مناسبات از مانده‌تر عقب
عملياتي بودجه
ايران اقتصاد اصلي شاخص‌هاي پيش‌بيني
شركت‌هاي‌دولتي مالكيت سازمان تاسيس حاشيه در
مي‌كنند مهاجرت ايراني متخصصان چهارم يك
اسكويي زاده رحيم رحيم با وگو گفت
نيست اقتصاد در دولت نقش بودن بد بر دليلي اقتصاد در دولت نقش‌بد
علي‌دهقان: وگو گفت
همچنان آن از پس قرن نيم نمي‌كرد فكر كسي شايد شد زده ايران صنعتي ماشين استارت وقتي
است درحالي همه اين.باشيم سويان و سمت صنعتي‌و توسعه هاي شيوه انتخاب سردرگمي‌در دچار
توسعه است ، نبريده آنان صنعتي ماشين پيچ‌هاي كه جهان از درنقاطديگري امروزه كه
" كه را نفس خوش و قوي صنعتي ماشين يك حضور و مي‌دانند صنعتي توسعه با مترادف را اقتصادي
.مي‌كنند معرفي توسعه شرط اصلي‌ترين و نخستين نمي‌زند ، "ريپ
نه‌چندان سايه‌اي پهناي در اما كرده‌ايم رشد ما بگذريم ، تعاريف اين همه كنار از بايد
يك اندازه به كشيده‌ايم قد خوانده‌اند ، دولت نام با هميشه سال اين 60 در را آن كه خنك
.است سوراخ سوراخ آن تن كه بزرگ صنعتي جريان
كارآمدي اقتصادمان نه و است بوده واقعي سرمايه‌داري‌مان نه كه مي‌دانيم تنها امروز
.است داشته را لازم
.داده‌ايم انجام گفت‌وگويي -اقتصاددان - اسكويي رحيم‌زاده رحيم دكتر با باره اين در
دولت بد نقش" كه ندانسته چون است ايران اقتصاد آفت ناكارآمد انديشه‌هاي:است معتقد وي
."نيست دولت نقش بودن بد معني به اقتصاد در
كشور كلان مديريت ذهنيت امروز و است ايران اقتصاد معضل "مديريت":مي‌گويد اسكويي
.است ايران صنعت و اقتصاد عقبمانده ساختار از عقبمانده‌تر
.است آمده ادامه در گفت‌وگو اين شرح
ما شدن صنعتي فرآيند امروز ، به تا صنعتي‌درايران اولين‌جريان‌هاي آغاز زمان از
را توسعه جهاني اقتصاد كه زمان از برهه‌اي در حالا و است كرده تجربه را مختلفي دوره‌هاي
از شما تحليل.است سردرگمي دچار هنوز ما صنعتي توسعه مي‌كند ، تعريف بودن صنعتي معادل
شده‌ايم؟ وضعيت اين دچار امروز چرا و چيست وضعيت اين
اين به رسيدن براي لازم ابزارهاي از را بحث بايد ايران در صنعتي توسعه وضعيت تحليل براي
نيروي يك به كشوري هر در توسعه به يافتن دست و شدن صنعتي كلي بهطوركرد آغاز هدف
اين ايجاد و كسب توانايي و كند حركت مسير اين در بتواند كه نيرويي ;دارد نياز اجتماعي
.باشد داشته را اقتصادي پديده
افت در زيادي نقش كه رويكردها اين از يكي.است داشته وجود رويكرد دو همواره نقطه اين در
معتقدند رويكرد اين طرفداران.است سرمايه‌داري نظام اقتصادي انديشه دارد ، ايران اقتصادي
انحطاط به اقتصاد كه مي‌شود موجب او حضور چون باشد داشته نقش اقتصاد در نبايد دولت كه
اين يا دارد ، ملي كفش چون است كفاش دولت مي‌گويند ايران در تفكر اين صاحبان.شود كشيده
توليد سرد و گرم نورد فولاد و دارد زنجيره‌اي فروشگاه‌هاي مي‌كند ، توليد نمكي پفك كه
ايران صنعت كه است دولت اين پس.دارد صنعتي شاخه‌هاي تمام در پررنگ حضوري يعني مي‌كند ،
رويكرد اين صاحبان كه است اين دارد واقعيت كه چيزي آن اما.است كشانده ناكارآيي به را
اين مدنظر كه سرمايه‌داري اقتصاد.بوده‌اند انقلاب از پس ايران صنعت افت اصلي عامل
اصلي‌ترين را بازار يعني.دارد توجه بازار مكانيزم‌هاي به زيادي بسيار حد تا است افراد
بايد چيزي چه مي‌كند مشخص بازار نيز نهايت در كه مي‌داند اقتصاد در تعيين‌كننده عامل
در اصلي مباحث از يكي.كرد صرف‌نظر بايد كالاهايي چه توليد از كه اين يا و شود توليد
يا و باشد نداشته اقتصاد در مالكيتي دولت و شود خصوصي بايد اقتصاد كه است اين فوق نظريه
توجهي هيچ اما.مي‌كنند تاكيد اقتصاد شدن جهاني لزوم بر دائم نظريه اين مروجين كه اين
آنها.است متفاوت بسيار جهان اقتصاد كردن آمريكايي با جهاني اقتصاد مفهوم كه ندارند
.هستند آمريكايي جهاني اقتصاد برقراري پي در ناخواسته يا خواسته
اقتصادي مناسبات عرصه در سرمايه‌داري اقتصاد انديشه صاحبان حضور كه معتقديد شما يعني
.نيست كوچكي اتهام اين است؟ توسعه به دستيابي عدم و صنعت بودن ناكارآ اصلي عامل ايران
اقتصاد در آنان منفي نقش اثبات و اقتصاددانان از گروه اين نظريه مقابل در شما رويكرد
چيست؟
به‌عنوان "كينز" وقت هيچ كند ، عمل درستي به مي‌توانست بازار مكانيزم اگر كه معتقدم من
و تبيين اقتصاد در را دولت نقش تا نبود آن پي در سرمايه‌داري نظام اقتصاددان بزرگترين
مي‌كرد ، مطرح را اقتصادي برنامه‌ريزي بحث اقتصادداني هر سال 1936 تا.كند تعيين
متعلق را اقتصادي برنامه‌ريزي چون مي‌شد ، اخراج جهان دانشگاه‌هاي از كمونيست به‌عنوان
بر مبني كرد ارائه را جديدي نظريه كينز سال 1936 در اما.مي‌دانستند سوسياليستي نظام به
برنامه‌ريزي جز چاره‌اي نشود ، كشيده انحطاط به مي‌خواهد سرمايه‌داري نظام اگر كه اين
واقع در.باشد داشته نقش اقتصاد در دولت كه است اين هم برنامه‌ريزي از منظورندارد
اقتصادي عرصه در دولت وقتي چون مي‌كند مطرح را اقتصاد در دولت نقش نظريه اين با كينز
دور بازار در را قيمت مكانيزم‌هاي واقع در مي‌كند ، برنامه‌ريزي و دارد حضور كشوري
.بازار در قيمت زدن دور يعني برنامه‌ريزي.مي‌زند
نقش مي‌كنند ، ترويج را بازار اقتصاد يا و هستند قيمت مكانيزم نظريه مدافع كه هم كساني
.معتقدند آن به و نمي‌كنند نفي را اقتصاد در برنامه‌ريزي
تحركات تعيين‌كننده تنها را بازار و مي‌كنند تاكيد قيمت مكانيزم بر فقط كه كساني !خير
مفهوم به برنامه‌ريزي البته ;ندارند برنامه‌ريزي به اعتقادي هيچ مي‌دانند ، اقتصادي
-كينز اقتصاد گروه اين.دولت نقش تعيين ازجمله اقتصاد در پديده‌اي هر واقعي نقش تعيين
هر كه صورتي در.مي‌كنند نفي نيز را -سرمايه‌داري نظام ايدئولوگ بزرگترين به‌عنوان
اقتصاد نظام آلمان ، اقتصاد به امروز.است بهتر بودن بي‌برنامه از بدي برنامه‌ريزي
چون.مي‌گويند بخشي برنامه‌ريزي اقتصادي نظام نيز فرانسه اقتصاد به و بازار اجتماعي
به فشار موجب كه مي‌كند توليد را زيان‌هايي خود روند در بازار اقتصاد كه دريافته‌اند
و مي‌شود بازار وارد راحتي به كشورها اين دولت همين براي.مي‌شود جامعه ضعيف اقشار
مي‌آورد ، فشار جامعه ضعيف اقشار به و مي‌شود توليد بازار در كه را مضراتي و زيان‌ها
.است جامعه ضعيف اقشار بلاي سپر دولت واقع در.مي‌كند جلوگيري آنها پيشرفت از و كنترل
ايتاليا ، آمريكا ، نظير -جهان بزرگ اقتصادهاي تمام در كه گفت جرا7ت به مي‌توان امروز
تثبيت اقتصاد در را خود حضور سيستم‌هايي طراحي با دولت‌ها -..و فرانسه آلمان ، ژاپن ،
ضعيف اقشار از حمايت درجهت -مي‌شود توليد بازار فعاليت‌هاي از كه زهري با و كرده‌اند
آش از داغ‌تر كاسه كه دارند اجتماعي‌وجود نيروهاي ايران در اما مي‌كنند مقابله -جامعه
و برنامه‌ريزي نبايد كه مي‌گويند و مي‌كنند نفي اقتصاد در را دولت نقش كلي به و شده‌اند
، يافته‌اند دست صنعتي توسعه به كه كشورهايي تجربه درباشد داشته وجود انديشه‌ورزي
