودند دلخور واشنگتن و باكو در سياستمداران غلط محاسبات دليل به نيز
در اوميگيرد سخره به را جيحان _ باكو لوله خط احداث طرح مخالفان آلسكروف
احداث عمليات ژوئن ماه در احتمالا ماشد خواهند شگفت‌زده آنها":مي‌گويد اين‌باره
".شد خواهد افتتاح لوله خط اين سال 2005 اوايل از.مي‌كنيم آغاز را لوله خط اين
محسوب ايران و روسيه عليه آمريكايي توطئه يك جيحان _ باكو لوله خط احداث آيا
رئيس‌جمهور كلينتون بيل چند هر.مي‌كند حكايت ديگري چيز از قراين و شواهد مي‌شود؟
به جيحان _ باكو لوله خط احداث قرارداد انعقاد جهت در فراواني تلاش آمريكا سابق
ميان خصوص اين در قراردادي امضاي براي را لازم مقدمات سال 1999 در و بود آورده عمل
دو تنها آذربايجان نفت كنسرسيوم در اما بود كرده فراهم تركيه و آذربايجان گرجستان ،
حدود عظيم پروژه اين از آمريكايي‌ها سهم كلي طور به.دارند حضور آمريكا كنسرسيوم
اختيار در آذربايجان نفت استخراج كنسرسيوم سهام از عمده‌اي بخش.است درصد ده
احداث كه چرا دارند ، قابل‌توجهي سهم نيز آذري‌ها و ترك‌ها و است اروپايي شركت‌هاي
.دارد آذربايجان و تركيه كشور دو براي را اقتصادي منفعت بيشترين مزبور لوله خط
.دارد عهده بر را سرمايه‌گذاران گروه رهبري پتروليوم بريتيش انگليسي كنسرسيوم
و گزيده‌اند سكني باكو شرقي بناهاي در پتروليوم بريتيش شركت مديران هم‌اكنون
دنبال خزر درياي نفتي منابع از بهره‌برداري خصوص در را خود جاه‌طلبانه طرح‌هاي
انتقال عظيم پروژه احداث در مشاركت بر علاوه پتروليوم بريتيش كنسرسيوم.مي‌كنند
و حفاري سرگرم نيز خزر درياي ديگر منطقه چند در تركيه جيحان بندر به خزر درياي نفت
جمله از خزر درياي در گونشلي چراغ آذري نفتي ميدان مثال عنوان به.است نفت استخراج
ميزان بر مي‌كند ، پيشرفت نفتي ميدان اين در حفاري كار كه قدر هراست مناطق اين
در موجود ذخاير ابتدا در پتروليوم بريتيش كه حالي در.مي‌شود افزوده نيز انتظارات
كنسرسيوم اين مديران اخيرا بود ، كرده اعلام بشكه ميليارد را 7/4 مذكور نفتي ميدان
است عقيده اين بر باكو در نفتي كارشناس يكميگويند سخن بشكه ميليارد رقم 2/5 از
اقتصادي نظر از را جيحان _ باكو لوله خط احداث عظيم پروژه نفت ميزان همين كه
.مي‌كند توجيه‌پذير
كشفيات به خزر درياي در فعال نفتي شركت‌هاي نيز آينده سال‌هاي در مي‌رود انتظار
در را نفتي ميدان بزرگ‌ترين قزاقستان هم‌اكنون.آيند نائل دريا اين در تازه‌اي
در موجود نفتي ميدان‌هاي از پس قزاقستان نفتي ميادين.است دارا خزر درياي منطقه
از پس قزاق‌ها.مي‌شود محسوب جهان نفتي ميدان‌هاي بزرگ‌ترين از خاورميانه كشورهاي
كشف دريا اين بستر در را نفتي عظيم ميدان يك توانستند ، خزر درياي در حفاري سال‌ها
.داشت خواهد طول كيلومتر جيحان 1746 _ باكو مدرن بسيار لوله خط حال هر به.كنند
از يك هر مساحت كه است شده گرفته نظر در تلمبه‌خانه هشت لوله خط اين مسير طول در
ميليارد سه جيحان _ باكو لوله خط احداث هزينه.است فوتبال زمين يك اندازه به آنها
آن بقيه و مي‌كنند ، تامين نفتي شركت‌هاي را مبلغ اين سوم يك.است شده برآورد دلار
_ باكو لوله خط احداث تركيه‌اي شركت يك.مي‌پردازند وام صورت به اعتباري موسسات را
غيرقابل هزينه هرگونه كه است داده تعهد آنكارا دولت.دارد عهده بر را جيحان
