ريلي نقل و حمل در مسافري بخش مظلوميت
مي‌گشايد ترانزيت كار از گره راه‌آهن
ريلي نقل و حمل در مسافري بخش مظلوميت
اسلامي اكبر
رو اين از.دارد سنگيني سرمايه‌گذاري به نياز كه است ويژگي‌هايي داراي راه‌آهن سيستم
راه‌آهن ايجاد در كه مهمي مساله.ندارد را بخش اين در سرمايه‌گذاري به تمايلي خصوصي بخش
راه‌آهن ، ترازنامه بودن منفي علل عمده‌ترين.است آن سودآوري عدم مي‌شود ، مطرح
كليه ترازنامه به نگاهي با.است سرمايه برگشت بدون آن ، اوليه سنگين سرمايه‌گذاري
كه چرا دارند منفي موازنه راه‌آهن‌ها ، كه مي‌شود ملاحظه وضوح به جهان ، راه‌آهن‌هاي
براي بودجه اين.نيست كافي عقبماندگي‌ها جبران براي راه‌آهن به يافته تخصيص بودجه
و انساني نيروي تامين و خدمات بهبود ايستگاه ، ايجاد واگن ، و لكوموتيو تهيه خطوط ، توسعه
.نيست همه اين پاسخگوي كه است موارد اين تمام شارژ
بسيار يارانه‌هاي و مي‌شود اداره دولتي صورت به كشورها از بسياري در راه‌آهن بنابراين
آلمان كشور مثال براي.مي‌گيرد تعلق ريلي مسافري بخش ويژه به و راه‌آهن به نيز كلاني
يارانه راه‌آهن مسافري بخش به خام نفت واردات بر عوارض محل از مارك ميليارد سالانه 12
حتي و كاميون‌ها در گازوئيل سوخت بر آلپ ، راه‌آهن ايجاد براي سوئيس كشور در ياميدهد
مسافري بخش اختيار در آهن خطوط تمام ژاپن كشور در يا و كردند وضع عوارض خانگي لوازم
.مي‌كنند پرداخت آهن خطوط از عبور عوارض مسافري بخش به باربري شركت‌هاي و شده قرارداده
.است شده ايجاد سوددهي باري قطارهاي بقيه عوارض محل از مسافري بخش براي ترتيب اين به
كه چراميشود پرداخت يارانه مسافري نقل و حمل به نوعي به دنيا جاي هر در حال هر به
كشور كل اقتصاد به انرژي مصرف كاهش دليل به ريلي مسافري بخش به يارانه پرداخت معتقدند
مظلوميت در مسافري بخش ويژه به و ريلي نقل و حمل ما كشور در متاسفانه وليبازميگردد
كمك عنوان به را توجهي قابل بسيار كمك‌هاي ديگر حوزه‌هاي كه صورتي در.است شده واقع
در همه از بيش كه شهري بين ريلي مسافري بخش اما مي‌كنند دريافت مجلس و دولت از زيان
به دولت از را توجهي قابل رقم است نتوانسته هنوز داشته تاثير سوخت مصرف و تصادفات كاهش
مبلغ 5/3 كه كرد تصويب اولين‌بار براي دولت سال 1379 در البته.كند دريافت كمك عنوان
تعيين ارقام اما.شود داده اختصاص ريلي نقل و حمل مسافري بخش به كمك جهت تومان ميليارد
دارد ، بسياري فاصله ريلي نقل و حمل عقبماندگي‌هاي و بخش نياز با منظور اين براي شده
انتظار اين.مي‌شود متمركز خطوط توسعه و ساخت بر نيز ريلي بخش به توجه اندك كه آن ضمن
براي مي‌شود تعيين خطوط توسعه براي كه بودجه‌هايي با متناسب كه مي‌رود مجلس و دولت از
و حمل مسافري بخش تا شود تعيين مناسبي بودجه‌هاي نيز بهره‌برداري و خطي خدمات سطح توسعه
تقويت را خود انساني نيروي و كرده بهره‌گيري مدرن مكانيزه سيستم‌هاي از بتواند ريلي نقل
