پول گردش براي جنگ جنگ براي پول
صفايي محمد
فقير مي‌كننداين‌ميزان زندگي فقر خط زير آمريكايي ميليون 33
است‌درمقايسه يافته توسعه كشورهاي پيشرو كه كشوري براي
توجه‌است قابل جهان‌بسيار اقتصادي قدرت‌هاي ديگر با
منابع مي‌برند ، رنج اقتصادي و اجتماعي نارسايي‌هاي از كه توسعه‌يافته كمتر كشورهاي
.ارتقادهند را داخلي‌شان موقعيت نهايت در مي‌گيرندكه به‌كار حوزه‌هايي در عموما را خود مالي
خارجي كالاهاي توليدات‌داخلي‌باورود جايگزيني و داخلي مصارف به كشورهامعمولا اين
جهاني سطح در اقتصادي لحاظ به كه دارند وجود كشورهايي ديگر سوي از.دارند توجه
با درگيري يا منطقه‌اي درگيري‌هاي ايجاد طريق از را خود منافع و هستند تاثيرگذار
.مي‌كنند دنبال كشورها
آن ، از حاصل منافع چرخش براي سپس و مي‌كنند آغاز را جنگ اقتصادي منافع كسب براي آنان
اين.مي‌دهند خاتمه خود نفع به را جنگ نيز مقصود به نيل زمان در.مي‌دهند ادامه را جنگ
به نيز آمريكاييان و داده جواب جنگ بر مبتني اقتصاد با كشورهاي در كه سال‌هاست استراتژي
.برده‌اند سود آن از احسن نحو
آشفته اقتصاد عراق ، به حمله براي بوش دبليو جرج به مجوز اعطاي و آمريكا كنگره تصويب با
همچنين كنگره.يافت تنزل دوم رتبه به آمريكا مردم توجهات كانون از آرام آرام كشور اين
بودجه اينرساند دلار ميليارد به 355 را آن كشور ، اين نظامي بودجه درصدي افزايش 11 با
،"بلك‌هاك" هلي‌كوپترهاي ،"اجيس" ناوشكن‌هاي سي17 ، ترابري هواپيماهاي خريد براي
.مي‌شود هزينه نظامي پرسنل حقوق افزايش درصد طور 1/4 همين و ضدموشكي دفاع تجهيزات
با و داده نسبت خارجي نيروهاي به را آنها به مبتلا مشكلات فرافكني با ديگر بار بوش دولت
و اقتصادي مشكلاتدارد عمومي افكار انحراف و تهييج در سعي خطرناك فرضي دشمن يك ترسيم
كه آنند از بيش دست ، اين از بسياري و امنيتي مسائل آمريكا ، جامعه بر حاكم اجتماعي
توهم نگران كه آن از بيش آمريكايي زن يا مرد.باشند داشته عراق و القاعده به ارتباطي
به آيا داشت؟ خواهد شغلي فردا آيا كه است آن نگران باشد عراق جمعي كشتار سلاح‌هاي
گلوله هدف فردا آيا كند؟ ادا را خود قروض بتواند كه داشت خواهد درآمد كافي اندازه
مدرسه‌اي بچه يا و ناشناس تيرانداز خود ، خشمگين همسايه
شد؟ خواهد دست به تير هفت
كه مي‌يابيم را هفته‌اي ندرت به اخير ماه‌هاي در
زماني
در حتي باشد ، نكرده سقوط سهام شاخص
توليد نمودارهاي و درآمدها از بدي خبر هيچ كه
پايين‌ترين
به "داوجونز" شاخص.نمي‌خورد چشم به
شش در نيز "نزدك" و رسيده گذشته سال در 5
ميزان
است نداشته افت اين‌اندازه حال به تا گذشته سال
طور همين و پنهان و ناشناس دشمنان با قاره در 5 جنگ از مداوم صحبت‌هاي از شدن زده دل
.است داده كاهش شدت به را آمريكايي مصرف‌كنندگان اعتماد روزافزون ، بيكاري
رشد پيش‌بيني براي نمودار بهترين سهام بازار اقتصادي ، تحليلگران از بسياري نظر از
