مانع هدف 1000 غيرنفتييك صادرات جهش
نجات براي برنامه مهمترين اگر غيرنفتي صادرات سهم افزايش كه ميدانند همه حالا
.بود خواهد برنامهها اين از يكي قطع طور به نباشد ، خود مشكلات از ايران اقتصاد
در اشتغال وضعيت بالا ، افزوده ارزش ايجاد ضمن صنعتي كالاهاي بهخصوص غيرنفتي صادرات
وارداتي نيازهاي تامين براي ارزي درآمدهاي كسب سبب و بخشيده بهبود را ايران جوان جامعه
به كه جهان اقتصادي و سياسي تحولات از كشور تاثيرپذيري ضريب همچنين و ميشود كشور در
تحولات در كه اين بهويژه.ميدهد كاهش را ميآيد بهوجود نفتي اقتصاد بر تكيه واسطه
ميكند ، حركت تعرفهها كاهش و غيرتعرفهاي موانع كليه حذف سمت به كه جهاني اقتصاد نوين
پايدار ، اقتصادي توسعه و رشد به دستيابي و جهاني اقتصاد در كشور سهم افزايش منظور به
.ميطلبد را جدي عزم و بوده الزامي امري صادراتي جهش
از پس كشور فرهنگي و اجتماعي اقتصادي ، توسعه دوم و اول برنامه دو در كه آن وجود با
غيرنفتي صادرات رشد و نفت به ملي اقتصاد وابستگي كاهش از بحث همواره تحميلي جنگ خاتمه
اما است ، آمده ميان به بالاتر افزوده ارزش لحاظ به صنعتي كالاهاي صادرات ويژه به
صادرات قابلتوجه رشد از مانع صادرات ، بر حاكم مقررات پيدرپي تغييرات و سياستگذاريها
.است شده غيرنفتي
شد انتخاب توسعه محور كشاورزي كشور ، اقتصادي توسعه ساله پنج دوم و اول برنامههاي در
سياستهاي مهمترين از.آمد عمل به غيرنفتي صادرات افزايش براي بازرگاني بخش بر تاكيد و
سال 68 در كالاهايغيرنفتي برخي برايصادرات ارزي پيمان تخفيف و حذف اول ، برنامه تجاري
رشدي به رو روند بعد ، سالهاي در غيرنفتي صادرات ارزش ارزي ، پيمان تخفيف و حذف با.بود
.گرفت خود به
همزمان سال 74 در.رسيد دلار ميليون و 824 هزار به 4 غيرنفتي صادرات ارزش سال 73 در
و 250 هزار رقم 3 به غيرنفتي صادرات ارزش پيمان ، اخذ بر مبني جديد مقررات اجراي با
.داشت كاهش درصد حدود 5/31 سال 73 به نسبت كه رسيد دلار ميليون
رقم به كاهش درصد با 5/16 صنعت بخش صادرات ارزش غيرنفتي صادرات مختلف بخشهاي بين در
و كشاورزي محصولات صادرات ارزش شديد كاهش دليل به ولي رسيد دلار ميليون و 624 هزار يك
.رسيد سال 74 در غيرنفتي صادرات درصد به 39 درصد از 31 صنعت بخش سهم فرش ،
بود ، شده پيشبيني دلار ميليارد معادل 8/17 اول برنامه در غيرنفتي صادرات ارزش مجموع
برنامه عملكرد اما
تحقق برنامه غيرنفتي صادرات هدف درصد حدود 66 ترتيب اين به و بود دلار ميليارد 739/11
.يافت
به رو روند غيرنفتي ، صادرات ارزش كاهش رغم به صنعت بخش صادرات و 76 سالهاي 75 در
ميليون و 105 هزار رقم 3 به غيرنفتي صادرات ارزش سال 75 در كه آنجا تا گرفت خود به رشدي
صنعتي كالاهاي صادرات به مربوط دلار ميليون و 413 هزار يك ميزان اين از كه رسيد دلار
.رسيد درصد به 5/45 غيرنفتي صادرات در صنعتي كالاهاي سهم و بود
.بود دستباف فرش صادرات ارزش درصدي كاهش 23 سال 75 ، در صنعت بخش سهم افزايش عمده علت
دو به كشور غيرنفتي صادرات ارزش و كرد پيدا ادامه غيرنفتي صادرات كاهشي روند سال 76 ، در
سال ، اين در صادرات دلار ميليون و 579 هزار يك با صنعت بخش.رسيد دلار ميليون و 875 هزار
غذايي صنايع محصولات صادرات.داد اختصاص خود به را غيرنفتي صادرات كل ارزش درصد 9/54
و آهنآلات و دلار ميليون ميزان 314 به شيميايي محصولات دلار ، ميليون ميزان 260 به
.بود سال 76 در صنعت بخش صادراتي كالاهاي عمدهترين دلار ميليون ميزان 114 به مس و فولاد