نامشخص نكته يك تنها.شود متقبل لوله خط اين احداث روند در را اضافي و پيش‌بيني
تامين چگونه لوله خط اين احداث در را خود سهم آذربايجان جمهوري اينكه آن و است
درآمدهاي از بيش كه است كرده اعلام (IWF) پول بين‌المللي صندوق كه چرا كرد خواهد
.نمي‌دهد قرار كشور اين اختيار در وام نفت ، صادرات محل از آذربايجان جمهوري ارزي
نفتي كارشناس يك.است نمانده باقي مبهمي نكته هيچ مزبور لوله خط امنيت مورد در
نگهباناني نيز سوپسا _ باكو كوچك لوله خط كنار در ما":مي‌گويد اين‌باره در غربي
امتداد در اسب بر سوار و دارند تن بر خوش‌رنگي لباس‌هاي نگهبانان اين.گمارده‌ايم
بخش كه گفت بايد جيحان _ باكو لوله خط درباره البته ".مي‌زنند گشت مزبور لوله خط
بر علاوه خزر درياي اطراف مناطقدارد امتداد زمين زير در لوله خط اين از عمده‌اي
زمينه در است ، داده جاي خود در را جهان نفتي ذخاير از قابل‌توجهي مقادير آنكه
منابع از عمده‌اي بخش نفتي كارشناسان اعتقاد به.است غني بسيار نيز گازي منابع
در درسال 1998 مليتي چند نفتي شركت‌هاي.دارد قرار دريا بستر در خزر منطقه گازي
شركت.كردند برخورد دنيس شاه غني بسيار نفتي ميدان به آذربايجان سواحل نزديكي
آذربايجاني‌ها ، همكاري با دارند قصد استاتويل نروژي شركت و پتروليوم بريتيش انگليسي
اين از بهره‌برداري كار لوكويل روسي گروه و ايتاليايي‌ها فرانسوي‌ها ، ترك‌ها ،
گازي ميدان اين ذخاير ميزان موجود برآوردهاي براساسكنند آغاز را گازي عظيم ميدان
از طبيعي گاز سال 2005 از مي‌رود انتظارميرسد گاز مكعب متر ميليارد به 700
.شود استخراج دنيس شاه گازي ميدان
تجمع مركز شهر اين و مي‌شود محسوب خزر درياي (Grand Cafe) "كافه گراند" باكو
سرنوشت حال هر به.است منطقه تجاري و اقتصادي كوچك و بزرگ چهره‌هاي و سياستمداران
گاز به دستيابي براي تلاش ميان اين در.مي‌خورد رقم باكو در خزر درياي گاز و نفت
نيز بار اين.است شده آغاز نزديك و دور كشورهاي برخي توسط نيز آذربايجان جمهوري
استراتژيك توسعه وزير نيز يوناني‌ها چند هر.كنند ايفا محوري نقش مايلند ترك‌ها
آكيس.فرستاده‌اند باكو به آذربايجان جمهوري مقامات با گفت‌وگو براي را خود
آذربايجان گاز انتقال درباره آذري‌ها با باكو در خود اقامت مدت در تسوخاتسوپولوس
- باكو نفت لوله خط موازات به گاز لوله خط يك احداث ايده.كرد گفت‌وگو يونان به
نفت ، لوله خط احداث با همزمان دارند ، تصميم ترك‌ها و است توجه جالب ايده‌اي جيحان
يك منطقه در انرژي بازار براي كار اين شك بدون.كنند احداث نيز گاز لوله خط يك
تمام جنگ يك آستانه در يوناني‌ها و ترك‌ها پيش سال شش حدود.مي‌شود محسوب انقلاب
ترك‌ها و ما اكنون":مي‌گويد رضايت‌مندي با تسوخاتسوپولوس.بودند گرفته قرار عيار
از را خود نياز مورد گاز دارد ، قصد يونان.مي‌كنيم وصل هم به را خود گاز شبكه
".كند تامين قزاقستان و ايران چون كشورهايي طور همين و آذربايجان
طي آنها.مي‌كنند ايفا محوري نقش ميان اين در ترك‌ها شد ، ذكر كه گونه همان
وزارت حال هر در.داده‌اند افزايش شدت به را خود گاز واردات ميزان اخير سال‌هاي
تامين براي كشور اين كه نيستند مايل رو هيچ به تركيه امنيت شوراي طور همين و انرژي