سقوط سهام شاخص كه مي‌يابيم را هفته‌اي ندرت به اخير ماه‌هاي در.است آينده در اقتصادي
.نمي‌خورد چشم به توليد نمودارهاي و درآمدها از بدي خبر هيچ كه زماني در حتي باشد ، نكرده
سال شش در نيز "نزدك" و رسيده گذشته سال در 5 ميزان پايين‌ترين به "داوجونز" شاخص
كاهش بر را خود اثرات سهام ارزش كاهش.است نداشته افت اندازه اين حال به تا گذشته
رسوايي‌هاي.داشت خواهد آينده در درآمدها رشد كاهش طور همين و سرمايه‌گذاران اعتماد
تشديد را آمريكا بازار بر حاكم ركود نيز...و زيراكس كام ، ورلد انرون ، شركت‌هاي در مالي
.است كرده
و مخابرات بخش در ميزان اين كه مي‌رسد درصد رقم 7/5 به متحده ايالات بيكاري نرخ
تعداد حاضر درحال.است اين از بيش بسيار پيشرفته تكنولوژي با صنايع همين‌طور
از كه مي‌رسد نفر هزار و 470 ميليون يك به بوده‌اند بيكار ماه از 6 بيش كه آمريكايياني
افزايش درصد از 80 بيش سال 2001 به نسبت ميزان اين و است بوده بي‌سابقه تاكنون سال 1994
.است يافته
آمارها كه مي‌كند خودنمايي بيشتر زماني آمريكا اقتصادي -اجتماعي بحران‌هاي و مشكلات اوج
ميليون يعني 33 اين.دارد حكايت نفري ميليون كشور 284 اين در درصدي فقر 7/11 نرخ از
توسعه كشورهاي پيشرو كه كشوري براي فقر درصد
اين مي‌كنند ، زندگي فقر خط زير آمريكايي
.است شرم‌آور بسيار جهان اقتصادي ديگرقدرت‌هاي با مقايسه در طور همين و است يافته
اقتصاد بر احتمالي جنگ تاثيرات آمريكا مردم ديد از مهمترين‌مساله شايد شرايطي چنين در
آن سود از بيشتر بسيار آمريكا براي عراق جنگ‌با زيان احتمال مي‌رسد نظر به.باشد آنان
هزينه‌هاي جبران براي بودجه كسري با بوش دولت جنگ‌نيز آغاز از قبل حتي كه چرا است ،
.است مواجه خود نظامي
اين كه مي‌كنند برآورد دلار ميليارد حدود 93 عراق‌را با احتمالي جنگ هزينه دموكرات‌ها
براي ورزيده نيروهاي تربيت شامل غيرمستقيم هزينه‌هاي و جنگ‌است مستقيم هزينه‌هاي تنها
غيره و جنگ از پس ركود از حاصل زيان توليد ، هزينه‌هاي افزايش پيشرفته ، سلاح‌هاي با كار
.است نشده محاسبه آن در هرگز
اقتصادي ركود گفت4 جنگ از پس ركود به اشاره با نيويورك برجسته اقتصاددانان از يكي
مثال به‌عنوان.داشته‌اند ريشه خاورميانه منطقه تحولات در همگي آمريكا ، اقتصاد در قبلي
بهاي افزايش.شد اقتصادي ركود به منجر ميلادي دهه 80 اواسط و دهه 70 اواسطه در نفت قيمت
بوش جرج انتخاب عدم و اقتصادي ركود به منجر نيز سال 1991 در خليج‌فارس جنگ پي در نفت
خاور وقايع در نوعي به نيز آمريكا گذشته سال اقتصادي ركود.شد رئيس‌جمهوري به‌عنوان پدر
.داشت ريشه دور
قبل سال مشابه زمان در نفت قيمت از درصد كه 45 است دلار بشكه‌اي 30 حاضر درحال نفت قيمت
تا مي‌تواند بماند ثابت قيمت اين اگر پول ، بين‌المللي صندوق اطلاعات براساس.است بيشتر
در را متحده ايالات اقتصادي رشد صندوق اين.دهد كاهش را آمريكا اقتصادي درصدرشد 2/1