.صنعتي‌شدن‌باشد مخالف كشور آن دولت كه آن بدون باشد شده صنعتي كه ندارد وجود كشوري
اين غير در باشد كار سر بر توسعه‌گر و صنعت‌گر دولتي كه است اين شدن صنعتي فرض پيش يعني
.نيست امكان‌پذير كشوري هيچ براي توسعه به يافتن دست صورت
.ندارد وجود است اقتصاد در دولت حضور مخالف كلي به كه كرديد ياد آن از شما كه نيرويي آن
را دولت‌ها نقش است ، سرمايه‌داري اقتصاد ايدئولوگ بزرگترين شما گفته به كه هم كينز حتي
در آن حداقلي و حداكثر نقش و دولت جايگاه سر بر اصلي بحث مي‌رسد نظر به ;نمي‌كند نفي
جايگاه آوردن به‌دست در نيز يافته توسعه كشورهاي از بسياري موفقيت رمز.است اقتصاد
يعني ;مي‌كند واگذار خصوصي بخش به را سودده بخش‌هاي دولت كشورها اين در.است دولت واقعي
در خود نيز را غيرسودده بخش‌هاي و هستند اقتصاد پيش‌برنده موتور كه نيروهايي همان
از خيلي در و نشده مشخص جايگاه اين ما دركشور كه اينجاست نكته اما.مي‌گيرد اختيار
حضور از دولت باشند ، داشته مشاركت مي‌توانند اجتماعي نيروهاي و خصوصي بخش كه حوزه‌ها
دارد وجود دولت تصدي‌گري يعني.مي‌دهد انجام را آنها وظايف خود و مي‌كند جلوگيري آنها
.مي‌كند بازي به شروع خود هم و مي‌كند تعريف را قاعده‌بازي هم دولت كه نحوي به
داشته نقش اقتصاد در مي‌تواند دولت كه پذيرفتيد واقع در.كرديد اشاره خوبي نكته به شما
مشاركت اقتصاد در نبايد اصلا دولت مي‌گويند كردم صحبت آنها از من كه گروهي اما.باشد
به.است جداگانه‌اي بحث مشاركت اين ميزان و اقتصاد در دولت مشاركت مساله.باشد داشته
مساله دو اين.نيست اقتصاد در دولت نقش بودن بد بر دليلي اقتصاد ، در دولت بد نقش من نظر
اقتصاد در دولت اين.داشتيم را مصدق دكتر ياد زنده دولت ايران در زماني ما.است متفاوت
سرمايه‌گذاري تا آورد به‌وجود را بودجه و برنامه سازمان و مي‌كرد نقش ايفاي
.كند تسهيل را اقتصاد درزيربناهاي
ايران اقتصاد كلان مديريت ذهنيت
مانده عقب مناسبات از تر مانده عقب
است اقتصادي‌كشور صنعتي‌و |
توزيع در ايراني‌هميشه هاي دولت
داشته‌اندو نقش‌اصلي‌را منابع توزيع باز و
رفتن‌پويايي بين از دولت‌باعث همين‌نقش
است خصوصي‌شده وبخش اقتصادايران |
.است بوده اجتماعي نيروهاي فعاليت براي بسترسازي نوعي مصدق دكتر اقدام اين به‌عبارتي
آموزش كار نيروي به توسعه ، .است واقعي اقتصاد سمت به حركت براي مولفه مهمترين بسترسازي
نياز...و جاده برق ، و آب منظم ، مالياتي قانون كار ، قانون ديده ، آموزش مديريت ديده ،
.نيست امكان‌پذير بودجه و برنامه سازمان وجود بدون عناصر اين تمام به دستيابي كه دارد
.ندارند مخالفتي هيچ دولت حاكميت اعمال با هستند ، اقتصاد در دولت حضور مخالف كه كساني
و تنظيم‌كننده يك حد در بايد و كند تصدي‌گري نبايد دولت كه است اين آنها بحث تمام
گرفته صورت تلاشهايباشد داشته حضور اقتصاد در مي‌كند ، تعيين را قاعده‌بازي كه نهادي
.دهد قرار داور يك نقش در را دولت كه است بوده اين براي سال‌ها اين در نيز
اين او بحث.است آلمان اقتصاد نابغه ارهارد بحث‌پروفسور كرديد اشاره آن به كه نكته اين
هم با فوتبال زمين در كه هستند رقيب دو مثل تقاضا و عرضه سرمايه‌داري اقتصاد در كه بود
در موضوع اين.مي‌زند سوت و دارد عهده به را داور نقش نيز دولت و مي‌دهند مسابقه
باشند داشته وجود بازار در مستقل شخصيت دو به‌عنوان تقاضا و عرضه كه مي‌دهد رخ اقتصادي
دارد وجود آن در سازماني كه مي‌كنيم زندگي جامعه‌اي در ماباشند نهاد دو به‌عبارتي يا
دو اين.توليدكننده از هم و مي‌كند حمايت مصرف‌كننده از هم كه است مشغول فعاليت به و
به‌صورت و باشد داشته وجود مجزا سازمان دو بايد كه صورتي در.هستند آتش و پنبه مثل عنصر
كارگري مستقل اتحاديه‌هاي هنوز ايران در.كنند حمايت توليدكننده و مصرف‌كننده از مستقل
وزارت يك كه شويم مدعي نمي‌توانيم جمعيت نفر ميليون با 65 و ندارد وجود كارفرمايي و
كار بيشتر مي‌شود انجام دارايي و اقتصادي امور وزارت در كه كاري.داريم ملي اقتصاد
چنين كه كنيد صحبت نظريه‌ها اين از مي‌توانيد وقتي شما. اقتصادي كار تا است دارايي
كلاسيك نقش است توانسته غربي كشورهاي در خصوصي بخش.باشد داشته وجود كشور در نهادهايي
خود كلاسيك نقش بوده قادر ايران خصوصي بخش آيا.اينجاست در اصلي نكته.كند ايفا را خود
دولت‌هاي مي‌گويند دائم.آورد به‌وجود را مدني نهادهاي توانسته آيا كند؟ بازي را
دولت‌هاي اين.بوده‌اند نهادها اين آمدن به‌وجود مانع ايران در استبدادي و سركوبگر
بي‌شخصيت غيرواقعي ، خصوصي بخش همان حضور نتيجه بلكه نيامده‌اند مريخ كره از كه استبدادي
.است بين‌المللي مناسبات در رشوه‌بگير و
درواقع.كنند بازي را سرمايه‌داري نقش كه بوده گونه اين همواره ايراني دولت‌هاي پروژه
اگر نيز حاضر درحال.است داده انجام را وظيفه اين آنها ديوان‌سالاري و بوروكراسي
ايفا را اجتماعي گروه‌هاي ساير و بخش‌خصوصي نقش كه بوروكراسي اين حصار از مي‌خواهيم
كنيم؟ خنثي را دولت تصدي‌گري كه داريم اين جز چاره‌اي آيا بياييم بيرون مي‌كند
خود منافع براي بايد خصوصي بخش.داريم ضعيف خصوصي بخش يك ايران در ما كه بپذيريم پس
و داشته‌اند را نقش‌اصلي منابع بازتوزيع و توزيع در هميشه ايراني دولت‌هاي.كند مبارزه
سوي از اما.است شده ايران پوياي اقتصاد و خصوصي بخش رفتن بين از باعث دولت ، نقش همين
دفاع خود از دولت برابر در بتواند كه هستيم پرتوان خصوصي بخش يك فاقد عملا ما نيز ديگر
است نداده آنها به فعاليت امكان و كرده نفي را خصوصي بخش دولت طرف يك از ايران در.كند
.است نبوده او با همكاري به حاضر و كرده نفي را دولت همواره خصوصي بخش نيز ديگر سوي از و
بي‌تجربه و جوان خصوصي بخش يك آمده به‌وجود ايران در انقلاب از بعد كه خصوصي بخش آن
بخش سرمايه انباشت جريان شدتاست كرده سرمايه انباشت رابطه با بلكه كار با نه كه است
.نمي‌كنند فكر ملي منابع به آنها.است بوده بي‌سابقه تاريخ طول در انقلاب از بعد خصوصي
كار ، با نه كه است خصوصي‌بي‌تجربه بخش يك آمده به‌وجود انقلاب از بعد بخش‌خصوصي‌كه آن
است كرده سرمايه انباشت رابطه با بلكه
تلقي شيرده گاو يك به‌عنوان را كشور اقتصاد و مي‌بينند كشور از خارج در را خود آينده
پيدا كه قدرتي با خصوصي بخش اين.كرد خارج ايران از و دوشيد را آن بايد فقط كه مي‌كنند
هر چون مي‌كند نفي را خصوصي بخش اين بالطبع هم دولت.كند نفي را دولت مي‌كند سعي كرده
.مي‌آورد دست به بيشتري قدرت روز
ميان مي‌توانيم يعني.است ايران خصوصي بخش همه آيا داديد ارائه شما كه تعريفي اين
.شويم قائل تفكيك خصوصي بخش زيرمجموعه‌هاي به‌عنوان اقتصادي فعالان
مي‌گذرد آنها اقتصادي فعاليت از سال از 60 بيش كه دارد وجود خصوصي بخش يك ايران در بله ،
چندصد كه است فعال خصوصي بخش مجموعه اين در خانواده‌اي الانهستند تجربه با هم بسيار و