بخش كه چرا.دهد افزايش را مسافران به مربوط خدماتي امكانات و خود قطارهاي سرعت و كند
معمولا مسافري واگن قيمت.است باري نقل و حمل و خطوط توسعه از پراهميت‌تر بسيار مسافري
خريد 50 براي اساس برهمين.است تومان ميليون به 300 نزديك و باري واگن برابر از 15 بيش
كه صورتي در.است نياز بودجه تومان ميليارد حدود 15 به توماني ميليون واگن 300 دستگاه
بخش كه است تومان ميليارد حدود 18 بليت ، فروش از ريلي نقل و حمل مسافري بخش سرانه درآمد
.شهرداري‌مي‌شود وحقوق بيمه عوارض ، صرف آن اعظم
حقوق صرف سرمايه تمام كه چرا ندارد وجود سرمايه‌گذاري امكان امر ، اين به توجه با
سال ريلي 30 نقل و حمل وسايل مفيد عمر ميانگين.مي‌شود قطارها روزمره نگهداري و پرسنل
ديگر كه مي‌كند پيدا افزايش به‌گونه‌اي آن هزينه‌هاي مدت اين از پس و است شده زده تخمين
سال از 30 بيش عمر با واگن حدود 300 ما كشور در و بود نخواهد به‌صرفه اقتصادي نظر از
و حمل مسافري بخش در را چشمگيري نسبتا پيامدهاي انتظار اوصاف اين تمام با.دارد وجود
افزايش جهت در دستاوردهايي آوردن دست به و هدف اين به رسيدن براي.داريم ريلي نقل
جهت در و دهيم تغيير ريلي نقل و حمل مسافري بخش به را خود نگاه بايد مسافران رضايتمندي
.گماريم همت آن تقويت
مي‌گشايد ترانزيت كار از گره راه‌آهن
دو به نزديك آسيايي كشورهاي تجارت ارزش حاضر حال در بين‌المللي آمارهاي براساس كه اين
است ، نقل و حمل بخش به مربوط آن دلار ميليارد ميزان 200 ازاين كه است دلار ميليارد هزار
توجهي قابل چندان ارقام كشور اقتصادي تصميم‌گيران و برنامه‌ريزان از بسياري براي شايد
و جغرافيايي موقعيت لحاظ به ايران كه است انكارناپذير واقعيتي اين اما.نباشد
درآمدهاي منشا مي‌تواند طبيعي استعداد اين كه است گرفته قرار منطقه‌اي در استراتژيكي
قرار كم‌توجهي حداقل يا و بي‌مهري مورد تاكنون البته كه ;آيد حساب به كشور براي سرشاري
.است گرفته
كشور از دلار ميليارد ارزش 4/7 به كالا تن ميليون سال 80 ، 4/2 در موجود آمار براساس
و شاخص‌ها با ترانزيتي ارقام مقايسه ميان اين در توجه جالب نكته است ، شده ترانزيت
.است اقتصادي ديگر كميت‌هاي
كشور كل واردات درصد و 4/41 كشور غيرنفتي صادرات برابر معادل 8/1 ترانزيت كالايي ارزش
.است بوده سال همان در
با كه است كشور اقتصاد در آن درآمدزايي و كالا ترانزيت نقش اهميت بيانگر مقايسه همين
.مي‌طلبد را لازم توجه و جدي نگاه حساب اين
به ريلي نقل و حمل مزيت‌هاي كالا ، ترانزيت و نقل و حمل براي مختلف روش‌هاي ميان در
.گرفت نظر در كشور اقتصادي ساختار در برجسته نقاط عنوان به را آن مي‌توان كه است گونه‌اي
و مطمئن‌ترين عنوان به راه‌آهن مقوله اقتصادي ، رشد روش‌شناختي بحث در كه اين كما
.است سالم اقتصاد حوزه به اتصال بستر آسان‌ترين
اقتصادي و اجتماعي فرهنگي ، سياسي ، رشد پيش‌نيازهاي اصلي‌ترين از يكي عنوان به راه‌آهن
