اقتصاد شدن جهاني
شده جهاني بخش حداقل يا اقتصادكشورها كه است اين اقتصاد شدن جهاني از برداشت ساده‌ترين
.گرفت خواهد خود به جهاني رنگ اقتصادي برنامه‌هاي سوي و سمت و شد خواهند ادغام هم در آن
فرا تكنولوژي طلايي عصر كه رسيد خود اوج به زماني اقتصاد شدن جهاني طوفان در اعتقاد اين
عامل سه يافته توسعه كشورهاي. گرفت خود به صعودي سير جهاني تجارت مبادلات سطح و رسيد
-از1 بودند عبارت كه دادند قرار خود كار محور فراملي توليد به رسيدن در را اساسي
فرآيند در اساسي نقش عامل سه اين.مديريت دانش -پيشرفته 3 تكنولوژي -زياد 2 سرمايه
بين‌المللي نوين نظام گرايش و مشخصه وجه اقتصاد شدن جهاني.داشتند اقتصاد جهاني‌سازي
و گوشه در امروز كه تحولاتيميباشد آن اثبات صدد در يافته توسعه دنياي كه است كنوني
نشانه‌هاي خود مي‌دهد رخ بين‌الملل نظام صحنه در كه حوادثي و هستيم آن شاهد دنيا كنار
.است پديده اين تاثيرگذاري از واضح
عديده‌اي فرصت‌هاي و چالش‌ها خود نامرئي و مرئي پيچيدگي‌هاي تمام با اقتصاد شدن جهاني
وادار را كشورها تمام تقريبا فرصت‌ها و چالش‌ها اين.است داده قرار كشورها روي پيش را
كه اساسي نكته اين گرفتن نظر در با لذا.است نموده فرآيند اين قبال در مواضع اتخاذ به
واحدهاي تمامي كه مي‌باشد ميلادي سوم هزاره در انكارناپذير واقعيت يك اقتصاد شدن جهاني
شد خواهيم متوجه مي‌دهد ، قرار اقتصادي تحولات تاثير تحت را دنيا غيرمستقل و مستقل سياسي
بر مبتني ملي اهداف ترسيم در را مهمي نقش چه فوق عامل سه متعدد ، عوامل بين در كه
است اين بيانگر شواهد تمام.مي‌كنند ايفا قبول قابل بين‌المللي اصول و ملت‌ها خاستگاه
ها شركت تر گسترده و بيشتر عمل استقلال آن در كه است بلند هدفي پيگيري جهاني اقتصاد كه
و جامعه و اقتصاد در دولت نقش انكار غيرقابل كاهش با است مساوي امر اين.مي‌باشد مطرح
.دولت‌ها مسئوليت شدن كوتاه
درشت ، و ريز دگرگونيهاي تمام كنار در شده دگرگون جهان ميلادي ، سوم هزاره در اوصاف اين با
جهان مي‌توان ديدگاه اين از و مي‌كند تجربه جهاني اقتصاد پروسه در را جديدي دوران
از شدن جهانيدانست ابعاد تمام در دگرگونيها سريع دنياي و تحولات جهان را امروز
تحولات‌عرصه با تعامل در خود كه مي‌باشد هزاره اين در تحول جلوه‌هاي انگشت‌نماترين
اقتصادي ، فضاهاي در دامنه‌اش بر روز هر و گرفته قرار امروزي رقابتي دنياي در بشري حيات
اين در كه كرد اعتراف بايد فوق حساس شرايط در.مي‌گردد افزوده سياسي و فرهنگي اجتماعي ،
:كه موفقند بازيگراني رقابتي ، عرصه
.باشند داشته تحولات از درستي درك -
.باشند برخوردار بين‌المللي سطوح در شده تربيت بازيگران از -
.ورزند اهتمام ظرفيت حداكثر با متناسب برنامه‌ريزي و سياستگذاري به -
اين.نمود وزيدن به شروع كره‌زمين فضاي در طوفاني صورت به ميلادي دهه 1990 در شدن جهاني
.است داده تغيير متفاوت عرصه‌هاي در را چيزي هر تقريبا دهه يك از كمتر در فرآيند
نيز سوم جهان در و رسيده ممكن حداقل به يافته ، توسعه كشورهاي غالب در دولت‌ها حاكميت