چون كند كار دولتي هر با نيست حاضر خصوصي بخش اين.مي‌كند صادر كشمش آلمان به است سال
.مي‌كند فكر ملي منافع به و دارد شخصيت
مناسبات چرخه از واقعي خصوصي بخش خروج باعث انقلاب از پس تحولات كه معتقديد شما واقع در
است؟ شده اجتماعي و اقتصادي
پروسه دنيا تمام در كنيد دقت.دارد وجود ايران در خصوصي‌سازي بحث الان.است درست بله ،
درآمدزا دولت براي خصوصي‌سازي ايران در كه صورتي در است هزينه‌زا دولت براي خصوصي‌سازي
.است رهاسازي نوعي بلكه نيست خصوصي‌سازي كه اين.است
اين واقع در.كنند واگذار گروه‌هايي و اشخاص چه به كه مي‌دانند را سودآور بخش‌هاي البته
.نيست رهاسازي معني به نيز دولت تصدي كاهشنميشوند خصوصي‌سازي چرخه وارد اصلا واحدها
يعني تصدي كاهش اما مي‌كند اداره ازنزديك را آنها است دولت دست در صنايع مالكيت وقتي
راه از را صنايع نمي‌تواند دولت كه شرايطي در.راه‌دور از كنترل و مالكيت اين واگذاري
اقتصاد مشكل !كند؟ اقدام دور راه از آنها اداره به مي‌تواند چگونه كند كنترل نزديك
.باشيم داشته مشخص تحليل‌هاي شرايطمشخص ، در بايد ما.است نهفته نقطه اين در ايران
چيست؟ مشخص تحليل‌هاي و مشخص شرايط اين از شما منظور
بدتر دولت است بد خصوصي بخش كه اين يااست بدتر خصوصي بخش اما است بد دولت ايران در
بيشتر سقوط موجب كه داد ارائه را مشخص و واقعي تحليل‌هاي بايد شرايطي چنين در.است
پروسه به بي‌قواره‌اي شكل با بخواهيم اگر بدتر و بد وضعيت در.نشود كشور اقتصاد
ديگري مولفه‌هاي بدهيم ، را آنها شعار دائم و كنيم تكيه بازار مكانيسم و خصوصي‌سازي
در آنها غيرواقعي الگوهاي كه اين يا و مي‌رود فرو ابهام از هاله‌اي در شدن جهاني نظير
قيمت مكانيسم نظريه مدافعان از بسياري نيز حاضر درحال كه همان‌طور.مي‌شود پياده جامعه
مشكل آمريكايي اماسرمايه‌هاي.هستند كشور در آمريكا جهاني اقتصاد ترويج پي در بازار و
و سرمايه مانور براي لازم بسترهاي اصلي معضل ايران اقتصاد درنميكند حل را ايران
ايران اقتصاد مشكل آنها و شود ايجاد جامعه درون بايد مدني نهادهاي.است سرمايه‌گذاران
ايجاد اشتغال.باشد مثبت مي‌تواند حد چه تا سرمايه عملكرد كه مي‌دانم من.كنند حل را
ارز كمبود و مي‌دهد انتقال كشور به را مديريت دانش مي‌كند ، توليد افزوده ارزش مي‌كند ،
رخ اتفاقي هيچ نگيرند ، شكل و نباشند آماده بسترها كه زماني تا اما مي‌كند برطرف را
.نمي‌دهد
جهاني مي‌خواهد اقتصادي وقتي.مي‌كند بحث مصرف و توزيع توليد ، مولفه سه پيرامون اقتصاد
عناصر اين از يكي زاويه از تنها كسي هر ايران در اما شوند جهاني عنصر سه اين بايد شود
سوم و دوم اول ، برنامه‌هاي طراحي مسووليت كه مثلاكساني.مي‌كند تعريف را شدن جهاني
زاويه اين از تنها و مي‌كنند مطرح مصرف مولفه طريق از را شدن جهاني داشتند عهده به را
.مي‌پردازند شدن جهاني تعريف به كه است
آرايشي لوازم لوكس‌ترين اتومبيل ، مدل‌هاي آخرين كه مي‌شويم جهاني وقتي ما مي‌گويند آنها
درآمدهاي به باتوجه امروز ما مصرف سطح همين براي.شود كشور وارد منزل وسايل جديدترين و
با ما توليد سطح.است اروپا سال‌هاي 1970 مصرفي الگوي سطح در نفت فروش از حاصل ارزي
.است و 17 قرن 16 به متعلق نيز ايران توزيع سيستم و مي‌كند مطابقت اروپا سال‌هاي 1960
يكديگر با بايد عامل سه اين مي‌كنيم بحث مصرف و توزيع توليد ، درباره وقتي اقتصاد در
جهاني زماني تنها ما مي‌گويند و آمده‌اند عده‌اي حالا اما باشند داشته ارگانيك رابطه
.بخريم جزيره اسپانيا در يا و شويم سوار بنز اتومبيل كه مي‌شويم
جهان اقصي‌نقاط در است مختلف علوم فراگيري مشتاق هم بسيار كه ايران جوان نيروي امروز
را خارجي كشورهاي به عزيمت تمايل جوانان اين از بيشتري تعداد نيز روز هر و دارد حضور
نه.كنند هموار را صنعتي‌شدن و توسعه مسير مي‌توانند كه هستند جوان نيروهاي اين.دارند
خارجي كشورهاي پارلمان به.كنند پر را آنها جاي نمي‌توانند هرگز خصوصي بخش نه و دولت
دختر آلمان‌يك سبزهاي نماينده‌حزب.كرده‌اند جذب را جوان نيروهاي حد چه تا كه كنيد نگاه
.است سال يا 27 نامزدها 26 سني ميانگين هلند كشور جديد انتخابات در و است ساله 19
در وقت آن مي‌كنند رقابت يكديگر با جهان مغزهاي جذب براي يافته توسعه كشورهاي امروز
.مي‌شوند ريخته دور جوان نيروهاي و مغزها راحتي به ايران
بحث ايران در متاسفانه دارد وجود مغزها فرار بحث نيافته كشورهاي‌توسعه ديگر در اگر
. است مطرح مغزها دورريزي
هيچ اما مي‌شود بيان كارشناسان از بسياري توسط معضلات اين كه است زيادي سال‌هاي الان
مشكل شما نظر به.نمي‌دهد رخ كشور داخل در جوان نيروي اين از استفاده جهت جدي اتفاق
است؟ داشته نقش حد چه تا فضايي چنين آمدن به‌وجود در كشور كلان مديريت و كجاست در اصلي
ذهنيت بگويم جمله يك در من.دارد اقتصادكشور كلان مديريت ضعف در ريشه مشكلات اين تمام
ما كشور اقتصادي و صنعتي عقبمانده مناسبات از عقبمانده‌تر ايران اقتصاد كلان مديريت
در اما.مي‌شوند مدير بعد و مي‌آموزند را مديريت علم ابتدا مديران دنيا تمام دراست
اول ايران
هم مي‌روند مديريت علم تحصيل دنبال كه اين دليل.مي‌خوانند مديريت بعد و مي‌شوند مدير
و روستايي رفتارهاي راحت‌تر بتوانند تا شوند آشنا مديريت علم واژه‌هاي با كه است اين
به و است كشور روستاهاي مديران ، اين پايگاه و جايگاه چون كنند توجيه را خودشان سنتي
هماهنگ است شهري مدرن پديده يك كه وتوسعه صنعتي مناسبات با را خود نمي‌توانند دليل همين
.كرده‌اند اشغال را كشور كلان مديريت جايگاه نفر هزار دو تنها كه است سال الان 23.كنند
قدرت نشانه كوتاه‌مدت در مديريتي كاست يك تشكيل.است كوچك اجتماعي نيروي اين ما مشكل
.مي‌خورد موريانه مثل درون از را بلندمدت‌نظام‌اقتصادي در اما است سياسي
كمك با اما دهد كاهش را خود تصدي‌گري بايد دولت كه دارد وجود پرسش اين شرايطي چنين در
ايران از خارج در را خود آينده و ندارد اعتماد دولت به چون نيز خصوصي بخش نيرويي؟ چه
كه است اين سر بر بحث بنابراين.باشد داشته جدي همكاري كه نيست حاضر مي‌كند جست‌وجو
باشد داشته وجود مريخ كره در كه نيست مناسباتي توسعه ، به دست‌يافتن و صنعتي مناسبات
فكر سرعت‌تبديل بحث توسعه بحثهستند استشمام قابل هوا مثل و دارند وجود زمين روي بلكه
مي‌گوييم وقتينميكند فرقي اقتصادي ، يا فرهنگي كالاي يك به فكر تبديل.است كالا به
براي ايران در اماميشوند محسوب كالا جزو هم فيلم و كتاب بلكه نيست كره مقصود كالا
تا فرآيند اين در كه اين يا و شده حركت سرعتي چه با حال به تا كالا به فكر تبديل فرآيند
نيز عقبمانده كشورهاي با پيشرفته صنعتي كشورهاي تفاوت است؟ بوده پذيرش مورد علم حد چه
.است علم نام به ابزاري از كردن استفاده نحوه همين در
از شما كه تفاسيري به باتوجه.است صنايع نوسازي لايحه بررسي مشغول حاضر درحال مجلس