بود شده پيش‌بيني آوريل ماه در آنچه از درصد كه 8/0 كرده پيش‌بيني درصد سال‌جاري 6/2
.است كمتر
سنت و 50 دلار بشكه‌اي 41 به را نفت عراق با جنگ اگر مي‌گويند كلان اقتصاد مشاوران
آن از شديدتر مراتب به ركودي وارد آمريكا كند ، افت درصد از 6 بيش سهام بازار و برساند
.خواهدرسيد درصد بالاي 6 به آينده سال در بيكاري نرخ و كرده تجربه تاكنون كه شد خواهد چيزي
پنهان مردم چشمان از سال 2000 نوامبر از كه آمريكا سابق رئيس‌جمهوري معاون "ال‌گور"
درمورد ويپرداخت بوش جرج دولت سياست‌هاي نقد به سخنراني‌هايي در پيش چندي بود ، گشته
اقتصادي مشكلات به پرداختن راه در رئيس‌جمهور كابينه:گفت بوش دولت اقتصادي سياست‌هاي
بحران يك دچار آمريكا داريم؟ نياز جنگ به واقعا ما آيا.مي‌رود بيراهه به آمريكا مردم
.مي‌كند حركت جنگ سوي به حال ، عين در و دارد بحران مالي بازارهاي دراست اقتصادي شديد
بپردازد؟ را رواني بهداشت و اجتماعي امنيت داخلي ، امنيت جنگ ، هزينه مي‌خواهد چگونه بوش
ثروت چهارم يك از بيش سهام بازارهاي و رفته بين از دولتي بودجه مازاد گذشته سال دو در
.داده‌اند دست رااز خود
و 50 دلار بشكه‌اي 41 به را نفت
عراق با جنگ اگر
كند افت از 6درصد بيش سهام بازار و برساند سنت
چيزي آن از شديدتر مراتب به ركودي وارد آمريكا
بيكاري نرخ و كرده تجربه تاكنون كه شد خواهد
رسيد خواهد درصد بالاي 6 به آينده سال در
آدرس تا نيست حاضر اما گمشده ، بيابان در كه است راننده‌اي مانند بوش:افزود "گور ال"
.كند سوال كسي از را صحيح
آن سريع‌تر هرچه پس كنيد ، جنگ است قرار اگر كه است اين آمريكا جامعه در غالب احساس اما
بايد جنگ كه معتقدند نيز بازار دست‌اندركاران.دهيد پايان را آن سريع‌تر هرچه و آغاز را
.پذيرد پايان ممكن زمان حداقل در
نفت عرضه افزايش بر علاوه شود ، حسين صدام بركناري به منجر اگر خصوصا كوتاه‌مدت ، جنگ يك
هزينه‌هاي كاهش بر علاوه امر اين.برساند ممكن حداقل به را نفت قيمت نوسان مي‌تواند
خليج‌فارس ، جنگ در مثال به‌عنوان.مي‌دهد افزايش نيز را مصرف‌كنندگان درآمد تجاري ،
عمليات آغاز از پس و بود كويت تصرف زمان به مربوط سهام بازارهاي بر حاكم وضعيت بدترين
را خود صعودي سير نيز نفت قيمت و كرده پيدا بهتري اوضاع سهام بازارهاي كه بود نظامي
.كرد متوقف
نمونه به‌عنوان.داشت را خود اقتصادي اثرات نيز سال 91 در خليج‌فارس جنگ حال اين با
.داشت كاهش درصد تا 50 جنگ پايان از پس سال تا 5 جت موتورهاي فروش
درصد از 5/0 بيش سال 1991 در اما مي‌رسيد درصد به 8/1 آمريكا اقتصادي رشد سال 1990 در
رشد ترتيب به قدرتمند اقتصاد سومين و دومين به‌عنوان آلمان و ژاپن سال آن در.يافت كاهش
را آلمان اقتصادي رشد پول بين‌المللي صندوق اما مي‌كردند ، تجربه را درصد و 5/5 درصد 7/5
.سرمي‌گذارد پشت را خود ركود سال دومين ژاپن كه درحالي مي‌زند ، تخمين درصد سال‌جاري 5/0 در