براي شده پيشبيني رقم دلار ميليارد از 5/27 نيز ساله پنج برنامه دومين بالاخره و
.كرد پيدا تحقق دلار ميليون و 604 هزار معادل 15 درصد فقط 74/56 غيرنفتي ، صادرات
طي غيرنفتي صادرات تركيب غيرنفتي ، صادرات در صنعتي صادرات سهم فزاينده روند رغم به
را كشور غيرنفتي صادرات ارزش از نيمي حدود همواره كه ميدهد نشان دوم و اول برنامههاي
تحت و سنتي همچنان غيرنفتي صادرات تركيب ديگر عبارت به.است داده تشكيل خشكبار و فرش
.است داشته قرار پيشين شده شناخته بازارهاي شرايط تاثير
آمد ، وجود به غيرنفتي صادرات توسعه عرصه در اميدواريهايي نوعي به سوم ، برنامه آغاز با
جهت در تجاري استراتژيك سياست اتخاذ بر مبتني توسعه سوم برنامه تجاري سياست كه طوري به
جهش منظور به جديد نسبي مزيتهاي خلق به كمك و موجود نسبي مزيتهاي از بهرهگيري
.گرفت شكل صادراتي
صادركننده همواره توسعه حال در كشورهاي كه ميشود سبب تجارت در نسبي مزيت از پيروي
در ميكند ، اقتصادشان نصيب را كمتري افزوده ارزش كه باشند كشاورزي محصولات اوليه مواد
و افزوده ارزش نوين ، فناوري داراي شده ساخته كالاهاي صادرات با پيشرفته كشورهاي مقابل
.ميآورند دست به بينالمللي تجارت در بالاتري سهم
و يابد محوريت صنعت بخش تا ميشود سبب تجاري ، استراتژيك سياست بهكارگيري رو اين از
بازار داراي كه باشيم سنتي و كشاورزي كالاهاي ساير و پسته فرش ، صادركننده كه آن جاي به
قدرت مدتي از پس كه بپردازيم صنعت از رشتههايي در مزيت خلق به هستند ، بيثباتي و محدود
.باشند داشته را آزاد شرايط در رقابت
در تمهيداتي سوم برنامه قانون تا 118 مواد 113 طي تجاري ، استراتژيك سياست راستاي در
سود و گمركي حقوق استرداد بر مبتني ماده 113 محوريت.شد انديشيده صادراتي جهش ايجاد جهت
و صادراتي كالاهاي توليد در استفاده مورد وارداتي واسطهاي و اوليه مواد بازرگاني
.است شده بنا صادرات توسعه غيردولتي صندوقهاي تاسيس از حمايت همچنين
ميراث و عتيقه اشياي استثناي به خدمات و كالاها كليه صادرات نيز ، ماده 114 مطابق
كه كالاهايي و دارند زيست محيط و ژنتيك ذخاير حفظ جنبه كه نباتي و دامي اقلام فرهنگي ،
حذف ماده 115 براساس و شد اعلام مجاز ميپردازد ، يارانه مستقيما آنها تامين براي دولت
و مواد 116 بالاخره و گرفت قرار برنامهنويسان توجه مورد غيرفني و غيرتعرفهاي موانع
صادرات توسعه عالي شوراي تشكيل و صادراتي محصولات رقابت توان تقويت بر نيز برنامه 117
.است كرده تاكيد استانها در صادرات توسعه كميتههاي و غيرنفتي
صادرات ، براي شده گرفته نظر در تسهيلات و سياستها اين اعمال به توجه با ترتيب ، اين به
ميليون و 762 ميليارد به 3 -سال 1379 -توسعه سوم برنامه آغازين سال در صادرات ميزان
.يافت تحقق غيرنفتي صادرات براي برنامه در شده پيشبيني رقم از درصد و 5/91 شد بالغ دلار
.رسيد درصد به 60 سال اين در غيرنفتي صادرات در صنعتي كالاهاي سهم
/ترتيب 2 اين به كه رسيد دلار ميليارد به 9/3 غيرنفتي صادرات عملكرد نيز سال 1380 در
.است يافته تحقق سال اين مورد در سوم برنامه هدف درصد 97
و مستقيم عوارض و ماليات نوع هر پرداخت از خدمات و كالاها صادرات سال ، اين ابتداي از
استناد به اين ، بر علاوهيافت افزايش صدور قابل كالاهاي تعداد و شد معاف غيرمستقيم
ماشينآلات يدكي قطعات و توليدي ماشينآلات ورود كشور ، كل سال 80 بودجه قانون تبصره 29
مجاز ارز ، انتقال بدون تعاوني و خصوصي بخش طريق از كشاورزي و معدن صنعت ، نياز مورد
.شد اعلام
در و داده اختصاص خود به را غيرنفتي صادرات از درصد صنعتي 74/57 صادرات سال 1380 ، در