روندي اين از را صنعت مي‌تواند حد چه تا اقدامات اين‌گونه كرديد ارائه كشور صنعت وضعيت
باشند شرايطي چه داراي بايد اين‌چنيني لوايح كه اين يا و دهد نجات گرفته قرار آن در كه
سازند؟ مرتفع را فعلي مشكلات بتوانند كه
و مسوول مراكز اصلا آيا كه كرد بررسي را موضوع اين بايد ابتدا مسائل اين تحليل از قبل
و صنعتي وزير فعلي 5 دولت دارند؟ اقداماتي چنين انجام براي علمي صلاحيت تصميم‌گيرنده
را اين البتهاست ضعيف‌تر ديگري از يكي آنها زيرمجموعه و آنها عملكرد كه دارد اقتصادي
از بهتر كاركردي مراتب به كه دارد وجود نيز فرهنگي وزير دولت 3 اين در كه گفت بايد هم
در اقتصاددان چند اما است ، اصلاح‌گر مجلس يك ما مجلس ديگر سوي از.دارند اقتصادي وزراي
مي‌كنند؟ همكاري ان نمايندگ با اقتصاددان مشاور چند يا و حضوردارند مجلس اين
استفاده اقتصادي ساماندهي براي حد چه تا خود را7ي ميليون از 20 حال به تا فعلي دولت
مي‌توانيد ميزان اين با شما حال.مي‌سنجند دارد كه ادعاهايي با را دولتي هر است؟ كرده
تنها كه مي‌گويم هم باز منكنيد تحليل را آن اقدامات حجم و فعلي دولت خصوصيات راحتي به
بر مبني را7ي ميليون اين 20 روي تحليل و تجزيه.نمي‌كند حل را مسائل جناحي درگيري‌هاي
برنامه‌ريزي مي‌توان اقتصادي مسائل حل براي نيرو اين روي چگونه و آمده كجا از كه اين
گرفته صورت اقدامي چنين حال به تا آيا اما است ، مشكلات حل مهمي‌براي مقوله‌بسيار كرد
.بود خوش‌بين لوايح اين‌گونه به نسبت نمي‌توان شرايط اين با پس است؟
يادگار به قبل دوره‌هاي از فعلي دولت مشكلات از بسياري كه دارد وجود جامعه در نظريه اين
بر.نباشد واقعيت از دور نظريه اين كه مي‌رسد نظر به نيز موجود شواهد براساس.است مانده
باره اين در شما نظر.است دوره‌گذار نوعي فعلي دولت دوران كه معتقدند بسياري اساس همين
چيست؟
اين حتي يا مانده جاي بر تعديل دوران از اقتصادي مشكلات از بخشي كه مي‌كنم قبول هم من
وجود سوال اين اينجا در اما.گذاشته‌اند اصلاحات دولت چرخ لاي چوب سال‌ها اين طي كه
است؟ بوده چقدر اصلاحات دولت اقتصادي قدرت اصلا كه دارد
كه بود حدي در فعلي دولت اقتصادي قدرت آيا نداشت وجود مشكلات اين كنيم فرض اگر يعني
اين امااست شده شروع مثبتي حركت‌هاي الان البته.دهد ارائه را موفقي كارنامه بتواند
اقتصادي افراد از كار را7س در اگر نيز امروز.مي‌شد شروع قبل سال چهار بايد حركت‌ها
از دولت البتهبود اميدوار اقدامات اين نتيجه به نسبت نمي‌توان هم باز نشود ، استفاده
اقتصادي تحول هرگونه زمان افزايش موجب امر همين كه مي‌برد رنج نيز ساختاري درون مشكل
جدي را خود كارمندان كه دولتي.نمي‌كند پيدا معنا كارمندانش بدون دولتي هيچ.مي‌شود
.باشد داشته مشاركت انتظار آنها از نمي‌تواند نمي‌كند اجابت را آنها خواسته و نمي‌گيرد
در توليدكننده از هم و مي‌كند حمايت كننده مصرف از هم كه دارد سازماني‌وجود ايران در
در تقاضا و عرضه نبودن معناي‌مستقل به اين هستند ، آتش و پنبه مثل عنصر دو اين صورتي‌كه
است ايران اقتصاد
ميزان كه است درحالي اين.است دقيقه روزي 17 ايراني كارمندان بهره‌وري ميزان امروز
ذخيره دلار ميليارد دولت 17 حاضر درحال.است روز هفته‌اي 8 ژاپني كارمندان بهره‌وري
شرايط به باتوجه آيا ببينيد.كنيد محاسبه را دلار ميليارد اين 17 خواب هزينه.دارد ارزي
اقتصادي هر براي مالي انضباط شك بدون البته است؟ صرفه به آن نگهداري كشور اقتصاد فعلي
معنا مالي انضباط اين معتبر اقتصادي قوانين وجود و خاص شرايطي تحت اما است مفيد بسيار
درس كپرها زير بچه‌ها مي‌كنند ، كار شيفته سه مدارس ايران از نقاطي در وقتي.مي‌دهد
مالي انضباط اين آيا مي‌روند حال از مدرسه صف سر گرسنگي از تهران معلمان و مي‌خوانند
ساخت معلمان ، وضعيت بهبود صرف ارزي ذخيره اين از بخشي دارد اشكالي چه است؟ توجيه‌پذير
ايران در مدرسه‌سازي الگوي هنوز.شود ايران در اقتصادي فعاليت‌هاي شرايط تسهيل و مدارس
چه هر بايد و مي‌گذرد سرعت با زمانميكند پيروي رضاشاه زمان و قبل سال الگوهاي 60 از
يك ما چيزهاي همه اگر من نظر به.شود فكري ايران در آموزش ساختار تغيير براي سريع‌تر
كاريكاتور يك ما دانشگاه‌هاي و پرورش و آموزش است ، بين‌المللي مناسبات از كاريكاتور
.است مناسبات اين از زشت بسيار
و نشود درك مدرن جغرافياي و مناسبات تا ايران در كه كرد نتيجه‌گيري گونه اين مي‌توان
و فعلي شرايط تغيير به نسبت نيابند ، حضور براي مجالي آن با متناسب نيروهاي همچنين
.بود اميدوار نمي‌توان موجود قوانين كارآمدي
اين از بحث‌هايي يا و دولت تصدي‌گري يا بازار مكانيسم مثل بحث‌هايي كه معتقدم كل در من
كرد كشور اقتصاد تحليل به اقدام ملي منافع بر تكيه با بايد امروزهستند انحرافي قبيل
طبيعي استعدادهاي آنقدر ايران.يابيم دست نيز مشخصي حل‌هاي راه به طريق اين از تا
شك بدون باشد ، داشته وجود آنها از استفاده براي عزمي اگر كه دارد اختيار در واجتماعي
دريا يك كنار در كه هستيم كسي مثل درست ماكرد خواهد تبديل منطقه پايتخت به را تهران
تنها نيز استعدادها اين از استفاده.مي‌پيچد خود به تشنگي از اما ايستاده شيرين باآب
علم.مي‌كنند عمل و مدرن‌نگرند كه نيروهايي.است امكان‌پذير اجتماعي نيروهاي توسط
انسان زندگي در كه چيزي تنها مي‌دانند نيروهايي چنين.دارند ابتكار و خلاقيت و باورند
ابدي كه است فكر توليد با تنها انسان كه مي‌دانند نيك نيز و است انسان عمر است ، مطلق
.مي‌شود
عملياتي بودجه
يادداشت
و قوانين در كه شد داده توضيح و شد برشمرده "عملياتي نظارت" ويژگي‌هاي گذشته شماره در
.است "حسابداري نظارت" به توجه بيشترين دولتي دستگاه‌هاي عملكرد ارزيابي در ما مقررات
براي آيا كه اين يا و است شده تنظيم مقررات مطابق مالي اسناد آيا كه مي‌شود دقت يعني
تنظيم در يا باشد بامجوز همراه هزينه‌ها اگر و نه يا است شده اخذ قانوني مجوز هزينه‌ها ،
اين ولو مي‌شود ارزيابي مثبت دولتي دستگاه عملكرد باشد ، شده رعايت مالي مقررات اسناد ،
و وظايف يا زماني برنامه با متناسب شده ارائه خدمات يا شده انجام عمليات حجم كه
طرح‌هاي" براي ما مقررات و قوانين در "عملياتي نظارت" البته.نباشد قانوني مسووليت‌هاي
و مديريت سازمان" فعلي ، قوانين موجب به كه صورت اين به است ، شده ديده "عمراني
حاصله‌با نتايج و عمليات مطابقت" نظر از عمراني ، طرح‌هاي اجراي درمورد "برنامه‌ريزي
.مي‌كند نظارت "زماني جدول‌هاي با كار پيشرفت مقايسه و شده تعيين سياست‌هاي و هدف‌ها
نظر از فقط نه دستگاه‌ها عملكرد كه صورت اين به دارد عملياتي ماهيت نظارت ، نوع اين
جدول‌هاي با كار پيشرفت يعني اجرايي نظر از بلكه مقررات با مالي اسناد مطابقت و شكلي
توجه مورد اعتبار تخصيص براي مبنا همين اگر حالا.مي‌شود ارزشيابي و ارزيابي زماني ،
بودجه لايحه تدوين هنگام حاضر درحال.مي‌گيرد عملياتي حالت نيز كشور بودجه گيرد قرار
