فصول تمام براي رئيسي
جهان مطبوعات اقتصادي عناوين
جهان 2002
اقتصاددان نگاه
فصول تمام براي رئيسي
بحران با كشور كه كرد شروع زماني را مركزي بانك در خود كلي رياست دوم دور نوربخش
بود شده مواجه ارزي بدهي‌هاي شديد
و ارز بازار شديد كنترل مركزي بانك ارزي سياست سال 1374 اوايل در رو همين از
بود دلار هر ازاي به تومان روي 300 بر ارز قيمت تثبيت
مهاجر.ب _ اسدي نيما
سبوكي افشين: كاريكاتور
اقتصادي سياست‌هاي در تاثيرگذار بسيار چهره‌هاي از يكي مي‌توان را نوربخش محسن
.دانست كشور
دوم بار تا 1365 ، سال 1360 از اول بار نوربخششد مركزي بانك كل رئيس دوره سه او
مضافا.است بوده مركزي بانك كل رئيس تاكنون از 1378 سوم بار و و 1374 سال 1373 از
و اقتصادي امور وزير تا 1372 سال 1368 از يعني هاشمي‌رفسنجاني ، اول كابينه در آنكه
صاحبنظر و توانا فردي را وي او مخالفان حتي كه است مردي نوربخش.است بوده دارايي
عواقب و است آگاهانه او سياست‌هاي تمامي معتقدند و مي‌دانند اقتصادي امور در
.مي‌داند دقيقا را اقتصادي سياست‌هاي ناخوشايند يا و خوشايند
دور با مركزي بانك كلي رياست اول دور در نوربخش اعتباري و ارزي پولي ، سياست‌هاي
بوده عراق با تمام‌عيار جنگ يك درگير ايران اول دور در زيرا مي‌كند ، فرق بسيار دوم
روند ايران دوم دور در اما است ، بوده جنگ از متاثر اقتصادي سياست‌هاي تمامي لذا و
.است اقتصاد محور "سازندگي" و مي‌كند طي را اقتصادي توسعه
آنكه از بيش او كه است اين مي‌شود گرفته نوربخش محسن به كه ايرادهايي از يكي
به.مي‌چربد اقتصادي‌اش بر او سياسي وجهه و است "سياستمدار" باشد ، "اقتصاددان"
چپ‌هاي حاكميت دوره يعني كشور اقتصادي دوره سه در را او نقش كه است خاطر همين
و (هاشمي دوم و اول دولت) تكنوكرات‌ها ،(موسوي ميرحسين اول دولت) سياسي
.مي‌بينيم روشن و واضح (خاتمي دولت) اصلاح‌طلبان
و بالا تورم وجود آن بارز مشخصه كه بود درگير اقتصادي با عملا اول ، دوره نوربخش
و پولي سياست‌هاي دوران اين در جهت بدين.بود اقتصادي مختلف بخش‌هاي بين توازن عدم
دولت مالي سياست‌هاي تحت‌الشعاع آن از ناشي هزينه‌هاي و جنگ ادامه دليل به اعتباري
.مي‌شد دگرگوني دچار بودجه‌اي تغييرات برحسب و داشته قرار
مركزي ، بانك منابع به دولت اتكا و دولت قابل‌توجه بودجه كسري دليل به خاطر همين به
ميليارد و 446 هزار به 9 سال 1360 در ريال ميليارد و 608 هزار از 2 دولت بدهي
.رسيد نوربخش ، اول دور اواخر تقريبا يعني سال 1365 در ريال
حول عمدتا شد ، اتخاذ نوربخش زمان در تا 1365 سال 1360 از كه ارزي سياست‌هاي
و ارزي منابع كمبود دليل به هم سياست‌ها اين.بود ارزي منابع اتلاف از جلوگيري
دوران اين در سياست‌ها اين عمده.بود شده اتخاذ اقتصادي ركود و جنگ از ناشي تبعات
.بود بيماران و مسافران دانشجويان ، صنايع ، اساسي ، كالاهاي ارز تامين چگونگي
قانون تصويب نوربخش اول دوره در كشور بانكي نظام در اقتصادي رويداد مهم‌ترين