كوچكتر آن سلطه تحت فضاي روزبه‌روز و گرفته قرار محدودتر حصارهاي در بزرگ حياط اين
تكنولوژي نتيجه در سنتي ، هويت‌هاي كليت و ثبات.است شده وسيع بسيار بازارها نقش.مي‌شود
است كرده پيدا روز شرايط با جديدي مفهوم هويت ، واقع در و شده متزلزل پيشرفته فناوري و
فني توانايي‌هاي و كاركردها نتيجه از ناشي عملي مدارك و اسناد ارائه از است عبارت آن كه
اين و گرفته مفهوم مفيد و فعال انساني نيروي قالب در جامعه هر انساني نيروي.كشور هر
.است گرديده بين‌المللي رفتارهاي از بسياري تغيير منجربه وضعيت
اقتصاد مفهوم.است بوده ناخوشايند نيز عده‌اي براي و خوشايند بسياري براي وضعيت اين
شاهد ما موارد اغلب در.مي‌رسد نظر به متفاوت كشوري شرايطهر به بسته جهاني
كشورها از بسياري كه چرا.هستيم كشورها از بسياري در قضيه اين به نسبت بنيادي مشكلات
حتي منتقدين.نمي‌باشد برخوردار ساختاري چارچوبهاي از جهاني اقتصاد كه است اين تصورشان
البته.ماند خواهد باقي محلي اقتصاد شود ، جهاني سياست‌ها تمام اگر كه باورند اين بر
عدم اينميباشند اقتصاد جهاني‌سازي امر در دولت‌ها تعديل و تغيير نگران نيز برخي
.گردد واقع موثر جانبه همه طور به آن الگوهاي تا شده باعث جهاني اقتصاد مفاهيم در تجانس
قواعد با امر اين.گرفته‌ايم قرار دگرگوني و تغيير وضعيت يك در ما اوصاف ، اين همه با
"گذار عصر يا دوران" آن اسم كه است زده رقم مختلف جوامع براي نيز را جديدي شرايط جديد ،
تكنولوژي ، وضعيت نظر از كه مي‌شود برده بكار كشورهايي براي عصر اين.مي‌باشد
.هستند شدن جهاني روح به رسيدن نيازمند و دارند قرار پايين سطح در توسعه و سرمايه‌گذاري
آن تاريخي دوره‌هاي و اقتصاد شدن جهاني
:از عبارتند آنها برجسته‌ترين كه دارد وجود مهمي دوره‌هاي اقتصاد جهاني مفاهيم بحث در
حساب به دنيا صنعتي پيشگام كشور اولين انگلستان ، كه تا 1842 از 1780:رشد چرخه‌هاي (الف
.مي‌آمد
.بخار عصر به معروف تا 1897 از 1842:تنزل و ترقي (ب
شدن فراگير و الكترونيكي وسايل رشد با مصادف كه تا 1939 از 1898:سرمايه‌داري اقتصاد (ج
.بود حمل‌ونقل وسايل
پيدايش با و بود مرز بدون اقتصاد واقعيت‌هاي تعالي و شكل‌گيري منظر واقع در دوره سه اين
روند ادامه و شكل‌گيري در سرمايه‌داري.گرفت اوج رفته‌رفته جهاني اقتصاد سرمايه‌داري ،
:است شده نمايان زير حالت دو به جهاني اقتصاد
كه اقتصادي امور در انبساط و بالا روبه چرخش يا صعودي سير با شكوفايي و تحول دوره -A
.بود حاكم جهاني اقتصاد بر تا 731967 سالهاي 1945 بين در حالت اين
و سوم هزاره ورودي تا كه 731967 اقتصادي انقباض يا نزولي سير و منفي تحول دوره -B
جهاني اقتصاد بر كه موجود وضعيت درك براي.داشت خواهد ادامه آتي سال چندين تا احتمالا
براي اما نمي‌گنجد ، بحث اين ادامه در كه دارد زياد تحقيق و تامل به نياز افكنده سايه
.مي‌شود اشاره آن به خلاصه صورت به موضوع ، شدن روشن
جهاني جنگ از بعد آمريكا متحده ايالات اقتصادي برتري‌هاي با منطبق كندراتيو چرخه A دوره