سهام مي‌كوبد ، جنگ طبل بر پسر بوش جرج كه زمان آن از سال‌جاري ابتداي از و بين اين در
افزايش درصد و 19 ترتيب 35 به "گرومن نورتروپ" و "مارتين لاكيد" مانند كمپاني‌هايي
اطمينان جلب بر علاوه احتمالي ، جنگ در سريع پيروزي يك معتقدند كارشناسان.است يافته
زمان در كه نفت قيمت جنگ 1991 ، طول در.بخشد شدت نيز را اقتصادي رشد مي‌تواند مردم
اميدهايي.رسيد دلار به 20 جنگ روز دومين در بود ، رسيده دلار بشكه‌اي 40 به كويت اشغال
به 5/3 كنوني بشكه ميليون از 2 عراق نفت توليد جنگ ، پايان صورت در كه دارد وجود نيز
روز در بشكه ميليون از 5 بيش به دهه يك عرض در و آينده سال دو تا يك در بشكه ميليون
در غربي كشورهاي ديگر و آمريكا اقتصاد نفت ، توليد افزايش احتمال بر علاوه.يابد افزايش
درصد متحده 6/1 ايالات مصرفي نفت حاضر درحال.دارند نفت به كمتري اتكاي اخير سال‌هاي
بوده درصد معادل 2/2 سال 1990 در ميزان اين كه درحالي است كشور اين داخلي ناخالص توليد
.است
و نفت بازار بر آن اثرات عراق با جنگ ، ادامه مدت و زمان درمورد ابهام علت به حاضر درحال
براي بوش جرج بلندپروازانه هدف اما.دارد قرار ابهام در كاملا منطقه‌اي بازارهاي
امر اين.دهد افزايش را آمريكا شكست‌ناپذيري ريسك است ممكن حسين صدام رژيم بركناري
افزايش سال 1991 در خليج‌فارس جنگ با مقايسه در را آن خطرات هم و جنگ زمان هم احتمالا
و داد خواهد انجام تصور حد از خارج اقداماتي مطمئنا نااميد و مستاصل رژيم يكميدهد
از كه عربي كشورهاي بين اين در.كرد خواهد پراكنده نفتي منطقه بر را ابهام از غباري
دارند ، عراق با گسترده‌اي اقتصادي و تجاري روابط ديگر سويي از و بوده آمريكا دوست سويي
.ديد خواهند را آسيب بيشترين
جنگ اين در اما بود دلار ميليارد معادل 80 متحده ايالات براي كويت آزادسازي هزينه
آمريكا كه است چيزي اين و مي‌شود برآورد دلار ميليارد صد يك از بيش مستقيم هزينه‌هاي
بيشتر دولتي قروض به نياز بودجه كسري افزايش آن پي در.كند تامين را آن تنهايي به بايد
بهره نرخ به بازار ركود بر غلبه براي كه حالي دارد ، در بهره نرخ افزايش براي فشار و
بازسازي هزينه‌هاي آوارگان ، انسان‌دوستانه كمك‌هاي هزينه ديگر سوي از.داريم نياز پايين
قرض قبال در پرداختي بهره نرخ و نظامي عمليات از حمايت جلب براي خارجي كمك‌هاي عراق ،
.مي‌رساند دلار ميليارد پنجاه و يكصد از بيش به را جنگ هزينه‌هاي كل هزينه‌ها ، اين
چيزي را آن رژيم تغيير و سريع بسيار را عراق برعليه آمريكا عمليات تحليلگران از بسياري
و كشيد خواهد طول اندكي زمان صورت اين در كه مي‌كنند تصور گذشت ، افغانستان در آنچه شبيه
اين رواني تاثيرات علت به حاضر درحال.بود خواهد محدود بسيار نفت بازار بر آن تاثيرات
و درسال 1991.است داشته رشد درصد از 45 بيش قبل سال مشابه مدت به نسبت نفت قيمت حمله ،
اما رسيد بشكه هر در دلار تا 40 به 35 نفت قيمت كويت آزادسازي براي نظامي حملات شوك در