عمليات از بهره حذف قانون اين اوليه هدف.بود سال 1362 در ربا بدون بانكي عمليات
.مي‌نگرند آن به ترديد با برخي هنوز كه هدفي.بود بانكي
بحران با كشور كه كرد شروع زماني را مركزي بانك در خود كلي رياست دوم دور نوربخش
بانك ارزي سياست سال 1374 اوايل در رو همين از.بود شده مواجه ارزي بدهي‌هاي شديد
دلار هر ازاي به تومان روي 300 بر ارز قيمت تثبيت و ارز بازار شديد كنترل مركزي
تا را دلار قيمت بود ، ارز آزاد بازار در سال 1374 اوايل در كه شديدي نوساناتبود
از.بود داده افزايش تومان هزار مرز 70 تا را آزادي بهار طلا سكه و تومان مرز 800
بر نوربخش كلي رياست دوم دور پايان تا سال آن ابتداي از كه ارزي جديد سياست رو اين
دلار هر ازاي به ارز صادراتي نرخ قيمت تثبيت شد اعمال اسلامي جمهوري مركزي بانك
.بود تومان 300
مهلت يك در ارز فروش و بازگرداندن براي صادركنندگان از تعهد و پيمان اخذ همچنين
كه بود سياست‌هايي جمله از بانكي شبكه طريق از كالا واردات براي سفارش ثبت و مقرر
در مجموع در.شد اتخاذ مركزي بانك بر نوربخش كلي رياست دوم دور در و سال 1374 در
جمله از اعتباري جديد خطوط گشايش و ايران ارزي معوقه بدهي‌هاي استمهال دوران اين
سال 1374 اويل در ارزي شديد بحران‌هاي بروز مي‌شود گفته.شد اتخاذ كه بود كارهايي
وقت دولت تقديم را خود استعفاي يكبار او كه بود كرده سخت نوربخش بر را كار آنچنان
.سپرد او به نيز را كار ادامه و نپذيرفت دولت اما كرد ،
ديگر اقتصادي رويداد مهم‌ترين بتوان شايد ارزي ، معوقه بدهي‌هاي بحران از جدا
سال طول 20 در كه نرخ اين.كرد ذكر سال 1374 درصدي تورم 50 نرخ را نوربخش دوران
طوري به داد ، قرار شديد فشار يك تحت را مركزي بانك عملا بود ، بي‌سابقه ايران گذشته
در انقباض سياست آن ، گردش سرعت كاهش و نقدينگي حجم سريع افزايش از جلوگيري براي كه
.شد گرفته تسهيلات اعطاي
قيمت گرفت به‌عهده را اول دور در مركزي بانك كلي رياست نوربخش كه زماني كل در
(آبان 1365 يعني) كرد ترك را آنجا كه زماني و.بود ريال آزاد 359 بازار در دلار
دلار قيمت خود دوم دور شروع در همچنين.بود شده ريال آزاد 755 بازار در دلار قيمت
قيمت اين شهريور 1378 يعني دوم دور پايان در و بود ريال آزاد 2507 بازار در آمريكا
مركزي 17 بانك بر نوربخش كلي رياست اول دور در تورم نرخ ميانگين.بود ريال 8550
.است شده برآورد سال در درصد حدود 23 دوم دور در درصد
اول كابينه دارايي و اقتصادي امور وزير نمازي حسين باطني ميل علي‌رغم نوربخش
نظر به اما.كرد آغاز سال 1378 ماه شهريور از را خود كلي رياست سوم دور خاتمي ،
ارزي و پولي بحران‌هاي شروع با واقع در كه او قبلي دوره‌هاي با دوره اين كه مي‌آيد
كشور در ارزي و پولي بحران‌هاي امواج كه چرا.دارد فرق مي‌كرد قبول را كلي رياست
دوم دوره پايان در.مي‌دهد ادامه خود راه به آرام مركزي بانك كشتي و خوابيده
كاهش ريال به 7920 قيمت اين اكنون بود ، آزاد بازار در ريال دلار 8550 قيمت نوربخش