زيرساخت‌ها حياتي ركن تنهايي به كدام هر كه -خاص ويژگي‌هاي از برخورداري با كشور ، هر
.است گرفته قرار اقتصادي برنامه‌ريزان و كارشناسان نظر و توجه مورد -است
پيشگيري محيطي ، زيست ملاحظات حفظ انرژي ، مصرف در چشمگير صرفه‌جويي نظير عمده‌اي عوامل
حمل از بخش اين ويژگي‌هاي از ايمني و اراضي از حداقل و مفيد كاربري صوتي ، آلودگي‌هاي از
حجم كه است آن كالا ترانزيت در حالت منطقي‌ترين كه ويژگي‌هاست همين دليل به.است ونقل
.شود جابه‌جا ريلي نقل و حمل توسط كشور از شده ترانزيت كالاهاي از وسيعي
و نقل و حمل كل از راه‌آهن سهم اقتصادي ، و منطقي حالت اين رغم به مي‌رسد نظر به اما
.است ناچيز كشور ترانزيت
نقل و حمل كل از ريلي ونقل حمل زيربخش سهم برنامه‌ريزي ، و مديريت سازمان گزارش براساس
.است درصد و 1/3 از 9/8 كمتر ترتيب به و ناچيز مسافر و بار عمومي
در ريلي نقل و حمل كه مي‌شود ملاحظه سال 80 در برنامه اهداف و عملكرد مقايسه از
پيشرفتي ترانزيت امر در ولي بوده ، موفق -مسافر و بار داخلي نقل و حمل -كليدي فعاليت‌هاي
.است نداشته وجود
توسعه سوم برنامه اهداف از درصد گذشته 9/55 سال در راه‌آهن عملكرد گزارش اين براساس
شده 8/11 ترانزيت كالاهاي براي برنامه طول در سالانه رشد نرخ متوسط.است بخشيده تحقق را
معادل 4/16 منفي رشدي ترانزيتي كالاهاي حمل در راه‌آهن عملكرد اما شده گرفته درنظر درصد
.است داشته درصد
ميان اين در.دارد گوناگوني دلايل ترانزيت و ونقل حمل كل از راه‌آهن سهم بودن پايين
لحاظ به ريلي نقل و حمل شبكه.باشد كشور راه‌آهن شبكه و خطوط محدوديت دليل مهمترين شايد
ويژه به كشور استان‌هاي از بسياري.است روبه‌رو محدوديت با خطوط پراكندگي و تكميل
خطوط فاقد است ، كالا صادرات و واردات براي مناسب مرزهاي و بندر داراي كه مرزي استان‌هاي
.است ريلي نقل و حمل از استفاده امكانات و راه‌آهن
لحاظ به راه‌آهن در بهره‌برداري ظرفيت.نمي‌شود ختم اينجا به راه‌آهن مشكلات اما
ريلي ، نقل و حمل ناوگان فرسودگي و كهنگي و لوكوموتيوها و واگن‌ها تعداد بودن پايين
و كالا جابه‌جايي در ريلي نقل و حمل سهم آمدن پايين باعث خود اين.است محدود و نامناسب
.شد خواهد مسافر
آنها از نگهداري هزينه‌هاي آنها ، فرسودگي و ناوگان عمر رفتن بالا با كه آن ويژه به
سبب تعميرات و نگهداري هزينه‌هاي رفتن بالا و سن افزايش اين كه طوري به مي‌يابد ، افزايش
.مي‌شود بخش اين شدن غيراقتصادي
اهداف از بالاتر عملكردي جديد خطوط احداث تنها ريلي ، نقل و حمل بخش كمي اهداف بين در
اهداف به هيچ‌كدام موجود خطوط نوسازي و بهسازي به مربوط شاخص‌هاي و است داشته برنامه
.نرسيده‌اند توسعه سوم برنامه
هزار يك و ترتيب 953 به ريلي نقل و حمل بخش زيرساخت‌هاي تدارك در و 80 سال‌هاي 79 طي
ريال ميليارد و 456 معادل 310 ناوگان تجهيز و توسعه تدارك ، در و ريال ميليارد
.است شده انجام دولتي سرمايه‌گذاري‌هاي