اين.شد مطرح "جهاني نوين نظم"دكترين تحت كه مي‌باشد جهاني نظام بر كشور اين تسلط و دوم
صنايع به آسيبي هيچ كه بود دنيا روز صنعتي قدرت تنها خود ، اروپايي متحدان برخلاف كشور
صنايع براي را شرايطي وضعيت اين لذا.نشد نظامي تهديد جغرافيايي‌اش قلمرو و نرسيد اش
و شده ساقط صنايع قبال در را مدت طولاني اقتصادي توسعه كه نمود فراهم متحده ايالات
بي‌چون تسلط شاهد دوره اين در لذا.بياورد ارمغان به برايش اروپا ، صنعتي كشورهاي مضمحل
.مي‌باشيم جهان اجتماعي نظام بر اجتماعي فشار آن متعاقب و جهاني بازار بر آمريكا چراي و
:مي‌انديشيد بزرگ مساله دو به از 1945 بعد بخصوص چرخه اين در متحده ايالات
تقاضاي گسترش -جهاني20 نوين نظم دكترين القاي طريق از نظامي -اقتصادي برتري حفظ -1
.كشورش توليدي سرمايه‌گذاري‌هاي رشد براي موثر
همچون بين‌المللي نهادهاي استقرار با دهه 551945 طول در آمريكا براي مساله دو اين
اين و گرفت قرار مطلوبي شرايط در پول ، بين‌المللي صندوق و جهاني بانك متحد ، ملل سازمان
با زماني برهه اين در.نمود جهاني نوين نظم دكترين بهبود و سياسي كنترل به قادر را كشور
سه پيمان امضاي با و دگرگون به‌گونه‌اي شرايط سابق ، شوروي اتحادجماهير اتمي قدرت ظهور
.گرديد فراهم جهان شدن قطبي دو براي زمينه "يالتا" به معروف ماده‌اي
نشيب و پرفراز تحولات
براي جهاني موثر جذب و "مارشال" معروف طرح مي‌كرد ، تجربه را آن دنيا كه جديدي شرايط با
نظامي شبكه ظهور و اقتصادي حلقه‌هاي ايجاد با امر اين.شد فراهم متحده ايالات توليدات
بين‌المللي عرصه‌هاي در مهم موضوعات تمام در آمريكا سياسي رهبري براي را زمينه ناتو ،
.ساخت فراهم
مواجه اساسي مشكلات با را مربوطه عصر تحولات چرخه موثر عامل يك B مرحله در: B دوره
و استقلال‌طلبي مشي با فراگير كليت يك قالب در سوم جهان كشورهاي تحولات هم آن و ساخت
حتي و كوبا الجزاير ، چين ، همچون كشورهايي خروج.بود استعمار و زور سلطه از رهايي
.جهاني نوين نظم راه سر بر بود بحران‌هايي سرآغاز غرب سلطه از جنوبي آفريقاي
طرف از و شد نزديك اوج به و خارج ركود از رفته‌رفته اروپا اقتصاد مرحله ، اين در همچنين
طلوع چشمگير رشدي و جهشي اقتصادي با ژاپن يعني آسيا تابان خورشيد دور ، خاور در ديگر
رقابت آغاز مرحله اين.نبود خوشايند چندان متحده ايالات اقتصاد براي وضعيت ، اين كه نمود
.گرديد تلقي فوق ناحيه سه بين اقتصادي
توسعه و رشد از ناشي جهاني توليدات افزايش با همراه كه دهه 1960 اواخر در عامل اين
نتيجه در و جهاني بازارهاي در تقاضا از بيش عرضه به منتهي بود ، ژاپن و اروپا اقتصادي
اقتصادي شديد افت و ركود منجربه نهايت در و شده صنعتي بخش‌هاي در سوددهي و قيمت‌ها كاهش
:از بود عبارت دهه ، اين در آمريكا در اقتصادي ركود اساسي عامل دو اما.گرديد آمريكا در
و غربي كشورهاي رشد خاطر به كه طلا شاخص از شدن خارج براي آمريكا متحده ايالات نياز -1
مخالفت‌هاي از ناشي كه جهاني 1968 شورش -بود20 شده ايجاد آمريكايي كالاهاي عرضه كاهش
.بود آمريكا تسلط با جهاني