بوده درصد معادل 20 نوربخش دوم دوره پاياني سال در كه قيمت‌ها شاخص رشد.است يافته
سال 1372 در كه ارز نرخ يكسان‌سازي.است يافته كاهش درصد به 4/11 اكنون است ،
.مي‌دهد ادامه را خود روند آرام طور به اكنون بود ، كرده درست ارزي شديد بحران‌هاي
تمامي فشار وجود با را نوربخش كه است بوده بحران‌ها اداره همين خاطر به شايد
!نگه‌داشته‌اند تعويض‌اش ، براي او مخالفان
جهان مطبوعات اقتصادي عناوين
پور اكبر علي رضا
ژورنال استريت وال
"گرداب در مخابرات دنياي غول"
مي‌كوشد ، خود بقاي براي آمريكا ، در تلفن بخش غول ،(worldcom) ورلدكام كه حالي در
مدير ابرز ، .جي برنارد رفتن كنار هنگام از.مي‌رسند راه از ديگري از پس يكي مشكلات
اين.است شده روبه‌رو مشكلات از كوهي با مخابراتي غول اين ورلدكام ، بنيانگذار و كل
خود ساختارهاي تجديد صدد در دارد ، مشتري ميليون و 20 كارمند هزار كه 80 عظيم شركت
مبلغ ابرز.جي برنارد پيش چندي.كند طي بايد را دشواري مسير ورلدكام اما.است
بسياري جنجال موضوع اين كه كرد دريافت شركت از شخصي قرض عنوان به را كلاني
داده‌اند دست از شركت اين به را خود اعتماد سرمايه‌گذاران ديگر ، سوي از برانگيخت ،
آغاز ورلدكام درباره را تحقيقي (SEC) مبادلات امنيت كميسيون كه مي‌رود احتمال و
شركت اسطوره ترتيب بدين.نيست بعيد چندان آن ورشكستگي احتمال صورت اين در كه كند
پايان شود ، تبديل بين‌المللي غول‌هاي از يكي به توانست سال عرض 19 در كه كوچكي
اينترنشنال تيكو و انرون شركت ورشكستگي ماجراي كه است حالي در اين.پذيرفت خواهد
.است نشده پاك ذهن‌ها از هنوز
تايمز فايننشال
"انگليس اقتصاد انتظار در خوش دوران"
منتشر اقتصادي شاخص‌هاي است؟ اقتصادي رونق به ركود از گذر حال در انگلستان آيا
.دارد اروپا شمالي جزيره اين در ركود پايان از نشان چارترد موسسه سوي از شده
برخي اعتماد به.است يافته رشد وضوح به عمده فروش و صادرات صنعتي ، توليدات
كاملا شد ، منتشر انگلستان دولت توسط اخيرا كه مايوس‌كننده‌اي ارقام تحليلگران ،
كشور اين انگلستان ، تحقيقي موسسات بانفوذترين از يكي گزارش بنابر.بوده‌اند اشتباه
اقتصادي چرخه.است يافته دست يورو منطقه به پيوستن جهت لازم استاندارد پنج به
اكنون كشور اين و دارد همخواني يورو منطقه اقتصادي چرخه با اكنون انگلستان
افزايش از بي‌آنكه ، كند ، سازگار يورو منطقه در بهره پايين نرخ با را خود مي‌تواند
.باشد داشته هراس تورم شديد
لاتريبون
"بزرگ تحولي آستانه در الجزاير بانك‌هاي"
خاص و عام زبانزد ديوان‌سالاري و بودن كند خاطر به كه بانك‌ها بخش الجزاير ، در
را بانك‌ها همواره الجزاير اقتصادي كارگزاران.مي‌كند تجربه را بزرگي جهش حال است ،
زمينه اين در مهمي پيشرفت اكنون اما مي‌كردند ، منع سرمايه‌گذاري‌ها هزينه تامين از
اخير مثبت اقدامات اصلي باني (BADR) روستايي توسعه و كشاورزي بانك.است شده حاصل