از تا هستند درصدد ترك‌ها رو اين از.باشد وابسته كشور يك به تنها گاز به خود نياز
را تركيه نياز مورد گاز عمده بخش روسيه اكنون هم.كنند خريداري گاز مختلفي كشورهاي
سياه درياي بستر در اخيرا كه لوله خط يك طريق از گاز اين از بخشيميكند تامين
از مستقيم طور به تركيه حاضر حال در اما.مي‌شود منتقل تركيه به است ، شده احداث
مي‌شود محسوب آمريكا نزديك متحدان از تركيه كه حالي در.مي‌كند وارد گاز نيز ايران
انتظار است ، كرده معرفي "شرارت محور" اعضاي از يكي عنوان به را ايران آمريكا و
دو اما.كنند عملي ايران از گاز واردات زمينه در را خود طرح‌هاي ترك‌ها نمي‌رفت
احداث تازه لوله خط طريق از را گاز انتقال ميزان دارند نظر در تركيه و ايران كشور
به سال 2005 از دارد ، قصد همچنين تركيه دهند افزايش برابر سه به سال 2006 تا شده
.كند خريداري گاز نيز آذربايجان جمهوري از بعد
در انرژي پل به كشورشان در گاز انتقال لوله خطوط احداث طريق از كه معتقدند ترك‌ها
طريق از قزاقستان و آذربايجان ايران ، چون كشورهايي گاز كه چرا مي‌شوند تبديل منطقه
بخش اكنون هم.شد خواهد منتقل اروپايي كشورهاي ديگر به سپس و يونان به تركيه
در مي‌شود تامين سيبري در روسيه گازي ميادين از اروپا در مصرفي گاز از عمده‌اي
حال هر به.هستند نزديك‌تر اروپا به سيبري با مقايسه در ايران و آذربايجان كه حالي
براي ويژه به را عظيمي فرصت‌هاي خزر حوزه در گاز و نفت انرژي جديد ذخاير كشف
اختلاف‌هاي خزر درياي ساحلي كشورهاي ميان اكنون هم هرچند.مي‌آورد پديد اروپاييان
روسيه ، كشورهاي مي‌رسد نظر به اما دارد وجود دريا اين منابع تقسيم نحوه سر بر عميقي
و ايران اما شده‌اند نزديك هم به بيشتر خصوص اين در اخيرا قزاقستان و آذربايجان
ميان اين در.مخالفند ساحلي خط مبناي بر خزر درياي تقسيم با همچنان تركمنستان
تشكيل طرح ساختن عملي و موجود اختلاف‌نظرهاي از بهره‌برداري با تا است آن بر روسيه
هر دربماند باقي خزر درياي در تعيين‌كننده قدرتي عنوان به همچنان انرژي اتحاديه
يافته استقلال تازه جمهوري‌هاي ويژه به خزر درياي حاشيه كشورهاي مردم هنوز حال
حيدر مثال عنوان به.نكرده‌اند حس خود روزمره زندگي در را نفتي دلارهاي تاثير
در را كشورش نفتي منابع از بهره‌برداري آذربايجان سالخورده رئيس‌جمهور علي‌اف
طي كه گفت بايد همه اين با.است داده قرار خود نزديكان و خانواده اعضاي انحصار
ويژه به و جهان گاز و نفت تامين در تعيين‌كننده نقشي خزر منطقه آينده سال‌هاي
بسياري رقابت‌جويي‌هاي صحنه منطقه اين رو اين از و كرد خواهد ايفا اروپايي كشورهاي
.بود خواهد آينده سال‌هاي در
دي‌سايت مجله:منبع
جهان 2002
نصير رضايي غلامرضا
سال 2002 در اسلام جهان
.نمي‌رويم پيش صليبي جنگ آخرين يا الله انتقام تمدن‌ها ، جنگ سوي به كنيد باور !نه
و مسلمانان هم هنوز سپتامبر ، حملات 11 از ناشي هيجانات و هراس‌ها تمام وجود با
اگر و باشند يكديگر براي خوبي همسايه‌هاي روزي كه باشند اميدوار مي‌توانند غربي‌ها
كه نيست بعيد شود ، آنها دوي هر براي خطري يا معضل به تبديل بيست‌ويكم قرن در چين
.باشند هم دوش به دوش متحداني حتي
كه غربي ضد تنفر خروشان امواج بر مي‌توانند بن‌لادن اسامه چون مرداني كه آن با
روشن‌بين مسلمانان از فزاينده‌اي تعداد شدند ، سوار درمي‌نوردد ، را اسلام جهان