گذشته سال‌هاي طي بخش اين به كم‌توجهي دليل به راه‌آهن در انباشته عقبماندگي‌هاي اما
تا است شده باعث زيربخش اين در فعاليت‌ها و پروژه‌ها انجام بودن هزينه‌بر همچنين و
بهره اقتصاد كلي طور به و نقل و حمل در راه‌آهن بخش مزيت‌هاي از نتواند كشور كماكان
.گيرد
ريلي نقل و حمل بخش محدوديت‌هاي":مي‌گويد باره اين در نقل و حمل اقتصاد كارشناس يك
زيان‌هاي بابت اين از كشور و باشد ناچيز نقل و حمل كل از زيربخش اين سهم تا است شده سبب
."مي‌شود متحمل هنگفتي
انرژي ، اتلاف مسافر ، و كالا نقل و حمل در جاده‌اي نقل و حمل بالاي سهم":مي‌افزايد وي
كرده ايجاد كشور اقتصاد در پيدايي و پنهان هزينه‌هاي نقل و حمل در خطر ضرايب رفتن بالا
."بود خواهند معنادار گيرد ، قرار محاسبه مورد اگر كه است
اين بايد هميشه براي بار يك تنها:مي‌كند تاكيد نقل ، و حمل اقتصاد كارشناس اين
مورد جامع طرح‌هاي و توسعه‌اي برنامه‌هاي در و شده گرفته درنظر اهميت و اولويت‌بندي
.گيرد قرار توجه
قائم‌مقام -پوربصير عباس كه طوري به است ، مشاهده قابل حدودي تا توجه اين البته
و جامعه در راه‌آهن نقش اخير دهه در":مي‌گويد باره اين در ايران اسلامي جمهوري راه‌آهن
"است شده برخوردار خوبي اقبال از نيز تصميم‌گيري مراجع در و شده شناخته بيشتر ملي اقتصاد
.
توسعه براي مناسبي امكان كه مي‌شود موجب ريلي نقل و حمل به اقبال":مي‌دارد اظهار وي
موقعيت اين از بهينه استفاده زمينه در همه مسووليت جهت اين از و آيد فراهم راه‌آهن
."است سنگين بسيار
بسيارگسترده خطوط توسعه زمينه در راه‌آهن گذشته سال فعاليت":مي‌كند تصريح پوربصير
افزايش و پيشرفته فناوري از استفاده جديد ، ناوگان به شدن مجهز حال در ريلي شبكه و بود
."است قطارها سير سرعت
":مي‌افزايد و مي‌داند ريلي نقل و حمل براي استثنايي فرصتي را تاريخي مقطع اين وي
نخواهد محقق همدلي و مشاركت با جز راه‌آهن توسعه روند و امكانات اين از مناسب بهره‌گيري
."شد
و پنهان هزينه‌هاي حذف و مختلف صرفه‌جويي كالا ، ترانزيت سرشار و هنگفت درآمد به توجه
هستند عواملي همگي نقل و حمل در باصرفه و اقتصادي شيوه‌اي از استفاده نقل ، و حمل پيداي
.مي‌كنند الزامي را مشاركت و همدلي اين كه
امكانات از غفلت صورت در همسايه كشورهاي رشد و نسبي ثبات و منطقه وضعيت به توجه با
شبكه تكميل با ايران ترانزيتي مسير امروز.رفت خواهد دست از فرصت‌ها كشور بالقوه
به سرمايه حركت و ارز ورود فروبسته كار از گره مي‌تواند ريلي نقل و حمل تجهيز و راه‌آهن
.شود نگريسته نكته‌سنجي ديده به مهم اين اگر.بگشايد ايران
سال 79 در عبور نوع تفكيك به صادرات و واردات
تن ميليون
|
درصد |
ميزان |
درصد |
ميزان |
درصد |
ميزان |
عبور نوع |
|
0 |
0 |
88 |
9185 |
96 |
27278 |
دريايي |
|
77 |
4/20914 |
9 |
983 |
1 |
275 |
جاده‌اي |
|
23 |
6371 |
3 |
320 |
3 |
772 |
راه‌آهن |
|
100 |
4/27285 |
100 |
10488 |
100 |
28325 |
جمع |
|