خارج ، جهان به گشايش و ارتباطات محور بر را خود فعاليت‌هاي بانك اين است ، بوده
توسعه و كشاورزي بانك عموم ، شگفتي مقابل در و بار اولين براي.است كرده متمركز
به را خود و كرده برگزار را مباحثه و ملاقات جلسات الجزاير كشور غرب در روستايي ،
رشد محركه موتور به كه است مصمم بانك اين.است سپرده شديد انتقادات تيز تيغ
.شود تبديل الجزاير در اقتصادي
ال‌پاييس
"اتم‌دوست كميسر"
پالاتسيو ، د لويولا خانم نقل ، و حمل و انرژي كميسر و اروپا كميسيون رئيس معاون
خواهد خطرناك اشتباهي هسته‌اي ، انرژي مصرف از اروپا اتحاديه چشم‌پوشي كه كرد اعلام
تاييد را سخنان اين اقتصادي ، توسعه و همكاري سازمان كل دبير جانستون ، دونالد.بود
به هسته‌اي ، انرژي از دفاع براي پالاتسيو د خانم اصلي دلايل از يكياست كرده
محروم انرژي منبع اين از را خود اروپا اتحاديه اگر:مي‌شود مربوط زيست‌محيطي مسائل
.دهد كاهش را گلخانه‌اي گازهاي توليد كيوتو ، پروتكل مطابق توانست ، نخواهد ديگر كند ،
ايجاد درصدد و است امنيتي هسته‌اي استانداردهاي از فهرستي تهيه حال در اكنون وي
.مي‌باشد اروپا اتحاديه در استانداردها اين رعايت براي لازم هماهنگي‌هاي
(كانادا) لاپرس
"كانادا در استخدام"
اين در شغلي جايگاه‌هاي ماندن خالي از (FCEI) كانادا مستقل شركت‌هاي فدراسيون
جايگاه هزار اكنون 265 فدراسيون ، اين ارزيابي بنابر.است كرده نگراني ابراز كشور
بخش.است اخير ماه به 4 مربوط آن مورد هزار كه 185 است مانده خالي كانادا در شغلي
به) خدمات بخش‌هاي.است مواجه كار نيروي كمبود با بخش‌ها ساير از بيش ساز و ساخت
منطقه نيز ، جغرافيايي لحاظ از.دارند قرار بعدي رتبه‌هاي در رستوران‌ها و (شركت‌ها
كه حالي در است ، گريبان به دست معضل اين با كانادا مناطق بقيه از بيش مانيتوبا
.ندارند كار نيروي كمبود زمينه در چنداني مشكل كبك و اونتاريو جديد ، سرزمين
فقدان" را شغلي جايگاه‌هاي ماندن خالي اصلي علت كانادا ، مستقل شركت‌هاي فدراسيون
.است كرده اعلام "متخصص افراد
جهان 2002
نصير رضايي غلامرضا
چيست مدني جامعه
دلشان بعضي‌ها شايد.فرهيخته جامعه عنوان تحت داشت وجود اصطلاحي پيش مدت‌ها
وجود ديگري اصطلاح همچنين.چيست آن معناي مي‌دانستند اما باشند ، آن عضو نمي‌خواست
آن معناي مي‌دانند همه و مدني خدمات عنوان تحت دارد ، وجود هم هنوز واقع در داشت ،
.چيست
دو اين تركيب از واژه‌اي ظاهرا كه شده باب مدني جامعه عنوان تحت اصطلاحي امروزه ،
احساس انسان كه مي‌گويند سخن مدني جامعه از لحني با جهان سراسر در.است اصطلاح
مدني جامعه ندانيم اگر چيست؟ آن معناي واقعا اما باشد ، بزرگ فضيلتي بايد مي‌كند
نه؟ يا بپيونديم آن به مايليم بگوييم مي‌توانيم چطور مي‌شود ، اطلاق چه به
براي.مي‌شود همراه دموكراسي با اغلب مدني جامعه كه باشد اين مي‌تواند راهنمايي يك
عنوان تحت است كرده تاليف كتابي اخيرا انگلستان ، كشور وزير بلانكت ، ديويد نمونه
كتاب اين فصل پنج در اما آشناست ، مفهومي دموكراسي "مدني جامعه و دموكراسي احياي"