متوجه و دارد دور بسيار گذشته‌هاي در ريشه تنفر اين كه درمي‌يابند رفته‌رفته
زندگي شيوه" در غرب ، و اسلام بين مذهبي هميشگي تفاوت‌هاي وجود با كه مي‌شوند
آنها از نمي‌توانند تمدن‌ها جنگ با مسلما كه دارد وجود هم مثبتي نكات "غربي‌ها
.است بازگشت روبه تنفر موج اين كه گفت مي‌توان خلاصه طور به.شوند بهره‌مند
بوده فلسطين و اسرائيل معضل حل گذشته سپتامبر حملات اهداف از يكي بن‌لادن گفته به
اينكه براي صرفا او مسلما ;بود جهان نقشه از اسرائيل محو البته وي منظور است ،
قتل به را هزارنفر چند شود طرف آن و طرف اين مايل چند فلسطين و اسرائيل مرزهاي
اغلب مورد در امر اين و است موافق اسرائيل حيات ادامه با ياسرعرفات.است نرسانده
.مي‌كند صدق صدام‌حسين ، عراق جز به البته عرب ، دولت‌هاي
موضعي بود ، كرده عنوان آمريكا به حمله براي كه توضيحي ديگر بخش‌هاي در بن‌لادن
و داشت نفرت سعودي عربستان مقدس خاك در آمريكايي سربازان حضور از او.داشت مشابه
به صدام‌حسين مقابل در سعودي عربستان از حمايت و كويت نجات براي سربازان اين اما
نخواهند جا آن نخواهند ، را آنها حمايت عربستان مردم اكثر اگر و ;رفته‌اند جا آن
عجيبي و منزوي نسبتا زوج ديكتاتور صدام و مقدس‌ماب بن‌لادن مورد دو هر در.ماند
هزارسال.نيست بيهوده غرب به نسبت مسلمانان كينه و خشم البته.مي‌دهند تشكيل را
اروپايي‌هاي اين.بود وسطايي قرون خشن اروپاي همسايگي در شكوفا تمدني اسلام پيش
بيرون بيت‌المقدس در مقدسشان مكان‌هاي از را مسلمانان خونريزي و جنگ با زمخت
را خود رنسانس تا و گرفتند قرض را آن هنر و رياضيات را ، اسلامي علوم ;راندند
مستعمره را مسلمان اكثريت سرانجام و يافتند سيطره جهان اعظم بخش بر ;بسازند
نفرت براي موجهي دليل اين‌ها همه مسلما.كردند خود اروپايي امپراتوري‌هاي
.است مسلمانان
كه متحده ايالات.رفته‌اند بين از پيش قرن نيم اروپايي امپراتوري‌هاي اين اما
زور با را قدرت اين اما ;دارد عظيمي قدرت است ، مسلمانان كينه اصلي هدف اكنون
بازار اقتصاد از گرفته نشات قدرت اين ;است نياورده دست به استعماري حكومت و سرنيزه
نفت قيمت آمريكاميكنند فروش و خريد بخواهند ، را چه هر مردم آن در كه است آزاد
آيا بگيرند تصميم مي‌توانند كه هستند مسلمانان خود اين ;نمي‌كند تعيين را اعراب
منصفانه اگرنه يا كنند ميل را غذايشان محلي مك‌دونالد رستوران‌هاي در مايلند
خارجي‌ها نه مسلمان كشورهاي اغلب ناتواني و فقر علت كه پذيرفت خواهيم كنيم نگاه
.است بوده خودشان ضعيف ، حكام بلكه
اسلامي رنسانس
نيز آنان كه رسيده‌اند نتيجه اين به مسلمانان از انبوهي تعداد.اينجاست اصلي نكته
و اسلامي شكوه احياي و دوباره تولد:بياورند وجود به را خودشان خاص رنسانس بايد
نظير خشن متعصبان يا طالبان نوع از روستايي ايدئولوگ‌هاي شبيه افراد اين از برخي
مناسبتري اصطلاح - مسلمان احياگران.نيستند چنين آنان اكثريت اما.هستند بن‌لادن
و اينترنت تلفن ، تلويزيون ، لطف به كه هستند زناني و مردان - "بنيادگرايان" از
پدربزرگ‌هايشان و پدران از بيشتر خيلي فاصله كننده كوتاه تكنولوژي‌هاي بقيه
مثل) مي‌بينند غرب در كه را چيزهايي از برخي آنها.دارند آگاهي غرب جهان درباره