:مي‌باشيم زير پيامدهاي با اقتصادي طولاني ركود شاهد دهه 1970 اوايل در لذا
.مالي حوزه به توليد حوزه از سرمايه انتقال -
.دارد ادامه هم هنوز آن تبعات كه جهاني سطح در بيكاري معنادار افزايش -
.دستمزدها جهاني كاهش -
در عمدتا كه شمالي كشورهاي بر نفتي قيمت‌هاي انكار غيرقابل تاثير از نبايد دوره اين در
تحميل جلوي نفت قيمت افزايش دهه اين در كه چرا.گذشت سادگي به بود ، جنوب كشورهاي دست
همه ، اين با.كرد سد زيادي حد تا را پيراموني كشورهاي بر غربي كشورهاي توسط پنهان بيكاري
خويش سياسي موقعيت حفظ در سعي گروه 7 تشكيل و مشورتي راهكارهاي ارائه با آمريكا كشور
حاضر كشوري كمتر پيراموني ، كشورهاي در آگاهي رشد به توجه با ديگر اما.داشت را جهان در
از بسياري ايران در اسلامي انقلاب وقوع اينكه كما.مي‌شد آمريكا سياستهاي مطلق پذيرش به
.زد برهم را دهه 70 سياسي معادلات
اثر بر هشتاد ، دهه در كه بسا چه برسد جهاني محبوبيت به نتوانست گذر اين در جهاني اقتصاد
و بدهي بحران نام به كرد بروز جهان در جديدي بحران كشورها ، از بسياري غيرمعقول استقراض
بر آن آثار هنوز كه ساخت روبه‌رو اقتصادي مرگ با را زيادي كشورهاي مساله ايناستقراض
در جهاني اقتصاد جاده افق از را دهه اين حوادث لذااست نمايان كشورها از بسياري پيكر
:نمود خلاصه مي‌توان زير موارد
سوق عقبماندگي قربانگاه به را شرقي اروپاي و لاتين آمريكاي بيشتر كه بدهي‌ها بحران -
.داد
مالزي ، تايوان ، جنوبي ، كره آن دنبال به و ژاپن پيشگامي با قدرتمند شرقي آسياي ظهور -
ببرهاي لقبظهور كه دنيا از منزوي گوشه اين به نگاه‌ها ساختن معطوف و هنگ‌كنگ سنگاپور ،
.گرفت شرقي آسياي
و شديد اقتصاد ركود منجربه پروژه اين كه (ستارگان جنگ) ريگان نظامي كينزيسيانيزم -
سنگين رقابت و جهاني سطح در موجود آشفتگي‌هاي نتيجه درگرديد آمريكا در گسترده بيكاري
دوره وارد سال 1990 از جهان و پاشيد هم از شرقي رقيب شوروي ، و آمريكا ميان تسليحاتي
انحصار و گرديد تحول دچار گسترده‌اي طور به دنيا اقتصادي شريانات سيكل.گرديد جديدي
منطقه در ديگر سياسي زلزله يك وقوع با دهه اين در.خورد هم بر تقريبا دنيا اقتصادي
اندازه تا جهان سياسي نظام ،(خليج‌فارس جنگ نهايت در و عراق توسط كويت تصرف) خاورميانه
.داد "جهاني نوين نظم" اصطلاح به را خود جايگاه جهاني نوين نظم و شد دگرگون زيادي
بر اقتصادي جانبه همه توسعه سمت به فرامنطقه‌اي و منطقه‌اي نگاههاي بعد به تاريخ اين از
كندراتيو A سيكل مسير در را خود ديگر يكبار جهان و گشت معطوف جهاني ظرفيت‌هاي مبناي
به رو چرخش يا تحول دوره سمت به اخير ، دهه‌هاي مخرب ركودهاي از رهايي ضمن تا داد قرار
تا است طولاني اراده اين متولد جهاني ايده‌هاي با جهاني تجارت سازمان.نمايد حركت بالا
مدرن جهان طولاني توسعه روند براي را راه جهاني تجارت امر در ارگان رسمي‌ترين به‌عنوان
در تحولات اين روند نتايج شاخص‌ترين از 19+گروه 1 تا صنعتي 7 گروه گسترش.نمايد هموار
.مي‌باشد اخير دهه
يزدان‌پناه كيومرث
|