نظر در آن هزينه‌هاي مي‌شود ، ملاحظه اجرايي دستگاه هر قبل سال بودجه معمولا سالانه ،
درصدي با گذشته سال بودجه افزايش‌ها ساير و تورم نرخ افزايش به باتوجه و مي‌شود گرفته
اجرايي ، دستگاه هر عملياتي بودجه يك در كه درحالي.مي‌شود تصويب بعد سال براي اضافه
آن با متناسب و كند مشخص را كند ارائه بايد كه خدماتي يا دهد انجام بايد كه عملياتي
عمراني طرح‌هاي پيمانكاران براي "پيمان عمومي شرايط" در كه حالتي مانند بگيرد ، اعتبار
آن براساس.مي‌شود ابلاغ و تعريف پيمانكار وظايف شرح ابتدا موارد ، اين در.است شده ديده
كه اقدامي هر قبال در بعد و مي‌شود ديده پيمانكار حق‌الزحمه و هزينه‌ها وظايف ، شرح
صورت پرداخت‌ها آن براساس و تنظيم شده انجام عمليات حجم از وضعيتي صورت شود ، انجام
ابتدا دستگاهي هر يعني يابد اختصاص صورت همين به نيز كشور بودجه اگرميگيرد
فعاليت‌ها اين و كند مشخص را مي‌كند ارائه كه خدماتي يا دهد انجام بايد كه فعاليت‌هايي
به عملياتي حالت كشور كل بودجه يابد ، اختصاص بودجه آن با متناسب و شود ارزيابي خدمات و
تحقق است داده قرار خود دستوركار در را آن دولت كه بودجه ساختار اصلاح و مي‌گيرد خود
دستگاه‌هاي بر را خود نظارت نيز كنترلي دستگاه‌هاي ساير و محاسبات ديوان و مي‌يابد
شده انجام كارهاي براساس و عملياتي به‌صورت بلكه حسابداري ابزارهاي با صرفا نه اجرايي
.مي‌كنند اعمال
ايران اقتصاد اصلي شاخص‌هاي پيش‌بيني
شد ارائه "اكونوميست" اطلاعات واحد سوي از
خوانساري شهرزاد:مترجم
نتواند اوپك اگر.مي‌شود محسوب ايران آينده براي جدي تهديد يك همچنان نفت قيمت در نوسان
پيش‌بيني ميزان از عميق‌تر جهاني سطح در اقتصادي ركود يا كند ، عرضه نفت كافي اندازه به
موضوع اين و داشت خواهند چشمگيري كاهش نفت ، قيمت كاهش به‌دليل نفتي درآمدهاي باشد ، شده
.مي‌برد بالا را ريسك امكان و مي‌گذارد برجا ايران اقتصاد در توجهي قابل منفي پيامدهاي
داده توضيح آنها از برخي زير در كه دارد بستگي مختلفي عوامل به ريسك نرخ ايران در
.مي‌شود
سياسي ريسك
كرده مواجه تدريجي و كند حركت با را اقتصادي بهبود راست ، جناح و اصلاح‌طلبان بين كشمكش
برابر در دولت كه مي‌رسد نظر به.است داده افزايش را سرمايه‌گذاري ريسك حال عين در و
ريسك نرخ محاسبه براي منفي امتياز يك امر اين و ندارد را لازم قدرت افراطي ، راست‌گرايان
فشار شدن بيشتر به‌رغم) پابرجاست همچنان اروپايي و منطقه‌اي روابط اما مي‌شود ، محسوب
.(ايران به آمريكا
اقتصادي آينده
در ارز نرخ كه شده مقرر اگرچه.است بي‌حركت تقريبا و آهسته همچنان اقتصادي اصلاحات
يابد كاهش مالي 2002 سال در رشد نرخ كه مي‌شود پيش‌بيني شود ، يكسان مالي 2002 سال آغاز
پيش‌بيني اما.مي‌آيد پايين صنعتي رشد نتيجه در و صادرات ارزش اوپك ، توليد كاهش با زيرا
سال 2002 در ارز نرخ مجدد ارزش‌گذاري.يابد افزايش سال 2003 در اقتصادي رشد كه مي‌شود
كاهش به رو سال 2003 در قيمت‌ها رشد نرخ كه مي‌شود پيش‌بيني اما زد خواهد دامن تورم به
.باشد
بدهي چشم‌انداز
استفاده خارجي بدهي‌هاي بازپرداخت براي گذشته سال دو طول در خود نفتي درآمدهاي از ايران
پيش‌بيني.شود كمتر شده پيش‌بيني دوره طول در آن بدهي تعهدات مي‌رسد نظر به و كرده
رو پيش آتي سال‌هاي در كمتري مالي مشكلات نفت ، پايين‌تر درآمدهاي به‌رغم ايران مي‌شود
روابط در بهبود و پيشرفت و بدهي‌ها پرداخت در كشور اين موفقيت كه چرا.باشد داشته
.است كرده آسان‌تر آن براي را مالي تامين و خارجي منابع به دستيابي ديپلماسي ،
كليدي سياست‌هاي
سعي كه اين ضمن شده ، بيشتر توجه دولتي شركت‌هاي خصوصي‌سازي به سوم ساله پنج برنامه در
سرمايه‌گذاري‌هاي جذب و ورود و شود كاسته نفت بخش به كشور شديد وابستگي از تا است شده
.يابد افزايش خارجي
اقتصادي ساختار
نفت صدور از ناشي ارزي درآمدهاي پايه بر همچنان كشاورزي بخش وسعت به‌رغم ايران اقتصاد
درحال كشور اين.مي‌شود تامين نفت از دولت بودجه درآمد از درصد از 50 بيش.است استوار
بخش‌هاي ديگر و گاز و نفت در سرمايه‌گذاري و زيربنايي سرمايه‌گذاري‌هاي درصدد حاضر
.است صنعتي
اقتصادي چشم‌انداز و داخلي مالي تامين
و اصلاح‌طلبان توسط ارز سازي يكسان و پولي و ساختاري اصلاحات به بيشتر توجه به‌رغم
براي مركزي بانك مطلوب نسبت به عملكرد و خصوصي‌سازي و بازار سمت به حركت بر بيشتر تمركز
بيشتر كه آن براي زمينه كردن آماده و دوباره سرمايه‌گذاري طريق از دولتي بانك‌هاي ترغيب
را اقتصادي پيشرفت روند همچنان موانعي وجود ;باشند داشته فعاليت تجاري درزمينه‌هاي
اين ازجمله تغييرات مقابل در اقتصاد كنوني ساختار مقاومت مثال ، به‌عنوان.مي‌سازد مختلف
.است موانع
اعتبارات به آسان دستيابي براي خود موقعيت از نفوذ با سازمان‌هاي و اشخاص كه اين ضمن
خاطر به نيست قادر دولت و مي‌كنند استفاده دولتي قراردادهاي و مجوزها خارجي ، ارز داخلي ،
.بكاهد آنها اقتصادي قدرت و نفوذ از سازمان‌ها ، اين سياسي وابستگي‌هاي
همچنين.مي‌شود محسوب اقتصادي اصلاحات راه سر بر بزرگي مانع همچنان سياسي نگراني‌هاي
دارند ايران در سرمايه‌گذاري انجام به تمايل كه خارجي شركت‌هاي راه سر بر زيادي موانع
نفت ، بخش از غير به خارجي سرمايه‌گذاري ورود جريان‌هاي كه شده باعث امر اين و دارد وجود
.باشد ضعيف همچنان ايران در بخش‌ها ساير در
پولي سياست‌هاي
مورد دوره در كمي تغييرات شاهد پولي سياست‌هاي كشور ، ارزي نظام در اصلاحات انجام به‌رغم
نظر به و مانده باقي مالي مقررات براساس همچنان بهره ، ثابت نرخ‌هاي.است بوده بررسي
ايجاد باعث كه تورم كاهش و بانكي نظام اصلاح.شود ايجاد آن در تغييري كه نمي‌آيد
.كند حمايت پولي سياست شكل تغيير از حدي تا است ممكن شده ، بهره مثبت نرخ‌هاي
جهاني چشم‌انداز
اقتصادي وضعيت دارد ، ادامه همچنان و آمد به‌وجود سپتامبر حملات 11 از پس كه جهاني ركود
و آمد پايين جهاني ، رشد كاهش با نفت قيمت‌هاي زيرا.است ساخته متاثر نيز را ايران كشور
.شود ايران اقتصادي ركود به منجر توانست
ولي است ، كرده كمك سال‌جاري در نفت قيمت‌هاي ترقي به اوپك توليد كاهش كه آن با
آمده ، به‌عمل پيش‌بيني‌هاي طبق.است جزئي همچنان ايران در نفتي توليدات رشد پيش‌بيني
را بهبودي هيچ انتظار و مي‌يابد كاهش درصد سال‌جاري 4 در ايران در نفتي توليدات رشد نرخ
بر محدوديت‌ها شدن كمتر با و جهاني رشد رفتن بالا با ولي.نداريم آن براي سال 2002 طي
يابد افزايش مجددا سال 2003 در ايران نفتي توليدات رشد مي‌شود پيش‌بيني اوپك نفت توليد
.برسد روز در بشكه ميليون رقم 9/3 به و
رشد چشم‌اندازهاي
سال در و داشت افزايش درصد تا 1/6 مالي 2000 سال در كه اقتصادي رشد مي‌شود پيش‌بيني
در 2003 دوباره ولي برسد درصد به 5/3 تنها مالي 2002 سال در شد ، محدود درصد به 5/4 2001