خود از بسياري اما ;مي‌دانند بار رقت ،(مادي تجملات بر تاكيد و سكس به زياد توجه
كه دارد وجود هم چيزهايي اين‌ها كنار درنميكنند تائيد را اين‌ها هم غربي‌ها
به دولت‌ها پاسخگوبودن ايده آنها مثال براي.است برانگيز تحسين احياگران براي
كه آن شرط به هستند ، اسلام جهان اقتصاد كارآمدتر رشد خواستار و مي‌پسندند را مردم
خوبي مسلمان كه آن شرط به را مدرنيسم حاضرند آنهاباشد همراه شفقت با كارايي
كه حال همان در اما بپوشند ، روسري دختران مي‌خواهند آنها ;بپذيرند بمانند ، باقي
براي كه اينجاست مشكل.كنند كار كامپيوتر با راحتي به بتوانند دارند ، سر بر روسري
وجه هيچ ناپذيري‌به انعطاف آن.كند تغيير موجود ساختار بايد اهداف اين به دستيابي
فمن) است كرده تاكيد فردي مسئوليت بر خداوند قرآن ، درندارند قرآن تعاليم در ريشه
ايده‌هاي علاوه به ;(يره شرا ذر مثقال يعمل فمن يره ، خيرا ذر مثقال يعمل
.ندارد منافاتي آزاد بازار اقتصاد با قرآن اقتصادي
3_ مركزي بانكداري سال 23
دلاري پنج‌هزار فروشنده عادلي
مهاجر.ب _ اسدي نيما
از مكاتبه‌اي طور به بود توانسته را خود اقتصاد دكتراي كه ژاپن در ايران سابق سفير
دارايي و اقتصادي امور وقت وزير نوربخش محسن طرف از بگيرد هند دانشگاه‌هاي از يكي
بخش در را اقتصادي تعديل سياست مي‌تواند كه كسي و مركزي بانك كل رئيس عنوان به
هيات مثبت راي باشد پيشنهاد دولت هيات به بياورد در اجرا به كشور اعتباري و پولي
بانك كل رئيس سال 1368 ماه شهريور سوم و بيست از رسما او عادلي ، به هاشمي دولت
.شد ايران مركزي
بخش‌هاي به اعتبارات اعطاي در تسهيل مي‌توان را مركزي بانك در عادلي كار اولين
جنگ از پس ايران سازندگي و بازسازي دولت ، اعتقاد به كه زيرا دانست ، كشور اقتصادي
بخش‌هاي به اعتبارات اعطاي عادلي ، دوران در لذا.بود برخوردار بالايي اولويت از
تسهيلات و اعتبارات افزايش.بود برخوردار فزاينده‌اي رشد از غيردولتي و دولتي
دنبال به را تورم نرخ رشد آن تبع به كه شد جامعه در نقدينگي افزايش باعث بانكي
و 861 هزار معادل 20 عادلي كار شروع در نقدينگي ميزان ارقام و آمار بنابر.داشت
ريال ميليارد و 148 هزار به 52 وي كلي رياست دوران پايان در كه بود ريال ميليارد
عادلي كار شروع در كشور شهري مناطق در مصرفي خدمات و كالا بهاي شاخص همچنين.رسيد
به 8/240 او كار دوران پايان در كه بود واحد مركزي 5/89 بانك در
.است سال در درصد تورم 6/20 نرخ ميانگين از حاكي كه رسيد واحد
عادلي حسين محمد كلي رياست دوران ارزي و پولي رويدادهاي مهم‌ترين گفت بتوان شايد
ارزي بدهي‌هاي بحران و بودجه قانون تكليفي تبصره‌هاي تعداد افزايش مركزي ، بانك بر
استقراض كل در بودجه كسري نمادين اقدام يك در وقت دولت سال 1372 ، در.بود ايران
براساس كه مركزي بانك تعهدات حال عين در اما رساند ، صفر به را مركزي بانك از
به بگذارد اقتصادي مختلف بخش‌هاي اختيار در تمهيدات مي‌بايست بودجه سالانه قوانين
مركزي بانك بر عادلي رياست سال آخرين كه سال 1373 در كه طوري به يافت ، افزايش شدت
بانك بر عادلي رياست سال آخرين كه سال 1373 بودجه قانون تكليفي تسهيلات ارزش بود
ريال ميليارد و 214 هزار به 8 سال 1373 بودجه قانون تكليفي تسهيلات ارزش بود مركزي