و كرد تجربه را شديدي افت سريعا نفتي بازارهاي سريع‌متفقين ، و موفقيت‌آميز حملات از پس
محاصره‌هاي عراق در رژيم تغيير زياد احتمال بهرسيد دلار بشكه‌اي 20 به قيمت‌ها
بازار روانه آمريكايي كمپاني‌هاي كمك با آن ارزان نفت و كرده لغو را كشور اين اقتصادي
و اوپك عضو كشورهاي بين اين درشد خواهد نفت بهاي شديد كاهش به منجر اين.مي‌شود
عرضه مازاد از بازار تا دهند كاهش را خود سهميه‌هاي از بخشي بايد سعودي عربستان خصوصا
.نشود شوك دچار
روسي رقباي براي عرصه كردن خالي سال پي 12 در آمريكايي شركت‌هاي حضور ترتيب اين به
باز و عراق به حمله براي وي نفتي معاون و بوش نفتي دولت براي قوي انگيزه‌اي مي‌تواند
.باشد بكر بازار اين در خود پاي جاي كردن
را سعودي عربستان سياست‌هاي ترديد و شك با آمريكايي‌ها سپتامبر ، حوادث 11 از پس
از 20 بيش روزانه‌به آمريكا.هستند نفت بازار در قوي پشتيبان يك دنبال به و مي‌نگرند
منبع دو را عراق و روسيه كشور اين نفتي واستراتژيست‌هاي دارد نفت‌نياز بشكه ميليون
به را آمريكا اتكاي عراق ، و روسيه نفت به اتكاميدانند ميزان اين تامين براي مطمئن
اعمال براي خليج‌فارس حاشيه كشورهاي به فشار در را آمريكا دست و مي‌دهد كاهش اوپك نفت
شديدي وابستگي آمريكا حاضر درحال.مي‌گذارد باز كاملا كشور اين نظر مورد سياسي تغييرات
كشورها اين كه كند نوعي‌اعمال به را خود سياست‌هاي دارد سعي و داشته كشورها اين نفت به
.مي‌كند رفتار كشورها اين ملايم‌با طور حدودي‌به تا دليل همين به.نباشند ناراضي چندان
جايگزين را آمريكايي نفتي كمپاني‌هاي ارزان ، نفت عرضه بر علاوه عراق رژيم تغيير
.كرد خواهد روسي نفتي شركت‌هاي
مثبت و خليج‌فارس حاشيه كشورهاي تجاري تراز خوردن برهم قيمت ، كاهش موجب نفت عرضه افزايش
تجاري عرصه در آمريكا شدن قوي‌تر موجب هم باز اين كه شده آمريكا تجاري تراز كفه شدن
.شد خواهد
سني ميانگين.شود متحمل سعودي عربستان را آسيب بيشترين شايد منطقه اين كشورهاي بين در
دولت براي معضل يك بيكاران تعداد رشد و است سال كشور 16 اين ميليون‌نفري جمعيت 22
سال پايان در دلار ميليارد تا 168 كشور اين داخلي قروض افزايش ديگر سوي ازاست پادشاهي
متحده امارات كشورهاي البته.است بوده كشور اين داخلي ناخالص توليد درصد معادل 95 2001 ،
قطر.شد خواهند متحمل را كمتري آسيب غيرنفتي صادرات بخش بودن فعال علت به بحرين ، و عربي
مهمترين از يكي به كشور اين كه چرا ديد نخواهد چنداني آسيب نفت بهاي كاهش از نيز
كه است كشورهايي ازجمله كويت.است شده تبديل جهاني بازارهاي به طبيعي گاز عرضه‌كنندگان
عراق با همسايگي علت به كشور اين در سرمايه‌گذاري ريسك كه چرا برد خواهد سود بين اين در
ورود براي بيشتري رغبت سرمايه‌گذاران مطمئنا رژيم ، اين بركناري از پس و است بالا بسيار
متحده امارات لبنان ، سوريه ، مصر ، اردن ، كشورهاي.كرد خواهند پيدا كشور اين بازار به