.است نشده ارائه مدني جامعه مورد در توضيحي هيچ
جواب سوال اين به بيشتري نسبتا دقت با نيويورك ، در فورد بنياد از ادواردز ، مايكل
مي‌كند ، تاكيد شكل اهميت بر كه ساختاري و تحليلي تعاريف طبق":مي‌گويد او.مي‌دهد
كه حوزه‌اي وسيع‌تر معناي به يا سوم بخش اجتماعي ، شبكه‌هاي و سازمان‌ها يعني جامعه
تعريف اين ظاهرا ".مي‌آيند هم گرد مشتركشان منافع پيشبرد براي شهروندان آن در
استثناي به دارند ، وجود دولت و خانواده بين كه مي‌شود سازمان‌هايي تمامي شامل
سازمان شايد اما مي‌شود ، مستثني مافيا احتمالا بنابراين) اقتصادي سازمان‌هاي
.(بگنجد تعريف اين در هم بن‌لادن اسامه القاعده
مايكل زيرا نشويد ، خوشحال زياد است ، شده دستگيرتان چيزي بالاخره كه اين از اما
ايشان گفته به.مي‌افزايد مسائل ابهام بر "شناختي" تعريف كردن اضافه با ادواردز
تعريف اين طبق.دارد تاكيد هنجارها اهميت بر كه دارد وجود هم شناختي تعريف يك"
مدني را جامعه يك كه چيزهايي تمام و همكاري تساهل ، اعتماد ، يعني مدني جامعه
هم كه زيستن و بودن از شيوه‌اي":مي‌كند تعريف چنين نيز را مدنيت ايشان ".مي‌سازد
جزء هم مافيا تعريف اين طبق آيا) است ، متفاوت بازار منطق از هم و دولت منطق از
(مي‌شود؟ محسوب جامعه‌مدني
.دهيم ارائه مدني جامعه از واضح‌تر امكان حد تا تعريفي فردا مي‌كنيم سعي
اقتصاددان نگاه
انساني چهره با جهاني‌سازي
*پولايت تورستن
شمال كشورهاي ميان افزون‌تري شكاف ايجاد شاهد كه مي‌شود آغاز حالي در جديد هزاره
و جوان و پير زن ، ميان و مرد غني ، ميان و فقير ميان غرب ، در شرق كشورهاي جنوب ، در
زمان هر از بيش انسان كه عصري در.هستيم شهرها و روستايي مناطق ميان طور همين
گريبان به دست فقر با انسان‌ها از بيشتري عده هم هنوز مي‌كند ، توليد ثروت ديگري
است آن واقعيتاست منوال همين بر وضعيت نيز جهاني جوامع مرفه‌ترين در حتي.هستند
پيامدهاي چند هر.مي‌كند تشديد را اختلافات جهاني‌سازي و نئوليبراليسم روند كه
اين در ولي است داده قرار تاثير تحت را انسان‌ها از بي‌شماري خيل جهاني‌سازي منفي
نئوليبراليسم سياست‌هاي واقع درميپردازند را بها سنگين‌ترين كودكان و زنان ميان
در ابزاري عنوان به كودكان و زنان.است شده زنان ميان در فقر گسترش به منجر مابانه
عليه خشونت پديده.گرفته‌اند قرار بين‌المللي جنسيت‌گرايي بر مبتني صنايع اختيار
تنها نه جهاني‌سازي پديده بنابراين.است گرفته خود به گسترده‌تري ابعاد زنان
.داد اطلاق بدان نيز را "جنسي" صفت مي‌توان بلكه است ، نئوليبراليسم
منابع تاراج به نهايت در كه است آن جهاني‌سازي ويژگي‌هاي از ديگر يكي همچنين
شئونات تمام بر را مالي بازارهاي سلطه جهاني‌سازي.مي‌شود منتهي ما سياره محدود
تمام و دولت دموكراسي ، رفته رفته رهگذر اين از و مي‌كند تضمين انساني زندگي
از كه جهاني در كه آن همه از بدتر.مي‌روند سوال زير اجتماعي همبستگي ابزارهاي