اتخاذ ارزي سياست‌هاي ديگر سوي از.بود دولت عمومي بودجه درصد معادل 28 كه رسيد
گفته به كه سياست اينشد كشور در ارزي شديد بحران‌هاي باعث عادلي دوران در شده
نهايت در و ارز نرخ شناوركردن سمت به حركت و اقتصادي باز سياست اجراي از ناشي برخي
اعلام دلار ميليارد حدود 30 ايران ارزي معوقه بدهي‌هاي كه شد سبب بود ، آن آزادسازي
توجه قابل كاملا شد انجام كشور ارزي سياست‌هاي با ارتباط در كه حركت‌هايي.شود
كالا انواع واردات هجوم.شد باز كالا واردات روي بر كشور درهاي اول گام در.است
ميليارد حدود 14 از كالا واردات ارزش كه شد باعث غيره و سواري ماشين‌هاي مانند
سال در دلار ميليارد و 6/25 سال 1369 در دلار ميليارد به 7/18 سال 1368 در دلار
سال در دلار ميليارد حدود 5/2 از بانكي سيستم ارزي بدهي‌هاي همچنين.برسد 1370
در و رسيد سال 1372 در دلار ميليارد و 6/7 سال 1370 در دلار ميليارد به 3/6 1368
ارزي موازنه حسابهاي خالص سال 1371 در كه بود ارزي جديد سياست‌هاي همين راستاي
بي‌سابقه آن از قبل سال در 10 كه رسيد دلار ميليارد منفي 5/7 به كشور بانكي مستقيم
فروش افزايش شد ، اتخاذ عادلي دوران در كه ارزي ديگر سياست‌هاي جمله از.است بوده
شد مقرر سياست اين براساس كه بود سال 1371 در گذرنامه هر ازاي به مسافر همراه ارز
در ترتيب بدين كه يابد افزايش گذرنامه هر ازاي به دلار هزار به 10 مسافر همراه ارز
.گذشت دلار ميليارد يك مرز از بيماران و مسافرين همراه ارز فروش ميزان سال آن
بود نفر هر به دلار آزادانه 5000 فروش شد اتخاذ زمان اين در كه ديگري سياست‌ارزي
انتقاد مورد موقع همان در كه سياست ايندرآمد اجرا به سال 1372 اوايل از كه
مورد اين در.يافت ادامه ماه سه حدود براي گرفت قرار اقتصادي كارشناسان از بسياري
نيست ، دست در رسمي آمار متاسفانه شد ، فروخته دلاري ارز 5000 چقدر مدت اين طي كه
مي‌رسد نظر به آمده ، دست به مركزي بانك ترازنامه از كه شواهدي و قرائن براساس اما
فروخته بانكي نظام سوي از دلاري آزاد 5000 ارز دلار ميليارد يك حدود مدت اين در
.است شده
كه طوري به شد كشور ارزي نظام در شديد بحران بروز باعث سياست‌ها گونه اين اتخاذ
اوايل در.درآمد اجرا به ارز انتقال بدون واردات ممنوعيت سال 1373 ، اول نيمه از
را بانكي سيستم از خارج ارزي عمليات ارز بازار تنظيم كميته سال 1373 ماه خرداد
كشور بانكي شبكه طريق از منحصرا كالا واردات تمامي كرد مقرر و كرد اعلام قاچاق
.شود انجام
را خود دوران پرفرازونشيبترين كشور ارزي و پولي سياست عادلي دوران در بهره‌وري
تدريج به تا مي‌كرد ترك را مركزي بانك عادلي كه زمانيكرد طي كشور بانكي نظام در
نرخ كه بود ماه حدود 4 مركزي بانك كند ، آماده كانادا در ايران سفارت براي را خود
ارز آزاد بازار اما.بود كرده "شناور" خورده شكست نرخ جايگزين را ارز صادراتي
مركزي 2507 بانك از عادلي خروج زمان در دلار قيمت بود كرده رفتار ديگر به‌گونه‌اي
عادلي صورت هر در.بود ريال دلار 1088 قيمت او ورود موقع در كه حالي در بود ريال
به خود دوره واپسين در كه است ايران اسلامي جمهوري مركزي بانك كل رئيس تنها تاكنون
و دانست دولت صندوق نوعي به را آن و پي‌برد دولت به مركزي بانك بودن وابسته زيان
.داد سر را نهاد اين استقلال زمزمه خاطر همين به
|