پيوندهاي حاضر درحال كه چرا ديد خواهند زيادي آسيب عراق به حمله از تركيه و عربي
اين براي مهم صادراتي بازار يك عراق و دارد وجود عراق و كشورها اين بين شديدي اقتصادي
كشور اين است ممكن شود ، لغو عراق برعليه ملل سازمان تحريم‌هاي اگرميشود محسوب كشورها
بيشتر احتمالا كه برگزيند را جديدي شركاي خود اقتصادي و سياسي منافع براساس دهد ترجيح
.بود خواهند آمريكايي شركا اين
بزرگترين نيز مصر و رسيد دلار ميليارد دو به گذشته سال در سوريه و عراق تجارت حجم
سال‌جاري در عراق به كشور اين صادرات ارزش.مي‌شود محسوب روسيه از پس عراق به صادركننده
و 700 ميليارد يك معادل سال 2001 در رقم اين كه مي‌رسد دلار ميليون و 800 ميليارد به 2
ركود دوران هنوز كه مصر براي پراهميتي صادراتي بازار دادن دست از.بود دلار ميليون
از نفت تن هزار و 500 ميليون سالانه 5 اردن.است سخت بسيار مي‌گذارد سر پشت را اقتصادي
اين به بشكه هر در دلار قيمت 19 با مابقي و مجاني آن از نيمي كه مي‌كند دريافت عراق
اين است ، نگران خود صادراتي بازار مهمترين افتادن خطر به از اردنميشود تحويل كشور
درصد ميزان 19 اين كه است داشته عراق به صادرات دلار ژوئن 181ميليون ماه در تنها كشور
.است اردن صادرات كل
منطقه‌اي سهام بازارهاي بر حاكم ركود مي‌تواند كشور اين تكليف شدن يكسره و عراق به حمله
مصر اردن ، و خليج‌فارس همكاري شوراي كشورهاي رهگذر اين از كه چرا كند تبديل رونق به را
.كرده‌اند تحمل را فراواني زيان تونس و
داشته منطقه كشورهاي براي فراواني منفي و مثبت اثرات عراق رژيم تغيير شايد ترتيب اين به
آن از بيش بسيار آن نفتي شركت‌هاي خصوصا متحده ايالات براي آن مثبت اثرات اما باشد
طور همين و عراق به وام و سرمايه‌ها شدن جاري نبايد.مي‌رود آن تصور كه است چيزي
را 126 عراق خارجي ديون ميزان جهاني بانك.دورداشت نظر از را عراق پرداختي بهره‌هاي
.است افتاده تعويق به بهره آن دلار ميليارد كه 47 مي‌كند برآورد دلار ميليارد
با كه چرا.مي‌يابد افزايش رژيم تغيير از پس كشور اين به اعطايي وام ميزان مطمئنا اما
در خاصي اعتبار ديون ، بازپرداخت لحاظ از كشور اين جهان ، نفت عمده ذخاير دومين داشتن
.دارد جهاني عرصه
درآورد را كشور اين بازار از دوري سال تلافي 10 عراق به حمله با آمريكا شايد شكل هر به
اسلحه‌سازي كمپاني‌هاي به كه را پولي شايد كند ، كوتاه آن از را روسي كمپاني‌هاي پاي و
شايد و دهد پس آنها به و گرفته نفتي كمپاني‌هاي از بتواند مي‌شود ، بدهكار جنگ اين بابت
بتواند شايد و نموده برطرف را اين اقتصادي مشكلات از بخشي بتواند اعطايي وام‌هاي بهره
اهداف اين به نيل صورت در كه بازدارد نفت بازار در يكه‌تازي از را اوپك عضو كشورهاي
.بپروراند سر در را اقتصاد مجدد شكوفايي و ركود پايان انتظار مي‌تواند
.است شده استخراج جهان اقتصادي معتبر نشريات از گزارش اين اطلاعات و ارقام