شده پيشبيني هدف به نسبت را عملكرد بالاترين غيرنفتي ، محصولات مختلف گروههاي بين
ميزان يعني سوم برنامه
.است داشته درصد 9/99
دلار بر علاوه ارزي سپرده گواهي صدور سال اين در شده گرفته كار به سياستهاي از
عربي متحده امارات درهم و ژاپن ين انگليس ، پوند سوئيس ، فرانك ارزهاي به يورو ، و آمريكا
.شد اعلام امكانپذير تهران بهادار اوراق بورس سازمان در آن معامله و بود
امسال اول ماه هشت در كه بهطوري يافت ، ادامه بيش و كم نيز جاري سال در روند اين
.رسيد دلار هزار و 800 ميليون و 48 ميليارد به 3 كشور غيرنفتي صادرات
موانع از يكي.دارد بسياري فاصله برنامه در نظر مورد صادراتي جهش با ارقام اين اما
منابع كه آن ضمن است ، ايران در تجارت و كار و كسب مانع از پر فضاي صادراتي جهش به رسيدن
برنامه ماندن ناموفق بر ميتواند خود كه است روبهرو زيادي محدوديتهاي با دولت مالي
.باشد موثر صادراتي جهش
شده تمام قيمت بالاي سطح و توليدات پايين كيفيت كشور ، صادرات كنوني معضلات از يكي
امر اين و است داده كاهش جهاني عرصه در را آنها رقابت قدرت كه است داخل توليد كالاهاي
بهرهوري فزاينده روند كه شرايطي در هم آن است كشور در بهرهوري پايينبودن از ناشي
.است شده قيمتها كاهشي روند به منجر جهاني سطح در توليد عوامل
بخش ساختار اصلاح مهم نكته صادرات ، زمينه در تجاري تسهيل سياستهاي كنار در بنابراين
محصولات كه وقتي تااست كشور كلان استراتژي بهعنوان صادراتي تفكر القاي و كشور توليد
كامل حذف با حتي باشند ، نداشته را جهاني بازارهاي در حضور براي مناسبي كيفيت كشور داخلي
براي گزاف يارانههاي پرداخت با مگر برد نخواهد جايي به راه صادرات محدودكننده ، مقررات
مباحث ادامه در.نيست ميسر بلندمدت در هم امر اين كه صادراتي كالاهاي نازل قيمتگذاري
جهش تحقق براي مناسب راهكارهاي غيرنفتي ، صادرات راه سر مشكلات بيان با است شده سعي
.شوند ارائه صادراتي
.كرد تقسيم مختلفي بخشهاي به ميتوان را صادراتي جهش تحقق عدم مشكلات
به صادرات طرف يك از لذا شدهاند ، تاسيس داخلي بازارهاي به نگاه با عمدتا كشور صنايع
در قيمت و كيفيت نظر از آنها توليدات ديگر طرف از و دارد بستگي داخلي مصرف مازاد
.نيستند رقابت قابل جهاني بازارهاي
از بهرهگيري عدم و كشور در سرمايهگذاري نرخ بودن پايين ميان اين در توجه مورد نكته
كه آن ضمن است ، ساخته مواجه مشكل با را كشور صنايع نوسازي كه است خارجي سرمايههاي
اين به.ندارد وجود صادرات توسعه و توليد براي اجرايي و مدون برنامه و استراتژي اساسا
كالاها ميشود باعث عامل اين.كرد اضافه هم را داخلي تورم نرخ بودن بالا بايد دلايل
.شوند عرضه داخلي بازار به بيشتر
از كه است شده تمام قيمت و توليد هزينههاي مستمر افزايش شده مطرح دلايل ديگر از
.ميكاهد كشور صادراتي محصولات رقابت قابليت
به منجر كه است نامطلوب خارجي و داخلي سرمايهگذاران نظر از نيز كشور سياسي شرايط
اين به ويژهاي توجه اخير سالهاي در اگرچهميشود متخصص انساني نيروي و سرمايه خروج
.است داشته همراه به هم را مثبتي تاثيرات كه شده امر
است صادراتي جهش هدف به رسيدن موانع ديگر از وارداتي اوليه مواد به صنعت بخش وابستگي
.ميطلبد را سو همه از دوبارهاي توجه كه
بودن پايين ميشود ، احساس غيرنفتي صادرات مشكل مهمترين بهعنوان امروز آنچه اما
.است كشور توليد محصولات بالاي هزينههاي و پايين كيفيت نتيجه در و توليد در كارآيي
توسعه براي اقدام زيربناييترين رقابتي توليد و اقتصاد واقعي بخش به پرداختن ضرورت
.است غيرنفتي صادرات
|