.يابد ارتقا درصد سطح 5/4 به
تورم
زيادي حد تا كه يافت كاهش درصد به 4/13 سال 2001 در تورم نرخ موجود ارقام و آمار طبق
اين در 2002 مي‌شود پيش‌بيني ولي.است بوده اخير ساله پنج درصدي نرخ 20 از پايين‌تر
.برسد درصد به 16 و مي‌شود عكس داخلي تورمي فشارهاي علت به روند
ارز نرخ‌هاي
مشخص هنوز ولي شود فعال ارز نرخ يكسان‌سازي سياست مالي 2002 سال آغاز در كه شده مقرر
بازار طريق از يا و مي‌شود تعيين تهران بورس توسط همچنان ارز بازاري ارزش آيا كه نيست
.بانك‌ها بين
جاري حساب چشم‌انداز
جاري حساب مازاد با همچنان ايران كه مي‌كند پيش‌بيني اكونوميست مجله اطلاعات واحد
ارتقا دلار ميليارد به 3 در 2003 و به 3/1 آن تجاري مازاد ارزش در 2002 و روبه‌روست
.مي‌يابد
مالي تامين
سرمايه‌گذاري مستقيم جريان‌هاي بر بيشتر تاكيد مالي تامين نحوه در كه مي‌شود پيش‌بيني
.است ايران توسط يورو قرضه اوراق فروش و گاز و نفت بخش در
بدهي چشم‌انداز
بازپرداخت در را كشور اين توانايي دهه 90 در ايران نفتي درآمدهاي كاهش كه آن با
نشان را مناسبي وضع بدهي‌ها ، بازپرداخت روند ولي بود داده قرار تحت‌فشار بدهي‌هايش
همچنين و ايران ارزي ذخاير افزايش و اخير سال‌هاي در نفتي درآمدهاي افزايش.مي‌دهد
تخمين‌هاي طبق.است كرده بهتر بخش اين در را ايران وضع بدهي‌ها ، سررسيد مجدد زمان‌بندي
در دلار ميليون و 605 سال 2002 در دلار ميليارد پرداخت 1/1 به ملزم فقط ايران موجود ،
.(در 1997 دلاري ميليارد چهار رقم با مقايسه در)است 2003
ريسك نرخ‌هاي
ايران ترتيب اين به و است كشور اين براي امتياز كاهش 2 بيانگر ايران كلي رتبه‌بندي
وضعيت به B وضعيت از را نقدينگي ريسك نفتي درآمدهاي كاهش.دارد قرار C وضعيت در همچنان
ايران وضعيت بالاتر تورم و ملايم‌تر رشد بودجه ، كسري ايجاد پيش‌بيني و است داده تقليل C
.مي‌كند نامناسبتر را
مي‌دهد ارائه بحث شدن روشن‌تر براي را اقتصادي مهم شاخص چند زير جدول
|
2003 |
2002 |
2001 |
سال
|
|
/4 |
/3 |
/4 |
(تغييرات درصد)واقعيGDP |
|
0/14 |
0/16 |
4/13 |
(تغييرات درصد) مصرفي قيمت‌هاي شاخص |
|
8075 |
7975 |
7958 |
(ريال به دلار ارزش) ارز نرخ |
|
9078 |
8440 |
8132 |
(دلار ميليون) كل بدهي |
|
2002 |
221 |
4827 |
(دلار ميليون) جاري حساب تراز |
|
375 |
350 |
275 |
(دلار ميليون) خارجي مستقيم سرمايه‌گذاري خالص جريان |
دولتيشركتهاي مالكيت سازمان تاسيس حاشيه در
ديدگاه
حمصيان منصوره
اقتصادي ، توسعه سوم برنامه قانون دو ماده كشور ، دولتي شركت‌هاي ساماندهي طرح چارچوب در
:است شده اصلاح زير شرح به اسلامي شوراي مجلس تصويب با فرهنگي ، و اجتماعي
منفك دولتي شركت‌هاي از دولت حاكميت وظايف اعمال و سياستگذاري به مربوط امور كليه -الف
.مي‌شود محول ذي‌ربط تخصصي دولتي موسسات و وزارتخانه به و
تخصصي مادر شركت‌هاي درقالب برنامه چهارم سال پايان تا حداكثر دولتي شركت‌هاي -ب
گونه اينشد خواهند اداره شركت اساسنامه چارچوب در عمومي مجمع نظر زير و شده سازماندهي
تخصصي وزارتخانه‌هاي مقررات و ضوابط تابع بخشي برنامه‌هاي و سياست‌ها نظر از شركت‌ها
رياست كه شركت‌هايي استثناي به شركت‌ها گونه اين در دولت مالكيت حق.بود خواهند مربوطه
مالكيت سازمان با دارايي و اقتصادي امور وزارت طريق از است رئيس‌جمهور با آنها مجمع
تشخيص به شد ، خواهد تشكيل رئيس‌جمهور نظر زير قانون اين استناد به كه دولتي شركت‌هاي
گروه اين اساسنامه اصلاح به نسبت است مكلف دولت قانون اين براساس.شد خواهد اعمال دولت
در متمركز رديف از مذكور سازمان مالي بار.نمايد قانوني اقدام مقتضي نحو به شركت‌ها
دولتي شركت‌هاي مالكيت سازمان اساسنامه همچنين.مي‌شود تامين رئيس‌جمهور اختيار
اسلامي شوراي مجلس محاسبات و بودجه و برنامه كميسيون تصويب به دولت پيشنهاد با مي‌بايست
.برسد
آماده مادر ، تخصصي شركت‌هاي در آنها ادغام و دولتي شركت‌هاي ساماندهي طرح وجودي فلسفه
شركت‌هاي تعداد شدن كم با زيرا.است خصوصي بخش به آنها واگذاري جهت مطلوب شرايط كردن
براي شركت‌ها اين مجمع‌داري عمليات و نظارت اجرايي ، مقررات يكسان‌سازي امكان دولتي ،
صنايع عمدتا دارند ، قرار دولت تملك تحت حاضر درحال كه شركت‌هايي.است راحت‌تر دولت
فرآيند و هستند...و مخابرات نفت ، برق ، و آب بخش‌هاي نظير كشور زيربنايي و بزرگ
مالكيت سازمان تشكيل با دليل همين به.است برخوردار خاصي حساسيت از آنها در خصوصي‌سازي
و كارآمدتر به‌صورت مي‌تواند خصوصي به دولتي بخش از گذار مرحله اولا دولتي شركت‌هاي
هرگونه از مي‌توان صحيح نظارت و برنامه‌ريزي انجام با ثانيا.گيرد صورت تخصصي‌تر
به‌عمل ممانعت خصوصي انحصارات ايجاد نهايتا و واگذاري حين در رانت ايجاد و سوءاستفاده
.آورد
شركت‌هاي واگذاري جهت لازم مقدمات ايجاد درواقع دولتي شركت‌هاي مالكيت سازمان تشكيل
چالش‌هايي با مي‌تواند شركت‌ها واگذاري ليكنميكند مهيا را خصوصي بخش به موجود دولتي
:مي‌شود اشاره آن به ذيلا كه شود مواجه
منظور بهاست آنها كارآيي افزايش و واحدها شدن رقابتي خصوصي‌سازي اهداف از يكي -1
كاركنان تا مديريت بالاي سطوح از اعم موجود انساني نيروي شركت‌ها ، در شرايطي چنين ايجاد
درزمينه است لازم اين‌رو از.كنند ايفا خصوص اين در مي‌توانند را مهمي نقش آن كارگران و
شرايط تحكيم درجهت انساني نيروي آموزش و سيستم آماده‌سازي ما باور تغيير فرهنگ‌سازي ،
.گيرد صورت اساسي اقدامات شركت‌ها در رقابتي ،
اقدامات و مقاومت شده ، ايجاد كشورها ساير در انساني نيروي درزمينه كه مشكلاتي از يكي
روند شدن كند جهت را موانعي كه است شركت‌ها واگذاري برابر در كارگري اتحاديه‌هاي جدي
كليه در انساني نيروي مسائل درخصوص چاره‌انديشي بنابراين.كرده‌اند فراهم خصوصي‌سازي
.گيرد قرار توجه مورد مي‌بايست خصوصي‌سازي فرآيند در كه است مسائلي ازجمله سطوح
به‌عنوان.نيستند برخوردار سودآوري جهت چنداني كارآيي از دولتي شركت‌هاي از بخشي -2
تقسيم گروه سه به مي‌توان واگذاري امكان نظر از را برق صنعت به وابسته شركت‌هاي مثال
:كرد
فروش معرض در كه صورتي در و ندارند فروش براي اقتصادي ارزش كه هستند شركت‌هايي اول گروه
به‌صورت نيز اكنون هم كه هستند شركت‌هايي دوم گروهداشت نخواهند خريداري گيرند ، قرار
ممكن ولي ندارند شدن فروخته براي چنداني اقتصادي ارزش عمدتا و مي‌كنند فعاليت رقابتي
را اقتصادي فعاليت امكان كه دليل اين به و موجود امكانات و تجهيزات وجود به‌دليل است
امكان طبيعي انحصاري ماهيت به‌دليل سوم گروه.شوند فروخته رقابتي بازار يك در دارند ،
ماهيت به‌دليل سوم و اول گروه‌هاي بنابراين.نيست فراهم خصوصي بخش به آنها واگذاري
شركت‌هاي عملا كه مي‌مانند باقي دولت مالكيت تحت اقتصادي ارزش نداشتن و انحصاري