انسان‌ها آزادانه آمد و رفت از مي‌شود حمايت آزاد تجارت و كالاها آزاد تبادل
و "غيرقانوني مهاجرت" همچون پديده‌اي انفجار شاهد بنابراين.مي‌آيد عمل به ممانعت
بي‌سابقه رشد نيز و آنها كردن محدود و مهاجران از بهره‌كشي و استثمار طور همين
مي‌كند ، مال لگد را انسان‌ها اساسي حقوق جهاني‌سازي.هستيم نژادپرستي و ستيزي خارجي
سياست سرانجام و گرفته ناديده را انسان‌ها فرهنگي و اقتصادي سياسي ، شهروندي ، حقوق
بر رفته رفته كه آنجايي از.مي‌شود تبديل بشريت عليه واقعي جنايتي به نئوليبرال
جهان سراسر در ليبرال سياست و مي‌شود افزوده جهاني‌سازي يا مردمي مخالفت‌هاي ميزان
تحت مفهومي از سازي جهاني دست‌اندركاران اكنون است ، داشته بي‌شماري ناكامي‌هاي
مسائل سو يك از رهگذر اين در.مي‌گويند سخن انساني چهره با جهاني‌سازي عنوان
اين وارد نوعي به را مدني جامعه مي‌شود تلاش و گرفته قرار توجه مورد اجتماعي
در نمادين نفوذي مي‌شود داده اجازه مدني جامعه به كه روست اين از.كنند فرآيند
صورت راستا اين در كه كارهايي جمله از مثال عنوان به باشد داشته جهاني‌سازي روند
عده‌اي ديگر طرف ازكرد اشاره فقر مهار نحوه خصوص در مطالعاتي به مي‌توان مي‌گيرد
روند مخالفت غيردولتي سازمان‌هاي و سنديكا اجتماعي ، جنبش‌هاي مي‌كنند تلاش همواره
اجتنابناپذير پيامدهاي از ديگر يكي.دهند قرار هم مقابل در را جهاني‌سازي
شهروندان نابودي موجب سو يك از درگيري‌ها اين.است نظامي درگيري‌هاي جهاني‌سازي
قرار فشار تحت تسليحاتي صنايع نفع به را كشورها بودجه ديگر طرف از و شده غيرنظامي
براساس ناتو عضو كشورهاي ارتش‌هاي ساختار تغيير واسطه به بزرگ قدرت‌هاي.مي‌دهد
سنت براساس نفوذ افزايش اين.مي‌دهند گسترش را خود نفوذ سازمان اين معيارهاي
منطقه‌اي فرهنگ‌هاي و همبستگي پاشيدگي هم از و تضعيف امپرياليستي كهن و شده شناخته
.مي‌دهد گسترش را قومي گروه‌هاي ميان رقابت‌جويي حال عين در و دارد دنبال به را
.مي‌شوند پا بر صلح نام به كه مي‌شود جنگ‌هايي بروز به منجر خود نوبه به روند اين
.مي‌يابد رشد براي مناسبي بستر افراطي ملي‌گرايي و بنيادگرايي شرايط اين در همچنين
كشورهاي ميان همبستگي اهميت جهان كنار و گوشه در درگيري‌هايي چنين وجود دليل به
بنيادي و لازم ساختارهاي مي‌توان همبستگي اين طريق از تنها.مي‌شود دوچندان جهان
.كرد فراهم دست اين از خطراتي با مقابله براي را
و مقاومت از تازه‌اي چشم‌انداز به جهان ملت‌هاي شود ، ايجاد ساختارهايي چنين اگر
را غربي قدرت‌هاي توصيه‌هاي نه و ارتجاعي حل‌هاي راه نه كه يافت خواهند دست برابري
حق براساس كه جهاني بسازيم ديگر جهاني و دهيم تغيير را جهان بايد ما.برنمي‌تابد
يكساني حقوق از مردان و زنان آن در كه جهاني.باشد استوار انسان‌ها كامل توسعه
دانش و ملت‌ها به و نباشد بهره‌جويي و تبعيض از نشاني هيچ آن در و باشند برخوردار
.شود گذاشته احترام آنها
Barclays Capital سرمايه‌گذاري بانك ارشد ، كارشناس *
|