قيمت كه اين مگر مي‌كنند ايجاد مالي بار دولت براي صرفا كه هستند بازده بدون و زيان‌ده
.شود تعيين نازل بسيار آنها فروش
واحدهاي فروش است ، شده ارائه زيربنايي صنايع خصوصي‌سازي براي كه راهكارهايي از يكي -3
موجود نيروگاهي ظرفيت درصد سال‌جاري 10 در برق بخش در فرضا.است خصوصي بخش به موجود
دادن واگذاري‌ها ، اين از پس اصلي مشكل ليكن مي‌شود ، واگذار خصوصي بخش به فروش جهت
بخش مشكل اين رفع صورت در كه است برق خريد براي توانير سازمان سوي از لازم تضمين‌هاي
.كرد خواهد نيروگاه‌ها خريد به اقدام خصوصي
صنايع براي كه است موانعي از يكي طولاني مدت براي سرمايه‌گذاري ريسك بودن بالا -4
حدودي تا خصوص اين در لازم قوانين تدوين.مي‌كند مواجه مشكل با را واگذاري امر زيربنايي
.مي‌كند فراهم سرمايه‌گذاري براي را لازم امنيت
اهداف از مخابرات و برق و آب زيربنايي شبكه‌هاي ظرفيت گسترش براي مالي منابع تامين -5
تا كه آرژانتين استراليا ، انگلستان ، نظير كشورهايي ساير تجارب و است خصوصي‌سازي ديگر
توليدي واحدهاي عمده خريداران كه مي‌دهد نشان بوده‌اند ، پيشتاز زمينه اين در حدودي
در موفقيت تضمين واقع در.بوده‌اند خارجي سرمايه‌گذاران برق ، نيروگاه‌هاي خصوصا
.است بوده بخش اين در خارجي سرمايه‌هاي جلب در موفقيت به منوط زيربنايي صنايع خصوصي‌سازي
به مربوط گرفته صورت برق بخش در سرمايه‌ها جلب درمورد تاكنون كه آنچه ايران در
است لازم و است نيروگاه‌ها احداث در (انتقال و بهره‌برداري ساخت ، ) BOT قراردادهاي
.گيرد صورت نيز موجود نيروگاه‌هاي خريد در خارجي سرمايه‌هاي جلب براي لازم تمهيدات
پايان تا دولتي شركت‌هاي پنج‌ساله برنامه قانون دو ماده در شده انجام اصلاحات براساس
سازمان فعاليت موفقيت و مي‌شوند اداره مادر تخصصي شركت‌هاي درقالب برنامه چهارم سال
حل گرو در دولتي واحدهاي واگذاري جهت دولتي شركت‌هاي مالكيت سازمان يا و خصوصي‌سازي
به جديدالتاسيس دولتي نهادهاي به‌عنوان سازمان دو اين صورت اين غير در.است فوق مشكلات
فعاليت‌هاي حجم شدن كوچك به باشند قادر كه اين بدون شده‌اند ، اضافه دولتي تشكيلات
.دهند انجام توجهي قابل كمك دولتي اقتصادي
مي‌كنند مهاجرت ايراني متخصصان چهارم يك
ملكوتي مهدي
ايران در پديده اين.است سوم جهان كشورهاي اساسي معضلات از يكي مغزها فرار پديده
اخير ، سال‌هاي در اما است داشته وجود قبل سال‌هاي از توسعه درحال كشورهاي ساير مثل نيز
داخلي ، مشكلات بزرگ‌نمايي و كشور داخل در اجتماعي نيازهاي نشدن برآورده به‌دليل
نخبگان حوزه حتي و است داده گسترش را درايران مهاجرت فضاي غرب جهان فريبنده جنبه‌هاي
داشته همراه به نيز را خود خاص بحران‌هاي كه گرفته بر در نيز را علمي و اجتماعي فرهنگي ،
.است
به مربوط مي‌شود پديده اين بروز باعث كه عواملي عمده‌ترين كه معتقدند كارشناسان
نقش درباره تاكنوناست معيشتي و علمي اجتماعي ، فرهنگي ، سياسي ، اقتصادي ، نابساماني‌هاي
اما است ، شده ارائه زيادي گزارش‌هاي و تحليل‌ها مغزها فرار پديده بروز در عوامل اين
.است شده توجه مغزها فرار پديده بروز در فناوري و تحقيقات علوم ، وزارت نقش به كمتر
منجر نهايتا كه علوم وزارت تبعيض‌آميز به‌رفتارهاي حدودي تا است شده سعي گزارش دراين
.شود بيشتري توجه است شده پديده اين بروز به
هستند به‌كار مشغول شمالي آمريكاي دانشگاه‌هاي در ايراني استاد رسمي 1826 آمارهاي طبق
.دارد وجود استاد ايران 1500 غيرپزشكي و پزشكي علوم دانشگاه‌هاي كل در كه است درحالي اين
المپيادهاي منتخبان و دانشگاه‌ها علمي هيات اعضاي تحصيلكردگان ، مهاجرت لحاظ از ايران
مهاجرت ايراني متخصصان چهارم يك و است كرده كسب را اول مقام جهان كشور بين 150 در علمي
ميليارد سال 400 يك در شمالي آمريكاي مقيم ايرانيان ارزش‌سرمايه كه آن ضمن.مي‌كنند
دلار ميليارد نفت 15 صدور از ايران سالانه درآمد كه آن به باتوجه.است شده برآورد دلار
سال معادل 25 شمالي ، آمريكاي مقيم ايرانيان سرمايه ارزش كه گرفت نتيجه مي‌توان است
.است ايران نفت صادرات
هنگام در و سال‌جاري ماه شهريور اوايل مجلس ، در اردبيل مردم نماينده پيرموذن ، نورالدين
و نخبگان و مغزها فرار پديده درزمينه فناوري و تحقيقات علوم ، وزير از خود پرسش‌هاي طرح
گوشه‌هايي و كرد ارائه را فوق آمار و اطلاعات مورد ، اين در وزارتخانه اين وظايف يادآوري
.ساخت آشكار را پديده اين فاجعه‌آميز ابعاد از
تبعيض‌آميز رفتارهاي
علوم وزارت تبعيض‌آميز رفتارهاي:مي‌گويد دانشگاه سابقه با اساتيد از يكي مورد درهمين
نيروي تامين وظيفه.است نخبگان و مغزها فرار علل از يكي دستگاه‌ها ساير محققان با
كارشناسي‌ارشد مقطع در ويژه كشوربه مختلف اجرايي دستگاه‌هاي نياز مورد متخصص انساني
كمتر علوم وزارت اخير دهه در كه مي‌دهد نشان بررسي يك اما.است علوم وزارت ودكترابا
.است كرده تربيت نيرو دكترا مقطع خودش‌در براي تنها و پرداخته كار اين به
كه آن مگر بوده علوم وزارت كشوربراي خارج‌از بورس‌هاي تمامي اخير سال‌هاي طي تقريبا
.باشند پرداخته را خود نياز مورد انساني نيروي تربيت پول دستگاه‌ها ساير
و پست يا و كشاورزي معادن ، و صنايع ترابري ، و راه وزارت از متخصص يك اگر مثال براي
بايد ذي‌ربط دستگاه‌هاي حتما برود خارج به تحصيل ادامه براي بخواهد تلفن و تلگراف
اعتبار علوم وزارت اول ، :دارد اشكال دو كار اين و كنند پرداخت را فرد آن تحصيل هزينه
انساني نيروي آنها براي تا كرده دريافت بوده ، ديگر كارهاي براي كه را دستگاه‌ها ساير
صحيح كاملا البته كه شده بسته ديگر بخش‌هاي در آموزش توسعه براي راه دوم ، .كند تربيت
نه اما بپردازد است متخصص نيروي تربيت كه خود وظيفه به علوم وزارت كه آن شرط به.است
.كند تربيت متخصص نيروي نيز دستگاه‌ها ساير براي بلكه خودش براي
علمي رتبه نه است بورس دانشجو انتخاب ملاك
كه دانشگاه‌هايي و است شده كشيده هم كشور داخل دانشگاه‌هاي به مساله اين:مي‌افزايد وي
ظرفيت رشته يك در اگر كه مي‌كنند ترتيبعمل اين به مي‌كنند ، تربيت دانشجو دكترا مقطع در
آن خود اعتبار با و مي‌دهند اختصاص علوم وزارت رابه سهميه است ، 2 نفر دانشگاه‌ها 6
در و پذيرش از قبل حتي و ثبت‌نام از قبل افراد بقيه و مي‌پذيرند دانشگاه‌ها در را دونفر
.باشند داشته را اجرايي دستگاه يك مالي حمايت نامه بايد مصاحبه هنگام
دانشگاه اولا ، يعني اينميشود درج هم روزنامه‌ها در معمولا اتفاق اين كه آن جالب
نيروي تربيت به است افزايش به رو همواره و مي‌شود داده او به كه اعتباري با نيست حاضر
دكترا مقطع در متخصص نيروي دستگاه‌ها ساير اگر و بپردازد دستگاه‌ها كليه براي انساني
در ثانيا ، .بپردازند علوم وزارت به تومان ميليون بايد 18 نفر هر ازاي به بخواهند ،
حامي نداشتن به‌دليل است ممكن بالاتر علمي رتبه‌هاي با شايسته‌تر افراد گزينش ، هنگام
به صرفا و پايين‌تر علمي درجات با افرادي و شوند حذف دولتي دستگاه يك از بورس و مالي
.شوند پذيرفته دانشگاه در اجرايي دستگاه يك از بورس نامه داشتن واسطه
نيستند برخوردار يكسان امكانات از علمي هيات اعضاي
ساير محققان و متخصصان با ايران عالي آموزش نظام رفتارهاي:مي‌گويد جامعه‌شناس يك
.مي‌شوند كشور از فرار به مجبور آنها كه است گونه‌اي به اجرايي دستگاه‌هاي
موارد از بسياري در مي‌گيرد نظر در خود علمي هيات اعضاي براي كه را امكاناتي علوم وزارت
هيات اعضاي از يكي اگر مثلا.كند اعطا دستگاه‌ها ساير علمي هيات اعضاي به نيست حاضر
شده پذيرفته سيستان دانشگاه‌هاي در فرزندش كشاورزي يا و تلفن و تلگراف و پست وزارت علمي
.نمي‌شود انتقال اين انجام به قادر معمولا دهد ، انتقال وي‌رابه‌تهران بخواهد و باشد
مي‌تواند راحتي به باشد دارا را شرايط همين علوم وزارت علمي هيات عضو يك فرزند اگر اما
دستگاه‌ها ساير هيات‌هاي‌علمي اعضاي.كند منتقل ديگر جاي هر يا تهران به را خود فرزند
.هستند مواجه مشكل با متعلقه امتيازات از ديگر بسياري و شغلي فرصت‌هاي و وام اخذ درمورد
حتي موارد از بسياري در و است به‌حق كاملا متخصص و محقق يك براي البته امتيازات اين
.نشود محدود خاص دستگاه يك به و باشد متخصصان همه براي بايد امتيازات اين اما ناكافي ،
شرايط چنين كشور علمي محيطهاي در وقتي:مي‌افزايد ادامه در دانشگاه استاد اين
مي‌دهد دست از را خود انگيزه‌هاي دانشمند و محقق كه است طبيعي مي‌شود حاكم تبعيض‌آميزي
از بسياري در كه آن ضمن مي‌شود ، خارج كشور از شود فراهم برايش كه فرصتي اولين در و
همان به‌دليل شده‌اند تربيت ديگر دستگاه يك پول با كه متخصصاني هستيم شاهد موارد
پيدا علوم وزارت به انتقال براي شديدي گرايش رفت ، آنها ذكر كه تبعيض‌آميزي رفتارهاي
.مي‌كنند
بسيار مزاياي و حقوق از مي‌توانند كمتر كار قبال در علوم وزارت در مي‌دانند آنها كه چرا
را نيرو همه اين پذيرش ظرفيت ما دانشگاه‌هاي كه است درحالي اين.شوند برخوردار بيشتري
كه افرادي دليل همين به.هستند مواجه استاد تراكم با حتي موارد از بعضي در و ندارند
مسوول كه مديريتي به نسبت شديد كينه‌اي با نمي‌كنند پيدا را دانشگاه‌ها در حضور فرصت
خود كار محيط به نسبت كمتري علاقه و خاطر رنجيدگي با است شرايطي چنين آمدن به‌وجود
از خروج براي مساعد زمينه‌اي يافتن دنبال به مدت اين تمام در و مي‌دهند ادامه به‌كار
.هستند ايران
علوم وزارت به مهاجرت
نام به مهاجرت نوعي با اجرايي دستگاه‌هاي در ما:مي‌گويد ادامه در جامعه‌شناس اين
مديريت متاسفانه.هستيم مواجه (علوم وزارت به دستگاه‌ها ساير از) داخل به داخل مهاجرت
داخل در نيروها چون مي‌كند فكر و نيست قائل چنداني اهميت مهاجرت اين براي كشور كلان
از دستگاه‌ها ساير كه مي‌شود باعث مهاجرت اين اما.ندارد وجود اشكالي مي‌مانند ،
برنامه‌هايشان و بگيرند نتيجه نتوانند كرده‌اند صرف خود نيروي تربيت براي كه هزينه‌اي
.مي‌شود كشور علمي بافت شدن متلاشي به منجر نهايت در امر اين و نشود محقق بلندمدت در
هزينه خود مالي منابع از نيست حاضر متخصص نيروهاي تربيت در علوم وزارت:مي‌افزايد وي
در كه آن ضمن.بپردازند را خود انساني نيروي تربيت هزينه بايد دستگاه‌ها ساير و كند
داشتن به كنند ، توجه فرد علمي رتبه به كه آن از بيش تخصص ، گرفتن براي نيروها گزينش
به نيز امكانات تخصيص در تبعيض‌ها اين.مي‌شود توجه ديگر دستگاه يك از دانشجو بورسيه
قائل خود علمي هيات‌هاي اعضاي براي كه را فرصت‌هايي و امكانات علوم وزارت.مي‌خورد چشم
.مي‌دهد قرار دستگاه‌ها ساير علمي هيات اعضاي اختيار در ندرت به است ،
مي‌كند امساك نيز مطالعاتي فرصت‌هاي ايجاد در حتي كشور متخصص نيروي كننده تربيت دستگاه
چشم نيز دستگاه‌ها ساير امكانات و اموال به اخيرا علوم وزارت كه اين بدتر همه از و
.است دوخته
نخبگان افسردگي
گله‌مندي و افسردگي بارز نمونه:مي‌گويد نخبگان فرار در علوم وزارت نقش درمورد محقق يك
فرصت‌هاي گذاشتن اختيار در زمان در علوم وزارت از دستگاه‌ها ساير علمي هيات اعضاي
ساير علمي هيات اعضاي علوم ، وزارت علمي هيات اعضاي بجز معمولا.مي‌يابد تجلي مطالعاتي
قانون اگر حتي.مي‌كنند پيدا را مطالعاتي فرصت‌هاي از استفاده امكان به‌ندرت دستگاه‌ها
مركزي بانك مثل دستگاه‌هايي كه شده ديده متعددي موارد.باشد داده آنها به را فرصت اين
قوانين به‌وجود توجه بدون رواديد صدور امر در تسهيل براي خارجه وزارت ارز ، تخصيص براي
قراردادن اختيار در از علوم وزارت بخشنامه‌هاي به استناد با صرفا زمينه اين در محكم
.مي‌كنند امتناع دستگاه‌ها ساير محققان به امكانات
قانون طبق كشاورزي تحقيقات سازمان مثلا:مي‌افزايد سمنان در كشاورزي محققين يكي‌از
اما كند اعزام خارج به دانشجو خويش ، نياز مورد انساني نيروي تربيت براي مي‌تواند سال 53
متوجه كنيم توجه تحقيقاتي و پژوهشي موسسات ساختمان‌هاي به وقتي.نمي‌شود اجرا قانون اين
و است علوم وزارت به متعلق ساختمان‌ها بزرگترين و بهترين درصد از 90 بيش كه مي‌شويم
علوم وزارت.هستند محروم مناسب فضاي داشتن از دستگاه‌ها ساير پژوهشي و تحقيقاتي مراكز
تومان ميليون صدها خود ساختمان‌هاي نماي يا دانشگاهي مجموعه يك سردر احداث براي درحالي
هستند محروم رفاهي امكانات حداقل داشتن از بعضا دستگاه‌ها ساير محققان كه مي‌كند هزينه
به‌كار مشغول قديمي تجهيزاتي با و كهنه استيجاري ، قديمي ، بعضا كه مجموعه‌هايي در و
.هستند
علوم وزارت توسط ساختمان‌ها تصاحب
كه مي‌شويم متوجه مي‌كنيم ، مراجعه استان‌ها مراكز به وقتي:مي‌گويد مورد همين در وي
دستگاه‌ها ساير اما است علوم وزارت به متعلق مجموعه‌ها بزرگترين و شيك‌ترين كامل‌ترين ،
.هستند برخوردار امكانات حداقل از زمينه اين در
برنامه‌ريزي و مديريت سازمان مجموعه بتوان ممكن نحوه هر به چنانچه اگر:مي‌افزايد وي
به گرفت دستگاه‌ها ساير تحقيقاتي مراكز براي را ساختمان احداث مجوز و كرد قانع را كشور
طريق از مجموعه آن علوم وزارت بسترسازي‌هاي و جوسازي‌ها تلاش‌ها ، با ساختمان اتمام محض
اين.مي‌شود واگذار علوم وزارت به و مي‌شود گرفته دستگاه آن از غيرقانوني يا قانوني
اين با.است داده رخ دستگاه‌ها از تا دو براي برازجان و سمنان در اواخر همين در اتفاق
و كوچك استيجاري ، بعضا ساختمان‌هاي در سال‌ها كه را محققاني روز و حال كنيد مجسم شرايط
يك در روزي كه اميد اين به بوده‌اند ، به‌كار مشغول رفاهي امكانات حداقل با و محقر
هيات كه مي‌شوند متوجه ناگهان و دهند ادامه خود به‌كار مجهز ، و كامل‌تر و بهتر مجموعه
محققي آيا شرايطي چنين در.است كرده واگذار علوم وزارت به را موردنظر ساختمان دولت
در و است محقق براي عدالت تامين مفهوم اين آيا دارد؟ كردن كار و ماندن براي انگيزه‌اي
كرد؟ گله نخبگان فرار از مي‌توان آيا شرايطي چنين
|
